فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۳۴۱ تا ۴٬۳۶۰ مورد از کل ۷۳٬۹۱۴ مورد.
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال ۱۵ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۸
69 - 90
حوزه های تخصصی:
از تئوری های رایج در تنظیم روابط اجتماعی در دروان معاصر، گفتمان «حق مدار» است. انسان موجودی آزاد و «حق» تضمین کننده این اراده آزاد است؛ ادراک تک بعدی از مفهوم حق در غرب، مولود تحولات سیاسی- اجتماعی قرون هفدهم و هجدهم میلادی است. محصول این معنای جدید تفکیک بین حق بودن (ارزش ها) و حق داشتن بود. براین مبنا انسان ها در فعل و ترک فعل مختار است و حق دارد فعل یا ترک فعل مبتنی بر ارزش ها یا بر ضد آن انجام دهد(حق برخطاء بودن). در این نوشتاربا روش توصیفی تحلیلی به بیان نکات و انتقادات جریان های فکری حاضر در زیست بوم اندیشه مغرب زمین همچون جماعت گرایان، فضیلت گرایان و منفعت گرایان به یکی از آثار گفتمان نظام حقوقی مدرن یعنی حق برخطاء بودن می پردازیم. جریاهای فکری مذکور مستدل به گزاره های «خیرعمومی»، «لزوم توجه به سود و منفعت در کنش های زیستی» و«عدم احتساب عنصر جامعه در تنظیم هنجارهای فردی»، گزاره «انسان حق دارد کاری خلاف ارزش ها انجام دهد» را متناقض و غیرقابل پذیرش می دانند.
نگاهی به مرگ اندیشی در اهم متون نثر عرفانی(قرن ششم تا دهم)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
عرفان اسلامی سال ۱۸ بهار ۱۴۰۱ شماره ۷۱
251 - 278
حوزه های تخصصی:
مرگ پرسشی بی پاسخ در زندگی انسان بوده که از دیرباز ذهن او را به خود مشغول کرده است. در ادبیات کشورهای مختلف اندیشمندان پاسخی درخور و نه قطعی به این پرسش داده اند. متون عرفانی نیز باتوجه به اینکه بر آموزه های قرآنی و دینی تکیه دارند، مسئله مرگ را به نوعی واکاوی کرده اند. در مقاله حاضر که به شیوه تحلیلی توصیفی ارائه می شود، مهم ترین متون نثر ادبیات عرفانی از قرن ششم تا دهم موردتوجه بوده تا دیدگاه نثرنویسان را درباره مرگ موردبررسی قراردهد. آنچه از بررسی متون موردنظر استنباط می شود این است که در متون عرفانی مسئله مرگ که اغلب به صورت تشبیه پرنده (آزادی روح از بدن) تصویرمی شود جزء دغدغه های نثرنویسان است و در این میان آموزه های اسلامی با دیدگاه های صوفیانه و عرفانی تلفیق شده است. به لحاظ بسامدی در آثار سهروردی بیشترین توجه را به این موضوع می توان دید. در آثار سهروردی این مسئله درقالب انواع نمادها و استعاره ها بیان شده است که گاه تفسیر جزئیات آن ها نیازمند تلاش فکری بیشتری است. در دیگر آثار بحث در این زمینه از صراحت و سادگی برخوردار است. در آثار مولانا نیز سنت تفکر عرفانی پیش از او درباره مرگ به بیانی دیگر متجلی شده است. صوفیه مرگ را عمدتاً به دو گونه جسمانی (اضطراری) و ارادی (خودخواسته= مرگ پیش از مرگ) تقسیم بندی می کنند و این دیدگاه به سنتی در حوزه اندیشیدن به مرگ در متون عرفانی تبدیل شده است.
