جامعه شناسی فرهنگ

نمایش ۵۴۱ تا ۵۶۰ مورد از کل ۳٬۲۱۶ مورد.

۵۴۱.

تحلیل جامعه شناختی قانونگریزی در رانندگی در بین جوانان با تاکید بر نظریه کنترل اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر فیروزجاییان جواد توکلی

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: جوانان کنترل اجتماعی پیوند اجتماعی بی نظمی اجتماعی قانونگریزی در رانندگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۶۳۷

نظم اجتماعی اساس برقرای هر جامعه است. اطاعت از قواعد اجتماعی جهت تداوم نظم از اهمیت برخوردار است.چرا که عدم اطاعت از قواعد اجتماعی هزینه های مختلفی را برای جامعه درپی خواهد داشت.یکی از این قواعد مربوط به رانندگی است.امروزه قانونگریزی در رانندگی با توجه به نقش اساسی عامل انسانی در تصادفات بعنوان مساله ای اجتماعی در جامعه ما مدنظر قرار گرفته است.از اینرو این تحقیق با تاکید بر نظریه کنترل اجتماعی به تحلیل قانونگریزی در رانندگی در بین جوانان پرداخته است.روش انجام این تحقیق پیمایش و جامعه آماری نیز جوانان 18 تا 35 سال شهر نکاه بوده است.تعداد نمونه 400 نفر و انتخاب نمونه نیز به روش خوشه ای چند مرحله ای صورت گرفته است.اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری گردید.تحلیل اطلاعات تحقیق از طریق دو نرم افزار spss و Amos انجام پذیرفت.آزمون همبستگی نشان داد که بین میزان تحصیلات،درآمد و سابقه رانندگی فرد با قانونگریزی در رانندگی رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد.همچنین بین ابعاد سازه پیوند اجتماعی(عدم اعتقاد به قانون،مشارکت اجتماعی ضعیف،پیوستگی اجتماعی ضعیف،تعهد اجتماعی ضعیف)و قانونگریزی در رانندگی رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد.همچنین خودکنترلی پایین، تاثیر مثبتی در تخلف از قوانین رانندگی دارد.رابطه بین سازه کنترل بیرونی ضعیف(رسمی و غیر رسمی) و قانونگریزی در رانندگی معنی دارد و مثبت بوده است.همچنین نتایج آزمون مدل ساختاری نشان می دهد که مدل نظری تحقیق از برازش برخوردار بوده و متغیرهای حاضر در مدل توانسته اند 29 درصد از تغییرات متغیر وابسته(قانونگریزی در رانندگی) را تبیین کنند.

۵۴۲.

بررسی جامعه شناختی پتانسیل خیانت در روابط زناشویی و عوامل مؤثر بر آن در بین کارمندان ادارات دولتی و خصوصی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی اجتهادی گلناز واحدی

منبع: جامعه شناسی ایران سال هفدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: پتانسیل خیانت در رابطه زناشویی احتمال خیانت گرایش به خیانت توانایی نهفته برای اقدام به خیانت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۸ تعداد دانلود : ۸۱۴

پژوهش حاضر کوشیده است تا با در نظر گرفتن تاثیر عوامل جامعه شناحتی و نیز تاثیر عوامل روان شناختی – به ویژه تاثیر عوامل روان شناسی اجتماعی، به بررسی پتانسیل ""خیانت"" در روابط زناشویی در میان کارمندان متأهل سازمان های دولتی و سازمان های خصوصی بپردازد (حجم نمونه: 252). بررسی پتانسیل خیانت، بررسی احتمال خیانت، بررسی گرایش و توانایی نهفته در افراد برای اقدام به خیانت زناشویی است به این معنی که افراد چقدر احتمال، گرایش و توانایی دارند که با فردی غیر از شریک زندگیشان به صورت پنهانی وارد رابطه عاطفی و یا جنسی شوند. در این تحقیق با انجام پیمایش در میان کارمندان متأهل 4 ادره دولتی،6 اداره خصوصی و یک بیمارستان آموزشی- دولتی میزان پتانسیل خیانت و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن سنجیده شده است. به این منظور، پتانسیل خیانت با در نظر گرفتن 5عامل آنومی، ارضاء نیاز، مقایسه اجتماعی، یادگیری اجتماعی، کنترل اجتماعی و 4 عامل مطرح در مدل سرمایه گذاری شامل رضایت، کیفیت جایگزین، سرمایه گذاری در رابطه و تعهد، تبیین می شود. بر طبق نتایج تحلیل چند متغیری سه متغیر تعهد زناشویی، کیفیت جایگزین و ارضاء نیاز به ترتیب با ضریب مسیر0.346- ، 0.298 و 0.208 بیشترین تأثیر را در تبیین پتانسیل خیانت داشته اند. یافته های تحقیق ما را به این سمت سوق داد که در جریان بحران ارزش ها، ارزش های جمعی دچار تزلزل می شود و آنومی باعث می شود که ارزش های جمعی سیطره خود را از دست بدهد در نتیجه تجربیات فرد ارزش های وی تغییر می کند. در این شرایط هرچه ارزش های فردی بیشتر حاکم شوند، تعهد فرد کمتر می شود و به دنبال آن پتانسیل خیانت بالا می رود؛ به دنبال این کاهش تعهد، هنجار ها، ارزش ها، سنت ها و باورها اثر کنترل کنندگی خود را از دست می دهند و زمینه برای فرد فراهم می شود تا به سراغ رفتارهای جدید و تجربیات جدید برود، تجربیاتی که هیچ تعهدی در پس خود ندارد. در چنین شرایطی جاذبه های محیطی (کیفیت جایگزین) از سویی و عدم ارضاء نیاز در روابط بین زوجین با وجود زمینه اجتماعی فراهم شده جهت تجربه کردن های عاری از تعهد از سوی دیگر، مکانیسم بروز خیانت را قابل تبیین و تفسیر می نماید.فرد تصمیم می گیرد تا ارزش های فردی خود را بر اساس تجربیاتش شکل دهد. بسته به نوع

