مطالعات مدیریت صنعتی

امروزه رقابت از سطح شرکت ها به میان زنجیره تامین آنها کشیده شده است و مدیریت مناسب زنجیره تامین، یکی ازمسائل پیش روی بنگاه های اقتصادی است. در این بین مسئله انتخاب تامین کننده و میزان خرید از هریک به عنوان شروع کننده این زنجیره و همچنین عامل تاثیرگذار بر معیارهای متعدد همچون کیفیت محصول نهایی، میزان مرجوعی، قیمت تمام شده محصول و ... از اهمیت ویژه ای برخورداراست. از طرف دیگر دنیای واقعی با عدم قطعیت بسیار زیادی رو به رو است. در چنین محیطی به منظور در نظر گرفتن عدم قطعیت، استفاده از رویکرد فازی توصیه شده است. هدف پژوهش حاضر تعیین میزان بهینه سفارش محصولات پروتئنی فسادپذیر شرکت خرده فروش در شرایط عدم قطعیت از تامین-کنندگان خود با درنظرگرفتن معیارهای پایداری است. ازاین رو ابتدا یک مدل چندهدفه تمام فازی برای زنجیره تامین حلقه بسته شرکت خرده فروش به منظور حداقل کردن میزان ضایعات و همچنین حداکثر کردن سود، رضایت مشتری، مقبولیت برند، کیفیت و حایشه سود در شرایط عدم قطعیت طراحی شده، سپس این مدل تمام فازی چندهدفه با استفاده از روش شارما و آگاروال (2018)، به مدل قطعی تک هدفه تبدیل شده و میزان سفارش بهینه هر محصول از هر تامین کننده بدست می آید. مدل پیشنهادی در یکی از شرکت های خرده فروشی ایران برای محصولات پروتئنی (سوسیس، کالباس و...) اجرا شده و بررسی نتایج، عملکرد خوب مدل را نشان می دهد.

در جهان رقابتی، یکی از مهم ترین راهکارها برای بهبود عملکرد زنجیره تأمین شرکت های تولیدی، برنامه ریزی یکپارچه ی بخش های تولید و توزیع است. دو معضل اصلی برای دندان پزشکان و بیماران، عدم تحویل به موقع پروتزهای دندانی و فرآیند چندباره تولید و اصلاحات پروتزها می باشد. در این پژوهش، در راستای حل این معضلات، یک مدل ریاضی برای حل مسئله برنامه ریزی یکپارچه تولید و توزیع در یک زنجیره تأمین تولید پروتزهای ثابت دندان در محیط تولید افزایشی توسعه یافته است. توابع هدف این مدل شامل کمینه کردن هزینه تولید و ارسال سفارشات و کمینه کردن مجموع وزن دار تأخیرات است. همچنین، تصمیمات مرتبط با ارسال دسته ای سفارشات و یافتن بهترین مسیر برای ارسال هر دسته نیز در نظر گرفته شده است. به منظور تک هدفه کردن مدل ریاضی و یافتن جواب های پارتو، از روش اپسیلون محدودیت تقویت شده استفاده شده است. در نهایت، به منظور اعتبارسنجی مدل ریاضی، یک مثال عددی و یک مطالعه موردی ارائه و همچنین، تحلیل حساسیت روی پارامترهای کلیدی مدل پیشنهادی انجام شده است. نتایج به دست آمده بیانگر کاهش قابل ملاحظه ی هزینه های تولید و توزیع و همچنین افزایش سطح رضایت مشتریان با توجه به کاهش میزان تأخیرات در تحویل محصولات به مشتریان است.

