درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۳۲۱ تا ۲٬۳۴۰ مورد از کل ۷۳٬۸۶۱ مورد.
۲۳۲۱.

بررسی اشعار انوری در جنگ یحیی توفیق و معرفی شش بیت نویافته او

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۴ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۲۰۴) 189 - 205

کلید واژه ها: انوری جنگ شعر نسخه خطی اشعار نویافته جنگ یحیی توفیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۳۲
انوری از جمله شاعرانی است که اشعارش هم در روزگار خودش مورد استقبال واقع شد و هم در باقی دوران از جایگاه والایی در ادبیات فارسی برخوردار بوده است. جنگ نویسان نیز مانند باقی اهالی ادب به انوری و اشعارش توجه ویژه ای داشتند. به همین خاطر، یکی از منابع مهمی که برای دستیابی به اشعار انوری و ضبط های صحیح آن وجود دارد، جنگ ها و سفینه های شعری است. در این مقاله کوشیده ایم اشعار انوری را در دستنویسی معروف به «جنگ یحیی توفیق» محفوظ در کتابخانه توفیق یحیی ترکیه -و به روایت ترقیمه، کتابت 754ه.ق- بررسی کنیم. برای این کار اولاً، اشعار نویافته او را که در دیوان انوری به تصحیح مرحوم مدرس رضوی و همچنین مرحوم نفیسی نیامده بود، معرفی کرده ایم. ثانیاً، اشعاری را که تنها در دیوان مرحوم نفیسی آمده است نقل کرده ایم و در انتها، نکاتی را درباره برخی ابیات دیگر جنگ و تصحیح پیشین این ابیات ذکر کرده ایم.
۲۳۲۲.

نقش دفاتر اسناد رسمی ایران در تضمین امنیت حقوقی و پیشگیری از جرایم

نویسنده:
منبع: فقه جزای تطبیقی دوره سوم اسفند ۱۴۰۲ شماره ویژه حقوق جزا 233 - 246

کلید واژه ها: دفاتر اسناد رسمی امنیت حقوقی پیشگیری از جرایم قضازدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۱۵
امروزه، پیشگیری از دعاوی و امنیت حقوقی ضرورتی اجتناب ناپذیر است؛ و وظیفه همه ارکان حکومتی است که با شناخت جامعه و آسیبه ای پیش روی آن از طرح دعاوی جلوگیری کنند؛ بنابراین تضمین امنیت حقوقی و پیشگیری از طرح دعاوی با اهمیت ترین مسائل حقوقی هر کشوری است. تجارب نظام های حقوقی موفق در این حوزه بر نقش مؤثر دفاتر اسناد رسمی در قضازدایی و کاهش حجم ورودی پرونده های قضایی به محاکم دادگستری تأکید دارد؛ به طوری که دولت ها با برنامه ریزی دقیق و سپردن بعضی از وظایف به دفاتر، شاهد تحولاتی در خصوص نظم جامعه بوده اند. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش دفاتر اسناد رسمی ایران در تضمین امنیت حقوقی و پیشگیری از جرایم بود؛ که با أتخاذ رویکرد توصیفی- تحلیلی با شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای به واکاوی این موضوع پرداخته شد؛ و این نتایج به دست آمد که دفاتر اسناد رسمی از طریق تثبیت مالکیت شهروندان بر اموال و دارایی های خود و رسمیت بخشیدن به عقود و تعهدات، ثبت الکترونیک اسناد (ثبت آنی) از انجام معاملات معارض و شکل گیری جرایمی همچون کلاهبرداری و انتقال مال غیر (در حکم کلاهبردار) جلوگیری کرده و این مسأله در تضمین امنیت حقوقی نقش دارد؛ همچنین دفاتر اسناد رسمی نقش حساسی در جلوگیری از منازعات حقوقی بی اساس و فرایند قضازدایی و برداشت حقوقی و کاهش مراجعه مردم به محاکم دادگستری و در نهایت پیشگیری از جرایم دارند.
۲۳۲۳.

