تغییرات اجتماعی - فرهنگی (مطالعات علوم اجتماعی ایران سابق)

در شهر تهران، علیرغم تنوع هویت های اجتماعی که در سطح محلات، وجود دارد. همبستگی اجتماعی نسبی وجود دارد که در برخی مناطق تهدید کننده هایی این انسجام را تهدید می کند. هدف این تحقیق" بررسی تاثیر آگاهی از حقوق شهروندی بر همبستگی اجتماعی در سطح محلات"، می باشد. در مبانی نظری از نظریه های مرتبط استفاده شده و در پایان مدل نظری تحقیق، طراحی گردیده است. این تحقیق با استفاده از مطالعات میدانی و روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری کلیه افراد بالای 15 سال در شهر تهران می باشد که 730 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته و بعد از برآورد اعتبار و پایایی در بین پاسخ گویان توزیع گردید. پس از گردآوری داده ها، بر اساس آمارهای استنباطی و با استفاده از نرم افزار spss، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. نتایج بدست آمده، نشان می دهد که آگاهی از حقوق شهروندی بر همبستگی اجتماعی تاثیر معناداری وجود دارد. و طبق رگرسیون سعی شده در قالب تحلیل مسیر، به ترسیم نیکوئی برازش مُدل نظری پردا خته شود. در بیشترین و قوی ترین اثرات همبستگی اجتماعی، می توان به اثر مستقیم بر متغیرهای حقوق سیاسی به میزان(233/0) حقوق قانونی به میزان (160/0)، حقوق مشارکت به میزان(234/0) و حقوق اجتماعی به میزان(172/0) و بر متغیر همبستگی اجتماعی که جمعا وزنی برابر با 337/0 بر متغیر وابسته دارد.

یکی از مولفه های مهم در برنامه ریزی سلامت، دسترسی به داده های جمعیتی قابل اطمینان از جمله آمارهای مرگ و میر می باشد، این اطلاعات باید بطور مرتب مورد بررسی و از نظر کم ثبتی و بد ثبتی تصحیح گردند. مطالعه حاضر کاربردی و روش آن اسنادی و گذشته نگر است و اطلاعات آن از نوع سرشماری می باشد که با مراجعه به آمارهای مرگ در استان ایلام و داده های جمعیتی سرشماری نفوس سال 1395 انجام شده است. برای رسیدن به اهداف این مطالعه از روش براس برای ارزیابی پوشش داده های مرگ استفاده گردیده است. نتایج این مطالعه نشان داد، ضریب اصلاح موارد مرگ برای استان ایلام 1/68و پوشش ثبت 60 درصد است. همچنین این ضریب برای نقاط شهری، روستایی، مردان و زنان به ترتیب 1/72 ، 1/59 ،1/38، 2 و پوشش ثبت 58 ، 62، 73 و 47 درصد می باشد. یافته های این مطالعه بیانگر اختلاف زیاد امید زندگی قبل و بعد از تصحیح با استفاده از روش براس است. بطوریکه محاسبه امید زندگی برای کل جمعیت قبل از روش براس از 79/8 به 75/2 تغییر یافته است. این شاخص به ترتیب در جمعیت مردان و زنان از 78/9 به 75/1 و از 5/ 81 به 75/3 و در مناطق شهری و روستایی از 79/5 به 74/8 و از 80/1 به 75/9 کاهش یافته است.

