مطالعات مدیریت راهبردی

مدیران و سیاست گذاران، با فهم بهتر از چگونگی رابطه عوامل نهادی با واکنش های راهبردی، ممکن است بتوانند از هزینه های ایجاد مشروعیت اجتماعی بکاهند. مطالعه حاضر به دنبال شناخت رابطه واکنش های راهبردی با فشار های نهادی در صنایع غذایی و آشامیدنی می باشد. بدین منظور با استفاده از چارچوب اولیور برای واکنش های راهبردی، پرسشنامه ای دوبخشی تهیه و روایی آن به صورت محتوایی و با کمک صاحب نظران و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. تعداد 165 پرسشنامه میان مدیران و مالکان شرکت های فعال توزیع و سپس 77 پرسشنامه گردآوری و با استفاده از نرم افزار SPSS محاسبات رگرسیون و همبستگی برای سنجش فرضیه ها انجام شد. یافته ها نشان می دهد که مدل اولیور برای صنایع مواد غذایی و آشامیدنی دارای انطباق نسبی است و در این حوزه تاحدی رفتار شرکت ها در مقابل فشار های نهادی را تشریح می کند.

این پژوهش در زمینه اجرای برنامه های راهبردی بازاریابی به موازات گسترش پژوهش های حوزه تدوین راهبرد پیش نرفته است و با وجود طراحی ابزارهای کمی و کیفی و مدل های فراگیر به منظور تدوین راهبرد، تعداد کمی از فعالیت های پژوهشی مسائل حوزه اجرای راهبرد بازاریابی را مورد نظر قرار داده و به تبیین چارچوب هایی برای بررسی اجرای راهبرد بازاریابی پرداخته اند. پژوهش حاضر به مسئله اجرای راهبرد بازاریابی و موانع پدید آمده در حین فرآیند اجرا پرداخته است. پس از بررسی پیشینه پژوهشی و جمع آوری مهم ترین موانع مورد استناد، پرسشنامه پژوهش طراحی شد و به منظور بررسی های آماری در اختیار نمونه ای به حجم 391 نفر از مدیران و کارشناسان ارشد بانک ملت قرار گرفت. پس از دسته بندی موانع از طریق تحلیل عاملی اکتشافی در شش گروه، موانع منابع سازمانی، ساختاری، انسانی، ارتباطی و راهبردی و محتوایی، روابط ساختاری مدل پژوهش بااستفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و آزمون و مهم ترین موانع در هر یک از شش ساختار یادشده، شناسایی شد. نتایج نشان می دهد از میان شش مؤلفه شناسایی شده برای مدل، موانع ارتباطی بیشترین تأثیر و موانع ساختاری کمترین تأثیر را بر اجرای برنامه های راهبردی بازاریابی در بانک ملت دارند. در نهایت نیز پیشنهادهایی برای بهبود هر یک از موانع شناسایی شده ارائه شده است.

 خبرگی سازمانی، بر پایه توسعه و مزیت آفرینی در کیفیت، حل مسئله و سودمندی، صحت و تطابق با فرایندها و اثربخشی تصمیمات رهبران و مدیران سازمان ها قرار دارد. مسئله گستردگی و پیچیدگی فرآیندهای اتخاذ تصمیم های راهبردی، با بهره گیری از سامانه های سیستمی و هوشمند خبره تخصصی حل می شود. این مقاله به تبیین کیفیت سیستم خبره تصمیمات راهبردی در سازمان مورد مطالعه می پردازد. جامعه آماری پژوهش را 987 نفر و نمونه آماری را 85 نفر از کارکنان در سطوح ستاد و صف در تعامل با ماهیت محتوایی سیستم خبره شکل می دهد. این پژوهش دارای چهار فرضیه مبتنی بر کیفیت تصمیمات راهبردی، حل مسئله و سودمندی، صحت و تطابق با فرایندها و اثربخشی تصمیمات است که در چارچوب ویژگی های سیستم خبره تصمیمات راهبردی آزمون و بررسی می شود.مباحث نظری مقاله با بررسی سیستم خبره و تصمیمات راهبردی استمرار می یابد. پس از ارائه داده ها و تحلیل رفتار آزمودنی ها و تبیین نتایج آزمون فرضیه ها، راهبردهای اشاعه سیستم خبره در سازمان ارائه می شود.