بررسی آیات استیذان و پاسخ به شبهات وارد برآن در باب حجاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۴ ۲۰۶-۱۷۹

کلید واژه ها: آیات استیذان حجاب ورود به خانه غیر منازل غیر مسکونی مملوک کودک عصر نزول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۵
در اسلام به استناد آیات و روایات، برحجاب مرد و زن و پوشش کامل زنان(غیر از وجه و کفین) تأکید جدّی شده است؛ ولی بعضی، مدّعی حجاب حدّاقلی از سوی اسلام(عدم برهنگی مطلق) شده و برای اثبات آن به مقدماتی تمسک جسته اند ، از جمله آیات استیذان را (سوره نور، آیات 27 تا 29 و آیات 58 و 59) که در ارتباط با اذن ورود به خانه و حریم خصوصی دیگران است، دلیلی بر نداشتن درب ورودی خانه ها و عدم قبح برهنگی در جامعه عصر نزول و... دانسته و به همین دلایل، اکتفاء قرآن به حجاب حداقلی را استنباط میکنند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، با بررسی آیات مورد اشاره و واکاوی در سیاق و نکات تفسیری، تاریخی و لغوی، تلاش کرده تا مضمون صحیح را ارائه و شبهات وارده را مورد بررسی و نقد قرار دهد و در نهایت به این نتیجه رسیده است که استیذان ورود به خانه و حریم دیگران، نه تنها دستاویزی برای ادعای گفته شده نیست بلکه تدبیر شارع، جهت تسهیل و تکمیل حدود پوشش بانوان و فرهنگ سازی عفت عمومی حتی در حریم خانه، نیز هست.
۲۳۲۴.

The Realm of Freedom from the Religious Perspective and its Impact on Contemporary Life (Emphasizing on the Infallible Imams School)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۱۰, Issue ۳۵, Summer ۲۰۲۳ 27 - 56

کلید واژه ها: freedom Religious Perspective Infallible Imams School Contemporary Life

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۵۳
SUBJECT AND OBJECTIVES : Since freedom is one of the common desires of humanity and is rooted in human nature, there is a lot of literature about it; However, in Islamic jurisprudence, this word has a little history and it is referred to as a new issue. The debates raised by Islamic thinkers often do not look at the issue from a jurisprudential angle. This research tries to fill this gap. By emphasizing on Infallible imams school, the research describes the realm of freedom and its impact on contemporary life from a religious viewpoint with the aim of explaining the nature, limits and dimensions of freedom from a jurisprudential angle. METHOD AND FINDING : By using the method of qualitative analysis and referring to the verses and narrations and the opinions and opinions of Shia jurists and thinkers, it has reached the following findings: A: The principle of freedom is approved by religion and the school of infallible imams. B: Only freedom that is in the service and in the direction of achieving worldly and hereafter happiness is approved. C: Freedom in Islam is a means, not a goal. D: Political freedom is compatible with the theory of religious democracy. CONCLUSION : The article has concluded that the limit of human freedom in the school of infallible imams is where freedom becomes a barrier to the eternal happiness of an individual or human society.
۲۳۲۵.

کارکردهای معرفتی تخیل با نگاه صدرایی در تعلیم و تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 361 - 392

کلید واژه ها: تخیل تعلیم و تربیت محاکات روایت گری تزکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۶۳
پژوهش حاضر با هدف برشماری اهمّ کارکردهای معرفتی تخیل در حوزه تعلیم و تربیت با تکیه بر نظرات صدراییان صورت گرفته است. در این پژوهش که از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد، گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و هدف آن از نوع کاربردی است، همچنین روش آن تحلیل محتوای کیفی می-باشد. در پی پژوهش حاضر مشخص شد که تخیل شامل قوای خیال و متصرفه است که محل ذخیره و دخل و تصرف در صور هستند. در نگاه صدرایی، صور خیالی صادر از نفسِ انسانی بوده و مجرد هستند. همچنین بنابر قاعده اتحاد عالم، علم و معلوم، هرآنچه که انسان تعلیم می گیرد، با آن متحد شده و شکل دهنده حرکت جوهری اوست که از آن جمله، دریافت های او در حوزه خیال است. از همینجا، ارتباط حرکت جوهری، تخیل و تعلیم و تربیت مشخص می گردد. تعلیم و تربیت در معنای حقیقی اش همان تعالی و قرب به خداست و در این راستا کارکردهای معرفتی تخیل متعدد بوده و بازشماری همه آنها امری دشوار، بلکه نشدنی است. اهم آنها عبارت اند از: محاکات، روایتگری، زمینه-ساز علم حضوری، هویت سازی، خواطر الهی و شیطانی، تزکیه تخیل. از این موارد، برخی کاملا بدیع و برخی در عین تکراری بودن اما با نگاهی نو مطرح شده اند.
۲۳۲۶.

