مطالب مرتبط با کلیدواژه

عصمت


۱.

سیمای حضرت زهرا س در روایات اهل تسنن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان ۱۳۸۷ شماره ۳۹

کلیدواژه‌ها: فاطمة زهرا(س) فضائل اهل بیت(ع) عصمت ذی القربی کوثر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶۵۲
شخصیت فاطمة زهرا(س)، در روایات اهل تسنن به عنوان بانویی جامع فضائل انسانی ترسیم شده است. روایات اهل سنت در فضائل فاطمة زهرا(س) اعم از روایات تفسیری و غیرتفسیری است. روایات تفسیری جایگاه آن حضرت را از منظر قرآن نشان داده و بیانگر شخصیت فاطمة زهرا(س) در تعابیر الهی است. در روایات غیرتفسیری ابعاد دیگری از شخصیت حضرت فاطمه با نقل رسول خدا (ص)، آشکار می‌شود. جمع‌بندی هر دو دسته از روایات آن که حضرت زهرا(س) در کانون اهل بیت پیامبر(ص) قرار داشته، معصوم از هر خطا، ضامن تداوم نسل پیامبر(ص)، آگاه به حقایق دینی، قاطع در دفاع از حق در دوران رسالت، مدافع حریم ولایت پس از رحلت پدر، محبوبترین شخص نزد رسول خدا(ص)، سرور زنان دو عالم و ... می‌باشند.
۲.

لوازم و پیامدهای نظریه تجربه گرایی وحی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۱ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: عصمت وحی تجربة دینی خاتمیت جامعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۲۷
براساس‌ دیدگاه‌ تجربة‌ دینی، وحی، مواجهه‌ و تجربه‌ای‌ است‌ که‌ پیامبر از سر می‌گذراند، نه‌ این‌ که‌ حقایق‌ و گزاره‌ هایی‌ را از خداوند دریافت‌ کرده‌ باشد. این‌ نظر ابتدا در اروپای‌ مدرن‌ پدید آمد؛ اما دیری‌ نپایید که‌ مورد پذیرش‌ نواندیشان‌ مسلمان‌ واقع‌ شد و از تحویل‌ (ارجاع) وحی‌ اسلامی‌ به‌ تجربة‌ دینی‌ سخن‌ گفتند. طبیعی‌ است‌ که‌ هر نظریه‌ای، مبانی‌ و لوازم‌ خاصی‌ دارد؛ اما آن‌ چه‌ در این‌ نوشتار می‌آید، به‌ لوازم‌ و تبعات‌ نظریة‌ وحی‌ تجربی‌ ناظراست‌ نه‌ ارزیابی‌ و تحلیل‌ اصل‌ نظریه‌ و مبانی‌ آن. چنان‌ که‌ خواهیم‌ دید، آن‌ چه‌ نواندیشان‌ دربارة‌ وحی‌ می‌گویند، با اعتقادات‌ اسلامی‌ تعارض‌ شدیدی‌ دارد. این‌ نوشتار، با نگاهی‌ اجمالی‌ به‌ دیدگاه‌های‌ نواندیشان‌ دینی‌ دربارة‌ وحی‌ اسلامی‌ آغاز می‌شود و در ادامه‌ به‌ برخی‌ از نقد و بررسی‌های‌ لوازم‌ این‌ دیدگاه‌ خواهیم‌ پرداخت. پیامدهایی‌ که‌ تجربه‌ گرایی‌ وحی‌ دارد، عبارت‌ است‌ از: ‌ ‌1 . وحیانی‌ نبودن‌ ساختار قرآن‌ (نفی‌ سرشت‌ زبانی)؛ ‌ ‌2 . نفی‌ عصمت‌ پیامبر، و خطا پذیری‌ وحی؛ ‌ ‌3 . عدم‌ انقطاع‌ وحی‌ و انکار خاتمیت؛ ‌ ‌4 . نفی‌ جاودانگی، جامعیت‌ و جهان‌ شمولی‌ دین‌ اسلام؛ ‌ ‌5 . شریعت‌ زدایی‌ و نفی‌ جامعیت‌ فقه‌ و ....
۳.