این مطالعه با هدف بررسی مدل نظری رابطه سالمندی با از خود بیگانگی در بین سالمندان در سال 1398 انجام گرفته است. مطالعه حاضر یک بررسی مقطعی از روش آماری بر مبنای مدل رگرسیون چندگانه است. جامعه آماری این تحقیق نیز شامل سالمندان  زن و مرد ساکن در آسایشگاه های شهر رشت می باشد که شامل شش آسایشگاه، معلولین، کوثر شالیزار، مریم، رنگین کمان زندگی و ماندگار بود،که بصورت شبانه روزی اداره می شوند. بطور کلی تعداد 603 سالمند در این آسایشگاه ها ساکن بودند که بر اساس نمونه گیری مورگان و کریسی تعداد 235  نفر به نمونه  انتخاب شده و مورد پرسشگری قرار گرفتند. پس از توزیع پرسشنامه استاندارد سالمندی، داده های مورد نظر در مورد متغیرهای مستقل و شاخص های تأثیرگذار بر متغیر وابسته ، جمع آوری و بر اساس روش رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس از آزمون متغیرهای فرضیه های تحقیق و کاربرد روش های آماری مناسب به این نتیجه رسیدیم که متغیر انزوای اجتماعی دارای بیشترین تأثیر در گرایش سالمندان به طرف از خود بیگانگی اجتماعی بود و شاخص هویت دینی دارای کمترین تأثیر بوده است. شاخص های مربوط به تنهایی و افسردگی از نظر تأثیر بر خود بیگانگی در مرتبه دوم و سوم  قرار گرفتند. درنتیجه اگر چه سالمندان به دلیل تمایل آنها انزوای اجتماعی، تنهایی  و سرانجام افسردگی به طرف از خودبیگانگی اجتماعی گرایش بیشتری دارند، اما هویت دینی سالمندان  و اعتقاد آنها  به خدا، مرگ و قیامت تأثیر بسیار کمتری بر از خود بیگانگی اجتماعی سالمندان مورد مطالعه داشته است. این نتیجه در حالی حاصل شد که اعضای جامعه آماری از سطح تحصیلات بالایی نیز برخوردار بودند و از لحاظ جنسیت در سطح تعادل بودند.

این پژوهش با هدف شناسایی علل ناپایداری تحولات دموکراتیک در ایران معاصرانجام شد. چهار موج گذار به دموکراسی در ایران عبارتند از: انقلاب مشروطیت، نهضت ملی شدن نفت، انقلاب اسلامی 57 و جنبش اصلاحات. اما در هر مقطع ما شاهد واقعه دموکراسی شکننده هستیم. جهت تبیین این مسأله، صاحبنظران به طرح دیدگاههای خود پرداخته اند. تئوری تلفیقی ساموئل هانتینگتون با تأکید بر نقش قابلیت رهبران به عنوان عاملیت و تأثیر ماهیت دولت، جامعه مدنی و شرایط بین المللی به عنوان شرایط ساختاری در ایران معاصر، به عنوان تئوری راهنما در تحلیل کیفی مطرح شده است. از روش تاریخی- تطبیقی با جبر بولی استفاده شده است. نتیجه تحلیل کیفی این پژوهش قدرت تبیین وجه ساختاری تئوری هانتینگتون را نشان می دهد. هرچند که قابلیت رهبری و نفوذ و دخالت قدرت های بزرگی چون آمریکا، انگلیس و روسیه در تاریخ معاصر اثرگذار بوده اند اما شرط کافی برای تحکیم دموکراسی نبوده اند. در تحلیل نهایی، ضعف جامعه مدنی و شکنندگی ماهیت دولت (پاتریمونیالی، رانتیر و ایدئولوژیک) به عنوان شرط لازم و کافی واقعه دموکراسی شکننده در ایران معاصر مطرح است.

این مطالعه با هدف تحلیل و تفسیر هویت یابی دانش آموزان شهر هیر اردبیل صورت گرفته است. جامعه مطالعه، شامل کلیه دانش آموزان پسر دوره متوسطه اول و دوم شهر هیر می باشند. از این تعداد، 42 دانش آموز به روش نمونه گیری نظری انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. روش تحلیل تماتیک به شیوه براون و کلارک (2006) بعنوان روش تحقیق این مطالعه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهند که در"جهت گیری دانش آموزان نسبت به خودِ قومی" اغلب آن ها (69/05 درصدشان) نگاه منفی نسبت به قوم خودی و عناصر معنایی مرتبط به آن دارند. در نقطه مقابل فقط 11/91 درصد آن ها در تعریف خود قومی احساس تفاخر و عزتمندی بروز داده اند. بیش ترین تصور از "دیگری" یا جهت گیری دانش آموزان مورد مطالعه با 45/24 درصد مربوط به تهرانی ها و بعد از آن فارس ها با 40/48 درصد است. دانش آموزان در شخصیت پردازی های خویش، خودِ قومی را در ارتباط با تم های فرعی: مشاغل فرودست، سنتی و به روز نبودن، بی اخلاقی و ضعف شخصیتی، ترس از خوداظهاری قومی، اقتدارگرایی، دین فقیرانه، تفریح مصرفی، احساس محرومیت، روستامآبی، اسامی نامناسب، خشونت طلبی، نوکرصفتی و ... معرفی کرده اند و در عین حال "دیگری" را با تم های متکبر، قانون گریز، پولدار و مشاغل فرادست، بی اعتماد، خوش گذران، اخلاق مدار و ... معرفی کرده اند.