بررسی تنها هدف اساسی خلقت انسان از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 199 - 230

کلید واژه ها: عبودیت رسالت کمال تجلّی الهی الوهیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۴۵
سؤال از هدف آفرینش یکی از مهم ترین سؤالات بشری است که در طی تاریخ همواره مطرح بوده و تلاش های فراوانی برای پاسخ به آن به عمل آمده است. گستره تأثیر و اهمیت این سؤال به حدی است که همه ابعاد حیات بشری را در برگرفته و تا انسان پاسخ قانع کننده برای آن پیدا نکند، زندگی او معنا پیدا نکرده و با احساس پوچی و بی معنایی، همواره در اضطراب و نگرانی خواهد بود. علاوه بر پاسخ های بشری، ادیان آسمانی نیز پاسخ هایی به این سؤال ارائه کرده اند که به سبب نشاءت گیری از مبدأ آسمانی و موثق و معصومانه بودن، از جایگاه ویژه ای برخوردارند.  تمامی ادیان آسمانی خصوصاً اسلام، خلقت عالم به ویژه انسان به عنوان سید مخلوقات را هدفمند می دانند. قران اهداف متعددی را به عنوان هدف خلقت انسان معرفی کرده است که تنها در خصوص معرفی «عبودیت» از کلمه حصر استفاده کرده و آن را به عنوان «عهد الهی» و «صراط مستقیم» نامیده است. مقام عبودیت، شریف ترین و والاترین مقام انسانی است که برتر از نبوت و رسالت است؛ چراکه «رسالت»، مأموریت الهی برای انسان های برگزیده است، درحالی که «عبودیت»، امر اختیاری است که انسان ها با انتخاب خود و با تلاش مستمر و روشمند، مراحل و درجات آن را طی می کنند. رسیدن به مقام عبودیت مطلق، در حقیقت رسیدن به تمامی خیرات دنیا و آخرت است که در پی آن، انسان به مقام ربوبیت نائل شده و مظهر تجلی الهی می گردد.
۲۳۲۷.

Manifesting the Meaning of Life in Wittgenstein's Early Ontology from the Perspective of Eternity(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۱۰, Issue ۳۴, Spring ۲۰۲۳ 59 - 85

کلید واژه ها: Meaning of life eternity Ontology ethics Wittgensteins Early

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۷۵
SUBJECT AND OBJECTIVES : Contemporary human, despite reaching the peak of development and enjoying significant scientific, advancements, do not seem particularly satisfied and content. The destructiveness of time, the fear of death, and the brevity of life are among the factors that contribute to the emergence of disillusionment and the proliferation of nihilistic thoughts in the modern world.  The constant pursuit of material gains has failed to address deeper existential concerns. Therefore, there is a growing need to explore the profound aspects of life, such as the search for meaning and the quest for personal fulfillment, in order to alleviate existential pains and enhance the overall quality of human existence. In this regard, the main subject and objective of the present research are focused on the issue of life's meaningfulness and human longevity by finding tangible solutions to existential pains, improving the meaning and values of their lives. METHOD AND FINDING : This research, with an Analytical-Descriptive approach to examine the philosophical and existential theories of Ludwig Wittgenstein, particularly focusing on his early philosophy and exploring the constitutive components of meaning from his perspective in human life. CONCLUSION : The results of this research emphasize the importance of two fundamental elements, Aesthetics and Ethics, with a special emphasis on the metaphysical subject's eternal perspective, in creating a meaningful and purposeful life. These two components are considered as the highest means of expressing the real values of life and a solution for overcoming its challenges and difficulties, guiding humans towards a meaningful life.
۲۳۲۸.

بررسی فقهی حقوقی مسئولیت جبران خسارت خطای حاکم در صدور رأی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 65 - 78

کلید واژه ها: مسئولیت جبران خسارت خطا حاکم قاضی صدور رأی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۷۶
زمینه و هدف: صدور رأی خطا ضمن اینکه به دلایل مختلف ممکن است رخ دهد، آثار مادی و معنوی مهمی بر زندگی افراد جامعه دارد. هدف مقاله حاضر بررسی مسئولیت جبران خسارت خطای حاکم در صدور رأی از دیدگاه فقه و حقوق است. مواد و روش ها : مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است. مواد و داده ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده ها استفاده شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد در صدور رأی خطا، قاضی و به تبع آن دولت مسئول شناخته شده و آن دو مسئول اعمال و تصمیمات خود و ضامن زیان های مادی و معنوی ناشی از تقصیر عمدی و غیرعمدی هستند. خطای قاضی به دو بخش تقصیر و اشتباه تقسیم  می شود که بر هر یک از آن ها بار حقوقی جداگانه ای مترتب می باشد. در صورت خطای، قاضی علاوه بر اینکه شغل او در مصونیت نخواهد بود و تحت تعقیب انتظامی قرار خواهد گرفت دولت و دارایی شخصی قاضی برحسب مورد مسئول جبران خسارات وارده به زیان دیده خواهد بود؛ بدین نحو که مسئولیت شغلی او در تعقیب انتظامی و مسئولیت دولت در اشتباه قاضی و مسئولیت دارایی شخصی او در تقصیر تبلور خواهد یافت. جبران خسارت نیز به صورت اعاده به وضعیت سابق، پرداخت مالی و اعاده حیثیت امکان پذیر است. نتیجه : در حقوق ایران، جبران خسارت معنوی تا حدودی مغفول واقع شده و با توجه به اینکه صدور رأی خطا در بسیاری مواقع بیش از خسارت مالی، با خسارت های  معنوی همراه است و اعتبار و حیثیت افراد را ممکن است خدشه دار نماید، بنابراین لازم است بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
۲۳۲۹.

