تغییرات اجتماعی - فرهنگی (مطالعات علوم اجتماعی ایران سابق)

مدارای اجتماعی یکی از مفاهیم حیاتی در علوم انسانی و عاملی در جهت تقویت و تسهیل تعامل بین افراد در سطوح مختل ف در جامعه است. مقاله حاضر با استفاده از مبانی تئوریک مدارای اجتماعی در حوزه جامعه شناسی و با روش تحقیق ترکیبی به دنبال شناسایی و تدوین مدل جامعه شناختی مدارای اجتماعی تماشاگران لیگ برتر  فوتبال ایران است. پژوهش حاضر در دو مرحله انجام گرفته است که در مرحله کیفی از روش نظریه زمینه ای(استراوس و کوربین) و در مرحله کمی از روش پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران بود که تعداد نمونه کیفی پژوهش 17 و تعداد نمونه کمی 399 نفر انتخاب شدند. شیوه نمونه گیری در مرحله کیفی، گلوله برفی و در مرحله کمی، سهمیه ای بود. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از شیوه کدگذاری و در بخش کمی از رگرسیون چند متغیره استفاده شد. پس از ترکیب نتایج بخش کیفی و کمی پژوهش، مدل ترکیبی مدارای اجتماعی تماشاگران ارائه گردید که پیامدهایی همچون تعامل همدلانه و بهزیستی تماشاگران فوتبال را به دنبال خواهد داشت.

همزیستی های نوپدید یا همباشی، شیوه ای از زندگی مشترک بدون عقد و پیوند رسمی ازدواج است و در سال های اخیر در ایران مطرح شده و پژوهش های پراکنده ای در مورد آن صورت گرفته است. این تحقیق با هدف واکاوی رویکرد معنایی جوانان نسبت به همباشی و با روش کیفی از نوع تحلیل تماتیک انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته به صورت فردی و گروه های کانونی است. نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع تا اشباع داده به تعداد 28 نفر دختر و پسر ساکن در مناطق مختلف شهر تهران بوده است. تجزیه و تحلیل داده های متنی با تکنیک کدگذاری روش های کیفی انجام و اعتبار تحقیق با مثلث توافق کدگذاران و بر پایه رویه تحقیق برلکات مورد دقت قرار گرفت. دو رویکرد اصلی خوش بینانه و منفی نگر حاصل این واکاوی است که هر دو مبتنی بر نوعی از عقلانیت وبری است. به این معنا که افراد با رویکرد منفی نگر این پدیده را به دلیل مغایرت مذهبی، فرهنگی، قانونی، هنجاری و در نهایت غیرعقلانی بودن آن، بر اساس عقلانیت معطوف به ارزش، رد و کنش ناظر به ارزش ها را برمی گزینند. دسته دوم اگرچه بر اساس دلایلی همچون بازی نقش و گریز از مواجهه با مشکلات ازدواج و احتمالاً تجربه تلخ طلاق آن را انتخابی عقلانی می دانند. منتهی عقلانیتی صوری  و ناظر به جنسیت است. اما استراتژی این گروه هوشمندانه و کنش موکول به بازتولید فرهنگی پدیده و فرهنگ سازی آن در جامعه است.

اصولاً تحریم در حقوق بین الملل به معنای ابزارها و شیوه هایی است که طی آن اقداماتی توسط تابع یا تابعان زیان دیده در حقوق بین الملل علیه دولت ناقض تعهد به کار گرفته می شود تا تابع اخیر دست از تداوم نقض های خود بردارد و یا سیاستی را اتخاذ نماید که همسو باسیاست های تابع تحریک کننده است. مهم ترین نوع تحریم از نظر اثرگذاری و گستره کاربرد در روابط بین الملل، تحریم های اقتصادی است. تحریم های پولی و بانکی نیز بخشی از تحریم های اقتصادی در حقوق بین الملل تلقی می شوند. اما اعمال تحریم به طور کلی و اعمال تحریم های پولی و بانکی به طور خاص پیامدهایی را به دنبال دارد که از آن جمله می توان به اثر منفی آن ها بر استیفای حق های بشری اشاره کرد. از این رو پرسش اساسی آن است که تحریم های پولی و بانکی چه تأثیری بر استیفای حق های بشری اتباع کشور هدف تحریم می گذارند؟ این پژوهش با روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، استفاده از تحریم های پولی و بانکی علیه برخی از کشورها با اهداف خاص، هر چند می تواند به تغییر رویه در رفتار برخی از دولت های هدف منجر گردد، ولی به واسطه محدودیت ها اعمال شده بر افراد و تابعان آن دولت و نقض اساسی برخی از حقوق بشر، واکنش منفی دولت ها، نهادها و سازمان های دولتی و غیردولتی و البته عموم مردم و ملل آزاده دنیا را به دنبال داشته و دارد و مقبولیت این تحریم ها را کاهش داده است.  