A comparative study of the word "Ghanmatm" in verse 41 of Surah Anfal From the perspective of Shiite and Sunni commentators(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
The obligation of khums, which is understood from verse 41 of Surah Anfal, is a difference of opinion among the scholars of the two sects in some aspects, such as the meaning and scope of the word booty, from the branches of Islam and the common denominator of all Muslims. Shiite scholars, citing the absoluteness of the word booty and emphatic words and the word "I am the object" in the verses and hadiths of the Infallibles (peace be upon them), call booty any benefit that man obtains. The Sunni scholars also, since there is no restriction in its original meaning and by quoting the word "I am an object" and the narrations of the Prophet (peace and blessings of Allaah be upon him), have interpreted the word booty in everything that a person obtains. But for customary reasons they consider it bound to spoils of war, because the narrations of the Prophet (peace be upon him) which stated only the division of spoils, never indicate the monopoly of khums on spoils of war and the interpretation of spoils to spoils of war by the followers. Most are the result of their ijtihad.This article tries to study the word "booty" from the perspective of Shiite and Sunni scholars by using the library and analytical-descriptive method in order to reveal the reasons for the scholars' disagreement.
پژوهشی قرآنی-تفسیری در معرفی و تبیین تئوریِ توحید بنیان تقریب(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۵)
160 - 188
حوزه های تخصصی:
هویت مذاهب اسلامی وابستگی شدیدی به قرآن و تفسیر آن دارد و از جانب دیگر، جوهر و هویت قرآن، چیزی به جز توحید نیست. پژوهش حاضر با مطالعه کتابخانه ای تفاسیر منتخب و برجسته شیعی، اشعری و معتزلی اثبات می کند که اصیل ترین ایده و فرایند تقریب، تئوری توحید بنیان تقریب است. بر همین اساس، تقریب همچون تمام آموزه های اسلامی، ریشه از توحید می گیرد و در جهان مفاهیم با مرکزیت توحید و بر مدار عقل و حکمت، به جنبش در می آید. حداقل نتیجه اثبات تئوری حاضر، دو قاعده بنیادین تقریبی است: نخست اینکه نسبت به نصوص توحیدی، مذاکره هیچ منطق و اعتباری ندارد، اما درباره ظواهر، مجملات و متشابهات می توان به دنبال همراهی و هماهنگی بود؛ دیگر اینکه، تفاوت به سبب تناقض و یا تخالف رخ می دهد. تفاوت ها تا جایی که به نقض باور توحید منجر نشود، در دایره تقریب و همراهی واردند و چون تناقض بروز کند، تقریب، معنا و کاربردی ندارد.
تحلیل فقهی مشروعیت بیع پساب و فاضلاب شهری(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
جستارهای فقهی و اصولی سال هشتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۶
65 - 87
حوزه های تخصصی:
در جوامع کنونی استفاده بهینه از فاضلاب شهری از ضرورت های مدیریت شهری تلقی می شود. یکی از دغدغه های جامعه اسلامی مبتنی بر فقه شهری، امکان مصرف آب های آلوده و نجس حتی پس از تصفیه آن است. بر این اساس، مسئله معاملاتِ فاضلاب شهری که مشتمل بر آب متنجس و بول نجس است، یکی از چالش های فقهی است و اتفاق نظر فقیهان متقدم بر حرمت بیع فاضلابِ مشتمل بر بول نجس و نیز اختلاف دیدگاه در بین متأخران و معاصران درباره آن، این مسئله را محل بحث و جدل قرار داده است. مقاله پیش رو حکم فقهی بیع پساب و فاضلاب شهری را تبیین، بررسی و تحلیل می کند. یافته های پژوهشی حکایت از آن دارد که خریدوفروش فاضلاب شهریِ تصفیه شده که مشتمل بر آب متنجس و بول نجس است، اگر در مصارفی استفاده شود که مشروط به طهارت نباشد ازقبیلِ صنایع و آبیاری کشاورزی، مجاز است. عمده ادله فقیهان متقدم در ممانعت آن، دلیل ممکن نبودنِ انتفاع حلال از آن بوده است؛ امری که امروزه با شهرسازی و ایجاد تصفیه خانه های فاضلاب و استفاده بهینه از پساب، امکان انتفاع حلال از آن میسر شده است.