 هدف این پژوهش، بررسی تأثیر واسطه ای قابلیت های بازاریابی بر ارتباط بین بازارمداری داخلی و عملکرد شرکت های دارویی بورس است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش جمع آوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل خبرگان شرکت های دارویی فعال در بورس کشور می باشد. روش نمونه گیری، غیراحتمالی آسان است. در مجموع، 205 پرسشنامه از بین شرکت ها جمع آوری شد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل 80/8 استفاده شد. نتایج نشان داد که بازارمداری داخلی و قابلیت های بازار بر عملکرد سازمانی تأثیر می گذارند. تأثیر بازارمداری داخلی بر عملکرد، بیشتر از تأثیر قابلیت های بازار است. همچنین، قابلیت های بازار، در ارتباط بین بازارمداری داخلی و عملکرد سازمانی، نقش واسطه ای را ایفا می کنند؛ بنابراین، ابتدا بازارمداری داخلی منجر به قابلیت های بازار می شود و سپس، قابلیت های بازار منجر به عملکرد سازمانی می شوند.

کارآفرینی راهبردی به تلاش هم زمان شرکت برای بهره گیری از مزیت های رقابتی فعلی و جست وجوی فرصت های جدید برای کسب موفقیت در آینده اطلاق می شود. پژوهش های فزاینده ای در حال مطالعه بر حوزه نوظهور کارآفرینی راهبردی هستند تا دریابند چگونه می توان از این کارآفرینی برای ارزش آفرینی و دستیابی به عملکرد بالاتر استفاده کرد؟ هدف این مقاله، ارائه و آزمودن مدلی برای ارتقای عملکرد سازمان های بخش عمومی از طریق کارآفرینی راهبردی و متغیرهای پیش بین آن است. این مطالعه، از نوع توصیفی است و نمونه ها شامل 210 مدیر صدا و سیما هستند که داده های گردآوری شده از آنها، با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری آزمون شده است. نتایج تحقیق نشانگر این است که هر سه متغیر پیش بین کارآفرینی راهبردی شامل دستگاه فکری کارآفرینانه، فرهنگ  کارآفرینانه و رهبری کارآفرینانه، تاثیر قابل توجهی بر عملکرد دارند؛ اما بخش زیادی از این تاثیر، به صورت غیرمستقیم و از طریق نقش میانجی ابعاد کارآفرینی راهبردی یعنی   شناسایی و به کارگیری فرصت ها صورت می گیرد.

 لرزه خیزی بالای شهر تهران و اهمیت وقوع زلزله در آن، یکی از دغدغه های اصلی مدیریت شهری در تهران است که توجه و تامل بالایی را می طلبد. به دلیل ماهیت زلزله، ویژگی اهمال کاری و تساهل انسانی و نیز طولانی بودن دوره بازگشت زلزله های شدید در تهران، این مهم مورد غفلت واقع می شود؛ اما به دلیل اهمیت انکارناپذیری که تهران در حفظ تمامیت ارضی، امنیت ملی، راهبردی و اقتصادی در کشور داشته، حکم شاهرگ حیاتی ایران را دارد که هرگونه خسارت و زوال در تهران، به معنای پایان کار ایران است؛ بنابراین، توجه به وضعیت لرزه خیزی و بهره گیری از هر امکانی برای کاهش خطرپذیری و افزایش سطح ایمنی تهران در برابر زلزله، ضروری و مهم می باشد. در مطالعه حاضر که بر اساس پژوهشی میدانی و با استفاده از ابزارهایی نظیر مصاحبه، مشاهده، پرسشنامه و اسناد تهیه شده است، امکان بهره گیری از شایعه در افزایش ضریب ایمنی شهر تهران سنجیده و ضمن بررسی اثرات اجتماعی مثبت و منفی ناشی از رواج شایعه وقوع زلزله در تهران، میزان کارکردهای مثبت آن ارزیابی شد. نتایج این بررسی که به مطالعه موردی رواج شایعه وقوع زلزله در تهران در نیمه آذرماه 1393 پرداخته، مبین آن است که می توان با بهره گیری از ظرفیت این رسانه (شایعه) علاوه بر برجسته سازی موضوع زلزله و یادآوری مداوم آن به شهروندان و مسوولان؛ با مدیریت صحیح و کنترل دامنه آن، در راستای ارتقای فرهنگ ایمنی در برابر زلزله و نیز افزایش آمادگی سازمان ها، نهادها و ارگان های امدادی بهره گرفت. 