عصمت امام از نگاه خرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۶ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: عقل امامت عصمت اطاعت شریعت اسلامی امام خرد خطا گناه امت اسلامی مکلفان اغراض امامت حفظ، تبیین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳۷ تعداد دانلود : ۱۵۲۱
در نوشتار حاضر، دلایل عقلی لزوم عصمت امام تبیین و تحلیل شده است. چکیده این دلایل به قرار زیر است. اساسی ترین ملاک نیازمندی مؤمنان به امام، معصوم نبودن آنان است. هرگاه این ملاک در امام نیز نباشد، به امام دیگری نیاز خواهد بود و لازمه آن تسلسل محال است. شریعت اسلام، پس از پیامبر، باید برای مکلفان حفظ و تبیین شود. این آرمان، بدون عصمت امام به دست نخواهد آمد. در شریعت اسلامی، اطاعت از امام، همچون اطاعت از پیامبر ، بدون هیچ قید و شرطی واجب شده است. وجوب اطاعت از چنین فردی در گرو معصوم بودن او است. تحقق کامل هدف‌های امامت، در گرو آن است که امام مورد اطمینان کامل و همه جانبه مردم باشد. چنین اطمینانی، بدون عصمت به دست نخواهد آمد. از دیدگاه اسلام، امام جایگاه علمی و معنوی ویژه‌ای دارد که از افراد عادی بالاتر است. اگر معصوم نباشد، چه بسا مرتکب گناه شود و در نتیجه، مقام او از افراد عادی نیز فروتر شود.
۴.

امامت در اندیشه اهل نظر با مروری بر روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۶ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: عصمت قطب امام پیامبر غیبت صاحب الزمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰۲ تعداد دانلود : ۶۱۱
هرچند فرقه‌های اسلامی در اصل مسئله نبوّت، چندان اختلافی با یکدیگر ندارند، در موضوع امامت، اختلاف آن‌ها گسترده است. برخی به‌طور کلی امامت را انکار کرده‌اند، ولی بیشترشان نیز ضرورت آن را پذیرفته‌اند. اینان بر دو دسته‌اند: گروهی نصب امام را بر خدا واجب ندانسته‌اند از همین رو، ضرورتی نمی‌بینند که او معصوم و از هر جهت کامل باشد. شیعیان معتقدند امام باید معصوم و منصوب از طرف خدا باشد. در این نوشتار، با آرای فرهیختگانی همچون ابن سینا، سهروردی، صدرالمتالهین، ابن عربی، مولوی، سید حیدر آملی و امام فخر رازی آشنا می‌شویم. وی می‌گوید شیعة امامیّه، قطب عالم امکان را ـ [که] صوفیّه ضرورت وجود او را در هر عصری لازم شمرده‌اند ـ امام معصوم و صاحب الزمان و غایب و منشأ معجزه‌ها و خارق عادت‌ها می‌شمارند و حق با آن‌هاست. پایان بخش این نوشتار، مروری است بر روایت‌هایی که الهام بخش این فرهیختگان در اعتقادشان در مسئله امامت بوده است.
۵.

وحی شناسی در اندیشه تفسیری علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۷ شماره ۴۷
تعداد بازدید : ۳۹۱۶ تعداد دانلود : ۱۶۴۰
به نظر علامه طباطبایی، وحی القاى معناست به گونه‌ای که جز از کسی که قصد افهام او شده، پوشیده می‌ماند. وحی در قرآن کریم به بیان غایت و مفاد و محتوی و اقسام، معرفی شده است. به نظر علامه، ادراک و تلقى نبی از غیب، همان است که در زبان قرآن «وحى» نامیده مى‏شود و آن حالتى که انسان از وحى مى‏گیرد، «نبوت» خوانده مى‏شود. وحی به‌تصریح قرآن کریم، بر قلب پیغمبر اکرم  نازل شده است و نبی در نخستین وحیی که به او می‌شود و رسالت او اعلام می‌گردد، تردیدی نمی‌کند که این وحی از ناحیه خدای سبحان است. وحی که همان شعور باطنی انبیاست، از سنخ شعور فطری مشترک انسان‌ها نیست که همان شعور فکری است. وحی از مبدأ صدور تا وصول به مردم، مصون و محفوظ است و الفاظ قرآن هم از آن ناحیه خدای متعال نازل شده است؛ چنان که معانى قرآن از ناحیه خدا نازل شده است؛ بنابراین، محتوای وحی هر دو را شامل می‌شود.
۶.