۵۴۳.

بررسی شکاف و زمینه های آن در لایه های فرهنگی هویت ایرانیان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید عباس حسینی

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: مدرنیته جهانی شدن ایدئولوژی شکاف هویت فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۷۵ تعداد دانلود : ۳۷۵۰

هویت فرهنگی ایرانیان، تحت تأثیر سه شکاف عمده قرار می گیرد و به مرور، ممکن است ماهیت اصلی خود را از دست بدهد. این سه شکاف عبارتند از: شکاف ایدئولوژیکی، شکاف رفتاری و شکاف موقعیتی. هدف این پژوهش، تحلیل هر یک از این شکاف ها و بیان زمینه هایی است که موجب این شکاف ها می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که دو عامل چندگانگی منابع هویتی و قرائت های متفاوت از آنها، زمینة شکاف ایدئولوژیکی در هویت فرهنگی را فراهم می کند و عواملی همچون فرم گرایی، اباحه گری و مصلحت اندیشی های کاذب، دنیاطلبی، کمیت گرایی، سیاست زدگی، ترویج فساد، اغواگری و... زمینه های شکاف رفتاری در هویت فرهنگی را ایجاد می کنند. همچنین مدرنیته و جهانی شدن، دو عاملی هستند که زمینه های شکاف موقعیتی در هویت فرهنگی را به دنبال خواهند داشت.

۵۴۴.

رابطه ی فضاهای اقتصادی شهری و شبکه های اجتماعی: بررسی تاثیر میدانهای میوه و تره بار و هایپراستار بر تعاملات اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین دهقان ناصر پوررضا کریم سرا مونا احسان

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: توسعه هایپراستار میدان میوه و تره بار شبکه ها و تعامل اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۷۷ تعداد دانلود : ۸۷۵

هرگونه مداخله در شهر اثرات مثبت و منفی زیادی بر ابعاد مختلف زندگی شهروندان مانند کیفیت زندگی، سرمایه ی اجتماعی و... خواهد داشت. میدان های میوه و تره بار و هایپرمارکت ها نیز به عنوان پروژه های اقتصادی نوعی مداخله در زندگی شهری محسوب می شوند. تا کنون در ایران مطالعات منسجمی در باره ی سنجش تأثیرات مثبت و منفی این پروژه ها بر شبکه های اجتماعی محلی صورت نگرفته است. بر این اساس مساله ی پژوهش حاضر این بود که اثرات میدان های میوه وتره بار و هایپرمارکت در اجتماع محلی و بویژه در مناسبات و تعامالت اجتماعی محله ای مورد سنجش قرار دهد. در این پژوهش از دو روش بررسی اسنادی و پیمایش استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ی محقق ساخته است که از اعتبار صوری برخوردار است. جامعه ی آماری مراجعان به میدان میوه شهران و هایپراستار واقع در منطقه ی پنج شهر تهران است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر به دست آمد و دسترسی به افراد نمونه با نمونه گیری سیستماتیک صورت گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل نیز از آزمونهای تی مستقل و همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج آزمون تی مستقل حاکی از آن است که تعاملات اجتماعی در دو فضای میدان های میوه وتره بار و هایپراستار متفاوت است. به بیان دیگر شهروندان بر این باورند که بازارهای محلی میدان های میوه و تره بار تقویت کننده ی تعاملات اجتماعی است. در نهایت تعاملات در قالب شبکه های واقعی اجتماعی خود به عنوان بستری است که سرمایه ی اجتماعی سطح محله ای در آن متولد می شود.

۵۴۵.

