چشم انداز مدیریت صنعتی

چشم انداز مدیریت صنعتی

چشم انداز مدیریت صنعتی سال یازدهم بهار 1400 شماره 41 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مدل سازی ساختار ائتلاف بهینه با استفاده از مفهوم پاسخ هسته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ائتلاف ساختار ائتلاف بهینه پایداری هسته نظریه بازی های همکارانه ساختار ائتلاف همپوشان مدل سازی ریاضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۳۳۳
تشکیل ائتلاف گامی مهم در جهت توسعه رفاه جمعی به واسطه بهبود عملکرد است. این مهم در دو رویکرد پژوهشی عمده پیگیری می شود: توسعه رویکردهای الگوریتمیک برای دستیابی به ساختار ائتلاف بهینه با هدف حداکثر کردن رفاه جمعی؛ رویکرد نظریه بازی های همکارانه جهت توزیع عادلانه و پایدار عایدی ائتلاف. هدف پژوهش حاضر ادغام نقاط قوت دو رویکرد بالا به منظور دستیابی به ساختار ائتلافی بهینه و پایدار است. نوآوری پژوهش، مدل سازی ریاضی برای گنجاندن شرط پایداری در قالب مفهوم پاسخ هسته در مسئله افراز بهینه و غلبه بر رویه های غیرمتمرکز تشکیل ائتلاف و توزیع عایدی است؛ سپس عملکرد مدل ایجاد ساختار ائتلاف های بهینه هم پوشان و غیر هم پوشان توسط مثالی عددی بررسی می شود. نتایج نشان می دهد که تشکیل ائتلاف به بهبود رفاه جمعی منجر می شود. این بهبود با افزایش حد بالای تعداد افراد مجاز برای حضور در ائتلاف به میزانی معین، روندی صعودی با شیب کاهنده دارد و پس از آن تغییر نمی کند. این امر ناشی از دلایل متعددی است که مانع ایجاد ائتلاف عظیم میان بازیکنان می شود و حاکی از آن است که هنگام تشکیل ائتلاف های بزرگ باید منافع حاصل با پیچیدگی های مدیریتی و هزینه های هماهنگی و ارتباطات میان افراد مقایسه شود.
۲.

طراحی مدل زنجیره فولاد و برآورد میزان مصرف با رویکرد مدل سازی عامل بنیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت زنجیره تأمین برآورد میزان مصرف زنجیره فولاد روش تحلیل تم روش دیمتل مدل سازی عامل بنیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۳۳۷
این پژوهش با هدف ارائه مدلی عامل بنیان که بتواند با در نظرگرفتن عوامل کلیدی صنعت فولاد، زنجیره تأمین فولاد را شبیه سازی و میزان تولید و مصرف آن را برآورد کند، اجرا شده است. رویکرد پژوهش حاضر آمیخته (کمّی و کیفی) است که در این راستا در بخش نخست پژوهش (کیفی) عوامل تعیین کننده مدل برآورد میزان مصرف زنجیره فولاد از طریق مصاحبه با خبرگان از روش تحلیل تم به دست آمدند، در بخش دوم پژوهش(کمّی) برای درک و بررسی روابط علّی و معلولی عوامل استخراج شده از مصاحبه ها و روش تحلیل تم از پرسشنامه استفاده شده و سپس مدل روابط به روش دیمتل آزمون شده است. در انتها با استفاده از نرم افزار AnyLogic و کدگذاری به زبان جاوا مدل برآورد میزان مصرف زنجیره فولاد با رویکرد مدل سازی عامل بنیان طراحی شد و طبق نظر خبرگان شبیه سازی عامل بنیان، فرایند تبیین مدل نیز مورد تأیید قرار گرفت. با توجه به نتایج این شبیه سازی، مدل ارائه شده می تواند برآورد مناسبی از آتیه زنجیره تأمین فولاد و میزان مصرف زنجیره را ارائه دهد؛ همچنین ترکیب عامل های شناسایی و معرفی شده در این پژوهش منطبق بر تأثیر عوامل بر تولید، مصرف، واردات و صادرات زنجیره فولاد در مدل ساختاری است.
۳.