قرب به خدا و ارزش اخلاقی آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت سال ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ شماره ۲۹۷
5-8
حوزه های تخصصی:
در بحث از «ارزش اخلاقی»، افزون بر حسن فعلی، باید به حسن فاعلی نیز توجه کرد. ازآنجاکه درباره برخی مفاهیم مربوط به این مسئله ابهاماتی وجود دارد، لازم است به توضیح آنها پرداخته شود. یکی از آنها، مفهوم «قربه الی الله» است که کاربرد بسیاری دارد. و معمولاً جنبه سلبی آن در نظر است؛ مراد از این اصطلاح این است که در برابر کاری که انجام می شود، توقع پاداش از مردم نیست، بلکه کار فقط برای رضای خدا و نزدیک شدن به او انجام می شود. به همین دلیل، قرب به خدا جسمانی نیست؛ زیرا ممکن است انسان از نظر مکانی در پست ترین مکان ها باشد، اما مقرب درگاه خدا باشد و به عکس، ممکن است در نزدیکی خانه خدا باشد، اما از خدا بسیار دور. تقرب به خدا به این معناست که هرچه انسان به خدا نزدیک تر باشد، مقرب تر است. اگر محبت خدا در دل انسان جای گرفت، محبوب خدا می شود. این مفهوم تشکیکی است؛ یعنی هر اندازه معرفت انسان به خدا بیشتر باشد، مقرب تر است.
احکام آبادانی زمین با رویکرد ساخت وسازِ مسکن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مطلوب پروردگار برای آدمی، آبادانی زمین و بهره برداری از خیرات و برکات آن است. طلب عمران زمین از جانب مولابه بندگان صادر شده است که دال بر مطلوبیت آبادانی نزد مولا و وجوب کفایی آن است. به نظر می رسد که این آبادانی، با استقرار در زمین و برنامه ریزی برای سکونت در آن شکل می گیرد. اما سؤال این است: حکم اولی آبادانی و ساخت وساز مسکن چیست؟ چه دلایلی بر آن قائم است؟ کاربری مسکونی به دلیل آیات کریمه در برخی شرایط وجوب و در برخی شرایط احکام تکلیفی دیگری را بر می تابد. از مجموع روایات مانند احیای موات، بنای حائط، کاروانسرا و... نیز حکم اولی ساخت وساز، جواز برداشت می شود، اما به دلیل سیره عقلا و قواعد فقهیه حفظ نظام، لاضرر، عمران و تأمین رفاه، ساختن مسکن در حد کفایت و مطلوب واجب است. برای به دست آوردن یافته های پژوهش که با رویکرد توصیفی، تحلیلی حاصل شده است ازمنابع و قواعدفقهی و نیز سیره عقلا بهره جسته شده است.