مطالعه تطبیقی جایگاه زن در دیدگاه غزالی و ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فروغ السادات رحیم پور شهرزاد استکی

منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: زن مادر همسر ابن عربی غزالی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۱۳۲

۵۴۶.

مطالعه کیفیت زندگی سرپرستان خانوار شهر زنجان در سال 1392(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سودابه محرمی حمید ص‍ن‍ع‍ت ج‍و یوسف بیانلو

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی اوقات فراغت سبک زندگی فرهنگی محصولات فرهنگی سرپرستان خانوار

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۹۵ تعداد دانلود : ۷۱۳

پژوهش حاضر به دنبال مطالعه و بررسی جامعه شناختی کیفیت زندگی سرپرستان خانوارهای شهرستان زنجان می باشد. سوال اصلی تحقیق این بوده که وضعیت کیفیت زندگی خانواده ها و خانوارهای شهرستان زنجان چگونه بوده و عوامل موثر در تغییر کیفیت زندگی سرپرستان خانوارهای شهر زنجان چیست؟ روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با روش کمی انجام و به شیوه پیمایشی اجرا گردیده است که ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق، کلیه سرپرستان خانوارهای شهرستان زنجان می باشد که تعداد آنها 110943 خانوار می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، 390 خانوار به عنوان نمونه انتخاب گردیده و سرپرستان آنها مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های تحقیق: بر اساس تحلیل داده های جمع آوری شده، بین اغلب متغیرهای زمینه ای(همانند سن، سواد، تاهل و ... ) با متغیر سبک زندگی و مولفه های آن رابطه معنادار وجود داشت. همچنین بین متغیرهای اعتماد اجتماعی، کیفیت زندگی و سبک زندگی و مولفه های آن رابطه معناداری وجود داشت.

۵۴۷.

بررسی آداب و رسوم سوگواری در شاهنامه فردوسی و مقایسه آن با آداب مذکور در بین اقوام لر بختیاری و لر کوچک(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: محمدتقی فاضلی غفار پوربختیار

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال دهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۴)

کلیدواژه‌ها: شاهنامه باورها آداب سوگواری بختیاری ها

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۳۶ تعداد دانلود : ۵۶۴۳

در فرهنگ سنتی ما همواره مراسم آیینی و اسطوره ای با مفاهیم متنوع برگزار شده اند. سوگواری از اعمالی است که دنباله رو آیین کهن و بازتاب اساطیر کهن ایران است. این آیین در شاهنامه به صورت گسترده در میان داستان های شورانگیز بیان شده است. به دنبال کشته شدن و یا مرگ شخصیتی در شاهنامه ناله و خروش و نوحه سرایی به شکلی جانسوز بیان می شود. همچنین دیگر اعمال سوگواری از جامه دریدن و نگونسار کردن کوس و تبیره تا آتش برسرریختن و گنج و کاخ را به آتش کشیدن و ... همچنین آداب مربوط به تدفین و خاکسپاری به طور کامل نشان داده شده است. سوال های اساسی در این مقاله آن است که چه همانندی و ناهمانندی هایی بین روایات داستانی شاهنامه و واقعیت های تاریخی درباره آیین های سوگ نزد اقوام کهن و باسابقه ایرانی بختیاری ها وجود دارد. نتیجه این تحقیق بیان مشابهت این سنت ها و مراسمی است که با ارایه شواهد در این دو فضا رخ می دهد.

۵۴۸.

مفهوم شناسی سبک زندگی انسان منتظر

نویسنده: رباب جباران

منبع: فرهنگ پژوهش زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۸ ویژه علوم اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۷۲ تعداد دانلود : ۴۶۸

هر انسانی در زندگی خود هدفی راانتخاب می کند وسعی می کند تا تمام تلاش ها و سختی کشیدن هایش در مسیر رسیدن به آن هدف قرار گیرد و این باعث می شود که زندگی انسان معنادار شود و ارزش پیدا کند. در چشم انداز مهدویت، بهترین هدفی که آدمی می تواند برای زندگی خود در نظر بگیرد و در راستای تحقق آن تلاش کند، همان عبودیت خداوند است و برای رسیدن به این هدف و تحقق آن در زندگی خداوند راهی را به انسانها معرفی کرده و آن حجت های الهی و امامان معصوم(علیهم السلام) هستند که اراده ی خداوند را تحقق می بخشند و برای قرب به خدا تنها راه محسوب می شوند، در واقع پس از آنکه ما در مسیر ولایت خداوند قرار گرفتیم، از طاغوت ها و بیراهه ها جدا شده ایم. ما باید امام عصر و زمان خود را بشناسیم و با او همراه شویم و اکنون که امام زمان ما در غیبت به سر می برند و ما منتظر ظهور ایشان هستیم زندگی خود را باید آنگونه که شایسته ی یک انسان منتظر است قرار دهیم لذا سؤال اصلی این مقاله این است که (مفهوم سبک زندگی یک انسان منتظر چیست؟) و برای دستیابی به پاسخ این سؤال معنای سبک زندگی و انتظار از دیدگاه نظریه پردازان و همچنین آیات و روایات بیان شده و با تلفیق این دو سبک زندگی انسان منتظر استخراج شده است.

