تغییرات اجتماعی - فرهنگی (مطالعات علوم اجتماعی ایران سابق)

تغییرات اجتماعی - فرهنگی (مطالعات علوم اجتماعی ایران سابق)

مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم تابستان 1398 شماره 61 (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

مقالات

۱.

مطالعه جامعه شناختی موقعیت اجتماعی زنان مبتنی بر مولفه های سیاسی- اجتماعی (مورد مطالعه: زنان شهر سنندج)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: موقعیت اجتماعی پذیرش اصول دموکراسی زنان ریسک پذیری رسانه های جمعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 717 تعداد دانلود : 807
امروزه به دلیل نقش و جایگاهی که زنان در توسعه یافتگی کشور ها دارند توجه به موقعیت آنان افزایش یافته است، موقعیت اجتماعی زنان از جمله مسایلی است که از طریق آن می توان به جایگاه برتر یا فروتر زنان در جامعه پی برد. هدف از این پ ژوهش، بررسی تاثیر مولفه های سیاسی- اجتماعی بر موقعیت اجتماعی زنان است. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر پیمایش است و اطلاعات آن با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، در میان 382 نفر از زنان 35-20 سال در شهر سنندج با بهره گیری از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. یافته های توصیفی پژوهش حاکی از آنست که موقعیت اجتماعی زنان مبتنی بر مولفه های مطالعه در حد متوسط گزارش شده است.  همچنین نتایج تحلیلی پژوهش نشان می دهد که متغیرهای مستقل با متغیر وابسته موقعیت اجتماعی زنان رابطه داشته اند و در مجموع حدود 51 درصد از تغییرات موقعیت اجتماعی زنان را تبیین کرده اند.
۲.

مطالعه جامعه شناختی حوزه های هم گرایی و واگرایی هویت ملی و هویت قومی (مطالعه موردی: قوم لک)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: هویت قومیت ملیت لک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 515 تعداد دانلود : 537
این پژوهش به مطالعه جامعه شناختی حوزه های هم گرایی و واگرایی هویت قومی و هویت ملّی قوم لک می پردازد. قوم لک، نه لر و نه کرد بلکه جزو اقوام اصیل مستقل ایرانی است که دارای قدمت تاریخی چند هزارساله بوده و زبان مردم لک، لکی است که جزو زبان های غربی شمالی زبان های ایرانی می باشد. روش تحقیق پیمایشی، جامعه آماری تحقیق مردمان لک ساکن در ایران بوده و تعداد 397 نفر از آن ها به عنوان حجم نمونه با روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. نتایج بدست آمده مؤید قرارگرفتن ابعاد فرهنگی و اجتماعی هویت قومی در حوزه هم گرایی با هویت ملّی و هم چنین قرارگرفتن احساس محرومیت و طردشدگی قومی در حوزه واگرایی با هویت ملّی است. ضرایب استاندارد رگرسیون نشان می دهد که احساس محرومیت بیش ترین اثر تقویتی را بر متغیر هویت قومی و باستان گرایی و تعلقات قومی بیش ترین اثر تقویتی را برهویت ملّی دارند. هم چنین متغیر تحصیلات در هویت قومی نقش تضعیف بخش و در هویت ملّی نقش تشدید بخشی را ایفا می نماید.
۳.

گرایش به خشونت خیابانی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مورد مطالعه: شهروندان بالای 15 سال شهر اردبیل)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: گرایش به خشونت خیابانی آنومی اجتماعی تجربه عینی خشونت تحلیل هزینه- پاداش خشونت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 880 تعداد دانلود : 109
خشونت خیابانی به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی ناشی از روابط ناسالم انسانی است که این موضوع خود معلول آن ساختارهای اجتماعی می باشد و می توان با بررسی آن به وضعیت جامعه ی مورد نظر پی برد. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با خشونت خیابانی در بین شهروندان بالای 15 سال شهر اردبیل می باشد. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. و با استفاده از فرمول کوکران از بین 373320 نفر از شهروندان بالای 15 سال شهر اردبیل به تعداد 432 نفر نمونه برآورد شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین متغیرهای مستقل پژوهش و خشونت خیابانی بر اساس ضریب همبستگی پیرسون رابطه معناداری وجود دارد. اما از بین متغیرهای زمینه ای، میانگین گرایش به خشونت خیابانی تنها به تفکیک میزان تحصیلات تفاوت معناداری داشت. با توجه به نتایج مدل رگرسیون چند متغیره به روش هم زمان از بین متغیرهای مستقل، متغیر تحلیل هزینه- پاداش با ضریب (0/310) و بعد از آن تجربه ی عینی خشونت خیابانی و آنومی اجتماعی به ترتیب با ضریب (0/222)، (0/116) بیش ترین ارتباط را با متغیر وابسته داشته اند. از بین متغیرهای زمینه ای در مدل رگرسیون چند متغیره T، متغیر تحصیلات رابطه معنا داری با متغیر وابسته در این پژوهش داشت. و در نهایت متغیرهای مستقل توانسته اند 30 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند.
۴.