ضوابط فقهی حل و فصل عشایری در فقه اجتماعی آیت الله سید محمدسعید حکیم و تطبیق آن با اصول عدالت ترمیمی
حوزه های تخصصی:
کاستی روش های مرسوم در عدالت کیفری با محوریت سزادهی یا اصلاح مجرم که با تحمیل هزینه های زیاد همراه است و نیز ناتوانی عدالت کیفری در ترمیم خسارت های مادی و معنوی به بزه دیده و جامعه، زمینه را برای گسترش رویکرد عدالت ترمیمی فراهم کرده است. شیوه های حل وفصل عشایری یکی از جلوه های قدیمی عدالت ترمیمی است که از ظرفیت های فرهنگ قومی و قبیله ای برای ترمیم روابط آسیب دیده از جرم و جبران خسارت های وارد بر بزه دیده حکایت می کند. یکی از مؤلفه های تأثیرگذار در پذیرش و تثبیت روش های ترمیمی در نظام حقوقی ایران، هماهنگی این روش ها با احکام شرعی است. اختصاص فصلی از رساله توضیح المسائل سیدمحمد سعید حکیم از مراجع تقلید معاصر به ضوابط فقهی حل وفصل عشایری، امکان بررسی رویکرد فقهی به روش های عدالت ترمیمی را فراهم می آورد که موضوع مقاله حاضر است. تفکیک حل وفصل عشایری از قضاوت، اصل رضایت، لزوم عدم مخالفت با احکام شرعی، لزوم رعایت حقوق مجنی علیه و صاحبان حق و استفاده از ظرفیت های کدخدامنشی، سرفصل های رویکرد فقهی به حل وفصل عشایری است. به نظر می رسد می توان سیره عقلا را مبنای جواز استفاده از حل وفصل عشایری دانست که البته مانند دیگر موارد می تواند با تغییر همراه باشد.
نَقْدُ الرّجال سیّد مصطفی بن حسین تَفرِشی، ویژگی های ساختاری-محتوایی و مبانی رجالی(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۳
156 - 187
حوزه های تخصصی:
یکى از اکابر علماى شیعه در قرن یازدهم، مصطفی بن حسین تَفْرِشی، نویسنده کتاب نقد الرجال بوده است. تفرشی در کتاب نقدالرجال، روش نقد و تحقیق را با محکم ترین ادله، قوی ترین مبانی در پیش گرفته است. بررسی های صورت گرفته حاکی از آن است که توجه به توثیقات و تضعیفات رجالیان و آراء و نظریات فقها در کتب فقهی، دقت در اختلاف نسخ منابع رجالی، تمیز مشترکات و توحید مختلفات، اشتمال کتاب بر اصول و منابعی که امروز در دسترس ما نیست همچون رجال ابن غضائری، نقد و بررسی آراء علامه حلی در خلاصه الاقوال و آراء ابن داوود حلی در رجالش، از جمله عواملی ست که موجبات تمایز نقدالرجال با دیگر آثار رجالی شده و اعتبار و اثرپذیری بزرگان پس از تفرشی از این کتاب را در پی داشته است. سیر رجال نویسی شیعه، تالیفات و دلیل تالیف نقدالرجال، ساختار و محتوای کتاب نقدالرجال، شروح و ویژگی های نقدالرجال، منابع تفرشی در نقدالرجال، خصوصیات رجالی تفرشی و رابطه نقدالرجال با جوامع رجالی معاصر خودش از جمله مباحثی است که نویسنده در این پژوهش بدان اهتمام ورزیده است. این پژوهش به روش اسنادی- کتابخانه ای انجام گردیده و با بررسی منابع پیشین، آراء رجالی تفرشی در کتاب نقدالرجال مورد بررسی قرار گرفته است.
تحلیل انتقادی دیدگا های خاورشناسان درباره جعل اَسنادِ احادیث نبوی (مورد پژوهی دیدگاه هوروویتس، روبسون و شاخت)(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۳
256 - 280
حوزه های تخصصی:
یکی از مباحث مطرح در زمینه حجیت و اعتبار احادیث نبوی، شبهات و خدشه هایی است که از سوی مغرضان سنت نبوی مطرح شده و در این میان، خاورشناسان سهمی قابل توجه داشته اند که هدف اصلی عموم آنها، تخریب اعتبار این احادیث بوده و ضروری است پاسخ در خوری به این شبهات به صورت کلی و جزئی داده شود؛ در این تحقیق که با رویکرد توصیفی - تحلیلی و بر مبنای ادله و شواهد تاریخی در تاریخ اسلام و منابع کهن صورت گرفته، بدین دست یافته ایم که نقد خاورشناسان به احادیث پیامبر (ص) و به ویژه، شخصیتهای مانند هوروویتس، روبسون و شاخت که اَسناد روایات را قابل اعتماد نمی دانند، نقد واقعی علمی نبوده ، بلکه اوهام و تصورات واهی و بدون پشتوانه علمی و منطقی است؛ همچنین، با وجود پذیرش نظریه شاخت از سوی محافل و مجامع علمی و آموزشی غرب ، این نظریه، نادرست بوده و نمی توان آن را تعمیم داد و از این رو، ادعای شاخت مبنی بر اینکه سند، بخش بی حساب و کتاب ، و بی منطق و بی مبنای حدیث است، نادرست بوده و آراء و نظرات خاورشناسان و محققان غربی پیرو او نیز، به هیچ وجه پذیرفته و مقبول نیست.