۵۴۹.

پایش آموزه: اعتماد به نفس

نویسنده: محمدتقی فعالی

منبع: پایش سبک زندگی سال سوم فروردین ۱۳۹۵ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۳۶۷

۵۵۰.

بررسی رابطه بین میزان دین داری و سبک زندگی (مورد مطالعه: زنان شهراهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود یعقوبی دوست

منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی مدیریت بدن دین داری مصرف فرهنگی فعالیت های فراغت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۴۷ تعداد دانلود : ۶۵۹

امروزه مفهوم سبک زندگی به عنوان بیان روش زندگی مردم و الگوهای فرهنگی و رفتاری آحاد جامعه از مفاهیم اساسی علوم انسانی به ویژه روانشناسی و علوم اجتماعی به شمار می آید. هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه بین میزان دین داری و سبک زندگی زنان شهر اهواز است. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان شهر اهواز بوده که تعداد 383 نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. برای سنجش از پرسشنامه استاندارد گلاک و استارک و پرسشنامه محقق ساخته استفاده کرده ایم. یافته ها نشان می دهد که بین نمره ی کل دین داری، رابطه منفی و معنادار و نمره ی دینداری در ابعاد (اعتقادی، عاطفی) با ابعاد سبک زندگی (مدیریت بدن، مصرف فرهنگی، فعالیت های فراغت) رابطه مثبت وجود دارد. اما در بررسی رابطه بین بُعد پیامدی با مدیریت بدن و مصرف فرهنگی، رابطه معنادار دیده نشد. هم چنین بین بعد مناسکی با فعالیت های فراغت زنان رابطه معنادار مشاهده نگردید. در نهایت نتایج تحلیل رگرسیونی چند متغیره گام به گام نشان می دهد که بُعد اعتقادی دین داری، بیش ترین تاثیر را در تبیین سبک زندگی زنان شهر اهواز داشته است و در مجموع متغیرهای مستقل توانسته اند، 25/38 درصد تغییرات متغیر سبک زندگی را تبیین نمایند.

۵۵۱.

سرمایه و شادی؛ پژوهشی در باب ارتباط میان سرمایه اجتماعی و فرهنگی با احساس شادی (مورد مطالعه: شهروندان شهرستان آران و بیدگل). مهران سهراب زاده ، سیدسعید حسینی زاده، حسین امامعلی زاده ، ایوب سخایی.(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهران سهراب زاده سید سعید حسینی زاده حسین امامعلی زاده ایوب سخایی

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی سرمایه فرهنگی آران و بیدگل احساس شادی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۹ تعداد دانلود : ۸۴۱

شادی از نیازهای اساسی نوع بشر در همه فرهنگ ها به شمار می رود، زیرا سلامت جسمانی و روانی اعضای جامعه را متأثر می سازد. ازاین رو، هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت احساس شادی و ارتباط این متغیر با سرمایه های اجتماعی و فرهنگی است. روش پژوهش، پیمایشی بوده و داده ها با به کارگیری ابزار پرسشنامه جمع آوری شده اند. حجم نمونه 384 نفر از شهروندان شهرستان آران و بیدگل در سال 1394 است. ارزیابی یافته ها در بُعد توصیفی نشان داد که در مجموع میزان احساس شادی حجم نمونه مورد بررسی در سطح متوسط رو به بالا (7/58) بوده و در ابعاد این متغیر، میزان شادی در بعد عاطفی در سطح بالاتری نسبت به ابعاد شناختی و اجتماعی قرار دارد. همچنین میانگین میزان سرمایه های اجتماعی و فرهنگی به ترتیب 3/66 و 6/4 است. در بعد یافته های استنباطی، آماره ها نشان دادند که رابطه مستقیم و معناداری میان سرمایه اجتماعی (478/0) و فرهنگی (402/0) با احساس شادی وجود دارد؛ با افزایش میزان سرمایه اجتماعی و فرهنگی، بر احساس شادی شهروندان افزوده می شود. همچنین سرمایه فرهنگی به طور غیرمستقیم و با تأثیر گذاری بر سرمایه اجتماعی، به افزایش احساس شادی منجر می شود.

۵۵۲.