گرایش مردم به رفتارهای پرخطر، از مسائل اجتماعی مهمی است که کیفیّت زندگی مردم، پیوندهای اجتماعی، سرمایه های انسانی و سلامت اجتماعی جوامع را متأثر ساخته است. این پژوهش با هدف تبیین میزان تأثیر عوامل جامعه شناختی در گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء مصرف مواد با استفاده از نظریه های آنومی دورکیم، پیوند افتراقی ساترلند، بوم شناسی پارک و برجس، کنترل اجتماعی هرشی، سازگاری الکساندر، بیگانگی اجتماعی سیمن، خرده فرهنگ کوهن) انجام شد. روش پژوهش از نوع پیمایش است که داده ها با ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه افراد بالای 18 سال روستاهای شهرستان رودسر می باشد که بر اساس سرشماری سال 1395 (6205 نفر) می باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران400 نفر تعیین شد. شیوه نمونه گیری از نوع خوشه ای می باشد. یافته های پژهش نشان داد میانگین گرایش روستاییان به رفتار پرخطر سوء مصرف مواد، پایین تر از میانگین فرضی می باشد. تحلیل استنباطی فرضیه ها، تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، بوم شناختی و فردی را در گرایش افراد به رفتارهای پرخطر را تأیید کرد.

محیط بیرونی کسب و کار از عناصر بیرونی متعدد خارج از کسب و کار تشکیل یافته و عموما مدیران کسب و کارهای تولیدی از شناخت کامل و اعمال کنترل بر آن ها ناتوان هستند. با این وجود این محیط و مولفه های تشکیل دهنده آن بر تصمیمات کسب و کارها و عملکرد آنان تاثیرگذار هستند. در این تحقیق تلاش شد تاثیر مولفه های محیط بیرونی کسب وکار بر عملکرد واحدهای صنعتی استان اردبیل مورد بررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه ی مدیران واحدهای صنعتی استان اردبیل بوده اند. حداقل حجم نمونه برای تکمیل پرسشنامه های این پژوهش 184 نفر از کارآفرینان در نظر گرفته شده و به روش تصادفی انتخاب گردید و پرسشنامه در میان آنان توزیع گردید. روایی ابزار تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و SMART PLS با روش آمار توصیفی و مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها نشان داد که محیط بیرونی کسب وکار تاثیر معنی داری و مثبتی بر عملکرد تولیدی- تجاری واحدهای صنعتی دارد. همچنین یافته های تحقیق حاکی از آن بود که مولفه-های محیط سیاسی/ قانونی، محیط اقتصادی، محیط فرهنگی/ اجتماعی و محیط فناوری تاثیر معنی داری بر عملکرد تولیدی- تجاری واحد های صنعتی دارد.

