۱.
کلید واژه ها:
تأمین پایدار قطعات تعمیرات و نگهداری پایدار تجهیزات دوار صنعت نفت پویایی شناسی سیستم آشکارسازی و آزمودن پیش فرض های استراتژیک
تأمین قطعات تجهیزات دوار صنعت نفت با توجه به فرسودگی تجهیزات، تحمیل هزینه های هنگفت و زمان بالای ازکارافتادگی، تولید پایدار فرآورده های صنایع نفتی را با مخاطره جدی مواجه می سازد. در این پژوهش به مداخله سیستمی در تأمین پایدار قطعات تجهیزات دوار بر مبنای داده های «شرکت ملّی پالایش نفت آبادان» با استفاده از فراترکیب پویایی سیستم (SD) و آشکارسازی و آزمودن پیش فرض های استراتژیک (SAST) پرداخته شده است و راهکارهای مورد توافق نسبی با هدف تأمین پایدار شناسایی شده اند که عبارت اند از: 1. پایداری اقتصادی شامل سرمایه گذاری صنعت نفت در قطعه سازی، اصلاح قراردادهای تعمیر-نگهداری و نظارت بر فرآیند طراحی و ساخت قطعات؛ 2. پایداری اجتماعی شامل اصلاح قانون مناقصات تأمین کنندگان قطعات، انتقال تجربه بین متخصصان قطعه سازی و صنعت نفت و آموزش کاربری و ایمنی و 3. پایداری محیط زیستی شامل از رده خارج کردن تجهیزات فرسوده و جایگزین کردن تجهیزات سبز، رعایت استانداردهای ایمنی و محیط زیستی و بازنگری در برنامه نگهداشت پیش گیرانه و پیش بینانه. نتیجه اجرای جداگانه و ترکیبی این راه کار ها در افق 20 ساله در سیستم اعمال و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج شبیه سازی نشان داد که تأمین پایدار قطعات با ترکیب سه استراتژی پایداری اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی و نیز حمایت دولت از صنعت قطعه سازی و تربیت نیروی متخصص بومی بهبود خواهد یافت.
۲.
کلید واژه ها:
اعتبارسنجی ریسک اعتباری تقلب سرمایه در گردش داده کاوی
بانک ها برای پیشگیری از زیان های ناشی از ریسک اعتباری به دلیل عدم بازپرداخت اقساط تسهیلات بانکی، به اعتبارسنجی مشتریان خود می پردازند. بانک های توسعه ای به دلیل اعطای تسهیلات با شرایط تسهیل شده در نرخ، وثیقه و بازه زمانی بلندمدت تسهیلات صرفاً بر اساس میزان سرمایه در گردش موردنیاز مشتریان، به آن ها تسهیلات اعطا می کنند. این موضوع باعث می شود تا برخی از مشتریان اقداماتی را در صورت های مالی و سایر داده های خود صورت دهند که بتوانند از تسهیلات بیشتر از نیاز خود برخوردار شوند. هدف پژوهش حاضر، بررسی آثار این نوع تقلب بر مدل های اعتبارسنجی و ایجاد یک مدل اعتبارسنجی پایدار و حساس به تقلب است. جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت هایی است که به منظور اخذ تسهیلات به شعب بانک توسعه صادرات مراجعه کرده اند. متغیرهای این پژوهش شامل 55 متغیر مالی و غیرمالی است که بر اساس آن ها مدل اعتبارسنجی ایجادشده و به کارگرفته شده است. ابتدا شرکت هایی که احتمالاً در صورت های مالی دست کاری احتمالی در سرمایه در گردش داشتند، شناسایی و برچسب گذاری شدند و درنهایت با استفاده از ترکیبی از روش های داده کاوی و گزارش شاخص های ارزیابی عملکرد به بررسی آثار این نوع تقلب بر مدل های اعتبارسنجی پرداخته شد تا بتوان به مدل بهینه و پایدار یک بانک توسعه ای دست یافت.
۳.