گرایش به تحزب و سنجش میزان تأثیر آن بر توسعه سیاسی کشور از منظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی (بررسی علی نگرش به تأثیر تحزب بر رفتار حزبی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: حزب توسعه سیاسی دمکراسی نهادمندی نهاد نمایندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 397 تعداد دانلود : 303
از منظر جامعه شناسی سیاسی احزاب یکی از نیروهای اجتماعی مهم و مؤثر در فرایندهای سیاسی به شمار می آیند؛ به گونه ای که فضای سیاسی جوامع مدرن بدون احزاب قابل تصور نیست. از سوی دیگر بر نقش احزاب در فرایند توسعه سیاسی و تعمیق دمکراسی بسیار تأکید شده است. در این پژوهش نگرش نمایندگان دوره های ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی -به عنوان یک از ارکان مهم نظام سیاسی- به نقش تحزب در توسعه سیاسی، و تأثیر این نگرش بر رفتار سیاسی آنان مورد سنجش قرار گرفته است. ماهیت تحقیق حاضر از نظر هدف، تحقیقی کاربردی است و نوع تحقیق، توصیفی، از نوع پیمایشی می باشد. در این تحقیق واحد تحلیل، فرد است. پژوهشگر، به داده های گردآوری شده از نمایندگان دوره های ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی توجه نموده و پاسخ هر یک ازپاسخ دهندگان، به عنوان یک ماخذ اطلاعات فردی، مورد تحلیل و سنجش قرار گرفته است. اعضای جامعه آماری در این پژوهش نمایندگان دوره های ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی می باشند. یافته های تحقیق نمایانگر وجود همبستگی محسوس میان نگرش مثبت به نقش احزاب در توسعه سیاسی، و گرایش به فعالیت حزبی است. به عبارت دیگر، بخش قابل ملاحظه ای از نمایندگان مجلس ششم و هفتم، بر این باورند که احزاب و تحزب نقش مثبت و کارآمدی در فرایند توسعه سیاسی دارند، از سوی دیگر نگرش مثبت به تأثیر تحزب بر توسعه سیاسی، بر رفتار سیاسی نمایندگان نیز تأثیر مثبت نهاده و نمایندگانی که به نقش مثبت احزاب در فرایند توسعه سیاسی باور داشته اند در عمل نیز به فعالیت حزبی گرایش بیشتری نشان داده اند.
۵.

فرآیند تصمیم گیری در رفتار سیاسی شهروندان شهر تبریز و علل اجتماعی آن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: رفتار سیاسی فرآیند تصمیم گیری شهروندان شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 372 تعداد دانلود : 351
مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که فرآیند تصمیم گیری در رفتار سیاسی شهروندان شهر تبریز به چه صورت بوده و چه عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر این فرآیند وجود دارد؛ که بر مبنای دیدگاه های تلفیقی خرد و کلان در تحلیل و تبیین تصمیم گیری در رفتارهای سیاسی و نقش علل اجتماعی از جمله اعتماد، تعلق، امنیت و بی هنجاری و بی قدرتی اجتماعی در آن استفاده شد. روش پژوهش پیمایش و ابزار تحقیق پرسش نامه بود که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین و با روش نمونه گیری خوشه ای نمونه های آماری انتخاب شد. یافته های تحقیق نشان داد که متغیر تصمیم گیری در رفتار سیاسی شهروندان ساکن شهر تبریز متأثر از عوامل اجتماعی است که در تحقیق حاضر، رابطه و تأثیر معنی داری اعتماد اجتماعی، امنیت اجتماعی، بی هنجاری اجتماعی، بی قدرتی اجتماعی، تعلق اجتماعی با تصمیم گیری در رفتار سیاسی شهروندان تبریز مشاهده و تأیید شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که علل اجتماعی ازجمله احساس بی قدرتی و احساس تعلق اجتماعی بیش ترین نقش و تأثیر را بر تصمیم گیری در رفتار سیاسی شهروندان شهر تبریز دارد. به عبارتی می توان نتیجه گرفت شهروندانی که در فرآیند تصمیم گیری رفتار سیاسی متأثر از امنیت و اعتماد موجود در جامعه بهره مند باشند، احساس تعلق اجتماعی آنان تقویت شده و احساس بی قدرتی اجتماعی نمی کنند و در نتیجه با احساس تعلق نسبت به ارزش های سیاسی در سرنوشت و امور جامعه نقش به سزایی خواهند داشت.
۶.