زمینه های اجتماعی حسادت در تعاملات روزمره؛ مطالعه کیفی دانشجویان دانشگاه یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین افراسیابی سید محسن سعیدی مدنی کاوه شکوهی فر

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۶۴)

کلیدواژه‌ها: دانشجویان نظریه داده بنیاد اخلاق اجتماعی زندگی روزمره حسادت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ

تعداد بازدید : ۱۲۲۱ تعداد دانلود : ۷۴۹

حسادت به عنوان یکی از هیجانات انسانی، دارای پیامدهای مهمی در زندگی اجتماعی است. هدف این پژوهش بررسی زمینه های اجتماعی حسادت در تعاملات روزمره است. این تحقیق در رویکرد تفسیری- برساختی و با روش کیفی انجام شده و از روش نظریه داده بنیاد برای اجرای پژوهش و تحلیل داده ها استفاده شده است. نمونه گیری در دسترس برای گزینش افراد مورد مصاحبه و نمونه گیری نظری برای تشخیص تعداد افراد پژوهش به کار گرفته شد. به منظور گردآوری داده ها، با 40 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه یزد مصاحبه نیمه ساختاریافته صورت گرفت. بعد از انجام کدگذاری باز، محوری و گزینشی، 8 مقوله اصلی و مدل پارادایمی ارائه شده است. مقوله های اصلی به دست آمده عبارت است از: مخاطره محرومیت، نابرابری، مادی گرایی، محتوای محرک رسانه، مقایسه اجتماعی، حسادت آموخته، ارزیابی عدالت و خصوصیات شخصیتی. مقوله هسته نهایی در این پژوهش، انگیزش اجتماعی حسادت است. این مقوله در قالب یک مدل پارادایمی شامل شرایط، تعاملات و پیامدها ارائه شده است.

۵۵۳.

بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان روابط همسایگی مطالعه موردی شهروندان ساکن شهر بابل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نادر رازقی محمود شارع پور حسن ابراهیمی گتابی

منبع: جامعه شناسی ایران سال هفدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: حمایت اجتماعی روابط همسایگی اعتماد اجتماعی احساس امنیت اجتماعی دین داری.همسایگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۲ تعداد دانلود : ۷۷۰

تغییرات گسترده در حوزه شهری باعث تغییر در سبک زندگی و الگوی رفتاری ساکنین مناطق شهرنشین و خصوصاً شبکه روابط همسایگی شده است. به گونه ای که روابط بین همسایگان در زندگی شهری از هم گسسته شده و مردم کمتر درگیر روابط همسایگی و محله ای هستند. لذا این پژوهش به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان روابط همسایگی شهروندان ساکن شهر بابل می پردازد. جامعه آماری این مطالعه را کلیه خانوارهایی که در سال 93 ساکن شهر بابل بوده اند تشکیل داده است. حجم نمونه تحقیق 384 نفر بوده که از طریق نمونه گیری خوشه ای جمع آوری گردید. روش پژوهش در این تحقیق پیمایشی بوده و داده ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده است. یافته های تحقیق نشان داد که روابط همسایگی در این شهر کمتر از حد متوسط یا ضعیف است. اما هر قدر تعداد سال های سکونت افراد در یک محل بیشتر باشد میزان روابط همسایگی بیشتر می شود. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که متغیرهای مستقل تحقیق (اعتماداجتماعی (بین فردی)، حمایت اجتماعی، احساس امنیت اجتماعی و دینداری) به میزان 32/0 از واریانس متغیر وابسته (روابط همسایگی) را تبیین می کنند. نتایج تحقیق نشان داده است بیشترین عامل تأثیر گذار مستقیم بر روی روابط از آن عامل دین داری و احساس امنیت دارای تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بر میزان روابط همسایگی بوده اند. اما متغیر حمایت اجتماعی تاثیر مستقیمی بر روابط همسایگی نداشته بلکه دارای تاثیر غیر مستقیم بوده است.

۵۵۴.

تبیین جامعه شناختی دیرهنگامیِ ازدواج در میان جوانان شهرستان طارم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فرهاد نصرتی نژاد مریم شریفیان ثانی علی محمدی نوبری

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: عوامل فرهنگی عوامل اجتماعی عوامل اقتصادی ازدواج دیرهنگام

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۰ تعداد دانلود : ۶۰۹

پژوهش حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر دیرهنگامی ازدواج در شهرستان طارم پرداخته است که متوسط سن ازدواج در آن از کل کشور بیشتر است. برای بررسی این پدیده، عوامل مؤثر بر به تأخیرافتادن سن ازدواج در بین دو گروه مجردها و متأهل های 25-39 ساله به صورت پیمایشی در نمونه ای 374 نفری بررسی شده است. نتایج نشان داد از میان عواملی که تأثیرشان بر دیرهنگامی ازدواج بررسی شده است (نگرش به ازدواج، دین داری، توقعات بالای خانواده ها، کنترل هنجاری، دایره همسرگزینی، هزینه های ازدواج و وضعیت شغلی مردان) صرفاً هزینه های ازدواج و وضعیت شغلی مردان بر دیرهنگامی ازدواج در این شهرستان تأثیرگذارند. احتمالاً، دلیل عدم تأثیرگذاری متغیرهای غیراقتصادی، بافتار اجتماعی جامعه تحت مطالعه است که جامعه ای روستایی است. در بسیاری از روستاهای ایران متغیرهای غیراقتصادی به دلیل بافت سنتی و کوچکی فضا چندان نمی توانند نقشی در تأخیر در سن ازدواج ایفا کنند.