هدف این پژوهش، ارائه الگوی جامع راهبردی برای ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شرکت های بیمه با بهره مندی از روش های نوین کمی است. جامعه آماری در این مطالعه، شرکت های فعال در صنعت بیمه هستند. برای تعیین شاخص های ارزیابی عملکرد از روش دلفی و مصاحبه با خبرگان صنعت بیمه استفاده شده و اهمیت هر یک از معیارها، از طریق پرسشنامه و نظرسنجی از خبرگان مشخص شده است. برای تعیین کارایی واحدهای تصمیم گیری از رویکرد برنامه ریزی ریاضی «تحلیل پوششی داده ها» استفاده می شود. به منظور افزایش قدرت تفکیک پذیری مدل از رویکرد «برنامه ریزی آرمانی» برای محاسبه اوزان مشترک و درنظر گرفتن اهمیت معیارهای ارزیابی از نظر تصمیم گیرندگان استفاده شده است. نتایج مدل تلفیقی نشان دهنده قدرت تفکیک پذیری و انعطاف بالای مدل نسبت به هر یک از روش های کاربردی می باشد.

مهم ترین سرمایه سازمان، شامل افرادی است که ذهن خلاق و پویایی دارند. در چشم انداز اجرای راهبرد، سرمایه خلاق سازمان باید نقش عمده ای ایفا کند تا در نهایت تعیین نماید کدام راهبرد را باید فرموله سازی و اجرا نمود؛ اما باید دقت داشت که در ایجاد سرمایه خلاق، باید افراد در یک جو یادگیری مداوم قرار گیرند تا بتوانند قدرت نوآوری خود را افزایش دهند. در نتیجه، یادگیری سازمانی باید به عنوان یک اهرم در اجرای راهبرد مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به این که راهبرد ها در شرکت ها به خوبی اجرا نمی شود و نیاز به بهبود روش ها وجود دارد، در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارتقای عملکرد سازمانی بر اساس اجرای راهبرد و یادگیری سازمانی به انجام رسید. پس از مطالعه پژوهش های پیشین، چارچوبی مفهومی ارائه شده است که در این چارچوب از مدل یادگیری سازمانی گومز (2005) و اجرای راهبرد اکوموس (2003) استفاده شده است. این پژوهش از نوع کاربردی با ماهیت پیمایشی است. داده های مورد نیاز این پژوهش از شرکت های پتروشیمی ایران و توسط ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. نتایج این فرضیه ها و نقش میانجی گری یادگیری سازمانی در اثرگذاری اجرای راهبرد بر عملکرد سازمانی تأیید شده است.