رواداری و تسامح اجتماعی در رهیافت گفتمانی قرآن کریم و لیبرال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 5 - 27

کلید واژه ها: تسامح تساهل رواداری قرآن کریم لیبرالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۲۲
Tolerance, as a moral and legal concept, is a kind of reconciliation, acceptance and coexistence with others, which some people presented by combining the concepts of tasāmoh (easy to take on each other) and tasāhol (tolerance) in religious teachings, receiving a similar concept. Being placed in a different discourse system differentiated the perceptions of this concept. Based on this, tolerance in the Holy Qurʾan is connected with the concept of monotheism as the central core of this discourse from the point of view of ontology, and it expresses the type of relationship between man and Almighty Allah in terms of distance or closeness, and it can be defined by intra-discourse components such as faith, disbelief, hypocrisy and People of the Book in the field of thought and behavior. This concept was used in the liberal discourse with a human-centered approach and a special understanding of realism in the meaning of coexistence, acceptance and alienation, and in the political, social and economic spheres, there was an effort to contrast different ways of behavior and thoughts with the idea that each of the insights has the benefit of the truth. and put them together with the concept of respect and peaceful living. The present essay tried to analyze the concepts of tolerance in the two discourses of liberalism and the Holy Qur'an with a descriptive and analytical method and to explain the reason for the different interpretations of each of these two discourses.
۲۳۳۰.

بررسی شبهه تنافی آرزوی مرگ با مقام حضرت مریم (س) با توجه به آیه 23 سوره مریم

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۸) 259 - 284

کلید واژه ها: سوره مریم آرزوی مرگ صبر شکر رضا به قضای الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۳۶
در نگاه اول میان عبارت «یا لیتنی متُّ قبل هذا» در آیه 23 سوره مریم که حاکی از تمنای مرگ توسط حضرت مریم (س) می باشد و مقام و منزلت ایشان به عنوان یک انسان برگزیده تعارض وجود دارد. همین تعارض، باعث ایجاد اشکالی دیگر یعنی تنافی هدایت گری قرآن کریم با نقل این سخن از حضرت مریم (س) می گردد. از آن جا که رفع اشکال از آیه مزبور و حل این شبهات به خاطر مربوط بودن با مباحث کلامی و اعتقادات، حائز اهمیت می باشد و به جهت این که تا کنون پژوهشی مستقل پیرامون شبهه مذکور انجام نشده است، پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی با عنایت به آراء مفسران، برای شبهه مذکور پاسخ هایی را ارائه می دهد. نتیجه حاصل از این پژوهش این است که سخن «یا لیتنی متُّ قبل هذا» هیچ گونه منافاتی با مقام حضرت مریم (س) نداشته و با مقام صبر، شکر و رضای ایشان نیز در تعارض نیست؛ بلکه این سخن حاکی از شدت عنایت ایشان به مقام حیا و عفت بوده، سخت و گران بودن تحمل اتهام به معصیتی خلاف عفت برای حضرت (س) را می رساند و این خود، کمالی برای ایشان بوده و شدت قربشان به حق متعال را نشان می دهد. با برطرف شدن شبهه اول، شبهه دوم نیز برطرف گشته و روشن می گردد که حکمت نقل این سخن از حضرت مریم (س) علاوه بر اشاره به منزلت رفیع ایشان به وسیله اشاره به سربلند بیرون آمدن حضرت (س) از امتحانی سخت و طاقت فرسا، نشان گر رحمت واسعه و الطاف بی کران خداوند در حق بندگان مخلص خویش است.
۲۳۳۱.

