مطالعات مدیریت صنعتی

در اقتصاد رقابتی کنونی، مدیریت زنجیره تامین امری مهم تلقی می گردد. در سال های اخیر به دلیل کمبود منابع جهت پاسخگویی به تقاضای فزاینده غذا، توجه محققان به زنجیره تأمین مواد غذایی افزایش یافته است. از آنجاییکه ماهی یکی از اقلام مطلوب در سبد غذایی خانوار است، توسعه آبزی پروری و بازیافت محصولات برگشتی در لجستیک معکوس به حفظ منابع آبی و توسعه پایدار کمک قابل ملاحظه ای می نماید. از این رو نهادهای دولتی و همچنین ذینفعان صنعت آبزی پروری علاقه مند به لجستیک معکوس هستند. مطالعه حاضر بر روی بهینه سازی یک زنجیره تامین حلقه بسته ماهی متمرکز شده است. بدین منظور، در ابتدا یک مدل ریاضی دو هدفه ارائه شده است که علاوه بر به حداقل رساندن هزینه ها، به حداکثر رساندن پاسخگویی به تقاضای مشتریان در شرایط عدم قطعیت را نیز درنظر می گیرد. چندین الگوریتم فراابتکاری چند هدفه شناخته شده و یک الگوریتم فراابتکاری تلفیقی پیشنهادی برای یافتن راه حل های پارتو بکار گرفته شده اند و راه حل ها از نظر معیارهای عملکرد مقایسه گردیده اند. همچنین روش اپسیلون-محدودیت و تجزیه و تحلیل حساسیت جهت اعتبارسنجی الگوریتم ها و ارزیابی کارایی مدل بکارگرفته شده اند. سرانجام، از الگوریتم ویکور برای انتخاب روش حل برتر استفاده شده است. به منظور نشان دادن قابلیت مدل پیشنهادی، یک مطالعه موردی شامل زنجیره تامین حلقه بسته ماهی قزل آلا در شمال ایران بررسی گردیده است. نتایج حاصل از بررسی مسائل نشان می دهند که مدل توسعه یافته می تواند جهت صرفه جویی در هزینه ها و بالابردن سطح رضایت مشتریان موثر باشد.

امروزه با توجه به افزایش آلودگی های زیست محیطی توجه دولت ها به مفهوم زنجیره تامین سبز افزایش یافته است. زنجیره تامین سبز محصول سبز را تولید کرده که سازگاری بالایی با محیط زیست دارد. هدف از این مقاله بررسی تاثیر مداخله دولت بر روی رقابت بین زنجیره ها، محیط زیست و رفاه اجتماعی است. در این مقاله سه مدل مختلف ارائه می شود. در مدل اول دو زنجیره تامین سبز و غیر سبز با یکدیگر رقابت داشته و دولت حضور ندارد. در مدل دوم دولت برای استفاده از زنجیره تامین سبز فرهنگسازی انجام می دهد و در مدل سوم از زنجیره تامین غیر سبز مالیات اخذ می کند. تابع هدف دولت رفاه اجتماعی است. در هر دو مدل مداخله دولت، بازی به صورت استاکلبرگ است. برای حل مدل از روش تحلیل عقب گرد استفاده می شود. این روش روند استنتاج رو به عقب در مسائل با مراحل محدود، با هدف بدست آوردن اقدام بهینه در هر مرحله است. برای محاسبات ریاضی و بدست آوردن متغیرهای تصمیم، نرم افزار متلب و میپل به کار رفته است. نتایج نشان می دهد که در صورت دخالت دولت به صورت فرهنگ سازی آسیب های زیست محیطی کمتر می شود. نتیجه دیگر این است که شرایط افزایش رفاه اجتماعی در حالت فرهنگ-سازی مشخص می شود. همچنین این امکان برای زنجیره تامین سبز فراهم می شود در صورت برقراری روابطی معین میان پارامترها قیمت خود را بالا ببرد. در مدل اخذ مالیات اگر دولت هدف خود را بیشینه کردن رفاه اجتماعی قرار دهد، تحت هر شرایطی رفاه اجتماعی نسبت به حالت عدم حضور دولت افزایش می یابد.

تحریم های ظالمانه ابر قدرت ها در تامین تجهیزات نظامی کشورمان و همچنین بکارگیری تعداد قابل توجهی بالگرد با کاربرد های نظامی و غیر نظامی(شامل حمل و نقل، امداد نجات، کشاورزی،آتش سوزی، مدیریت بحران و ...)، در کشور، اهمیت شرکت پشتیبانی و نوسازی هلی کوپتر های ایران(پنها) را دو چندان نموده و تنوع کارکردی این بالگردها، ضرورت حرکت این شرکت به سمت طراحی و ساخت را نیز در پی داشته است. با توجه به ماموریت این شرکت و محدودیت های موجود از جمله تحریم ها، مدیریت موثر زنجیره تامین آن، عاملی اساسی در موفقیتش محسوب می گردد. اختلالات به عنوان نتایج رویدادهای غیر منتظره، جزئی غیر قابل تفکیک از زنجیره تامین این شرکت بوده و بکارگیری رویکرد تاب آوری زنجیره تامین، برای مقابله با این رویدادهای غیرمنتظره، بهبود سریع و بازگشت به حالت اولیه( قبل از وقوع رویداد)، به عنوان تنهاترین شرکت ارائه دهنده خدمات پشتیبانی و نوسازی بالگرد در ایران، ضروری می باشد. این تحقیق با هدف تدوین مدل تاب آوری زنجیره تامین شرکت پنها، ابتدا به شناسایی اقدامات تاب آوری زنجیره تامین پرداخته، سپس با توجه به ضرورت کاربردی بودن مدل نهایی، این اقدامات را در قالب ماتریس دو بعدی اهمیت – قابلیت پیاده سازی، دسته بندی نموده است. همچنین با استفاده از روش دلفی فازی، مهم ترین اقدامات و معیارهای سنجش عملکرد مرتبط با شرکت پنها استخراج گردیده و در نهایت با استفاده از مدلسازی ساختاری تفسیری، مدل ارائه گردید.

هدف این مقاله تدوین الگوی انعطاف پذیری تولید در صنایع غذایی می باشد. تحقیق حاضر از نظر روش تحقیق از نوع آمیخته کیفی و کمی است. در بخش پژوهش کیفی، روش داده بنیاد ابزاری برای ساخت مدل مفهومی انعطاف پذیری تولید می باشد. نمونه آماری این بخش، شامل 20 نفر از خبرگان آشنا به موضوع انعطاف پذیری تولید است. روش نمونه گیری در بخش کیفی، روش گلوله برفی می باشد. روش جمع آوری داده ها در این بخش مصاحبه نیمه ساختار یافته است. روش تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی، فرایند سه مرحله ای کدگذاری باز، محوری و انتخابی می باشد. نتایج این بخش نشان دهنده مدل پارادایم انعطاف پذیری تولید است. ابزار گردآوری داده ها در بخش کمی، پرسشنامه ای محقق ساخته بر اساس مقوله های فرعی و مفاهیم بدست آمده از مرحله کیفی می باشد. روش تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش تحلیل عاملی تأییدی و مدل معادلات ساختاری است. نمونه آماری در این بخش 201 نفر از مدیران شرکت های صنایع غذایی در استان آذربایجان شرقی می باشد. نتایج نشان می دهد که پویایی محیطی، افزایش توان رقابتی و دسترسی به بازار های جدید از جمله علل نیاز به انعطاف پذیری تولید است که در این راه خودکارسازی و تولید به موقع از راهبردهای صنایع برای دستیابی به انعطاف پذیری تولید تلقی می گردند؛ این عوامل دارای اثر مستقیم بر افزایش عملکرد سازمانی و رضایت مشتری به عنوان پیامدهای انعطاف پذیری است. نتایج همچنین نشان می دهد که مداخله گرهایی مانند عوامل مدیریتی، توانمندی مالی و .. می-توانند راهبردها را تحت تأثیر قرار دهند.

یکی از ملاحظاتی که می تواند در برنامه ریزی تولید ادغامی لحاظ شود؛ ترجیحات مدیریتی است که در مقاله حاضر، ضمن درنظرگیری آن، رویکردی پیشنهاد شده که در یک شرکت تولیدکننده شیرهای گاز طراحی و پیاده سازی شده است. در فاز اول از رویکرد پیشنهادی، ملاحظات موردنظر مدیریت و ترجیحات تولید محصولات مختلف با استفاده از یک روش تصمیم گیری چندشاخصه تعیین شده و به عنوان ورودی به فاز دوم وارد می شوند. با توجه به تفاوت ماهیت و بعد شاخص ها، در فاز اول از یک روش غلبه نسبی استفاده شده است. در فاز دوم، با درنظرگیری نیازهای شرکت مورد بررسی، مدل بهینه سازی چندهدفه خطی عددصحیح مختلط به صورت قطعی طراحی شده که علاوه بر تابع هدف بیشینه سازی سود، ترجیحات تولیدی را نیز در انتخاب محصولات اعمال نموده و تابع هدف سوم بر کمینه سازی محصولات نیمه ساخته متمرکز است. برای حل مدل چندهدفه، از روش محدودیت حدی تقویت شده استفاده گردیده که مجموعه ای از جواب های کارا ایجاد می نماید و تصمیم گیرنده قادر خواهد بود با تبادل بین سه تابع هدف، مناسب ترین جواب موردنظر خود را انتخاب نماید. به عنوان مثال، مدیران ارشد متوجه خواهند شد تا چه اندازه از مقدار بهینه سود فاصله گرفته و در مقابل ترجیحات تولیدی را تامین یا محصولات نیمه ساخته را کاهش دهند. مقایسه نتایج عددی ارایه شده با مقادیر واقعی عملیاتی سازمان نشان داد که با به کارگیری مدل برنامه ریزی تولید ادغامی پیشنهادی در نمونه موردی، میزان سود کارخانه به میزان 33% ، مطلوبیت تولید خانواده محصولات 28% و کالای نیمه ساخته 56% بهبود داده شده اند.

با افزایش بلایای طبیعی، نیاز جامعه به خدمات سلامت محور افزایش چشمگیری داشته است. در هنگام وقوع حادثه ارائه خدمات در زمان مناسب و به موقع یکی از ضروری ترین اقدامات ممکن می باشد. به همین منظور در ابتدا باید وضعیت مصدومان مشخص شده و درمان آغاز شود و در صورت افزایش وخامت حال مصدومان، این افراد در کمترین زمان به مراکز درمانی انتقال یابند. به همین منظور مراکز درمانی باید در مکان هایی با دسترسی مناسب قرار گیرند. از طرفی یکی دیگر از اقدامات مهم در زمان وقوع حادثه، ارسال دارو و اقلام پزشکی در زمان مناسب جهت درمان مصدومان می باشد. بنابراین یک مدل ریاضی مکان یابی و موجودی به منظور ارائه خدمات بهتر با هدف کمینه سازی هزینه-ها ی مربوط به مکان یابی و موجودی سیستم های سلامت محور ارایه گردیده و سپس جهت تحلیل مسأله موردنظر، از روش های حل دقیق و روش فراابتکاری الگوریتم ژنتیک برای 20 مسأله پیشنهادی بهره جستیم. نتایج بیانگر آن است که در ابعاد بزرگ، الگوریتم ژنتیک می تواند الگوریتم کارایی برای حل مسئله این تحقیق باشد.

در سال های اخیر ربات ها به طور گسترده ای در سیستم مونتاژ با عنوان خطوط مونتاژ رباتیک مورد استفاده قرار گرفته است. در این خطوط مجموعه ای از فعالیت ها باید به ایستگاه ها تخصیص داده شوند و هر ایستگاه نیازمند انتخاب یکی از انواع ربات ها برای پردازش فعالیت های تخصیص یافته است. در شرایط واقعی ممکن است ربات ها در طی افق زمان بندی به دلایل مختلفی مانند خرابی از دسترس خارج شوند. این تحقیق در زمینه بالانس خط در شرایط عدم قطعیت صحبت می کند خطوط u-شکل به دلیل انعطاف پذیری و کارایی بیشتر نسبت به خطوط مستقیم، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار گرفته اند. این خطوط گزینه های بیشتری برای تعیین فعالیت ها به ایستگاه های کاری ارائه می دهند و اپراتورها می توانند همزمان به ایستگاه های کاری در هر دو سمت ورودی و خروجی سرویس دهند. هدف در این مساله حداقل کردن زمان سیکل برای تعداد مشخصی ایستگاه های کاری و به حداقل رساندن هزینه احداث ربات می باشد. این مقاله، یک مدل استوار برای مواجه با عدم قطعیت در مسأله بالانس و توالی خط مونتاژ رباتیک u-شکل مدل ترکیبی ارائه می دهد همچنین زمان های آماده سازی بین فعالیت ها و زمان های خرابی و زمان نگهداری و تعمیرات هر ربات در آن در نظر گرفته می شود. از آنجایی که این مسأله یک مسأله NP-hard است لذا از الگوریتم فراابتکاری، جستجوی هارمونی چندهدفه جهت حل و بهینه سازی استفاده می شود.