هدف پژوهش بررسی قدرت ایدئولوژیک در دوران قاجار در چارچوب رویکرد قدرت اجتماعی چهارگانه مایکل مان است. مایکل مان چهار منبع قدرت را از یکدیگر متمایز می کند: سیاسی، ایدئولوژیک، نظامی و اقتصادی. نوع پژوهش تاریخی و روش آن اسنادی است و با استفاده از شیوه ی تحلیلی مایکل مان و سنجش منابع قدرت اجتماعی با چهار شاخص قدرت انجام گرفته است. فرض اصلی پژوهش این است که منابع قدرت در عصر قاجار نیز چهارگانه است. قدرت ایدئولوژیک یکی از منابع مهم قدرت در عصر قاجار است و منابع چهارگانه قدرت و به تبع آن عاملیت اجتماعی این منابع قدرت، یعنی دربار، روحانیت، روسای ایلات و عشایر و تجار در ارتباط نزدیک و مستمر با یکدیگر قرار داشتند. یافته های پژوهش نشان داد، روحانیت به عنوان نماینده قدرت ایدئولوژیک هم در راستای کنترل و تنظیم حوزه فعالیت و اجرای شعائر مذهبی و هم منافع مشترک با دیگر منابع قدرت اجتماعی، همچون دربار و تجار در تقابل و همپوشانی قرار گرفت. تقابل و همپوشانی روحانیت و دربار، در حمایت مالی و سیاسی و امنیتی از سوی دربار و مشروعیت بخشی از جانب روحانیت و تقابل و همپوشانی روحانیت و تجار، در حمایت اجتماعی از تجار از طرف روحانیت و حمایت مالی از سوی تجار بود. نتیجه نهایی همپوشانی و به دنبال آن همکاری عاملیت اجتماعی دو منبع قدرت اقتصادی و ایدئولوژیک، تجار و روحانیت، در تقابل با قدرت سیاسی به انقلاب مشروطه و جنبش تنباکو منجر شد.

این پژوهش به منظور بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش دانشجویان دانشگاه خوارزمی به استفاده از شبکه های مجازی انجام شده است. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان دانشگاه خوارزمی واحد تهران به تعداد6 هزار نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران 350 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفته است. جهت تحلیل ارتباط بین متغیرهای پژوهش و معناداری آن ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که متغیر تعهد اجتماعی نسبت به سایر مؤلفه های عوامل اجتماعی از رتبه بالاتری معادل متوسط تا زیاد در گرایش دانشجویان به شبکه های مجازی تأثیر دارد. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که عوامل اجتماعی در گرایش دانشجویان به شبکه های مجازی تأثیر داشته است. از طرفی از بین مؤلفه های اجتماعی، عوامل تعهد، سرمایه و کنش اجتماعی در میزان گرایش دانشجویان به استفاده از شبکه های مجازی تأثیر قابل توجهی دارند. بنابراین پیشنهاد می شود جهت استفاده بهینه از شبکه های مجازی و مهار تبعات ناشی از رسوخ آن در زندگی اجتماعی، به فرهنگ سازی استفاده کارآمد از آنها توجه شود.

رابطه بین دو جنس در همه جوامع وجود دارد اما در هر فرهنگی به شیوه ای خاص نمود می یابد و نحوه مواجهه و برخورد با آن نیز متفاوت است. این پدیده از بدو پیدایش تاکنون تغییرات کمی و کیفی زیادی یافته و به شکل های مختلف باز تولید شده است و در آینده می تواند تغییراتی در نهاد خانواده ایجاد کند. پژوهش حاضر مبتنی بر پارادایم کیفی و روش تحلیل تماتیک  است، تکنیک اصلی گردآوری داده هایِ مصاحبه و انتخاب نمونه ها به روش هدفمند و با استفاده از معیار اشباع نظری صورت گرفت.  تحلیل داده ها منجر به یافتن چند مضمون اصلی در خصوص گرایش دختران به جنس مخالف شد که در سنخ شناسیِ کلیِ مبتنی بر هدف، سه هدف شناسایی گردید. برخی از دختران با هدف کسب شناخت، عده ای با هدف ازدواج و برخی برای تنوع و کسب لذت به این روابط گرایش پیدا می کنند. یافته های پژوهش نشان داد که در حوزه فردی، نیازهای عاطفی، جنسی، تنوع و سرگرمی و ازدواج و در حوزه اجتماعی، فشار گروه همسالان، مصرف رسانه ای، کیفیت روابط والد- فرزند و در حوزه فرهنگی، استحاله ارزشی و از بین رفتن قبح رابطه، زمینه های گرایش آن ها به رابطه با جنس مخالف است.

هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مضامین اجتماعی- فرهنگی به تأسی از آموزه های نهج البلاغه طی پانزده سال گذشته (از سال 1380 تا سال 1395) است. نگارنده در این پژوهش به دنبال این سؤال است که میزان توجه نویسندگان به مضامین اجتماعی- فرهنگی تا چه حد بوده و به کدام مفاهیم حوزه اجتماعی- فرهنگی بیش تر پرداخته اند؛ مقالات نوشته شده در این خصوص بر اساس فهرست مقالات فارسی و کتاب شناسی نهج البلاغه شناسایی، بازیابی و طبقه بندی شد. سپس با استفاده از روش کیفی از نوع تحلیل محتوا، مفاهیم و آموزه های اجتماعی نهج البلاغه از مقالات استخراج و بعد از استنتاج آماری مفاهیم، یافته های تحلیلی ارائه شد. یافته های پژوهش بیانگر این است که از میان مفاهیم استخراج شده مفهوم عدالت، زمامداری، مردم داری و مدارا، حق گرایی، انتقاد اجتماعی و شکوه از مردم، به عنوان مهم ترین مضامین اجتماعی- فرهنگی نهج البلاغه مورد توجه نویسندگان در این بازه زمانی بوده که دلایل کمّی و کیفی توجه به این مفهوم، ارائه شده است.

در مقاله حاضر به بررسی قومیت، مذهب، صور مشارکت در بین مذاهب شیعه و سنّی کردهای  شهر کرمانشاه در سال 1397 پرداخته شده است. از روش تحقیق پیمایشی و بر اساس قواعد آماری حجم نمونه، 384 نفر از شهروندان شیعه و سنّی شهر کرمانشاه به عنوان نمونه آماری و از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته متشکل از گویه هایی در مقیاس 5 گزینه ای طیف لیکرت با پایایی 95/0 و اعتبار محتوایی قابل قبول استفاده گردید. در تدوین چارچوب نظری متغیرهای مورد مطالعه؛ از نظریه های لرنر- آیزن و فیش باین- هومنز و محسنی تبریزی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد؛ وضعیت صور مشارکت در بین کردنشینان کرمانشاه 5/62% می باشد. همچنین نتایج حاصل از آزمون تی تست مستقل نشان داد؛ پیروان مذهب شیعه دارای مشارکت روانی، مشارکت فرهنگی و مشارکت سیاسی بالاتری بودند. اما پیروان مذهب سنّی دارای مشارکت اقتصادی و اجتماعی بالاتری نسبت به پیروان مذهب شیعه بودند.

در حال حاضر نارضایتی مالی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در بازار بورس است که موجب خروج سرمایه های کلانی از بورس شده است و نیازمند بررسی دقیق و شناسایی عوامل تأثیرگذار و موثر بر آن می باشد. از این رو تحقیق حاضر به ارائه الگوی مفهومی از عوامل تأثیر گذاری بر نارضایتی مالی مدیران در شرکت های درمانده می پردازد. این تحقیق از نظر داده ترکیبی، از نوع روش توصیفی بوده و از نوع مدل سازی می باشد. در مرحله اول برای گردآوری داده های مفهومی، نگارش مبانی نظری ومتغیرها پژوهش از روش کتابخانه ای و در مرحله دوم از مصاحبه (روش دلفی) از طریق نمونه غیر تصادفی هدفمند و در دسترس از 30 نفر از مدیران ارشد (مدیرعامل) شرکت های نمونه برای شناسایی عوامل موثر بر نارضایتی مالی تا جای ادامه پیدا خواهد کرد تا موجب غنای نظری محقق، محقق گردد. برای شناسایی شرکت های درمانده مالی  از معیار Z آلتمن استفاده گردید که در نهایت 50 شرکت درمانده مالی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1388- 1397 شناسایی شد.که نهایتاً مدل مفهومی از عوامل تاثیر گذاری بر نارضایتی مدیران مالی با 7 مولفه و 54 شاخص  ارائه شده است.