داستان سودابه و سیاوش از منظری دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی ۱۳۸۷ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: عصمت عصیان داستان سودابه و سیاوش آیین زردشت آیین میترا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵۳
داستان سیاوش و سودابه، از شاهکار های فردوسی است که در آن، شاهد رویارویی دو ابرقهرمانیم. تامل ژرف در این داستان ما را متقاعد می کند که بنیان آن بر تقابل عقل و عشق، عصمت و عصیان و در تحلیل نهایی غریزه و فرهنگ استوار است. براساس آیین زرتشت، خیر و شر، در روزگاران نه هزار ساله گمیزشن، همواره با هم درگیرند، اما با لحاظ نگره مذهب مهر (میتراییسم) آن دو، در عین حال که در نمود با یکدیگر می ستیزند، بودی یگانه دارند و وجود هر یک از آنان، ضرورت وجود دیگری است. تاکنون شاهنامه پژوهان با نگاه زردشتی به دو قهرمان اصلی این داستان نگریسته و معمولا سیاوش را کارگزار حق و سودابه را عامل باطل به شمار آورده اند. در این مقاله با توجه به چرخش فرهنگ ایرانی در روزگار پس از اسلام به سوی عرفان که از بن و ریشه، مهری نگر است به سیاوش و سودابه نگریسته و کوشیده ام تا حق هر کدام از این دو «ابرمردم» را بتوزم.
۷.

شیوه مولوی در بحث های کلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۱ شماره ۱۶۲ و ۱۶۳

کلیدواژه‌ها: عرفان عصمت کلام عفو احباط و تکفیر صفات خبری لطف عوض رؤیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۰۶۳
علم کلام ‘ یعنی بحث در اصول ادیان ‘ مستدل ساختن آن اصول و دفاع از آنها ‘ تاریخی به بلندی تاریخ پیامبران دارد . این مباحث ‘ از راه آمیغ زبان فارسی با زبان قرآن و اسلام رسمأ در نیمه قرن چهارم و با ترجمه تفسیر طبری ‘ در زبان فارسی جلوه نمودند . تا قرن هفتم که زبان فارسی کاملأ زبانی علمی و ادبی شد و به سبب پیوند با قرآن کریم ‘ جنبه مقدس و روحانیتی خاص یافت . مولوی که تعلق به این دوره دارد و از سرآمدان متفکرانی است که باقرآن و روایات انسی عجیب داشته ‘ مباحث کلامی را با دلایل نقلی و عقلی فراوان ‘ بیش از همه آثارش در مثنوی ‘ نه به شیوه مشایی ‘ بل با ذوق و ادب و عرفان در هم آمیخته است . او در بیان مسایل کلامی جمود ندارد و آن چه را مطابق اجتهاد و استنباط خود اوست برگزیده ‘ به همین سبب ‘ گاهی سخن او با متکلمان امامیه یا معتزله یا اشعریه یه ویژه ماتریدیه ‘ توارد پیدا میکند و در مجموع ‘ مقام اندیشه و دید او از حد تقلید برگذشته و به منزل گاه تحقیق پیوسته است .
۸.

معصومان علیهم‏السلام صراط مستقیم الهى در اتحاد و انسجام انسان‏ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ۱۳۸۸ شماره ۱۴۴

کلیدواژه‌ها: معصوم عصمت خاتمیت صراط جهانى بودن اتحاد و انسجام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۹
معصومان علیهم‏السلام، صراط مستقیم الهى در اتحاد و انسجام انسان‏ها معصومه سالارى‏راد1 چکیده بنابر ادلّه نقلى و شواهد تاریخى، مى‏توان عمومیت رسالت، جاودانگى و جهانى بودن دین اسلام را به اثبات رساند. آیات فراوانى از قرآن کریم جهانى بودن رسالت پیامبر اکرم را اثبات مى‏کنند. علاوه بر آیات قرآن، شواهد تاریخى مثل ارسال نامه و سفیرانى از جانب پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله به سوى سران کشورها و قبایل مختلف دال بر این معناست. حقیقت دین، واحد است و همه پیامبران مردم را به سوى دین واحدى فرا خوانده‏اند و قرآن این دین را اسلام نامیده است. از سوى دیگر، اسلام خاص که دین خاتم و تکامل‏یافته شرایع پیشین است بر چهار رکن اساسى توحید، معاد، نبوت و امامت مبتنى است. سوره «حمد» که بنابر روایات معصومان علیهم‏السلامجامع همه آیات قرآن است، این مبانى چهارگانه را به نحوى بسیار زیبا ترسیم کرده است. همه مسلمانان در اولین امر واجب یعنى نماز، که مکلف به آن شده‏اند، مأمور به خواندن این سوره مى‏باشند. به استناد ادلّه فراوان عقلى و نقلى، مى‏توان اثبات کرد که منظور از صراط مستقیم ذکر شده در سوره حمد که همه مسلمانان و در معناى گسترده‏تر آن، همه مردم جهان درخواست هدایت به آن را دارند، راه پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله، حضرت على علیه‏السلام، حضرت فاطمه علیهاالسلام و فرزندان معصوم آنها مى‏باشد.
۹.