۵۵۵.

مطالعة فرهنگ لالایی، شعر و ضرب المثل در گویش قوم لر با تأکید بر نشانه های تفکیک جنسیت (مورد مطالعه: دو محلة شهرستان بروجرد از استان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اصغر عسگری خانقاه رؤیا پورتقی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: جنسیت نشانه فرهنگ الگوهای فرهنگی تفکیک جنسیت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۶۶

شکل گیری نقش جنسیتی افراد یک جامعه، متأثر از دو امر فرهنگی و بیولوژیکی است. لالایی ها و ضرب المثل ها به عنوان جزئی از فرهنگ عامه که با نقش های جنسیتی و الگوهای فرهنگی رابطه دارند، نقش مهمی در این امر ایفا می کنند. این پژوهش، گزارشی از لالایی ها، شعرهای محلی، ضرب المثل ها و تبیین رابطه شان با الگوهای زنانه- مردانه یا پسرانه- دخترانه است که قوم ایرانی لر، مخصوص مذکر یا مؤنث به کار می برد. بررسی سهم لالایی، شعر و ضرب المثل در شکل گیری فرهنگ و آداب و رسوم هر قوم، علت و اهمیت این پژوهش و احتمال امحای آن ها، ضرورت چنین پژوهشی را نشان می دهد. در این نوشتار، قلمرو تحقیق محلة صوفیان و دودانگه در شهرستان بروجرد و جامعة آماری 45 نفر بروجردی و 5 نفر از اعضای انجمن بروجردی های مقیم تهران است. پرسش های پژوهش مربوط به ضرب المثل ها و لالایی ها یا شعرهایی با موضوع جنسیت است؛ برای مثال، بررسی می شود که چه کسانی با چه اهدافی از آن ها استفاده می کنند. در این پژوهش، از روش مردم شناختی ژرفانگر با مشاهدة مشارکتی مستقیم، همراه با اسناد و مدارک علمی مکتوب در مراکز علمی مختلف استفاده شده است. چارچوب نظری در این پژوهش، نظریة ساخت گرایی لوی اشتروس و نظریة عمل اورتنر است. نتایج پژوهش به شرح زیرند: نخست آنکه در ادبیات شفاهی قوم لر، جنسیت کاملاً هویداست و می توان در این فرهنگ، «زن طبیعی» و «مرد فرهنگی» را آن چنان که در نظریة عمل بیان شده است، به وضوح مشاهده کرد. دوم آنکه قوم لر در ادبیات شفاهی خود، به طور مشخص برای پسر و دختر، زن و مرد، زن و شوهر و پدر و مادر تفاوت ارزشی قائل است. سوم آنکه در الگوهای این ادبیات، معمولاً دختر جایگاه ویژه ای ندارد؛ جز در مواردی خاص که کدبانو و صبور است و کسی از راز دلش آگاه نیست. چهارم آنکه در الگوهای این ادبیات، پسر همیشه عزیزتر است و مسئولیت ها و وظایفش برحسب عزتش تعریف می شود.

۵۵۶.

بررسی نقش فرهنگ زیست محیطی شهروندان اصفهان در تفکیک زباله های خانگی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: مریم آقایی

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال دهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۴)

کلیدواژه‌ها: تفکیک زباله رفتار زیست محیطی هنجارهای زیست محیطی فرهنگ زیست محیطی مسئولیت زیست محیطی ارزش های زیست محیطی و آگاهی زیست محیطی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۹۵ تعداد دانلود : ۷۵۴

تفکیک زباله یکی از مهمترین شاخص های زیست محیطی در جهان معاصر است. شهروندان به واسطه تفکیک زبان اقدام شایسته ای در قبال محیط زیست انجام می دهند. با این کار حجم زباله تولیدی کمتر شده و همچنین با مصرف مجدد برخی مواد مانند، کاغذ، چوب، شیشه و آهن می توان از میزان مصرف آنها کاست. از این رو این پژوهش با هدف بررسی نقش فرهنگ زیست محیطی شهروندان اصفهان در تفکیک زباله های خانگی به روش کمی انجام شده است. تحلیل های آماری این پژوهش به کمک دو نرم افزار Spss و Amos انجام شده است. فرهنگ زیست محیطی شهروندان در 5 بعد رفتار زیست محیطی، مسئولیت زیست محیطی، هنجارهای زیست محیطی، ارزش های زیست محیطی و آگاهی زیست محیطی با سوالاتی محقق ساخته تعریف شده و در میان 384 نفر از شهروندان توزیع و جمع آوری شده است. همچنین تفکیک زباله های خانگی نیز از نظر پاسخگویان با 5 سوال تعریف شده است و ضریب 86/0 آلفای کرونباخ نشان از روایی بالای پرسشنامه این پژوهش دارد. نتایج پژوهش نشان داد که فرهنگ زیست محیطی شهروندان جایگاه مناسبی ندارد و همچنین فرهنگ زیست محیطی شهروندان همبستگی معکوسی با میزان تفکیک زباله های خانگی دارد و هرچقدر که فرهنگ زیست محیطی شهروندان بالا باشد به تبع آن از میزان تفکیک نیز افزایش خواهد یافت. در کل 5 متغیر رفتار زیست محیطی، مسئولیت زیست محیطی، هنجارهای زیست محیطی، ارزش های زیست محیطی و آگاهی زیست محیطی توانسته اند 61/0 از کل تغییرات تفکیک زباله شهر اصفهان را تبیین کنند.