کلید واژه ها:
مکانیابی مسیریابی هاب سطوح ظرفیت نیازمندی های بالانس فراابتکاری
مسئله مکان یابی مسیریابی هاب یکی از مسائل کاربردی در دهه های اخیر است. پژوهش حاضر به یک مسئله مکان یابی مسیریابی هاب چندگانه می پردازد که در آن بهترین مکان ها برای هاب ها و تورها برای هر هاب با دریافت و تحویل هم زمان تعیین می شوند. ابتدا یک مدل بهینه سازی برای به حداقل رساندن مجموع هزینه های ثابت مکان یابی مراکز، هزینه های جابه جایی، سفر، تخصیص و هزینه های حمل ونقل پیشنهاد شده است. به منظور دست یافتن به حل های کاربردی و عملی، هاب ها ظرفیت محدودی دارند و هر گره می تواند توسط تخصیص تکی به هاب ها اتصال یابد؛ همچنین ملاحظات بالانس با تخصیص تعداد مناسب گره های تقاضا به هاب ها به شبکه تحمیل می شود. سپس مسئله با استفاده از نرم افزار GAMS برای نمونه هایی با اندازه کوچک حل می شود. با توجه به ماهیت NP-Hard مسئله، مدل بهینه سازی پیشنهادی توسط الگوریتم ژنتیک و الگوریتم رقابت استعماری حل خواهد شد. نتایج مقایسه ای حاصل از نمونه های مسئله نشان می دهد که الگوریتم ژنتیک عملکرد بهتری در مقایسه با الگوریتم رقابت استعماری دارد و در نظر گرفتن ملاحظات ظرفیت و بالانس می تواند در کاهش هزینه های شبکه موردبررسی مؤثر باشد.
۴.
کلید واژه ها:
زنجیره تأمین زنجیره تأمین پایدار سیستم خبره فازی دلفی فازی شبیه سازی هوش مصنوعی
با بررسی های پژوهش های پیشین مشخص شد که بیشتر مطالعات صورت گرفته درباره بررسی توانمندی های زنجیره تأمین پایدار به صورت آزمون های آماری و مدل سازی های ریاضی محدود به چند متغیر است. هدف این پژوهش، ارائه یک مدل ارزیابی توانمندی های چندگانه و همچنین تعیین نقش این توانمندی ها در سیستم ارزیابی زنجیره تأمین پایدار است. پس از تعیین قواعد مدل سازی، مدل ریاضی تهیه می شود. قلمرو مکانی انجام این پژوهش شامل 16 شرکت فعال در صنعت کاشی و سرامیک در ایران است. نتایج ارزیابی نشان می دهد که بیشتر شرکت های موردمطالعه از نظر توانمندی در سطح 2 قرار می گیرند؛ ازاین رو پیشنهاد می شود شرکت های تولیدکننده صنعت کاشی و سرامیک برای ارزیابی سطح توانمندی و تعیین شکاف توانمندی های خود، نسبت به بهره برداری از این متغیرها اقدام نمایند. در این پژوهش از ابزار چک لیست برای پالایش معیارها با کاربرد دلفی فازی استفاده شده؛ سپس با مطالعه مدل های ارزیابی، مدل مناسب تهیه شد. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی اقدام به مقایسه و نهایی کردن معیارها شده است؛ همچنین با استفاده از سیستم خبره فازی (FIS and ANFIS) نسبت به نهایی سازی معیارها اقدام شده است. بر پایه مدل تهیه شده نتیجه مدل راستی آزمایی گردید. شبیه سازی مدل با استفاده از نرم افزارهای MATLAB و Simulink انجام شد.
۵.
کلید واژه ها:
زنجیره تأمین خون موجودی فسادپذیر کنترل موجودی بهینه سازی استوار برنامه ریزی عدد صحیح غیرخطی
بحث کنترل موجودی خون و فرآورده های خونی مهم ترین چالش در مدیریت کارآمد زنجیره تأمین خون است؛ زیرا فرآورده های خونی فسادپذیر هستند؛ همچنین عرضه خون از سوی اهداکنندگان و تقاضا برای فرآورده های خونی از سوی بیماران غیرقطعی است. به صورت خاص، پلاکت با کوتاه ترین طول عمر، حداکثر پنج روز، گران ترین فرآورده خونی است؛ ازاین رو در این پژوهش مسئله کنترل موجودی پلاکت را در شبکه بیمارستانی با استفاده از برنامه ریزی عدد صحیح مطالعه می شود. با توجه به وجود عدم قطعیت تقاضای عادی بیماران در بیمارستان ها از رویکرد بهینه سازی استوار سناریومحور استفاده شده است. مدل پیشنهادی با استفاده از نرم افزار GAMS کدنویسی و حل شد. نتایج نشان می دهد که استفاده از رویکرد بهینه سازی استوار به طور متوسط 6/7 درصد هزینه های بیمارستان ها را نسبت به جوابی که عدم قطعیت را نادیده می گیرد، کاهش می دهد؛ همچنین کارآمدی کنترل یکپارچه موجودی بیمارستان ها به ظرفیت سازمان انتقال خون برای عرضه پلاکت تازه وابسته است.