بازارها غالباً فرصت هایی را برای توسعه اقتصادی و اشتغال محلی و همچنین امکان تعامل و ارتباط اجتماعی و آمیختگی فرهنگ های مختلف ایجاد می کنند. اما چرا برخی از بازارها از نظر اقتصادی و اجتماعی موفق و درحال رشد بوده و برخی دیگر نیستند. هدف کلی تحقیق این است که از میان مؤلفه های تاثیرگذار بر تعاملات اجتماعی در بازارهای سنتی در مقابل مراکز خرید امروزی، نقش مهمتر را به عنوان مساله اصلی تحقیق برگزینیم. تحقیق حاضر به روش پیمایشی می باشد از نظر زمانی مقطعی و باتوجه به حجم نمونه از نوع مطالعات پهنانگر و کاربردی محسوب می شود جامعه آماری این تحقیق شهروندان شهر تبریز، زنجان و ارومیه می باشد که از بین آنها باتوجه به جدول مورگان گرجسی 300 نفرانتخاب شد و پرسش نامه از آنها تکمیل گردید شیوه نمونه گیری در دسترس بوده و برای پایایی پرسش نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. عامل طراحی، ارزش های فرهنگی، تعلق مکانی و مسیر خرید بر میزان تعامل اجتماعی افراد در بازارهای سرپوشیده در سه شهر تأثیر معناداری داشتند. در این پژوهش، نقش و قابلیت طراحی محیط کالبدی، کیفیت عملکردی فضا و مؤلفه های انسانی در ارتقاء تعاملات اجتماعی تایید می شود. مکان و هویت مشترک، اهل بازار، حس آشنایی، همبستگی، رابطه شکل ساختمانی، نهاد و فضاهای معماری تشکیل دهنده بازار، هر چیز ملموس و مادی را آن چنان با معنویت در هم آمیخته و همگون به زندگی نشسته که این دو تبدیل به اجزایی جدایی ناپذیر شده اند و به صورت یک «کل» واحد در آمده اند.

مصرف مواد مخدر و پیامدهای ناشی از آن، از عمده ترین معضلات اجتماعی و اقتصادی جوامع به شمار می آید. پدیده تصادفات جاده ای و علل و پیامدهای ناشی از آن نیز، به عنوان دیگر معضلات جامعه کنونی ما به شمار می رود. صرف نظر از عواملی چون ایمنی و استاندارد خودروها و راه ها، عامل انسانی یکی از پر رنگ ترین عوامل بروز تصادفات جاده ای به شمار می رود. پژوهش حاضر با هدف تبیین علل گرایش رانندگان کامیون در استان کرمان به مصرف مواد مخدر و پیامدهای ناشی از آن انجام گردید. روش پژوهش کیفی و روش جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه با 20 نفر از رانندگان کامیون استان کرمان می باشد که با روش انتخاب هدفمند و تا رسیدن به مرحله اشباع مفهومی انجام گردیده است. یافته های این پژوهش نشان داد که نوعی همجواری شغلی بین مصرف مواد و شغل رانندگی کامیون احساس می گردد. این همجواری باعث تقویت باورهای کلیشه ای در مورد التزام مصرف مواد مخدر برای غلبه بر خستگی و افزایش توان جسمی می گردد. از جمله پیامدهای همجواری شغلی در مصرف مواد مخدر، تصادفات مرگبار جاده ای، معضلات شغلی و زندان می باشد.

این پژوهش میکوشد با نگاهی نو به ارتباط سازه و معماری به منظور افزایش درک معماران، ادراک افراد و امنیت انسان ها به بازگو کردن فرآیند سیستم عاملی برای حل رابطه سازه و معماری، و سعی در تبیین مفاهیم سازه ای در جهت درک بهتر آنها بنماید. ادراک انسان از محیط جزو محوری ترین مقولات در روان شناسی محیطی و احساس امنیت، یک پدیده روان شناختی- اجتماعی است. این دو، فرآیندی هستند، که انسان از طریق آن داده های لازم را بر اساس نیازش و  تجربه های مستقیم و غیرمستقیم از شرایط و اوضاع محیط پیرامون خود بر می گزیند بدون شناخت عوامل مؤثر، تأمین احساس امنیت اجتماعی برای حضور افراد در جوامع، امکان پذیر نخواهد بود. معماران، همواره با مشکل عدم درک مفاهیم سازه ای رو به رو بوده اند، زیرا مفاهیمی که بتوان از طریق آنها سازه را در بستر معماری کاربردی کرده وجود ندارند یا به صورت پراکنده اند. در پژوهش حاضر از روش تحقیقی توصیفی تحلیلی، از نوع پیمایشی با جامعه آماری متخصصین و افراد خبره و نمونه آماری 78 نفر استفاده شده و در نتایج به دست آمده مشخص گردیده که پایداری و مقاومت برروی امنیت روانی و امنیت کالبدی، فناوری برروی امنیت کالبدی، هندسه برروی ایمنی، تعادل برروی امنیت اجتماعی یکپارچگی برروی امنیت کالبدی، سازگاری برروی امنیت روانی را نمیتوان به اثبات رساند.