مقایسه اثربخشی دو رویکرد طرحواره درمانی و روان درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر طرحواره های ناسازگار اولیه در بیماران وابسته به مت آمفتامین (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی دو رویکرد طرحواره درمانی و روان درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد ( ACT ) بر طرحواره های ناسازگار اولیه در بیماران وابسته به مت آمفتامین انجام شد. این پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری (سه ماهه) با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل تمامی بیماران وابسته به مت آمفتامین شهرستان های تکاب و شاهین دژ در سال 1393 بود که از بین آنها تعداد 60 نفر به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب و به صورت نمونه گیری تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند. گروه اول آموزش طرحواره درمانی و گروه دوم روان درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد دریافت کرده و گروه کنترل هیچ نوع آموزشی دریافت نکردند. افراد هردو گروه آزمایش تحت 12 جلسه مداخلات درمانی به صورت جداگانه و هرهفته دوجلسه به مدت یک و نیم ساعت قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ ( YSQ- SF ) بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر آماره های توصیفی از تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که طرحواره درمانی و روان درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد ( ACT ) در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری در تعدیل طرحواره های ناسازگار اولیه در بیماران وابسته به مت آمفتامین مؤثر است ( P<0/001 ). با توجه به این که طرحواره های ناسازگار اولیه در سبب شناسی سوء مصرف مواد در بیماران وابسته به مت آمفتامین نقش عمده ای دارد، پیشنهاد می شود در مراکز پیشگیری و درمان وابستگی به مواد، طرحواره های ناسازگار اولیه مورد توجه قرار گرفته و مداخلاتی بر اساس آن انجام گیرد.