۶.
کلید واژه ها:
سیستم های با محدودیت دوگانه مدلسازی ریاضی زمان بندی کارکنان یادگیری فراموشی
در این پژوهش سعی شده است تا با در نظر گرفتن مفهوم مهندسی عوامل انسانی در زمان بندی نوبت های کاری، کارایی کارکنان بهینه سازی شود. با توجه به اهمیت پارامترهای انسانی همچون یادگیری و فراموشی در مهارت کارکنان، به ویژه هنگام چرخش شغلی، این عوامل در مسئله زمان بندی گردش شغلی کارکنان مطالعه و مدل سازی شده است. بدین منظور یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح غیرخطی برای مسئله زمان بندی کارکنان با دو نوع مهارت (ماهر و نیمه ماهر) ارائه شده است. تابع هدف مدل ریاضی بیشینه سازی کارایی کارکنان مدل سازی شد. برای تجزیه وتحلیل تأثیرات هزینه کارکنان، یادگیری و فراموشی بر کارایی زمان بندی کارکنان، مثال های مختلف با در نظر گرفتن پارامترهای متفاوت حل شد. برای حل مسئله ارائه شده، نرم افزار گمز به کار رفت. نتایج نشان داد که مدل ارائه شده توانایی ارائه طرح های زمان بندی کارکنان با هدف بیشینه سازی کارکنان را دارد؛ همچنین نتایج محاسباتی نشان داد که نرخ یادگیری و فراموشی در تعیین طرح زمان بندی بهینه و استفاده و یا عدم استفاده از کارگران نیمه ماهر و جابه جایی کارکنان اصلی بین ماشین ها نقش مهمی دارد. مدل ارائه شده و نتایج این پژوهش به کارفرمایان در استفاده از انواع طرح های زمان بندی و بهینه سازی سیستم با محدودیت دوگانه کمک مؤثری می کند.
۷.
کلید واژه ها:
زمان بندی یکپارچه تولید کارگاهی زمان آماده سازی وابسته به توالی الگوریتم رقابت استعماری الگوریتم شبیه سازی تبرید
در پژوهش حاضر، مسئله زمان بندی یکپارچه سیستم تولید کارگاهی با یک مرحله مونتاژ و حمل ونقل با هدف کمینه کردن مجموع تأخیرها بررسی شده است. در این مسئله اجزای محصولات در مرحله تولید کارگاهی پردازش شده و در مرحله مونتاژ با یکدیگر مونتاژ می شوند؛ سپس محصولات در بسته هایی به سمت مشتریان حمل می شوند. در این سیستم تولیدی، زمان آماده سازی وابسته به توالی فرض شده است. ابتدا یک مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح مختلط توسعه داده شده است؛ سپس با توجه به اینکه مسئله موردبررسی NP-hard است، الگوریتم ترکیبی رقابت استعماری و شبیه سازی تبرید برای حل مسائل در ابعاد متوسط و بزرگ پیشنهاد شده است. به منظور اعتبارسنجی الگوریتم پیشنهادی، نتایج به دست آمده با الگوریتم رقابت استعماری و الگوریتم ترکیبی رقابت استعماری و جست وجوی ممنوع مقایسه شده است. برای مقایسه نتایج بین الگوریتم ها از تحلیل واریانس طرح بلوکی تصادفی بهره گیری شد. مقادیر P-value الگوریتم ها و بلوک ها در این آزمون کمتر از سطح معناداری 05/0 به دست آمد. نتایج محاسباتی نشان می دهد که الگوریتم ترکیبی پیشنهادی عملکرد بهتری نسبت به الگوریتم رقابت استعماری و الگوریتم ترکیبی رقابت استعماری و جست وجوی ممنوع دارد.
۸.