بررسی نظام مند مبانی نظری کاربرد تحلیل پوششی داده ها در ارزیابی عملکرد دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی کارایی عملکرد دانشگاه تحلیل پوششی داده‎ها مرور نظاممند مبانی نظری تحلیل شبکه استنادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۳۱۰
کارآیی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی به دلیل نقش استراتژیک آنها در توسعه و اقتصاد هر کشور مورد توجه محققان زیادی قرار می گیرد، چرا که ارزیابی کارآیی دانشگاه ها به اجرای برنامه های کارآمد جهت توسعه آموزش عالی کمک می کند. ادبیات مربوط به ارزیابی کارآیی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی طی دهه های گذشته تکامل یافته است. با این حال، واگرایی رویکردهای مورد استفاده، حوزه های فرآیندی مورد بررسی، تفاوت در متغیر های خروجی و ورودی مطالعات پیشین بر انجام یک مرور نظام مند بر استفاده از تکینک تحلیل پوششی داده ها در ارزیابی کارایی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تاکید دارد. هدف از این مطالعه مرور ادبیات موجود در حوزه بکارگیری تکنیک تحلیل پوششی داده ها در ارزیابی کارایی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و شناسایی روند آینده در این حوزه تحقیقاتی با استفاده از ترکیبی مرور نظام مند ادبیات و تحلیل شبکه استنادی است که پس از تعیین پروتکل جستجو و شاخص های انتخاب مقالات، 165 مقاله در نهایت انتخاب و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد که در سال های اخیر عملکرد دانشگاه ها علاوه بر فعالیت های آموزشی و پژوهشی، بر عملکرد کارآفرینی و ارتباط با صنعت مورد ارزیابی قرار می گیرد که این نتایج می تواند در برنامه های توسعه و بهبود عملکرد دانشگاه ها مورد استفاده قرار گیرد.
۴.

ارائه مدل بهینه سازی استوار به منظور طراحی زنجیره تأمین خون جامع تحت شرایط عدم قطعیت عرضه و تقاضا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنجیره تأمین خون مدل سازی ریاضی مدل سازی استوار الگوریتم وال الگوریتم رقابت استعماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۳۵۶
خون یک کالای حیاتی است و کمبود آن در زنجیره تأمین نظام سلامت خون مسئله ساز و مصیبت بار خواهد بود. هرگونه پیشرفت در عملکرد زنجیره تأمین نظام سلامت به میزان زیادی باعث صرفه جویی در هزینه سیستم سلامت می شود و از همه مهم تر اینکه جان انسان های زیادی را نجات خواهد داد؛ بنابراین در این پژوهش زنجیره تأمین خون به صورت مدل ریاضی برنامه ریزی غیرخطی مختلط شامل مراحل جمع آوری، فرآوری و توزیع خون و محصولات خونی با درنظر گرفتن طول عمر و سن تقاضا، طراحی شده است که به دنبال کاهش هزینه های متحمل بر زنجیره تأمین و نیز کاهش کمبود محصولات خونی می باشد. ازآنجا که همواره احتمال تغییرات ذاتی در بسیاری از پارامتر های مسئله از جمله عرضه و تقاضا وجود دارد، از روش بهینه سازی استوار به منظور مقابله با این عدم اطمینان در زنجیره تأمین استفاده شده است. مدل طراحی شده ابتدا با مثال عددی و در اندازه های کوچک به صورت حل دقیق و در اندازه بزرگ توسط الگوریتم های فراابتکاری وال و رقابت استعماری حل شده و نتایج حل الگوریتم ها ارائه گردیده است. در پایان یک مطالعه موردی برای بررسی کاربرد مدل صورت گرفته است است.
۵.