۵۵۷.

ارزیابی عوامل مؤثر بر دلبستگی مکانی در محلات شهری با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بهادر زمانی محسن هنرور

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: فرآیند تحلیل شبکه دلبستگی مکانی عوامل دلبستگی مکانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۰۶ تعداد دانلود : ۳۱۲۸

محلات از جمله عناصر سازنده ی شهری هستند که از دیرباز نقش بسزایی در پیوند دادن مردم با محیط زندگی شان و دلبستگی مکانی ایشان عهده دار بوده اند. با این وجود تحولات کالبدی، اجتماعی و اقتصادی عصر مدرن سبب گردیده تا پیوندهای مکانی ساکنان با محیط زندگی شان کمتر مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این تنوع رویکردها، تعاریف و اصطلاحات مورد استفاده در این حوزه از دانش بشری سبب گردیده تا هیچ توافقی پیرامون نام، تعریف یا رویکرد روش شناسانه ای که به بهترین وجه بتواند به این حوزه بپردازد وجود نداشته باشد. این سردرگمی مفهومی همچنان که بسیاری از محققان نیز اشاره داشته اند به طور جدی مانع پیشرفت در حوزه ی دلبستگی مکانی گردیده است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف دستیابی به چارچوبی مفهومی از دلبستگی مکانی و عوامل مؤثر بر آن، ضمن مروری بر ادبیات دلبستگی مکانی با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای به ارزیابی عوامل مؤثر بر دلبستگی مکانی در محلات شهری پرداخته است. نتایج مطالعات حاضر حکایت از آن دارد که از میان 28 زیرمعیار مورد بررسی، تنها تأثیر 21 زیرمعیار دارای تاثیر تایید گردیده بر دلبستگی مکانی می باشند که از میان آنها نیز طول مدت سکونت، پیوندهای اجتماعی و خاطره انگیزی به ترتیب با وزن نهایی 0.08، 0.061 و 0.051 در مقایسه با سایر زیرمعیارها از بیشترین اهمیت برخوردار می باشند. علاوه بر این بررسی مؤلفه های 6 گانه ی دموگرافیک، کالبدی- فضایی، عملکردی- رفتاری، تجربی زیبایی شناختی، تجربی ادراکی و زیست محیطی، بیانگر تأثیرگذاری تمام مؤلفه ها بر دلبستگی مکانی بوده که مؤید ساخت سه بعدی (شناختی، احساسی و رفتاری) دلبستگی مکانی است.

۵۵۸.

تأثیر فرهنگ بر حقوق دینی با توجه به واقعیت های تقنینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدعلی قانع محمد پورکیانی محمدرضا فتح الله بیاتی

منبع: دین و ارتباطات سال بیست و سوم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۴۹)

کلیدواژه‌ها: حقوق دین فرهنگ تعزیرات اعتباریات رویکرد اجتهادی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۳۴

در نگاه اول فرهنگ متعلق به بینش، گرایش و رفتار مردم یک جامعه بوده و در مقابل حقوق متعلق به بایدها و نبایدهایی است که در حکومت دینی از دین گرفته می شود. مقاله حاضر با بیان تأثیر فرهنگ بر حقوق در پی نشان دادن حضور فرهنگ حتی در حقوق دینی است. تأثیر فرهنگ بر حقوق را می توان از زوایای مختلفی بررسی کرد. در بررسی اول با توجه به پیوست حقوق به دین، رابطه فرهنگ با دین بحث می شود. سه رویکرد «سنتی»، «ترجمه فرهنگی دین» و «اجتهادی» در مورد قلمرو دین مطرح شده است. ترجمه فرهنگی، دین را از فرهنگ جدا کرده و به فرهنگ اصالت می دهد، رویکرد سنتی، فرهنگ را تحت نظر دین آورده و هر فرهنگ مستقل از دین را نفی می کند و در نهایت رویکرد اجتهادی، نظر بینابین و متعادل در تعامل فرهنگ و دین برگزیده که دلایل ترجیح این رویکرد بیان می شود. بررسی دوم به منشأ انتزاع حقوق پرداخته و با توضیح نظریه اعتباریات علامه، از تأثیر فرهنگ بر وضع حقوق گفته می شود. و در نهایت بررسی سوم مقاله، به تأثیر فرهنگ در اجرایی و عملیاتی شدن حقوق توجه کرده و از مباحث انتزاعی و مبنایی فاصله می گیرد. بر این اساس کنار گذاشتن فرهنگ موجب بیهودگی و ناکارآمدی حقوق خواهد شد. موضوع تعزیرات در فقه و نقش حاکم در مصلحت سنجی آن مهم ترین اماره برای نشان دادن تأثیر فرهنگ بر حقوق دینی است؛ چراکه مهم ترین تضمین برای اطمینان حاکم شرع برای عملیاتی شدن تعزیرات، همراهی فرهنگی جامعه مخاطب است.