چرایى اعتراف معصومان علیهم‏السلام به قصور و کوتاهى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ۱۳۸۸ شماره ۱۴۷

کلیدواژه‌ها: عصمت گناه توبه مناجات استغفار معصومان علیهم‏السلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۱
در بسیارى از ادعیه و مناجات‏هاى مأثور از امامان معصوم علیهم‏السلام تعابیرى به کار رفته است که گویا آن بزرگواران مرتکب گناه شده‏اند! این شبهه با اعتقاد ما مبنى بر عصمت ایشان ناسازگار است. به راستى به چه دلیل انبیا و ائمّه اطهار علیهم‏السلام به خود نسبت گناه داده و به درگاه ربوبى توبه و استغفار مى‏کنند؟ در پاسخ به این شبهه، پاسخ‏هایى ارائه شده است. اجمالاً در این زمینه باید گفت: هرچند انبیا و ائمّه اطهار علیهم‏السلام انسان‏هاى کامل، صاحب مقام عصمت و از هرگونه خطا و لغزش مصون هستند اما هم ایشان، آن‏گاه که در برابر عظمت و کبریایى و جلال و جبروت خداى متعال قرار مى‏گیرند و نعمت‏هاى بى‏کران خداوندى را که به بشر و ایشان عطا فرموده است به یاد مى‏آورند، بى‏اختیار با خضوع و خشوع در برابر عظمت الهى زبان به تضرع مى‏گشایند و از اینکه به لطف و کرم الهى از وساس شیطانى محفوظ مانده، خداى را شاکرند.
۱۰.

موهبت عصمت از منظر آیات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ۱۳۸۹ شماره ۱۴۹

کلیدواژه‌ها: اختیار عصمت فضیلت اکتساب قابلیت موهبت

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی عصمت و معانی آن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن وحی ونبوت در قرآن
تعداد بازدید : ۲۰۸۷
یکى از ویژگى‏هاى پیامبران، امامان معصوم:، معصوم بودن از خطا و اشتباه است؛ زیرا اگر احتمالگناه، نسیان و غفلت در آنها باشد احتمال خطا و انحراف در گرفتن پیام وحى، تصرف در آن و یاناتوانى در ابلاغ آن به مردم وجود خواهد داشت. در این صورت حجت بر مردم ابلاغ نشده و نقضغرض مى‏شود. در مورد اینکه مقام عصمت امرى است اکتسابى یا موهبتى از سوى خداوند بهپیامبران است مباحثى از سوى متکلمان و مفسّران مطرح شده که هرکدام از قائلان دلایلىشمرده‏اند که قابل دقت است. هدف در این نوشتار با توجه به آیات قرآن کریم دست‏یابى به منشأ عصمت و اثبات موهبتىبودن آن است که با روش اسنادى و مطالعه منابع و بیان و استخراج موهبت عصمت انبیا از آیات بامراجعه به تفاسیر مختلف در این زمینه است. در نهایت با استناد به آیات موهبت عصمت اثبات وبه دنبال آن اکتسابى بودن عصمت در مواردى روشن مى‏شود و در صورت موهبت عصمت انبیا و بهدنبال آن ائمّه معصومان: اختیار از آنها سلب نشده، بلکه آنها هرقدر بهتر و بیشتر از این موهبتبهره‏گیرى کنند زمینه‏هاى توفیق نسبت به بالاترین درجه‏هاى ایمان در خود بیشتر مى‏کنند.
۱۱.