بهینه سازی جریان وجوه نقد در زنجیره تأمین دارو: رویکرد ریسک تأمین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوریتم ژنتیک جریان وجوه نقد زنجیره تأمین دارو زنجیره تأمین مالی مدل سازی ریاضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۲۷۰
مدیریت جریان وجوه نقد از اهمیت روزافزونی در زنجیره های تأمین برخوردار است. در پژوهش حاضر این جریان در زنجیره تأمین دارو و از منظر یک شرکت پخش بهینه می شود. در این زنجیره، شرکت پخش داروهای دریافتی از تأمین کنندگان بالادست را به خرده فروشی های پایین دست می فروشد و با پول دریافتی از آن ها صورت حساب های تأمین کنندگان را تسویه می کند. ناهماهنگی بین جریان های ورودی و خروجی وجوه نقد، علاوه بر تحمیل جریمه دیرکرد، به سوء شهرت در بازار و در نتیجه عدم تأمین مطلوب اقلام دارویی توسط تأمین کنندگان منجر می شود. در این شرایط، این پرسش مطرح می شود که با چه توالی پرداختی می توان ضمن یافتن ارزان ترین روش تسویه صورت حساب ها، ریسک تأمین ناشی از سوء شهرت را به حداقل رساند. برای پاسخ به این پرسش، مدل برنامه ریزی خطی صفر و یک دو هدفه ای صورت بندی شد. حل مدل توسط الگوریتم ژنتیک ضمن تعیین بهترین توالی پرداخت صورت حساب ها، جریان مالی خروجی و ریسک ناشی از نقض موعد پرداخت صورت حساب ها را کمینه کرد.
۶.

توسعه مدل برنامه ریزی پروژه با درنظرگرفتن توأم روش های اجرایی و فعالیت جبرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوریتم ژنتیک برنامه ریزی پروژه موازنه زمان - هزینه و کیفیت هزینه تشویقی هزینه جریمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۷ تعداد دانلود : ۳۴۷
با توجه به اهمیت زمان، هزینه و کیفیت اجرای پروژه و همچنین تعارض این 3 عنصر با یکدیگر، باید تعیین شود که هر فعالیت با کدام روش اجرایی صورت گیرد تا در نهایت پروژه در کوتاه ترین زمان، با کمترین هزینه و بیشترین کیفیت ممکن به پایان برسد. به دلیل NP-Hard بودن چنین مسائلی در ابعاد بزرگ، از الگوریتم ژنتیک برای حل مدل استفاده می شود. در این پژوهش یک مدل با سه تابع هدف به منظور حل مسئله موازنه زمان، هزینه و کیفیت در برنامه ریزی پروژه ارائه شده است. آنچه این مدل را متمایز می کند، این است که علاوه بر درنظرگرفتن روش های اجرایی متفاوت برای هر یک از فعالیت ها، برای برخی از فعالیت ها به منظور جلوگیری از کاهش کیفیت، فعالیت جبرانی تعریف می شود. از دیگر ویژگی های این مدل می توان به پوشش دادن هزینه های مختلف اعم از هزینه تشویقی و جریمه اشاره کرد. در نظرگرفتن فعالیت جبرانی می تواند از کاهش کیفیت جلوگیری کند. در نظر گرفتن هزینه جریمه و تشویقی نیز می تواند باعث انگیزه ای در جهت زودتر خاتمه دادن پروژه شود. با توجه به وزن بالای عنصر هزینه در بیشتر پروژه ها، هر چه بتوان پوشش بهتری از انواع هزینه ها داشت با اطمینان بیشتری می توان گفت که پروژه با کمترین هزینه ممکن به پایان رسیده است.
۷.