واکاوی تحلیلی دلالات قرینه امتنان با تکیه بر چیستی و ویژگی های آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اصولی سال ۱۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۵ 17 - 40

کلید واژه ها: ‌امتنان قرینه اباء از تخصیص مفهوم نسخ تخصص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۲۴
قرینه امتنان در موارد پرشماری در فهم متون دینی به کار گرفته شده است؛ با این وجود دلالت های این قرینه و نیز تحلیلی از چگونگی این دلالت ها، مورد بررسی مستقل قرار نگرفته است. مقاله حاضر به استقصاء و دسته بندی این دلا لت ها پرداخته است و با توجه به چیستی و ویژگی های امتنان به بررسی تحلیلی این دلالت ها اقدام کرده است. بر این اساس خطاب امتنانی، خطابی است که به ذکر نعمت از جهت نعمت بودن آن و به جهت اظهار نعمت القاء می شود. از ویژگی های این خطاب امتنانی بودن افراد آن، تمامیت در بیان و متعارف بودن مورد امتنان است که در سایه این ویژگی ها دلالاتی نظیر اثبات عمومیت، اباء از تخصیص، ترجیح تخصص در دوران بین تخصیص و تخصص، بیان حکم شرعی، مفهوم و نیز نسخ ناپذیری را به دنبال دارد.
۲۳۳۲.

بررسی نظام اخلاقی اسلام از منظر آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 7-24

کلید واژه ها: نظام اخلاقی نظام اخلاقی اسلام حسن فعلی حسن فاعلی آیت الله مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۱۷۳
نظام اخلاقی اسلام گویای مجموعه ای هماهنگ و مرتبط از ارزش ها و لزوم ها درباره صفات نفسانی و رفتارهای اختیاری است که تمام آنها براساس جهان بینی اسلامی، هدف خاصی را پی می گیرند. آیت الله مصباح یزدی در تبیین این نظام اخلاقی، ارزش و لزوم اخلاقی را مبیّن رابطه متناسب و ضروری موجود میان صفات و رفتارهای اختیاری با نتایج آنها می داند. ایشان این رابطه را حاصل علیت تکوینی و محصول اراده الهی قلمداد می کند و نقش توحیدمحوری را افزون بر منشأ اخلاق، در لزوم نیت تقرب الهی فاعل اخلاقی از اراده بر انجام فعل تا وصول به هدف تبیین می نماید. آیت الله مصباح یزدی هدف اخلاق را نیز کسب کمالات متناسب با خلقت بشری دانسته است که از آن به «قرب به کمال مطلق» یا همان «قرب الهی» تعبیر می شود. راه وصول به این هدف را نیز به روش حصر عقلی در چارچوب اخلاق الهی، فردی، اجتماعی و زیست محیطی برمی شمرد. این تحقیق به روش توصیفی - تحلیلی، تبیین ایشان از نظام اخلاقی اسلام را منسجم، عقلانی، واقع گرایانه، دینی، مطلق گرایانه، وحدت گرایانه و شمول گرایانه می داند. این مقاله افزون بر توجه به آثار تبیین نظام اخلاقی اسلام از منظر ایشان، به چگونگی رابطه تولیدی حُسن فعلی از حُسن فاعلی و تناسب خودگرایی و خداگرایی پرداخته است.
۲۳۳۳.

شمولیّه التشریعات القرآنیّه في مجال الأسره

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۳ خریف و شتاء ۲۰۲۳ العدد ۵ (ملفّ العدد: الأُسرة من المنظار الإسلامی) 69 - 89

کلید واژه ها: القرآن الإعجاز الإعجاز التشریعی الأسره التشریع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۲
الإعجاز التشریعیّ، هو میزه القرآن الکریم المثیره للدهشه والدلیل علی إتقانه من حیث المحتوی والأحکام الرامیه إلی تربیه الإنسان وجلب السعاده له، وهو لیس إلّا وجهًا من وجوه الإعجاز العدیده للقرآن من منظور المسلمین، خاصّهً فی هذا العصر؛ حیث أصبحت النظریّات العلمیّه التی تدعم تفرُّد القرآن من حیث التشریع وتؤکّد على الطبیعه الاستثنائیّه وما وراء الزمکانیّه لتعالیم القرآن، محورَ اهتمام الباحثین فی مجال القرآن أکثر من أیّ وقتٍ مضى. ففی هذا المقال - وبعد التعریف بالمفاهیم وذکر خلفیه البحث - تمّت العنایه بالتشریعات القرآنیّه فی مجال الأسره، والتی تعتبر أهمّ قاعدهٍ للتمیّز المادّی والمعنوی للإنسان، وقد جرت محاوله لتحلیل الجانب الإعجازیّ للقرآن فی مجال الأسره من خلال جزأین. فی الجزء الأوّل تمّ تناول أبرز مبادئ التشریعات القرآنیّه، ومن جمله هذه المبادئ هو الاهتمام بکرامه الإنسان، ونفی التمییز بین الجنسین، والتناسب فی الحقوق والواجبات، ومحوریّه الأخلاق. وفی الجزء الثانی تمّ بیان شمولیّه التشریعات فی مجال الأسره من حیث شرح مختلف وظائف الأسره وتوفیر معاییر لحلّ النزاعات فی هذه المؤسّسه؛ ذلک کلّه من خلال الاستناد إلى الآیات التی تبیّن علاقه الأزواج بعضهم مع بعض والأولاد مع والدیهم فضلًا عن شرح أسباب تکوین الأسره. فإنّ وضع مستوى عالٍ کهذا من القوانین؛ نظرًا للوضع المنحطّ الحاکم علی العصر الجاهلی ومقارنهً بتعالیم الکتب السماویّه السابقه فی مجال الأسره، ما یؤکّد علی أنّ التشریعات القرآنیّه فی مجال الأسره أمرٌ خارقٌ للعاده.
۲۳۳۴.