عصمت آدم(علیه السلام) در نگاه نقد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۸۷ شماره ۵۶ ویژه نامه وحدت موضوعی سوره های قرآن

کلیدواژه‌ها: عصمت رسالت عصیان احکام تشریعی تکلیف و نهی ارشادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸۰۰
این مقاله بحث نافرمانی آدم (علیه السلام) در بهشت و وسوسة او بوسیلة شیطان که طبعاً با عصمت و پیامبری او ناسازگار است را بررسی می کند. برای رفع این تعارض، از سوی متکلمین و مفسرین توجیهاتی آورده شده، مانند: فعل آدم(علیه السلام) ترک اولی بوده است، بهشت مذکور، مکان تکلیف نبوده است، نهی ارشادی بوده است نه مولوی، نهی تکوینی و یا آزمایشی بوده است، نه تشریعی. نویسنده، پس از ارائة نظرات همراه با توجیهات و ادلة آنها، به بررسی و نقد هر یک پرداخته و از استنادات قرآنی، روائی و عقلی بهره برده است. آنگاه در نتیجه گیری بیان می کند که آدم(علیه السلام) مرتکب نافرمانی وگناه شد و بنابراین مستحق کیفر بوده است ولی این در زمانی رخ داد که هنوز به مقام رسالت و پیامبری نرسیده بود. خداوند، او را پس از توبه و استغفار، مورد هدایت ربانی قرار داد و به مقام عصمت رسانید.با این بیان، هیچ گونه منافرت و تناقضی در میان نیست.
۱۲.

لوازم الدین ترجمه و شرح فارسی باب حادی عشر علامه حلی نوشته ادهم خلخالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۷۵ شماره ۵۹ و ۶۰

کلیدواژه‌ها: اختیار واجب الوجود عصمت معاد صفات ثبوتی و سلبی عدل اصول دین ادهم خلخالی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلیات مکاتب کلامی امامیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلیات متکلمین
تعداد بازدید : ۵۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۱۲۴
در این مقاله پس از شرح احوال ادهم خلخالی واعظ و شاعر صافی ضمیر سده یازدهم و معرفی تألیفات متعدد و متنوع وی در زمینه های اخلاق ، تفسیر ، کلام و عرفان ، متن رساله لوازم لادین که ترجمه و توضیح باب یازدهم از کتاب منهاج الصلاح ( مشهور به باب حادی عشر ) علامه حلی است ، به طور کامل آمده . در این رساله فارسی مسائل کلام و اصول عقاید امامیه بر وجهی که اکثر مردم از آن بهره گیرند مطرح شده است.
۱۳.

جستاری در خطابهای عتاب آمیز خداوند به پیامبر (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مقالات و بررسی ها ۱۳۸۱ شماره ۷۲

کلیدواژه‌ها: حکمت عصمت هشدار خطاب عتاب نهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴۹ تعداد دانلود : ۲۴۴۶
این نوشتار، پژوهشی در خطابهای عتاب آمیز خداوند به پیامبر اکرم (ص) است. این گونه عتابها که قریب 80 آیه در قرآن را شامل می شود، گسترة عظیمی از مباحث گوناگون را در میان قرآن پژوهان به وجود آورده است. اهتمام اصلی مفسران در توجیه و تحلیل این گونه آیات نکوهش بار، حلّ تعارضی است که به گمان ایشان، این آیات با اصل وجوب عصمت پیامبر (ص) دارد. نگارنده در این جستار کوشیده است ضمن بیان آرای مفسران در تفسیر برخی از مهمترین این آیات، حکمت این گونه خطابها را بیان دارد
۱۴.

امامت در آثار سنایی غزنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ۱۳۸۴ شماره ۱۹۷

کلیدواژه‌ها: امامت عصمت سنایی لعنت ظهور حضرت مهدی (عج)

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی فقه و کلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات بررسی مفاهیم عرفانی و اصطلاحات تصوف در ادبیات
تعداد بازدید : ۲۸۱۶ تعداد دانلود : ۱۲۹۷
بحث «امامت» از مهمترین بحث های فرقه های کلامی به خصوص فرقه شیعه امامیه است. اهمیت فراوان این موضوع و نیز اشارات گسترده سنایی در این زمینه، موجبات تهیه نوشته حاضر را فراهم کردند. برای این منظور در قسمت اول با استفاده از منابع کلامی به خصوص منابع شیعی به بررسی خیلی مختصر مباحثی مانند ضرورت امام، عصمت امام و ... و در قسمت دوم، که مهمترین، قسمت این مقاله است، به اشارات مختلف و همه جانبه حکیم سنایی در خصوص «امامت» توجه شده است. وی به جزییاتی از قبیل پذیرش امامت علی (ع) با وجود رعایت جوانب احتیاط، اعتقاد به لعن و نفرین، ظهور حضرت مهدی (عج) و عصمت غیر پیامبر اشارت کرده است که نشانگر گرایش شیعی اوست. همچنین توجه به بحث هایی مانند رعایت ترتیب خلفای راشدین (در بعضی موارد) و اولوالامر دانستن پادشاه، نماینده تمایل سنی وی است.
۱۵.