به کارگیری مدیریت زنجیره تامین در صنعت ساخت با دشواری های جدی از قبیل طبیعت گذرای پروژه ، سفارشی سازی زیاد، تکرارپذیری پایین فعالیت ها، عدم وجود خط تولید و وابستگی رفت و برگشتی فعالیت ها مواجه است. زنجیره تامین پروژه های ساخت پتروشیمی، سیستم های بسیار پیچیده ای هستند که عملکرد نهایی آنها به ترکیب صدها تصمیم اتخاذی در چندین شرکت مستقل بستگی داشته و تعاملات ذینفعان و ویژگی های خاص هر پروژه، در زمره ی پدیده های پیچیده ای هستند که عناصر و متغیرهای بسیاری در آنها دخیل بوده و بصورتی درهمبافته، با یکدیگر در تعاملند. از آنجا که مدل سیستم مانا ریشه در سایبرنتیک سازمانی داشته و یکی از روش های س اختار یافت ه برای مواجهه با مسائل پیچیده و ساختار نایافته است، اتخاذ چنین رویکردی، تحلیلگر را قادر م ی س ازد ت ا عمیق اً از اش کالات ک ارکردی سیس تم کنونی، آگاهی یافته و چگ ونگی اعم ال تغیی رات در طراح ی سیس تم ب ه منظ ور سازگاری با آش فتگی ه ای داخل ی و خ ارجی را دریاب د. در پژوهش حاضر، با توجه به این ماهی ت آس یب شناس انه و ساختارگرایانه، مدیریت زنجیره تامین یک پروژه پتروشیمی عارض ه ی ابی ش ده است. این عارضه یابی، منجر به ارائه مدل و شناسایی نقاط ضعف زنجیره تامین از منظر سیستم های پنج گانه و کانال های ارتباطی، جهت دستیابی به مانایی شده اس ت. اعتبار روش شناسی و یافته های پژوهش از مجرای مشارکت جمعی از خبرگان مورد تایید قرار گرفته و ن وآوری ان، عارضه یابی زنجیره تامین مبتنی بر مدل سیستم مانا و از مجرای انجام مطالعه موردی است.

هدف این پژوهش شناسایی مولفه ها و شاخص های پیشران در مدیریت زنجیره تأمین سبز مبتنی بر اینترنت اشیاء است. این پژوهش از نظر روش شناسی، پژوهشی آمیخته است که در دو مرحله انجام شد. ابتدا با مرور مبانی نظری و مطالعات پیشین از طریق روش تحلیل محتوای کیفی، شاخص های مربوط به پیشران های مدیریت زنجیره تأمین سبز مبتنی بر اینترنت اشیا شناسایی شدند؛ سپس برای تأیید و اعتبارسنجی شاخص های شناسایی شده، این شاخص ها در اختیار 22 نفر از خبرگان حوزه مدیریت و فناوری اطلاعات قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان دهنده ی آن است که مدل زنجیره تأمین سبز مبتنی بر اینترنت اشیاء دارای 9 مؤلفه و 66 شاخص است. مؤلفه های شناسایی شده عبارتند از: مدیریت هوشمند زنجیره تأمین، پایش لحظه ای وضعیت اشیاء در زنجیره تأمین، انتقال هوشمند اشیاء در طول زنجیره تأمین، مکان یابی هوشمند اشیاء در زنجیره تأمین، شفافیت اطلاعاتی در زنجیره تأمین و کاهش فساد، مدیریت کیفیت هوشمند در زنجیره تأمین، منبع یابی هوشمند در زنجیره تأمین، مدیریت توزیع هوشمند و مدیریت موجودی هوشمند. پیشران های گسترده ی مدل پیشنهادی حاکی از لزوم توجه به استفاده از اینترنت اشیاء در مدیریت زنجیره ی تأمین در جهت بهبود عملکرد کلی زنجیره تأمین و تمرکز بر ملاحظات زیست محیطی است.

افزایش هزینه ها و پیچیدگی های موجود در سازمان ها از یک سو و افزایش ریسک های موجود از سوی دیگر، باعث شده که مدیران به منظور کاهش انحراف از اهداف تعیین شده، ارزیابی و مدیریت ریسک را سرلوحه فعالیت های خود قرار دهند؛ بنابراین ریسک یکی از چالش های بسیار مهم زنجیره تأمین است که می تواند بر عملکرد توسعه محصول جدید تأثیرگذار باشد. در این پژوهش با توجه به بررسی های صورت گرفته در خط تولید کارخانه پوشاک هپی لند، فرآیند تولید "پک کامل سیسمونی" به عنوان فرآیند توسعه محصول جدید درنظرگرفته شد؛ سپس با بررسی پیشینه پژوهشی، هر یک از ریسک های زنجیره تأمین و ابعاد عملکردی محصول شناسایی شدند. به منظور انتخاب مهم ترین ریسک های این زنجیره، از تکنیک دلفی و به کمک ابزار پرسشنامه و به منظور استخراج روابط بین معیارهای اصلی ریسک از روش تجزیه وتحلیل اثر متقابل با استفاده از نرم افزار MicMac استفاده شده است. درنهایت با استفاده از شبکه بیزین و با کمک نرم افزارAgenaRisk 10، به بررسی تأثیرگذاری ریسک های شناسایی شده بر عملکرد محصول جدید منتخب، تحت تحلیل حساسیت و تجزیه و تحلیل سناریو پرداخته شد. یافته ها نشان می دهند که احتمال وقوع ریسک های محیطی و تأمین به ترتیب 4/74% و 56% است که نسبت به سایر ریسک ها احتمال وقوع بالاتری دارند و سه ریسک عملیاتی، توزیع و تقاضا با تأثیرپذیری از ریسک های محیطی و تأمین به طور مستقیم بیشترین تأثیرگذاری را بر عملکرد توسعه محصول جدید به خصوص بعد عملکردی کیفیت داشته اند.

کارخانجات سیمان در گوشه و کنار ایران پراکنده شده است و بنابراین، محصول سیمان در شرایط آب و هوایی متفاوت تولید می گردد. فناوری های تولید سیمان با توجه به دسترسی به نوع مصالح، سوخت و از جمله منبع مهمی چون آب متفاوت است. بر این اساس، ورودی ها و خروجی های متفاوتی در هر یک از فناوری ها قابل ملاحظه است که باعث ایجاد ناهمگنی مراحل تولید بین کارخانجات می شود و از آنجا که همگی کار تولید سیمان را انجام می دهند، لازم است با یکدیگر مقایسه شوند. در این پژوهش، فرآیندهای عملیاتی پنج شیوه خشک، نیمه خشک، مرطوب، مرطوب دوغابی و نیمه مرطوب در چهار شرکت دارای مجموعا نه کارخانه مورد مطالعه قرار گرفته است و کارایی آنها با توجه به اطلاعات موجود از سال 1396 تا سال 1399 بر اساس تحلیل پوششی شبکه ای داده ها در شرایط ناهمگن و به صورت سه مرحله ای، پس از مدلسازی محاسبه گردید. از مهمترین ویژگی های این پژوهش می توان به تمرکز بر زنجیره تامین از مواد خام متنوع تا محصول نهایی اشاره کرد. گرچه بر اساس فناوری های یاد شده، مواد خام اولیه در فناوری های مختلف تولید سیمان متفاوت است، لیکن محصول نهایی تقریبا یکسان است.

در نظر گرفتن تأثیر عملکرد هر جزء از یک سیستم چند مرحله ای بر کارایی کل آن برای مدیران اجتناب ناپذیر است. شعب بانک ها ساختار دو مرحله ای دارند که در آن نیروی انسانی، تجهیزات و سرمایه مالی ورودی های مرحله اول برای افزایش موجودی می باشند. موجودی به عنوان خروجی مرحله اول است که به عنوان ورودی مرحله دوم برای انجام خدمات بانک از جمله تسهیلات بانکی که خروجی مرحله دوم هستند به کار می رود. پس برای ارزیابی عملکرد بانک ارتباط بین مراحل سازنده آن باید در نظر گرفته شود در غیر این صورت کارایی به درستی محاسبه نمی شود. روش های سنتی سیستم های چندمرحله ای را به صورت یک جعبه سیاه ارزیابی می کند و ارتباطی که ممکن است بین مراحل موجود باشد را نادیده می گیرد. ما به درون سیستم می نگریم و مدل هایی برای بهبود کارایی کل و کارایی مراحل پیشنهاد می کنیم. به علاوه، پیوستگی و ارتباط موجود بین مراحل متغیرها و محدودیت های زیادی را به برنامه ریزی خطی در ارزیابی سیستم تحمیل می کند. روش متمرکز نمره کارایی واحدها را به طور هم زمان با حل فقط یک برنامه ریزی خطی محاسبه می کند و باعث کاهش قابل توجه محاسبات می شود. این روش برای تخصیص منابع به ویژه در سازمان های بزرگ که در آن زیر واحدها تحت نظارت یک مدیریت اصلی قرار دارند عموماً توسط مدیر مرکزی استفاده می شود. در این مقاله یک روش متمرکز برای ارزیابی واحدهای با ساختار جند مرحله ای معرفی می شود. مدل های پیشنهادی برای ارزیابی کارایی شعب بانک و شرکت های بیمه به کار می رود. برتری روش شبکه بهبود یافته و روش متمرکز نشان داده می شود.