نظره تاریخیه على إیدیولوجیه الشعر دراسه القصیده المنسوبه إلى فاطمه الزهراء (س) نموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و پنجم یهار و تابستان ۱۴۰۱ (۱۴۴۳ه.ق) شماره ۱ (پیاپی ۴۹)
313-336
حوزه های تخصصی:
یتمّثل أحد التقالید الأدبیه غیر المکتوبه فی أنّ بعض القصائد تُروى وتتوسع تدریجیاً عن طریق نسبها إلى أعلام الأمه أو حضاره معینه. فی غضون ذلک، هناک قصائد مرت بکافه أنواع التغییرات - زیاده أو نقصاناً أو تغییراً - لأسباب سیاسیه أو اجتماعیه أو أیدیولوجیه مختلفه. تتجاوز هذه القصائد تدریجیاً نطاق الخطاب اللغوی وتدخل مناخ الأیدیولوجیا وتلعب أدوارها عبر التاریخ. إحدى هذه القصائد مرثیه منسوبه إلى السیده فاطمه (س) والتی لعبت أدواراً مختلفه فی سیاقات تاریخیه واجتماعیه مختلفه. فی هذا المقال، حاولنا تحلیل هذه المرثیه من خلال فحص المصادر التاریخیه والأدبیه والروائیه للعصور القدیمه والوسطى والحدیثه، ووضع تغییراتها الهامه أمام أعین الجمهور. من خلال هذا التحلیل، سنقوم بعرض نطاق التأثیر الأیدیولوجی لهذه القصیده لتبیین کیفیه نقل الشعر فی سیاق تاریخی من الوظائف العاطفیه إلى الوظائف الأیدیولوجیه. لقد حاولنا کذلک تقییم الشعراء المحتملین الذین نظموا القصیده، لإظهار أنّ هذه المرثیه هی على الأرجح إحدى قصائد هند بنت أثاثه، وقد نُسبت تدریجیاً إلى أشخاص مثل السیده فاطمه الزهراء (س).
ابعاد معنایی عندیت در قرآن کریم در تبیین رابطه میان انسان و پروردگار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
قرآن کریم جهت انتقال مفاهیم خود از ظرف «عند» با بسامد بالایی استفاده نمودهاست. این ظرف در معنای پیش نمونهای خود، مفهوم «نزد» را کدگذاری مینماید، اما در تمامی موارد کاربرد این واژه در قرآن کریم، محدود به این معنا نبوده و با قرارگیری در بافتهای مختلف، وارد حوزههای معنایی جدیدی میگردد. واژه «عند» در گسترش معنایی خود در قرآن و در همنشینی با واژگانی چون «الله»، «ربّ»...، مهمترین مقولههای انتزاعی و متافیزیکی مطرح در کلام خدای تعالی را در سطح ادراک انسانی قابل فهم مینماید. با این وجود، عدم درک صحیح از غرض خداوند و عدم توجه به سیاق آیات، سبب شدهاست تا برخی دیدگاههای تفسیری به سمت تشبیه و تجسیم متمایل گردد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ابعاد معنایی ظرف «عند» در قرآن کریم پرداخته است. برخی از مهم ترین آنها شامل حکمیت و قضاوت الهی، قطعیت و حتمیت حضور، انتساب ربوبی، قرب و زلفی میباشد. در پایان این نتیجه حاصل شدهاست که با صرفنظر کردن معنای ابتدایی «عند» که موجب جسمانیت و محدودیت حق تعالی می باشد، سایر معانی تناقضی با عقل و آموزه های وحیانی نداشته و بازتاب صحیحی از مفاهیم انتزاعی و غیرحسی را به مخاطب ارائه خواهد داد.