بررسی سنخیت انسان کامل با حق تعالی و استخلاف از او در نگاه صدرالمتألهین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۹ 157 - 190

کلید واژه ها: حق تعالی انسان کامل سنخیت مظهریت استخلاف صدرالمتألهین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۵۲
موضوع این جستار، بررسی سنخیت نفس انسان با حق تعالی و استخلاف از او در نظر صدرالمتألهین است. در این تحقیق، پرسش ها و مسائلی طرح و تبیین می شوند؛ نفس انسان با حق تعالی چه مناسبتی دارد؟ چرا انسان کامل به عنوان خلیفه جامع حق تعالی انتخاب شده است؟ در پاسخ، این مدعا به ثبوت می رسد که نفس انسان از حیث ذات، صفت و فعل، مثال و مظهر حق تعالی است و انسان کامل، مظهر تام اسماء و صفات اوست. سنخیت بین حق تعالی و انسان کامل، با تطور و اشتداد وجودی نفس در قوس صعود، به فعلیت می رسد و انسان کامل، مثال و مظهرتام حق تعالی می شود. بر اساس سنخیت انسان کامل با حق تعالی در ذات، صفات و افعال، استخلاف انسان از حق تعالی، توجیه و وی خلیفه جامع حق تعالی می گردد. روش این پژوهش، توصیفی، تحلیلی است و مهم ترین نتایجی که این تحقیق به آنها دست یافته عبارت اند از: حق تعالی، مرآت اشیاء است؛ اشیاء از جمله نفس، ظل و مظهر و مرآت حق تعالی هستند؛ مرآتیت نفس، سبب معرفت به حق تعالی است؛ نفس دارای درجات و تطور وجودی تکاملی است؛ مناسبت فعل و فاعل، بر اساس کریمه «کل یعمل علی شاکلته»، ثابت است؛ بر اساس سنخیت بین فعل و فاعل و انسان کامل با حق تعالی در ذات،صفات و افعال و مظهریت تام وی در اسماء از واجب تعالی، انسان کامل، خلیفه جامع حق تعالی است.
۲۳۳۵.

واکاوی مبانی و اصول سبک پوشش اسلامی ایرانی بر اساس آیات قرآن و احادیث؛ از بعد جهان بینی تا هنجاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸ 209 - 235

کلید واژه ها: مد سبک پوشش پوشش اسلامی ایرانی قرآن حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۰
یکی از چالش های اساسی در مواجهه معقول با مسئله مد لباس در جامعه ایران، ابهام نسبت به مبانی و اصول اسلامی ایرانی پوشش است؛ ابهامی که سیاست گذاری، کنشگری و سرمایه گذاری در این حوزه را نیز دچار سردرگمی و پراکندگی نموده است. در پژوهش حاضر به منظور دستیابی به برداشتی اولیه از چیستی مبانی و اصول پوشش اسلامی ایرانی ذیل جهان بینی توحیدیِ فرهنگ ایرانی و نسبت آن با مد به مفهوم امروزین، با بهره گیری از روش تحلیل مضمون به مطالعه آیات و احادیث مرتبط پرداخته شد. این مبانی و اصول در سه سطح: 1 جهان بینی، 2 ارزش ها (تقوا، حیا و عفاف) و 3 هنجارها و رفتارها (پوشیدگی، پرهیز از تبرج، پرهیز از لباس شهرت، توجه به ماهیت صنعتی و وجه کارکردی لباس و...) دسته بندی و ارائه شد. بر اساس یافته ها می توان گفت که هرچند مد در مفهوم و تجلی مدرن آن، از حیث مبنا و ماهیت در تناقض با ارزش ها و هنجارهای منبعث از جهان بینی توحیدی قرار دارد، اما در دلالت کلی آن به سبک فراگیر پوشش در یک دوره زمانی و یکی از صنایع پرطرفدار فرهنگی، فرصتی در دستیابی به سبک متمایز و ملی اسلامی ایرانی است و می توان با تکیه بر اصول جهان بینی توحیدی در برابر کثرت نسبی گرایانه سرمایه داری در سبک پوشش، کثرتی وحدت بخش خلق کرد.
۲۳۳۶.