کلید واژه ها:
زنجیره تأمین لارج لجستیک معکوس فازی شهودی با مقادیر بازه ای واسپاس تصمیم گیری چندمعیاره
توجه به مسائل زیست محیطی منجر به استفاده از لجستیک معکوس در زنجیره تأمین شده است؛ اما اجرای لجستیک معکوس به دلیل نوع مدل های مدیریت موجودی دارای عملکرد ضعیفی است؛ ازاین رو در این پژوهش به منظور بهبود عملکرد زنجیره تأمین از پارادایم های ناب، چابک، تاب آوری و سبز (لارج) استفاده می شود. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی راهکارهای اجرای لجستیک معکوس در زنجیره تأمین لارج به منظور بهبود عملکرد زنجیره تأمین است. در پژوهش حاضر از رویکرد خبره محور فازی شهودی با مقادیر بازه ای استفاده شده است. از مجموعه های فازی شهودی بازه ای برای وزن دهی و از روش واسپاس فازی شهودی بازه ای برای اولویت بندی راهکارها بهره گیری شد. با توجه به نتایج، راهکار نخست (ایجاد، توسعه و سرمایه گذاری در فن آوری لجستیک معکوس)، راهکار دهم (توسعه زنجیره تأمین حلقه بسته از طریق یکپارچه سازی با لجستیک معکوس) و راهکار نهم (ساخت همکاری الکترونیکی برای هماهنگی سریع و مؤثر در میان اعضای زنجیره تأمین) به ترتیب به عنوان راهکارهای برتر در این مورد مطالعاتی معرفی شدند. توسعه و سرمایه گذاری در فناوری های لجستیک معکوس، یکپارچه سازی و همکاری الکترونیکی و بهبود هماهنگی به منظور بهبود عملکرد اجرای لجستیک معکوس در زنجیره تأمین ضروری است.
۹.
کلید واژه ها:
مدیریت بحران نواحی سیل خیز اولویت بندی فرآیند تحلیل سلسه مراتبی مکان یابی پایگاه های امدادی
بحران های طبیعی همه ساله جان و مال انسان ها را تهدید می کند؛ ازاین رو برنامه ریزی هایی برای آمادگی در برابر حوادث ضروری است. سیل به عنوان یکی از بحران های طبیعی، سالانه جان هزاران نفر در سراسر جهان را در معرض خطر قرار می دهد. میزان آسیب رسانی سیل در مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است؛ بنابراین ازجمله اقداماتی که می توان در جهت مدیریت و کاهش خسارات ناشی از سیل انجام داد، شناسایی و دسته بندی نقاط سیل خیز در هر منطقه است. در این پژوهش شهرستان آمل موردمطالعه قرار گرفته است که پس از شناسایی و اولویت بندی نقاط سیل خیز از نظر آسیب پذیری، اقداماتی به منظور امدادرسانی بهتر به این نواحی و آمادگی در برابر سیلاب صورت گرفت.با شناسایی نقاط سیل خیز، به اولویت بندی جهت امدادرسانی با استفاده از معیارهایی نظیر تراکم جمعیت، بافت فرسوده، فاصله از حریم رودخانه و دسترسی به شهرها و راه ها با روش فرآیند تحلیل سلسه مراتبی پرداخته شد؛ سپس یک مدل ریاضی دوهدفه به منظور تعیین مناسب ترین مکان برای راه اندازی پایگاه های امدادی و تعیین میزان کالاها و ماشین آلات امدادی برای پاسخگویی در ساعات اولیه حادثه ارائه شد؛ درنهایت راهکارهایی به منظور افزایش تخصیص به مناطق با اولویت پاسخگویی بالاتر و کاهش هزینه ها ارائه شده است.
۱۰.
کلید واژه ها:
زنجیره تأمین مکان یابی انبار داده کاوی تخصیص انبار خوشه بندی
در این پژوهش، موضوع تخصیص کالا در شرایطی که تنوع کالا و تعداد مشتریان زیاد است، مورد بررسی قرار می گیرد. گسترش سطح دسترسی به اینترنت و افزایش میل به خرید آنلاین، تعداد مشتریان را افزایش داده است. در شرایطی که تنوع کالا و تعداد مشتریان زیاد است، حل مسائلی مانند تحویل به موقع کالا یا خدمات، انتخاب و تعیین سفارش ها در انبارهای غیر متمرکز و موضوع تخصیص انبار به مشتریان دشوار است. برای حل این چالش ها، استفاده از مدل سازی ریاضی با روش های حل فراابتکاری پیشنهاد شده است. اما به دلیل تعداد زیاد حالت های تخصیص، حل مدل های ریاضی بسیار پیچیده و زمانبر است. با بهبود قدرت محاسباتی و فضای ذخیره سازی، روش های مبتنی بر داده برای حل این چالش ها توسط محققان مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق، یک راه حل ترکیبی مبتنی بر داده که از داده کاوی و مدل سازی ریاضی استفاده می کند، تا تنوع کالاها و تعداد مشتریان را مدیریت کند، پیشنهاد شده است که در زمان کمتری مدل های ریاضی تخصیص را با دقت بالا، حل می کند. این روش روی داده های «دیجی کالا» پیاده سازی شده است.
