چشم انداز مدیریت صنعتی

توسعه تأمین کننده یک نوع همکاری بین شرکت های تولیدکننده و تأمین کننده است. پس از آگاهی تولیدکننده از وضعیت تأمین کنندگان خود براساس معیارهای مرتبط با توسعه تأمین کننده، لازم است که فعالیت هایی مناسب برای توسعه تأمین کننده ارائه و اجرا شوند. در این مقاله، با استفاده از روش فراترکیب، ابتدا 102 مطالعه از 136 مطالعه یافت شده، انتخاب و سپس متون آن ها با نرم افزار اطلس تی آیی، کدگذاری شده است، در پایان 39 مفهوم برای فعالیت ها شناسایی و در چهار مقوله ملموس، ناملموس، روابط و محیطی و دو بعد درونی و بیرونی طبقه بندی شدند. قابل ذکر است که بیش از 93 درصد فعالیت های شناسایی شده، توسط مطالعات مربوط به صنعت خودرو نیز معرفی شده اند. برای بررسی روایی و پایایی فعالیت های شناسایی شده بترتیب از مثلث بندی منابع داده و پژوهشگر و ضریب کاپا استفاده شده است. براساس نظر خبرگان صنعت خودرو و محاسبه ضریب روایی محتوا و شاخص روایی محتوا، 12 فعالیت حذف و با اعمال تغییرات مورد نظر خبرگان در فعالیت ها، 27 فعالیت برای توسعه تأمین کننده در صنعت خودرو نهایی شدند. جامع بودن فعالیت های شناسایی شده در این مقاله، می تواند برای پژوهشگران این حوزه در صنایع مختلف و به ویژه صنعت خودروسازی مفید واقع شود. 

با افزایش مخاطرات زیست محیطی و وضع قوانینی در این زمینه از سوی دولت ها و همچنین محدودیت منابع تولیدی، پژوهشگران توجه ویژه ای به طراحی شبکه های زنجیره تأمین حلقه بسته و سبز داشته اند. در این پژوهش، یک شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته دو هدفه، چند دوره ای، چند محصولی و چند سطحی در شرایط عدم قطعیت ارائه شده است. عدم قطعیت در تقاضا و هزینه حمل ونقل در نظر گرفته شده و برای مقابله با این عدم قطعیت از بهینه سازی استوار استفاده شده است. شبکه زنجیره تأمین ارائه شده شامل چهار سطح در زنجیره تأمین روبه جلو و چهار سطح در زنجیره تأمین معکوس است. مدل ارائه شده یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط خطی باهدف حداکثر سازی سود و حداقل کردن آلایندگی ایجادشده ناشی از حمل ونقل محصولات و مراکز عملیاتی است. مدل پیشنهادی توسط نرم افزار لینگو حل شده و سپس مدل چند هدفه با استفاده از برنامه ریزی آرمانی چندگزینه ای بر پایه مطلوبیت بهبود داده شده است؛ درنهایت نتایج به دست آمده تجزیه وتحلیل شده است. مقایسه سناریوهای مختلف نشان می دهد، تابع هدف به شدت به پارامترهای عدم قطعیت حساس است و اثر عدم قطعیت در پارامترها را به طور هم زمان نشان می دهد؛ ازاین رو مدل سازی شبکه بر مبنای سناریو های مختلف می تواند ابزار مناسبی برای تصمیم گیری در رویارویی با پارامترهای غیرقطعی و مبهم باشد.

در سال های اخیر، تصمیم گیری کارآفرینی توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. چندین جریان پژوهشی در این حوزه وجود دارد؛ اما این زمینه از مدل های مفهومی جامع بی بهره مانده است. در مطالعه حاضر، با اتخاذ رویکرد اساسی نوبلیت و هیر (1988)، روش فراترکیب برای دستیابی به مدل استفاده شده است. 10 مطالعه محوری موجود در این زمینه بررسی شده است. سه مرحله اصلی کدگذاری برای دستیابی به مدل نهایی این مطالعه انجام شد. در این مدل شرایط سببی تصمیم گیری کارآفرینی با تصمیم کارآفرینی که به عنوان گروه اصلی در نظر گرفته شده بود، ترکیب شد. راهبردهای تصمیم گیری (کار عملی) نیز تعیین شده و به مدل نهایی وارد شدند. این مدل نشان دهنده زمینه و شرایط مداخله کننده در تصمیم گیری کارآفرینی و پیامدهای تصمیم گیری کارآفرینی است. در نهایت جنبه زمانی تصمیم گیری کارآفرینی بُعدی است که در این مطالعه شناسایی شده و به مدل اضافه شده است و ماهیت پویا زمانی تصمیم گیری کارآفرینی را نشان می دهد.

مدیریت موجودی توسط فروشنده (VMI) یکی از استراتژی های محبوب برای مدیریت هماهنگ و یکپارچه کنترل موجودی در زنجیره تأمین است. در این استراتژی، فروشنده بر اساس اطلاعاتی که از مشتری دریافت می کند تصمیم های مرتبط با انباشته سفارش (زمان تحویل و مقدار موجودی) را اتخاذ می کند. در این پژوهش مدل سازی و حل مسئله دو هدفه VMI در یک زنجیره تأمین سه سطحی سبز شامل یک تولیدکننده، چند فروشنده و چند خرده فروش با در نظر گرفتن کمبود پس افت ارائه شده است. در تابع هدف اول هزینه های مرتبط با موجودی و آلاینده های زیست محیطی کمینه شده است. تابع هدف دوم به افزایش قابلیت اطمینان تولید می پردازد. با توجه به پیچیدگی زمانی سخت مدل ارائه شده، روش های فرا ابتکاری ژنتیک، انجماد تدریجی و ترکیبی از ژنتیک انجماد تدریجی برای حل مسئله به کار گرفته شده است. برای افزایش کارایی الگوریتم های موردنظر از روش تاگوچی برای تنظیم پارامتر آن ها استفاده شده است. عملکرد الگوریتم ها با استفاده از نتایج حاصل برای مسائل با اندازه های مختلف مقایسه شد که شواهد حاکی از بهتر بودن عملکرد کارایی الگوریتم ترکیبی ژنتیک انجماد تدریجی نسبت به سایر الگوریتم های به کار گرفته شده است. درنهایت ازآنجاکه مدل ارائه شده یک مدل دو هدفه و غیرخطی است، از معیارهایی به منظور بررسی جبهه پارتو برای مسائل نمونه ای با اندازه بزرگ نیز استفاده شد.