Further Reflections on Lemos’s Indeterministic Weightings Model of Libertarian Free Action(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی - کلامی سال ۲۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۹۷) 119 - 130

کلید واژه ها: Indeterministic weightings John Lemos libertarianism luck Ultimate responsibility

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۳۹
John Lemos defends an indeterministic weightings model of libertarian free will that is a variant of event-causal libertarian views. Many argue that these views are susceptible to the luck problem: an agent’s directly free choices are too luck infected for the agent to be morally responsible for them. The weightings model supposedly escapes this problem largely because in this model an agent’s reasons for choices do not come with pre-established values. Rather, an agent performs intentional acts of weighting that contribute to the value she assigns to her reasons. Decisions that are consequences of weightings are, thus, under the agent’s control and not subject to luck. In a recent paper, I argued that despite its weighting component, Lemos’s model succumbs to the luck problem. Lemos rejoins that my criticisms are based on misunderstandings and confusions. I deflect the charge of misperception and explain why the weightings model remains susceptible to the luck problem.
۲۳۳۷.

مفهوم تأویل در قرآن و روایات: بازشناسی و ارزیابی دیدگاه اندیشمندان اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد آراء تفسیری سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷) 77 - 102

کلید واژه ها: تأویل قرآن روایات نظریه تأویل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۹
موضوع تأویل از دیرباز مورد توجه پژوهشگران و مفسران قرآن بوده که ارتباط این مفهوم در موضوع قرآن (تأویلِ قرآن) با مسئله برداشت مفاهیم، موجب اهمیت آن شده است. با وجود بررسی مفهوم تأویل قرآن در دیدگاه های متقدمان، اندیشمندانی در سده های اخیر و به ویژه دوره معاصر، کوشیده اند با ارائه نظریاتی معنای تأویل را در موضوعات مختلف در قرآن و روایات بیابند. پژوهش حاضر کوشیده است به روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بازشناسی مؤلفه های مهم ترین نظریه های تأویل در قرآن (و روایات)، با ارزیابی و نقد آن ها، مقدمه لازم برای عرضه نظریه های جدید آتی را فراهم آورد. برخی نقدهای وارد بر نظریات مورد بررسی (ابن تیمیه، ملاصدرا، علامه طباطبایی، معرفت، ابوزید و پاکتچی) عبارت اند از: عدول از معنای استعمالی تأویل و وجود تعارض درونی در دیدگاه ابن تیمیه، منافات نظریه علامه با کاربرد قرآنی تأویلِ قرآن، عدم بیان ارتباط میان معانی تأویل، ضمن تقطیع یک روایت در نظریه معرفت، وجود پیش فرض تفسیری پنهان در دیدگاه ابوزید و عدم بیان ارتباط محکم میان معانی مختلف تأویل در دیدگاه پاکتچی.
۲۳۳۸.

تاثیر خودگویی مثبت بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان دختر دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 185-198

کلید واژه ها: خودگویی خودگویی مثبت خودکارآمدی دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۷۲
این پژوهش، با هدف تعیین اثربخشی خودگویی مثبت بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان دختر دوره ابتدایی اجرا شد. جامعه آماری در این تحقیق عبارت بودند از دانش آموزان دختر دوره دوم ابتدایی که در سال تحصیلی 1398-1399در منطقه 20 تهران مشغول به تحصیل بودند.این پژوهش مبتنی بر طرحی نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون بود. ابتدا از بین مدارس ابتدایی دخترانه منطقه 20 تهران دو مدرسه به صورت تصادفی انتخاب و سپس از هرمدرسه از بین کلاس های پایه ششم به صورت تصادفی یک کلاس به عنوان نمونه انتخاب شده و از طریق نمونه گیری تصادفی دانش آموزان انتخاب شده یکی از مدارس به عنوان گروه آزمایش 34 نفر و مدرسهدیگر به عنوان گروه کنترل 34 نفر انتخاب شدند. دانش آموزان گروه آزمایش به مدت یک ماه ، هشت جلسه آموزش خودگویی مثبت دریافت کردند.ابزار اندازه گیری آزمون خودکارآمدی عمومی شرر بود که در مورد هر دو گروه به صورت پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی بن فرونی استفاده شد.نتایج تحلیل کوواریانس و همچنین آزمون بن فرونی جهت مقایسه میانگین ها نشان داد که خودگویی مثبت بر افزایش خودکارآمدی دانش آموزان به طورمعناداری مؤثراست.
۲۳۳۹.