شق صدر و عصمت نبی(ص)

نویسنده:
منبع: انجمن معارف اسلامی سال دوم تابستان ۱۳۸۵ شماره ۳ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: عصمت صدر نبی شق

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی ضرورت بعثت پیامبران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی عصمت و معانی آن
تعداد بازدید : ۲۱۱۸ تعداد دانلود : ۲۱۸۲
به گواهی تاریخ، زندگانی پیامبر اسلام(ص) سراسر با کرامات و حوادث معجزه گونه همراه بوده است که همگی حکایت از عظمت شخصیت آن حضرت(ص) دارد. با وجود این فضائل، عده ای حوادث و وقایعی را به پیامبر(ص) نسبت داده اند که حاصلی جز وهن شخصیت پیامبر بزرگ اسلام و خدشه به عصمت و عظمت ایشان در برندارد. از جمله این حوادث داستان «شق صدر النبی(ص)» را می توان ذکر کرد. در کتاب های روایی و تاریخی عامه مطالبی در مورد شکافتن سینه پیامبر در دوران کودکی هنگامی که نزد حلیمه سعدیه بود، نقل شده است و راویان این داستان آن را در شمار فضایل و کرامات حضرت محمد(ص) بر شمرده و به بحث و تفصیل در مورد آن پرداخته اند. این نوشتار، پژوهشی در مورد داستان «شکافتن سینه پیامبر» در کودکی و تحلیل عدم همخوانی آن با عصمت پیامبر(ص) است.
۱۶.

«عرفان و عصمت حضرت سلیمان (ع)»

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال چهارم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: قرآن عصمت رفان سلیمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲۶
در عهد عتیق، نسبت دادن کارهای گناه آلود به انبیاء و مخصوصاًً حضرت سلیمان (ع) کار غریبی نیست. درآئین یهود، نه تنها عرفان و زهد و حتی عصمت شرط احراز نبوت نیست، بلکه در تورات، به حضرت سلیمان (ع) در حد افراط کارهای قبیح نسبت داده می شود و حتی فرجام کار سلیمان (ع) را فرجامی ناپسند و توام با انحراف از راه راست معرفی می کند که جای بسیار تامل است.در قرآن کریم نیز آیات 33-31 سوره مبارکه ص، متحمل تفاسیر گوناگون شده است و متاسفانه بسیاری از تفاسیر و از آن جمله کتب و تفاسیر عرفانی نیز نسبت های نادرست به حضرت سلیمان (ع) داده اند که این پژوهش کوشیده است ضمن نقد و بررسی آراء مفسران و صاحبنظران در این خصوص، به ارائه یک معنای صحیح و تفسیر درست از آیات اقدام نموده و ضمن رد هرگونه اتهام، عرفان و زهد و دیگر خصال نیکوی حضرت سلیمان (ع) در قرآن و روایات را ارائه نماید.
۱۷.

ویژگی های اساسی امامان (ع) در اندیشه ابن قبه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معارف عقلی سال پنجم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: عصمت علم الهی ابن قبه ویژگی های امام وجوب طاعت نص و نصب

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی امامان معصوم
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلیات متکلمین
تعداد بازدید : ۳۶۰۸ تعداد دانلود : ۷۶۸
برخی مدعی هستند شیعیان سده های نخستین، رویکردی بشری به امامت داشته اند. یکی از عالمانی که با استناد به برخی عبارات متشابه، به عنوان نماینده قرائت بشری از امامت معرفی شده، ابن قبه رازی است؛ اما با بررسی آرای وی درباره ویژگی های امامان معلوم می شود ابن قبه امامان را دارای ویژگی های زیر می دانسته است: 1. وجوب طاعت، 2. حجیت، 3. منصوص و منصوب بودن از جانب خداوند، 4. علم الهی، 5. قدرت الهی (معجزه)، 6.عصمت. بنابراین هرگز نمی توان او را گواهی بر وجود عالمانی با قرائت بشری از امامت، معرفی کرد.
۱۸.