یکی از مهم ترین چالش های مسئله طراحی شبکه زنجیره تأمین، وقوع اختلالات احتمالی و آسیب های ناشی از آن است. در این پژوهش طراحی شبکه زنجیره تأمین با در نظر گرفتن حداقل میزان دریافت به عنوان رضایت مشتری مدنظر بوده است. برای مقابله با اختلال از سه روش تأسیس تسهیلات جدید، استفاده از قرارداد دوجانبه و تسهیلات موجود در بازار خدمات لحظه ای استفاده شده است. بدین منظور یک مدل برنامه ریزی خطی مختلط عدد صحیح فرموله شده و طرح اشتراک نشریات به عنوان مورد مطالعه بررسی شد. یافته ها نشان می دهد که در شرایط بروز اختلال سه حالت متفاوت رخ می دهد: نخست اینکه هزینه اختلال کم باشد که در این شرایط به صرفه خواهد بود از بین بازار لحظه ای و پذیرش کمبود یکی انتخاب شود؛ دوم اینکه هزینه اختلال و کمبود بالا بوده، اما کمتر از میزان بودجه برای تأسیس تسهیلات باشد که در این حالت از قراردادهای دوجانبه استفاده می شود؛ و در حالت سوم  هزینه های اختلال و کمبود آن قدر بالاست که تأسیس تسهیلات، به صرفه خواهد بود. باید توجه داشت با بالا رفتن تقاضا و یا افزایش احتمال وقوع اختلال، فاصله هزینه ای بین استفاده از تسهیل پشتیبان موجود در قرارداد دوجانبه و یا خرید خدمت از بازار لحظه ای با تأسیس تسهیل جدید کاهش یافته و سپس تأسیس تسهیلات جدید به صرفه تر خواهد بود.

مدیریت کیفیت زنجیره تأمین به عنوان ابزاری استراتژیک برای دستیابی به سطح بالایی از کیفیت و رقابت پذیری در بازارهای جهانی شناخته می شود؛ البته یکی از چالش های عمده در این زمینه فقدان منابع و دانش کافی در مورد نحوه سنجش عملکرد مدیریت کیفیت زنجیره تأمین است. پژوهش حاضر با هدف توسعه مدلی به منظور ارزیابی عملکرد مدیریت کیفیت زنجیره تأمین صورت گرفته است. با توجه به پویایی زنجیره تأمین و به دلیل پیچیدگی ناشی از وجود روابط قوی بین متغیرهای کلیدی، در این پژوهش از رویکرد پویایی سیستم استفاده شده است. در این راستا، ابتدا شاخص های ارزیابی عملکرد مدیریت کیفیت زنجیره تأمین از طریق مطالعات کتابخانه ای شناسایی و از طریق نظرسنجی با متخصصان بر اساس کارت امتیازی متوازن طبقه بندی شدند؛ سپس با تعیین روابط بین متغیرهای پژوهش، نمودارهای حلقه علّی و انباشت و جریان ترسیم شد. پس از تعریف معادلات ریاضی و شبیه سازی مدل در نرم افزار ونسیم، اعتبار مدل از طریق دو آزمون رفتار مجدد و تحلیل حساسیت مورد تأیید قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که تغییر در برنامه های بهبود کیفیت به عنوان پایین ترین سطح از ابعاد کارت امتیازی متوازن اثر زیادی بر شاخص های مهارت کارکنان، رضایت مشتری، محصولات نامنطبق و سود می گذارد که این شاخص ها در تمام سطوح کارت امتیازی متوازن قرار دارند.

هدف پژوهش حاضر، ارائه چارچوبی برای اجرای اثربخش فرآیندهای توسعه محصول با توجه به خواست ها و انتظارات مشتریان و انطباق آن با ویژگی های سازمانی برای صنعت خودروی کشور است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی توسعه ای و بر حسب ماهیت داده ها و نحوه گردآوری آن ها از نوع پژوهش های آمیخته اکتشافی (کیفی کمّی) با رویکرد گام های دروازه ای طراحی محصول است. بررسی متداول ترین روش های توسعه محصول با توجه به پیشینه و کاربردهای صنعت، استخراج شاخص های توسعه محصول جدید از منظر مشتریان، انطباق شاخص های توسعه محصول جدید با ویژگی ها و اهداف سازمانی، تعیین شاخص های اثرگذار بر توسعه محصول جدید و رتبه بندی آن ها که در آن از فنون تحلیل محتوا و گروه کانونی اکتشافی به منظور استخراج سنجه های پژوهش استفاده می شود. در بخش کیفی حجم نمونه شامل 19 خبره و در بخش کمّی حجم نمونه شامل 294 نفر از مشتریان سه شرکت «ایران خودرو»، «سایپا» و «پارس خودرو» است. بر اساس یافته های این پژوهش، 50 شاخص در 11 تم ها و شرح آن ها و نیز الویت بندی تم های توسعه محصول جدید از دید مشتریان و سازمان شناخته، ارائه و تحلیل شدند.