بازپژوهی در شناخت شئون شارع و کاربرد آن در استنباط احکام شرعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال ۵۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱۳۲ 179 - 209

کلید واژه ها: شأن تبلیغ شأن تشریع احکام شرعی قرائن اصل تشریع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۶۰
مهمترین و پرکاربردترین منبع استنباط احکام شرعی «سنت» است. در تعریف سنت سه شاکلهٔ قول، فعل و تقریرِ معصوم، مقبول دانشمندان فقه و اصول است. برخی سه شاکلهٔ یادشده را به قیدِ غیرعادی، متصف و مقید کرده اند؛ چنین قیدی برای احتراز از برخی جنبه های زندگی معصومان(ع) است که از این جنبه ها به شئون یاد شده است. تعداد و نام های این جنبه ها یا شئون، محل بحث و گفت وگوست. از سوی دیگر، سنت معصومان را باید از روایاتِ نقل شده بیابیم، ولی همهٔ روایات بیانگر سنت نیست. این روایات حاکی از شئون گوناگون شارع یا همان معصومان(ع) است. بنابراین، برای استنباط احکام ثابت و دائمِ شرع باید روایات دربردارندهٔ این احکام را از غیر آن جداسازی کنیم. یکی از راه های تفکیک روایاتِ حاوی احکام شرعی از غیر آن، تشخیص شأن مبنای آن روایت است که مهمترین راه حل این مهم، کمک گرفتن از قرائن و نشانه هاست. در این نوشتار سعی شده است شئون شارع بر مبنای آیات قرآن برشمرده و اقسام قرائن در تشخیص شئون شارع با ذکر مثال هایی از فقها مطرح شود و در پی پاسخ گویی به این دو سؤال هستیم که اعتبار و حجیت این قرائن تا چه اندازه است؟ و در صورت کمک نکردن قرائن، چگونه شأن مبنای روایت را بیابیم؟
۲۳۴۰.

گونه شناسی آثار امامیه در حوزه مهدویت تا قرن پنجم هجری قمری (بر اساس سنجه های موضوع، مذهب و دوره زمانی)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷ 39 - 96

کلید واژه ها: مهدویت نگاری امامیه واقفه غیبت ملاحم و فتن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۵۴
تتبع در جوانب مختلف مهدویت به منزله تکمیل قطعاتی است که تصویر جامع تری از این مسئله و زوایای مختلف آن در اختیار مهدویت پژوهان قرار می دهد که راهگشای حل مسائل مرتبط با مهدویت است. یکی از جوانب این بحث، بازشناسی آثار مهدوی متقدم است. در این پژوهش آنچه بر نگارش های مهدوی امامیه موردبررسی قرار گرفته است گونه شناسی جامعی در سه محور موضوع تألیفات، مذهب نگارندگان و زمان نگارش اثر در سه مقطع عصرحضور ، غیبت صغری و غیبت کبری تا قرن پنجم است. بر این اساس در مقاله حاضر به کلیه آثار روایی، کلامی، تفسیری، تاریخی و فرق که مؤلفان آن ها امامی بوده اند، اشاره شده است. در کنار آثاری که صراحتاً و به طور خاص درباره مهدویت نوشته شده اند، انواع گونه های آثاری که به طور ضمنی به مهدویت پرداخته اند، نیز شناسایی شده اند. این آثار عبارت اند از: کتب ملاحم، کتب الاوصیاء، کتبی درباره اثنی عشر، کتب عدد الائمه، کتب درباره نواب اربعه و برخی کتب با عنوان الامامه و نیز یک کتاب معجزه نگاری و یک کتاب فرقه شناسی. نتایج این پژوهش پیشتازی کمّی و کیفی آثار امامیه قطعیه (اثنی عشریه) نسبت به فرق منشعب شده از امامیه در انواع گونه های مهدویت نگاری و نیز عدم اتکای آثار مهدوی امامیه قطعیه به آثار واقفه را نشان می دهد. علاوه بر این، در دروه آغاز غیبت کبری تا قرن پنجم، درحالی که از واقفیان و آثار آن ها چیزی باقی نمانده است؛ آثار امامیه بیش از دو برابر شده است

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان