مصطفی حاجی آقایی کشتلی

در اقتصاد رقابتی کنونی، مدیریت زنجیره تامین امری مهم تلقی می گردد. در سال های اخیر به دلیل کمبود منابع جهت پاسخگویی به تقاضای فزاینده غذا، توجه محققان به زنجیره تأمین مواد غذایی افزایش یافته است. از آنجاییکه ماهی یکی از اقلام مطلوب در سبد غذایی خانوار است، توسعه آبزی پروری و بازیافت محصولات برگشتی در لجستیک معکوس به حفظ منابع آبی و توسعه پایدار کمک قابل ملاحظه ای می نماید. از این رو نهادهای دولتی و همچنین ذینفعان صنعت آبزی پروری علاقه مند به لجستیک معکوس هستند. مطالعه حاضر بر روی بهینه سازی یک زنجیره تامین حلقه بسته ماهی متمرکز شده است. بدین منظور، در ابتدا یک مدل ریاضی دو هدفه ارائه شده است که علاوه بر به حداقل رساندن هزینه ها، به حداکثر رساندن پاسخگویی به تقاضای مشتریان در شرایط عدم قطعیت را نیز درنظر می گیرد. چندین الگوریتم فراابتکاری چند هدفه شناخته شده و یک الگوریتم فراابتکاری تلفیقی پیشنهادی برای یافتن راه حل های پارتو بکار گرفته شده اند و راه حل ها از نظر معیارهای عملکرد مقایسه گردیده اند. همچنین روش اپسیلون-محدودیت و تجزیه و تحلیل حساسیت جهت اعتبارسنجی الگوریتم ها و ارزیابی کارایی مدل بکارگرفته شده اند. سرانجام، از الگوریتم ویکور برای انتخاب روش حل برتر استفاده شده است. به منظور نشان دادن قابلیت مدل پیشنهادی، یک مطالعه موردی شامل زنجیره تامین حلقه بسته ماهی قزل آلا در شمال ایران بررسی گردیده است. نتایج حاصل از بررسی مسائل نشان می دهند که مدل توسعه یافته می تواند جهت صرفه جویی در هزینه ها و بالابردن سطح رضایت مشتریان موثر باشد.

در سالهای اخیر ساختمان سبز توجه گستردهای را به خود جلب کرده است. افزایش تعداد پروژههای ساختمانی در ایران تأثیرات قابلتوجهی بر محیطزیست گذاشته است و اجرای ساختمان سبز یکراه مفید برای کاهش خطرات زیستمحیطی است. پروژههای ساختمان سبز بهطور ناخواسته با ریسکهایی مواجه هستند که از بازدهی آنها میکاهد، بنابراین شناسایی و رتبهبندی ریسک میتواند نقش مؤثری در موفقیت پروژههای ساختمانی سبز داشته باشد. با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در زمینهی ارزیابی ریسک در پروژههای ساختمانی سبز در ایران صورت گرفته است، این مطالعه تلاش میکند با ارائه مدلی جامع از کلیه معیارها و ریسکهای پروژههای ساختمانی سبز، اقدام به رتبهبندی نهایی ریسکهای پروژههای ساختمانی سبز کند. بدین منظور در گام نخست به شناسایی و غربال ریسکها از دیدگاه کارشناسان پروژههای ساختمانی سبز و معرفی معیارهای ارزیابی ریسک پرداخته، سپس با استفاده از روش تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی تدریجی (SWARA)، وزن معیارها را به دست میآوریم. درنهایت رتبهبندی ریسکهای پروژههای ساختمانی سبز، با توجه به نتایج گامهای اولیه و استفاده از روش ارزیابی تناسب جامع (COPRAS) صورت گرفته است. این اولین تلاش در حل یک پروژه ساختمانی سبز با ترکیب روشهای SWARA و COPRAS و با در نظر گرفتن یک مطالعه موردی (شهرستان آمل) است. نتایج نشان میدهد که ریسکهای کیفیت پایین مواد و تجهیزات، مقاومت از طرف ذینفعان برای تصویب ایدههای سبز و نداشتن اهداف واقعبینانه از اهمیت بالایی برخوردار هستند. چارچوب پیشنهادی میتواند به ذینفعان پروژههای ساختمان سبز کشورهای درحالتوسعه کمک کند تا ریسکهای پروژه را بهتر مدیریت کنند.

در جوامع مدرن امروزی، مراکز تولیدی باید قادر به ارائه پاسخی صریح، دقیق، فوری به تغییرات تقاضا و تبع آن تغییرات در محصول باشند، بنابراین در این مقاله در پی مطرح نمودن مساله چیدمان و بازآرایی تاسیسات مراکز تولیدی و خدماتی هستیم به گونه ای که مجموع هزینه های حمل و نقل مواد و بازآرایی خطوط تولیدی به کمترین میزان خود برسد. یک طرح بهینه باعث انتقال بهینه و کارا مواد بین تاسیسات و کاهش فرآیند کار و هزینه انبار داری می شود. برای مراکز تولیدی، هزینه حمل مواد مهمترین شاخص برای تعیین بهره وری یک طرح می باشد. این موضوع به عنوان مساله طرح تاسیسات پویا (DFLP) مطرح گردیده است. در این مقاله، DFLP با پنج روش فراابتکاری شامل ژنتیک (GA)، شبیه سازی تبرید (SA)، جستجوی ممنوع (TS)، ازدحام ذرات (PSO) و رقابت استعماری (ICA) مدل سازی شده است. روش تاگوچی جهت انتخاب پارامترهای بهینه به کار برده شده است. نتایج حاصله به خوبی نمایانگر آن اند که روش های فراابتکاری، راه کارهایی بهینه و موثر برای غلبه بر مساله طرح تاسیسات مراکز تولیدی و خدماتی ارائه می دهند. نتایج مدل سازی حاکی از آن هستند که الگوریتم رقابت استعماری در مقام مقایسه با دیگر روش ها، جواب های بهینه بهتری را در این مساله با محدودیت های مفروض در معیارهای مختلف ارائه می دهد.

در در دهه های اخیر، انتخاب تأمین کنندگان مناسب به عنوان یکی از مهم ترین مسائل حوزه م دیریت زنجی ره ت أمین مطرح است و برای ارزیابی و انتخاب بهترین تأمین کنندگان نیازمند تصمیم گیری ب ر اس اس معیاره ای مختلفی است. در این تحقیق یک رویکرد ترکیبی چند معیاره متشکل از تحلیل سلسله مراتبی و بهینه سازی چند معیاره و حل سازشی ارائه شده است ک ه در ابتدا به شناسایی مهم ترین  شاخص های انتخاب تأمین کننده بر اساس مطالعات گذشته و مصاحبه با مدیران شرکت می پردازد و سپس با  بهره گیری از پرسشنامه، مقایسه های زوجی شاخص ها و ماتریس مقایس ات زوجی گروهی با توجه به نظرات مدیران شرکت و بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام می شود. همچنین، با استفاده از روش بهینه سازی چند معیاره و حل سازشی (VIKOR) تأمین کننده های نامزد رتبه بندی می شوند. همچنین جهت جمع آوری اطلاعات برای آزمون چهارچوب پیشنهادی، یک مطالعه موردی در صنعت خودروسازی به کار گرفته شده است. درنهایت با شناسایی معیارهای مؤثر و تأمین کنندگان مناسب و هم راستا بودن نتایج با دیگر تحقیقات، کارایی مدل پیشنهادی اثبات می شود.