چرایی و چگونگی الگوسازی در برنامه درسی اسلامی با رویکرد نهج البلاغه
حوزه های تخصصی:
یکی از راه های تسهیل و تسریع رشد، استفاده از شیوه تربیتی الگوسازی است. امروزه ضرورت اقتضا می کند این روش پرورشی در طراحی برنامه درسی اسلامی مدنظر قرار گیرد تا در شریان های حیاتی آموزش و پرورش جاری شود. نهج البلاغه با بیان سبک زندگی پیامبران و به سیره نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم افضلیت الگوهای نورانی را نشان داده است. از آنجا که آدمی به طور طبیعی به تقلید روی می آورد و فطرت نیز از این مسأله پشتیبانی می کند مراکز آموزشی می توانند با معیارهای نهج البلاغه اسوة حسنه را به طور غیرمستقیم در برنامه درسی بگنجانند تا نمونة رفتارهای مطلوب را در معرض دید متربیان قرار دهند. این حرکت خطر الگوهای باطل را که از دیر باز در صدد اسوه سازی بوده و به طور مستمر رفتارشان را در معرض نمایش و دید متربیان قرار می دهند، می تواند کمتر کند.
Avicenna’s View on the Greek Philosophical Thought
منبع:
Theosophia Islamica, Vol ۲,No ۱, Issue ۳, (۲۰۲۲)
36 - 67
حوزه های تخصصی:
Continuing the path of Neo-Platonic philosophers and Farabi, while accepting the framework of the Greek thought in reaching the truth of the beings in the universe through the rational knowledge in the framework of Aristotelian logics, Avicenna has attempted to present a certain interpretation of some fundamental concepts of the Greek thought and offer a metaphysics with quite rational and argumentative results as well as a rational interpretation for some of the principal concepts of the Quranic thought in the Islamic world, a metaphysics that can be called the essential Greek-Islamic rational system. The present article attempts to use an analytical-explanatory method to prove that, firstly, Avicenna accepts the Greek rational thinking method in reaching the truth of the beings, calling it the certitude wisdom and knowledge. And – in line with Aristotle – he introduces the man’s sensory faculty as the starting point for the path of acquiring certitude knowledge, through which he reaches the rational knowledge of the beings. Secondly, it states the most important axes of Avicenna’s philosophy in his legal reasoning reading of principles of Aristotelian thought.
An Evaluation of William Craig and Armstrong's Debate on the Existence of God
منبع:
Theosophia Islamica, Vol ۲,No ۲, Issue ۴, (۲۰۲۲)
88 - 114
حوزه های تخصصی:
William Craig has sought to defend theism by participating in numerous debates. In a debate with the American philosopher Sinnott Armstrong, which is also published in a book entitled "God", Craig in his first reason tries to prove the existence of God by denying "real infinity" and relying on the concept of beginning and "the need of every beginning for a cause". On the other hand, he takes Big Bang as a witness to his claim, but Armstrong rejects Craig's argument by referring to the existence of real infinity in the outside world and the existence of scientific evidence to negate the implication of the Big Bang on the beginning of the world. Based on this, when it is not possible to properly use experimental evidence as a proof of theological reasoning, such methods can put the belief in God in crisis. Therefore, lack of establishing the correct interaction between theology and science can be considered one of the most important weaknesses of Craig's argument on the existence of God. Finally, by introducing a scientific model, it is possible to provide a solution to establish a correlation between science and theology in such a way that theological evidence matches with experimental evidence and external truth, and no contradiction threatens the belief in God.