طراحی هوشمند استقرار پویای تسهیلات در محیط تصادفی سیستم های تولید انعطاف پذیر با در نظر گرفتن انعطاف پذیری مسیر تولید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسئله استقرار پویا و تصادفی تسهیلات سیستم های تولید انعطاف پذیر انعطاف پذیری مسیر تولید الگوریتم شبیه سازی تبرید کرافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۲۸۱
در این پژوهش، ابتدا یک مدل ریاضی جدید مبتنی بر مدل تخصیص درجه دوم برای طراحی استقرار بهینه تسهیلات در هر دوره از افق برنامه ریزی زمانی چنددوره ای مسئله استقرار پویا و تصادفی تسهیلات ارائه می شود. در این مدل، علاوه بر در نظرگرفتن مسیرهای چندگانه تولید برای قطعات، فرض می شود که تقاضای محصولات متغیرهای تصادفی مستقل با توزیع نرمال باشند؛ به طوری که میانگین و واریانس آن ها از یک دوره زمانی به دوره دیگر به طور تصادفی تغییر کند؛ همچنین برای حل مدل ریاضی پیشنهادی، یک الگوریتم ترکیبی فراابتکاری جدید با استفاده از الگوریتم های کرافت و شبیه سازی تبرید ارائه می شود. مدل و الگوریتم ترکیبی پیشنهادی با روش های طراحی آزمایش، مطالعه موردی واقعی، حل چند مسئله نمونه و انجام تحلیل حساسیت مورد اعتبارسنجی قرار می گیرند. نتایج نشان می دهد که الگوریتم ترکیبی پیشنهادی از نظر کیفیت جواب و زمان محاسبه نسبت الگوریتم تبرید شبیه سازی شده دارای عملکرد بهتری است؛ همچنین امکان استفاده از مدل پیشنهادی برای طراحی استقرار تسهیلات در محیط های تصادفی و قطعی سیستم های تولیدی سنتی و مدرن وجود دارد.
۸.

یکپارچه سازی ماتریس چند دامنه و سیستم استنتاج فازی در طراحی، ایجاد و توسعه نقشه راه فناوری برای سیستم ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقشه راه فنّاوری ماتریس ساختار طراحی تحلیل ارتباطات و وابستگی ماتریس چند دامنه استنتاج فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۶۹
نقشه راه و به ویژه نقشه راه فناوری یک ابزار و تکنیک مدیریتی برای رسیدن به اهداف در آینده به منظور پیوند دادن کسب وکار به فناوری ها است؛ بنابراین با روند افزایش و لزوم استفاده از انواع نقشه های راه، ابزارهایی جدید برای تجزیه وتحلیل روابط پیچیده بین لایه ها و عناصر نقشه راه، بیش ازپیش موردنیاز است. هدف این مطالعه تمرکز بر ابزار جدید تحلیل روابط بین لایه های نقشه راه با یک روش ترکیبی با یک چارچوب پیشنهادی است. پژوهش های قبلی، تنها با ابزارهایی چون گسترش عملکرد کیفیت و ماتریس ارتباطی به روابط بین لایه ها پرداخته اند. هرچند DSM و TRM به طور مستقل تاکنون بسیار موردمطالعه قرارگرفته اند، اما این مطالعه یک چارچوب پیشنهادی یکپارچه شش مرحله ای از ترکیب ماتریس چند دامنه و ماتریس ساختار طراحی و نظریه مجموعه فازی در طراحی، ایجاد و توسعه نقشه راه فناوری برای سیستم ها به منظور پشتیبانی از تصمیم گیری و مطالعه موردی انجام شده را پیشنهاد می دهد. در این مطالعه از ماتریس چند دامنه MDM و استنتاج فازی و نظریه شبکه در طراحی نقشه راه فناوری هم زمان استفاده شد. مزیت استفاده از ماتریس چند دامنه تحلیل هم زمان هر حوزه به طور خاص در قالب DSM و نیز کل حوزه ها در قالب MDM است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از ارائه دستورالعمل دقیق برای مدیران به منظور تهیه نقشه راه مناسب است.
۹.