تحلیل جامعه شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهروندان 15 سال به بالای شهر اقلید)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: فرهنگ شهروندی رعایت قوانین مسئولیت پذیری مشارکت آگاهی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 300 تعداد دانلود : 847
شهروندی یکی از مهم ترین مفاهیم و ایده های اجتماعی است که در دهه های اخیر محل توجه اندیشمندان جامعه شناس قرار گرفته است. شهروندی از شاخص های مهم پیشرفت در کشورهای در حال توسعه است که می تواند به حل معضلات اجتماعی کمک کند. در این تحقیق با استفاده از نظریه های مارشال، ژانوسکی، فالکس و ترنر به بررسی فرهنگ شهروندی شهروندان شهر اقلید پرداخته شده است. روش این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه آماری تحقیق شهروندان 15 سال به بالای شهر اقلید است که تعداد 400 نفر  از آنان به عنوان نمونه با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان فرهنگ شهروندی شهروندان اقلیدی در حد متوسط به بالایی می باشد. بررسی فرضیه ها نشان داد متغیرهای جنسیت، وضعیت تأهل، باورهای مذهبی، هویت اجتماعی، میزان استفاده از رسانه و آگاهی سیاسی رابطه ی معناداری با فرهنگ شهروندی دارند. در معادله رگرسیونی نیز چهار متغیر هویت اجتماعی، میزان دینداری، میزان استفاده از رسانه و آگاهی سیاسی توانسته اند 22/5 درصد (0/225=R²) از تغییرات متغیر وابسته را پیش بینی کنند.
۷.

بررسی عوامل زمینه ساز شکل گیری رفتار شهروندی سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: رفتار شهروندی سازمانی عوامل زمینه ساز شاخص های عدالت سازمانی شاخص های رفاهی شاخص های مدیریتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 262 تعداد دانلود : 732
با توجه به اینکه رفتار شهروندی سازمانی می تواند به عنوان یکی از اساسی ترین موضوعات اجتماعی و مدیریتی همواره مورد توجه قرار گرفته و در محافل مختلف مورد بررسی قرار گیرد، این پژوهش با هدف بررسی عوامل زمینه ساز شکل گیری رفتار شهروندی سازمانی در جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران انجام پذیرفته است. این تحقیق از نوع کمّی بوده و به روش پیمایشی انجام پذیرفته است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و روش کتابخانه ای گردآوری گردیده است. جامعه مورد بررسی شامل کلیه کارکنان و کارشناسان و کارشناسان مسئول، مدیران میانی و مدیران عالی بوده که در سازمان جهاد دانشگاهی تهران مشغول به کار بودند که تمامی کارکنان به تعداد 181 نفر از کارمندان و مدیران میانی و ارشد جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران به صورت تمام شمار به عنوان جامعه آماری انتخاب گردید. در نتیجه نهایی تحقیق می توان گفت در اولویت اول نبود عدالت سازمانی، در اولویت دوم عدم وجود شاخص های رفاهی مناسب و عدم برخورداری از آرامش روحی و روانی، نبود اضافه کاری مناسب، عدم اعطای وام های قرض الحسنه و کم بهره و شرایط نامناسب فیزیکی سازمان، و در اولویت سوم عدم وجود شاخص های مدیریتی مناسب، از جمله عوامل زمینه ساز شکل گیری رفتار شهروندی سازمانی می باشند.
۸.

تبیین جامعه شناختی عوامل موثر بر مدیریت بدن (مورد مطالعه: مردان بین 18 تا 45 سال شهر تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مدیریت بدن هویت پایگاه اجتماعی- اقتصادی سرمایه فرهنگی جامعه مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 564 تعداد دانلود : 277
هدف از این پژوهش تبیین جامعه شناختی عوامل مؤثر بر مدیریت بدن مردان بین 18 تا 45 سال شهر تهران است. در شرایطی که منبع اصلی شکل گیری ارتباط و تبیین معنای هر چیزی به ظواهر تقلیل یابد، بدن به عنوان ابزار تجلی هویت، اهمیتی اساسی می یابد. نظریات گافمن، گیدنز، الیاس، بوردیو و باندورا چارچوب نظری پژوهش را تشکیل می دهند. جامعه آماری پژوهش اعضای باشگاه های پرورش اندام شهر تهران بودند و برای تعیین حجم نمونه، با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. از روش پیمایشی برای تبیین تأثیر عوامل اجتماعی بر مدیریت بدن استفاده گردید. اطلاعات لازم از طریق پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری و با آزمون آلفای کرونباخ اعتبار سنجی شد و از آزمون آماری همبستگی برای تحلیل فرضیه ها استفاده شد. آزمون همبستگی بین دو متغیر سرمایه فرهنگی و مدیریت بدن نشان داد که این رابطه معکوس است. اگرچه در نظریات مختلفی که در این پژوهش مطرح گردیده و یافته های سایر محققان ارتباط مستقیمی بین مدیریت بدن و سرمایه فرهنگی وجود دارد، اما باید توجه داشت افرادی که از دانش و پایگاه اجتماعی- اقتصادی پایین تری برخوردارند از روش های نامناسب برای تغییر ظاهر خود استفاده می کنند. آزمون همبستگی بین مدیریت بدن و یادگیری رفتار دیگران نشان داد که در سطح معنی داری 5 درصد ارتباط مستقیم و معنی دار بین دو متغیر وجود دارد. هم چنین، آزمون همبستگی بین هر یک از متغیرهای نمایش تمایز خود با دیگران، نمایش پایگاه اجتماعی- اقتصادی و نمایش ظاهر مورد پسند دیگران با مدیریت بدن، نشان داد بین این متغیرها و متغیر وابسته مدیریت بدن، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.                              

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۴