۵۵۹.

فهم زمانی و تجربه حل مسأله؛ نمونه موردی «پلیس نامحسوس»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیر خراسانی محمدسعید ذکایی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال نهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی زمان تحلیل گفتگو زمان چرخنده زمان خطی مردم روش شناسی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۴۱ تعداد دانلود : ۸۴۲

در پژوهش پیش روبه نسبت فهم زمانی کنشگران و شیوة حل مسئله دریک وضعیت بغرنج می پردازیم. در این مسیر با بررسی تعدادی ازفیلم های برنامة «پلیس نامحسوس»، به شیوة حل مسئلةرانندگان توجه می کنیم. در این مطالعه با استفاده از رویکرد مردم روش شناسی و با تکنیک تحلیل گفتگو به نظم نهادی اندرکنش ها در موقعیت این فیلم ها پرداخته ایم و با استفاده از چارچوب نظری پدیدارشناسی و شاخص های ارنست پوپل می کوشیم فهم های زمانی دخیل در این گفتگو را تحلیل کنیم. در فرایند کار به لحظه ای توجه می کنیم که متخلفین پس از متوقف شدن به وسیلة پلیس می کوشند دلایل تخلف خود را توضیح دهند. با تحلیل این گفتگوها می بینیم که رانندگان متخلف از بیان هایی استفاده می کنند که مبتنی برفهم چرخنده از زمان است. این در حالی است که زمان قانون و پلیس و حتی زمان فن آوری جاده و اتومبیل،زمانی خطی و همگن است. در ادامه می بینیم که رانندگان متخلف چگونه برای مدیریت کردن مسئله و شرایط بغرنج خود یک گفتگو را به گونه ای سامان می دهند که مبتنی بر زمان خطی نباشد. در پایان این نتیجه حاصل می شود که زمان نه یک مقولة عام بر فراسوی جامعه بلکه مقوله ای است که در تجربه های خرد گوناگون پیوسته اشکال گوناگون به خود می گیرد.

۵۶۰.

بررسی بنیادهای اساطیری و باستانی در فرهنگ عامه مردم ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امیرعباس عزیزی فر مریم قاسمی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۵۰ و ۵۱

کلیدواژه‌ها: ایلام اساطیر فرهنگ عامه باورهای باستانی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۷۵

پژوهش حاضر، با بازنمایی نقش اساطیر و باورهای باستانی و کُهن در هویت قومی- محلی و ذکر مصادیقی از کاربرد آنها در زندگی جاری یک قوم، در صدد پاسخ به این پرسش ها برآمد که اساطیر و باورهای کُهن در دنیای سیال و ماشینی امروز تا چه میزان زنده و پویا هستند؟ و کدام باورها و اعتقادات عامه، ریشه در اساطیر و باورهای دیرین دارند؟ بررسی و تبیین نقش اساطیر و باورهای کُهن در میان یکی از اقوام جامعه امروز ایران، نشان داد که اساطیر و باورهای کُهن، گروه های مردم را در این ایده که به کُلیت واحدی به نام ملت تعلق دارند و از آینده مشترکی برخوردارند، متفق می سازد؛ چراکه اساطیر، برآیند روح جمعی و میراث نیاکان گذشته یک ملت است. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعه کتابخانه ای بود، ضمن اینکه مبنای نظری آن را کتابها و مقالات مرتبط با اسطوره و عقاید عامه تشکیل می داد. این مقاله، پس از بیان کُلیتی از ارتباط اساطیر با فرهنگ عامه، به تداعی و بیان اساطیری و باستانی باورهای عامیانه مردم ایلام پرداخت تا نشان دهد که اساطیر و باورهای عامیانه مربوط به هستی، تا چه میزان در عصر مدرنیته و ماشینی امروز برجای مانده و مقام اساطیر و باورهای کُهن تا چه میزان در باورهای گروندگان به آنها، تکوین و رشد یافته است.

درخت حوزه‌های تخصصی