توسعه یک مدل ریاضی چندهدفه برای مسئله زمان بندی خدمه پرواز و حل آن توسط روش های MODE و NSGA-II(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی پرواز زمان بندی نیروی انسانی بهینه سازی چندهدفه الگوریتم های فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۸۸
در این پژوهش، یک مدل ریاضی چندهدفه برای مسئله زمان بندی خدمه پرواز چندمهارته ارائه شده است. در این مسئله، خدمه دارای دو مهارت سرمهمانداری و مهمانداری هستند و هر یک با توجه به تجربه ای که دارند، امکان تخصیص یافتن به پروازها و یا انواع هواپیما را پیدا می کنند. اهداف مدل پیشنهادی عبارت اند از: 1. بیشینه سازی مجموع انطباق روزهای مرخصی بر روزهای درخواستی افراد و 2. کمینه سازی مجموع جریمه انحرافات از حداقل و حداکثر ساعات کاری مجاز. با توجه به NP-Hard بودن مسئله زمان بندی خدمه، برای حل مدل پیشنهادی از دو الگوریتم فراابتکاری تکامل تفاضلی چندهدفه (MODE) و الگوریتم ژنتیک با مرتب سازی غیرمغلوب نسخه دوم (NSGA-II) استفاده شده است. پارامترهای دو الگوریتم توسط روش تاگوچی تنظیم شده اند. دو الگوریتم بر اساس چند معیار سنجش عملکردی چندهدفه مورد مقایسه قرار گرفتند. هر کدام از الگوریتم ها توانستند از نظر برخی از معیارهای سنجش عملکردی موفق تر عمل کنند. نتایج مقایسات الگوریتم ها و تحلیل حساسیت نشان داد که الگوریتم NSGA-II در زمان کمتر (حدود 18درصد) و کیفیت جواب های بهتری می تواند زمان بندی های مناسب تری برای مسئله زمان بندی خدمه پرواز ارائه کند.
۱۰.

شناسایی عوامل مؤثر بر تجربه مشتری و تأثیر رضایت مشتری بر خرید مجدد در خرده فروشی های آنلاین (موردمطالعه: دیجی کالا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجربه مشتری رضایت مشتری خرید مجدد خرده فروشی آنلاین فرایند خرید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۲۳۶
پس از موفقیت «دیجی کالا» به عنوان یکی از بزرگ ترین خرده فروشی های آنلاین در ایران، خرده فروشی های آنلاین بسیاری به وجود آمدند؛ اما موفق به کسب سهم زیادی از بازار خرده فروشی نشدند. به این منظور بررسی رفتار مشتری در خرده فروشی های آنلاین می تواند به عنوان یکی از پژوهش های لازم به منظور تحقق سهم بازار بیشتر و حفظ مزیت رقابتی مدنظر قرار گیرد. هدف این پژوهش، بررسی اثرگذاری فرایندهای پیش از خرید، حین خرید و پس از خرید بر تجربه مشتری و اثرات تجربه مشتری بر رضایت مشتری و اثرگذاری متعاقب رضایت و تجربه مشتری بر خرید مجدد در خرده فروشی های آنلاین است. پژوهش کنونی با رویکرد توصیفی و کاربردی انجام شده است. جامعه پژوهش، کلیه افرادی هستند که تجربه خرید از خرده فروشی «دیجی کالا» را داشته اند که به دلیل نامشخص بودن جامعه، از روش تخمین حجم نمونه نامعلوم بهره گرفته شد. برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از پرسشنامه از روش مدل سازی معادلات ساختاری بهره برده شد. نتایج نشان داد که فرایندهای پیش از خرید، حین خرید و پس از خرید بر تجربه مشتری در خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار هستند؛ همچنین تجربه مشتری بر رضایت مشتری و خرید مجدد از خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار است. رضایت مشتری نیز بر خرید مجدد خرده فروشی آنلاین «دیجی کالا» تأثیرگذار است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۴