جایگاه « تفکّر» در فلسفه سیاسی اسلامی
منبع:
اندیشه سیاسی در اسلام پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳۳
115 - 136
حوزه های تخصصی:
بحث در خصوص ماهیت و ابعاد تفکر و تعقل به عنوان موضوعی بنیادین، همواره دغدغه نوع انسان و به خصوص فیلسوفان بوده است. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن بحث از تفکر به معنای لغوی و اصطلاحی، جایگاه آن در فلسفه و فلسفه سیاسی اسلامی موردبررسی قرار گیرد و برای این منظور به آرای فارابی و ملاصدرا رجوع شده است. نتیجه آنکه، در فلسفه اسلامی، تفکر در نسبت با هستی شناسی و قراردادن انسان به عنوان بخشی از هرم هستی قابل درک است و تفکر او در چنین منظومه ای معطوف به سعادت است. فارابی این مسئله را ذیل بحث از سلسله عقول و مراتب آن موردبحث قرار داده است و ریاست مدینه فاضله را از آنِ کسانی می داند که به مرتبه «عقل مستفاد» رسیده باشند و نیل به همین مرتبه را مقسمِ انواع مدینه قرار داده است. ملاصدرا نیز، به صورتی دیگر به همین نکته رهنمون شده است با این تفاوت که برای او عقلانیت در کنار اشراق و وحی مطرح شده است و تفکر یکی از این ارکان سه گانه است و اندیشه سیاسی او نیز به تبع این تحول در مبادی به سوی نوعی حکومت شرعی متمایل شده است که او از آن به «علمای اهل معرفت» تعبیر کرده است.
بازشناسی هویت و وثاقت غیاث بن ابراهیم
منبع:
پژوهش های رجالی سال پنجم ۱۴۰۱ شماره ۵
5-32
حوزه های تخصصی:
یکی از رواتی که در عداد راویان از امام صادق در اسناد روایی عنوان شده، غیاث بن ابراهیم است. او غیاث بن ابراهیم تمیمی عدنانی است و با غیاث نخعی متفاوت است. صحت این ادعا با توجه به قبیله، کنیه و زادگاه دو عنوان یاشده نمایان می گردد. گرچه امکان نقل غیاث تمیمی از امام باقر وجود دارد، ولی نظر به آنکه فردی پرروایت بوده، بعید است زمان امام باقر را درک کرده باشد و از آن حضرت روایتی نقل نکرده باشد. در هر حال او از اصحاب امام کاظم نیز بوده است. شواهد فراوانی بر وثاقت و امامی بودن غیاث گواهی می دهد. مضامین روایات غیاث، یادکرد از حضرت علی با عنوان امیر المؤمنین، کاربست تعبیر «ثقه» از سوی نجاشی درباره غیاث، اعتماد کلینی به روایات غیاث با وجود روایات معارض از امامیان، تنها بخشی از شواهد مورد اشاره است. شایان ذکر است که مراد از غیاث بدون قید «بن ابراهیم» در اسناد روایی، غیاث بن ابرهیم تمیمیِ امامی است، نه غیاث بن کلوب عامی؛ مگر در مواردی که از اسحاق بن عمار نقل روایت کرده باشد.