سیری بر نظریه عصمت امام ، از آغاز تا سده پنجم هجری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معارف عقلی سال پنجم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: علم عصمت امام اشتباه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی عصمت و معانی آن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی امامان معصوم
تعداد بازدید : ۳۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۳۰۱
عصمت در لغت، به معنای بازدارندگی و منع، و در علم کلام به معنای بازدارندگی از گناه و اشتباه به کار می رود. آنچه در این نوشتار مورد نظر است، بررسی سیر تاریخی مسئله عصمت امام در تاریخ اندیشه شیعه امامیه تا پایان سده پنجم هجری است. بر اساس مهم ترین یافته های این تحقیق، نظریه عصمت امام پیش از آنکه به وسیله متکلمان شیعی مطرح شود، در آیات قرآن کریم و نیز سنت نبوی نمودی آشکار داشته، چنان که سخنان صحابه رسول خدا مؤید چنین ادعایی است. اگرچه شبهاتی چند درباره اعتقاد یا عدم اعتقاد صحابه ائمه اطهار به وسیله برخی نویسندگان مطرح شده است، تحقیق و واکاوی در این مسئله خلاف این شبهات را ثابت می کند.
۱۹.

مفهوم شناسی عصمت در افق اندیشه های شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شیعه شناسی سال هشتم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۳۰

کلیدواژه‌ها: علم عصمت اراده خطا گناه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی
تعداد بازدید : ۲۲۸۴ تعداد دانلود : ۹۱۱
از جمله مسائل کلامی که از دیرباز نزد متکلمان مسلمان مورد مناقشه بوده، تلاش در فهم معنای عصمت پیامبران و ائمه و چگونگی آن است؛ به گونه ای که در تبیین موضوع عصمت با رویکردها و سازوکارهای متفاوتی مواجهیم که در صورت اعتقاد به هر کدام، این مفهوم دارای ساختاری متفاوت از دیگری خواهد بود؛ چنانچه اگر برداشت از عصمت با نگرشی غیرقابل توصیف با ادراک بشری همراه باشد، تنها دارای مفهومی افاضه ای است؛ ولی اگر با نگرشی اکتسابی و تجربه مند همراه گردد، معلول دو پدیده علم و اراده و دسترسی به آن در مراتب متفاوت ممکن خواهد بود. در این مقاله سعی شده با کاوش در اندیشه اندیشمندان شیعی، دیدگاه هایی که ایشان از مفهوم عصمت ارائه داده اند، بررسی گردد و در پایان بر این باور تاکید می نماید که عصمت خصیصه ای متعالی است که نه تنها معصوم را از دیگر همنوعان خود متمایز نساخته است، بلکه این ویژگی برای او از کمالات اختیاری به شمار می آید.
۲۰.

حضرت علی و نقش آرای عمومی در شکل گیری نظام سیاسی آرمانی تشیع(امامت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شیعه شناسی سال هشتم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳۱

کلیدواژه‌ها: امامت عصمت ولایت شورا بیعت تشیع اهل حل و عقد

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی امامت چیست، امام کیست
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی مفاهیم فقه سیاسی آزادی ها و مشارکت سیاسی
تعداد بازدید : ۲۰۷۸ تعداد دانلود : ۱۱۷۳
در نظام سیاسی امامت، امام معصوم از جانب خداوند منصوب می شود. در اندیشه و عمل حضرت علی که اولین امام و هویت بخش تشیع است، حضور مردم و رضایت آنان نقشی اثربخش دارد. علی علی رغم داشتن پشتوانه عصمت و نصب الهی، مدت 25 سال از خلافت دور ماند و سرانجام با خواست و اصرار مردم، حکومت و مدیریت جامعه اسلامی را بر عهده گرفت. او شورای مهاجرین و انصار و اجتماع آنان بر فردی به عنوان امام را موجب خشنودی خدا می داند و بر انتخاب خود از سوی مردم صحه می گذارد. در این مقاله، متضاد یا قابل جمع بودن نصب الهی و انتخاب مردم، نقش آرای عمومی در مشروعیت سازی حکومت امام معصوم، به فعلیت رساندن ولایت امام منصوب از جانب خداوند، مقید یا مطلق بودن اعتبار شورا و بیعت و آثار شرعی و حقوقی آنها، جایگاه اهل حل و عقد و عامه مردم در انعقاد و شکل گیری امامت و...، براساس اندیشه ها و سیره عملی حضرت علی مورد بررسی قرار گرفته است.