جایگاه محوری منابع انسانی در سازمان ها، آن را عاملی راهبردی در اداره سازمان مطرح می کند؛ بنابراین، تدوین، اجرا و ارزیابی راهبرد های منابع انسانی، به عنوان الگویی از تصمیمات درباره راهبرد های متعلق به منابع انسانی، باهدف مرتبط ساختن آنها باهدف های راهبردی سازمان مدنظر قرار می گیرد. در این پژوهش، به منظور تدوین راهبرد های منابع انسانی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، داده ها از طریق پرسشنامه، مصاحبه و مطالعه اسناد جمع آوری شده است. برای تدوین راهبرد های منابع انسانی از الگوی طبیعی، ماتریس های SWOT، IE، QSPM و روش دلفی استفاده شده است. بر اساس نتایج، موقعیت راهبردی دانشگاه از نظر منابع انسانی، در خانه های محافظه کارانه و تهاجمی قرار دارد. یافته های پژوهش، مبین این نکته است که دانشگاه با اجرای راهبرد های پیشنهادی می تواند به هم افزایی در فعالیت ها و هماهنگی بیشتر در سیاست های منابع انسانی با راهبرد های کلی نائل شود.

پژوهش حاضر به منظور ارائه الگوی شناسایی و تحلیل موانع اجرای راهبرد بانک سامان صورت گرفته است. در این پژوهش، ابتدا به مرور مفاهیم و مبانی نظری پرداخته شده و با استفاده از مطالعات و پژوهش های پیشین، شاخص های اندازه گیری هریک از مؤلفه ها و ابعاد مورد بررسی در این مطالعه استخراج شده است و در نهایت مدل مفهومی پژوهش طراحی شد. سپس، با استفاده از روش کیفی و گروه های کانونی، مؤلفه ها و شاخص های مناسب تأیید شد. متغیرها و نمونه آماری این پژوهش 290 نفر از مدیران، رؤسا و کارشناسان ستاد و شعب شهر بانک سامان شهر تهران بوده است. داده های پژوهش با پرسشنامه ای جمع آوری شد که با روش روایی محتوا و ضریب آلفای کرانباخ مورد تأیید قرار گرفت و درنهایت داده با استفاده از فنون آمار توصیفی و استنباطی تحلیل و مدل عملیاتی پژوهش طراحی شد. نتایج نشان داد که 10 عامل کلیدی از جمله مهم ترین موانع اجرای راهبرد بانک سامان است. به ترتیب عوامل منابع انسانی، مدیریتی و راهبردی مهم ترین موانع اجرای راهبرد در بانک سامان بوده اند و عوامل ساختاری و سیستمی، ارتباطی و فرهنگی موانع چهارم تا ششم هستند و همچنین عوامل فرآیندی، هوش تجاری و سیستم اطلاعاتی، مدیریت پروژه و زمان و بودجه و مالی در جایگاه های هفتم تا دهم قرار دارند.

 در میان شکل های ارزیابی موفقیت سیستم های اطلاعاتی، رضایت کاربر نهایی یکی از کاربردی ترین معیارهاست. در این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر رضایت کاربران در سیستم های مدیریت فرآیند کسب وکار بر مبنای مدل موفقیت دلون و مک لین و نیز مدل رضایت سهین و شلی مد نظر است. پنج عامل تاثیرگذار بر رضایت و فایده ادراک شده کاربران از جمله کیفیت اطلاعات، کیفیت سیستم، کیفیت خدمات، انعطاف پذیری و توانایی کار با سیستم در قالب یک مدل بررسی شد. جامعه آماری شامل کاربران سیستم مدیریت فرآیند کسب وکار بانک کشاورزی تهران، و نمونه شامل 291 نفر از این افراد بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه و از آزمون های همبستگی و رگرسیون خطی و نرم افزار SPSS برای برآورد رابطه استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که کیفیت سیستم بیشترین تاثیر را بر متغیرهای وابسته پژوهش دارد و پس از آن کیفیت اطلاعات در رتبه دوم است. تاثیر توانایی کار با سیستم، انعطاف پذیری و کیفیت خدمات نیز بر رضایت کاربران و فایده ادراک شده آنها اثبات شد و در مجموع فرضیه های پژوهش تایید شدند.