ترکیب اتحادی از منظر صدرالدین دشتکی و ملاصدرای شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
صدرالدین دشتکی، مبدع نظریه ترکیب اتحادی و به تبع او، صدرالمتألهین شیرازی معتقدند که هر ترکیب حقیقی اتحادی است، اما آیا نظریه ترکیب اتحادی ملاصدرا با نظریه ترکیب اتحادی دشتکی متفاوت است؟ در این مقاله نشان داده ایم که ملاصدرا در این بحث کاملاً همراه با دشتکی و ناظر به کلمات وی حرکت کرده و در مواضعی دیدگاه دشتکی را نقد کرده و از او فاصله گرفته است. ملاصدرا معتقد است دشتکی از عهده تبیین دقیق ترکیب اتحادی بر نیامده و وجود خارجی اجزای مرکب را انکار کرده است، اما نشان داده ایم که نقد ملاصدرا بر دشتکی وارد نیست و دیدگاه این دو درباره ترکیب اتحادی تفاوتی ندارد، مگر در برخی مقدمات و جزئیات و تبیین های فلسفی مبتنی بر نظریه وجود، و اگر تفاوتی جدی در کار است، به اختلاف نظریه وجود این دو فیلسوف باز می گردد. نگاه خاص وجودی ملاصدرا البته موجب می شود که تبیین وی از این نظریه متفاوت و ویژه باشد.
شهید سلیمانی و طراحی الگوی بازدارندگی هژمونی آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مروری بر رقابت هژمونیک پرتلاطم ایران و آمریکا در ۴۰ سال گذشته روندی پر کشمکش همراه با فرازونشیب های طولانی را نشان می دهد که در بستر آن همواره دو کشور با همه ابزارها و ظرفیت های قدرت داخلی و بین المللی خود مسیر تعارض و تقابل را در پیش گرفته اند. در این چارچوب شکل گیری جریان مقاومت و تثبیت و تقویت مؤلفه های قدرت سخت افزاری و نرم افزاری آن در سایه مبانی اصیل اسلامی و از جمله نفی سبیل توانست اهداف راهبردی متجاوزان منطقه ای از آمریکا و اسرائیل گرفته تا متحدان غربی و عرب آن ها را به حاشیه بکشد. تشدید موازنه های تنش و چالش در منطقه، به ویژه پس از شهادت سردار سلیمانی و ادامه تقابل میان دو جبهه مقاومت و محور هوادار غرب در سایه گسترش سیاست گذاری های مداخله جویانه غربی در منطقه، ضرورت بررسی موازنه های قدرت و متغیرهای پیرامونی آن را نشان می دهد. هدف این پژوهش جستاری در تحولات و موازنه های قدرت نرم افزاری، سخت افزاری و هوشمند در تقابل بین دو اردوگاه متخاصم در دو سال گذشته و بررسی مؤلفه های بازدارندگی محور مقاومت در این مدت است. در این مقاله در پی پاسخ این پرسش هستیم که سردار سلیمانی چگونه بر معادلات هژمونیکی آمریکا در غرب آسیا اثر گذاشته است؟ روش پژوهش ماهیتی توصیفی تحلیلی دارد. این مقاله با مبنا قراردادن آموزه های نظریه واقع گرایی «ثبات هژمونیک» بر این فرض استوار است که سردار سلیمانی در سایه ساختارگزینی و سازماندهی جریان مقاومت توانست ضمن شالوده شکنی در نظام هژمونیکی آمریکا، اقدام به طراحی الگوی بازدارندگی هژمونیک در غرب آسیا کند. بخشی از اطلاعات مورد نیاز این پژوهش را به وسیله تحلیل محتوای اسناد امنیت ملی آمریکا در سال های 2002 تا 2021 و بخشی را با استفاده از گزارش های خبری رسانه ها و منابع کتابخانه ای گردآوری کرده ایم. نتایج این پژوهش نشان می دهد که ابتکار عمل سردار سلیمانی هم در دوران زندگی دنیوی و هم پس از شهادت، توانست رقابت ایران و آمریکا را در غرب آسیا با پیروزی نسبی محور مقاومت و تثبیت هژمونیک گفتمان مقاومت در این منطقه همراه سازد.
بازتاب مکتب سامرا در سیره تربیتی و آموزشی شیخ عبدالکریم حائری
منبع:
حوزه دوره جدید بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۶ و ۱۷
38 - 59
حوزه های تخصصی: