چشم انداز مدیریت صنعتی

یکی از کلیدی ترین بخش های یک سیستم سلامت، زنجیره تأمین خون است که سهم زیادی از هزینه های این سیستم را به خود اختصاص داده است؛ بنابراین هرگونه پیشرفتی در عملکرد زنجیره تأمین خون می تواند به طور چشمگیری به بهبود کارایی و صرفه جویی در هزینه های سیستم های سلامت بیانجامد. در این پژوهش، یک مدل دوهدفه برای طراحی شبکه زنجیره تأمین خون با هدف کاهش هزینه تأسیس تسهیلات ثابت و موقت، هزینه های انتقال فرآورده های خونی و حداقل کردن حداکثر میزان کمبود ارائه شده است. با توجه به عدم قطعیت های موجود در عرضه و تقاضا، برای مقابله با کمبود و افزایش سطح پاسخگویی، انتقالات جانبی بین بیمارستان ها در نظر گرفته شده است. مدل غیرقطعی به کمک روش فازی خیمنز به مدل قطعی تبدیل شده و در ادامه مدل دو هدفه با استفاده از روش ترابی و حسینی، به مدل تک هدفه تبدیل شده است. نتایج محاسباتی حاصل از مدل نشان می دهد در مدل فازی به دلیل وجود α-cut، مدل انعطاف پذیرتر شده؛ درحالی که در شرایط قطعیت، به دلیل قطعی بودن مقادیر پارامترها، اجازه انعطاف پذیری به مقادیر پارامترهای مدل داده نمی شود. مدل فازی علاوه بر نزدیک بودن به محیط واقعی، سبب می شود مدیران با توجه به عدم قطعیت موجود بر اساس میزان درجه مطلوبیت لازم اقدام به تصمیم گیری کنند. 

در سال های اخیر مسئله جدیدی با عنوان «خوشه بندی چند معیاره» ظهور کرده که هدف آن، دسته بندی گزینه ها در گروه های همگنی به نام خوشه با توجه به معیارهای ارزیابی متفاوت است. در ادامه پژوهش های انجام گرفته در مبانی نظری، پژوهش حاضر با ترکیب الگوریتم K- میانگین و تکنیک پرامتی، به دنبال توسعه یک روش جدید خوشه بندی چندمعیاره است. پارامترهای مسئله، پروفایل های جدا کننده خوشه ها هستند که برای بهینه سازی آن ها از الگوریتم ژنتیک استفاده شده است. برای تنظیم پارامترهای ژنتیک نیز از روش تاگوچی استفاده می شود. در این مدل سازی، متغیرها در هر مرحله از به روزرسانی جواب ها، با توجه به فاصله امتیاز جریان خالص خود از پروفایل ها به نزدیک ترین خوشه تخصیص می یابند. عملگر جهش نیز صرفاً زمانی اعمال می شود که میزان شباهت کروموزوم ها در هر جمعیت به حد خاصی برسد که این هوشمند سازی موجب کاهش زمان محاسباتی شده است. درنهایت با اجرای روش پیشنهادی بر روی چند نمونه مسائل تصادفی مالی، عملکرد آن با سایر الگوریتم های شناخته شده خوشه بندی مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد که روش پیشنهادی ضمن تعیین تعداد بهینه خوشه ها، در مقایسه با سایر الگوریتم ها، جواب های دقیق تری ارائه می دهد.

 بازاحیا یک رویداد انفرادی نیست، بلکه فرآیندی است که سلسله ای از وقایع و رویدادها آن را شکل می دهند. پژوهش کیفی حاضر با هدف طراحی و تدوین مدل بازاحیای بنگاه های صنعتی راکد با استفاده از نظریه داده بنیاد و رهیافت نظام مند استراوس و کوربین در استان کرمانشاه انجام گرفت. به این منظور به کمک روش های نمونه گیری قضاوتی و گلوله برفی با 15 نفر از مدیران بنگاه های صنعتی، استادان دانشگاه، مسئولان دولتی و خبرگان بخش خصوصی، مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند در استان کرمانشاه انجام شد. برای بررسی روایی مدل، روش بررسی چندین باره متن مصاحبه ها برای یافتن مدلی جدید یا اصلاح مدل اولیه و نیز تطبیق با معیارهای کرسول به کار رفت و 467 کُد، 155 مفهوم و 42 زیرمقوله شناسایی شد. در نهایت مدل پژوهش در قالب مدل پارادایمی ارائه شد که در آن «بازاحیای بنگاه های صنعتی راکد» به عنوان پدیده محوری متأثر از شرایط علّی پژوهش انتخاب شد. شرایط زمینه ای و مداخله گر به همراه پدیده محوری راهبردها را شکل دادند و پیامدهایی مانند بهبود شاخص های عملکردی، جذب نیروی انسانی، افزایش نرخ بازده دارایی ها، افزایش ارزش ویژه برند و دارایی های بنگاه به همراه تثبیت وضعیت مالی شناسایی شد.

مسئله مسیریابی وسایل نقلیه یکی از شناخته شده ترین مسائل بهینه سازی محسوب می شود که هدف آن، طراحی مجموعه بهینه ای از مسیرها با کمترین هزینه برای سرویس دهی به مشتریان است؛ به گونه ای که با محدودیت های موجود سازگار باشد. کاربرد عملی زیاد و وسعت حوزه این مسئله باعث توجه بسیار زیاد پژوهشگران به این مسئله شده است؛ اما سختی حل این مسئله مشکلاتی را ایجاد کرده که نیاز به وجود روش های حل ابتکاری و فراابتکاری را افزایش داده است. این پژوهش یک روش ابتکاری حریصانه بر پایه روش های ابتدا دسته بندی، سپس مسیریابی، برای حل مسئله مسیریابی وسایل نقلیه ظرفیت دار (CVRP) با استفاده از قابلیت های تقلیل مسئله به مسئله کوله پشتی ارائه کرده است. از مزایای این روش می توان به مواردی همچون درنظر گرفتن توأم معیارهای مؤثر مانند فاصله بین مشتری ها، فاصله تا دپو و تقاضای نقاط در تصمیم گیری، سرعت و کیفیت جواب خوب و توانایی استفاده از مزایای تقلیل اشاره کرد. برای بررسی نتایج و مقایسه آن ها از نمونه های استاندارد مربوط به CVRPLIB استفاده شده است.

در این پژوهش، برنامه ریزی تولید و کنترل موجودی به عنوان عوامل مؤثر در فرآیند زنجیره تأمین حلقه بسته چند سطحی در جریان برگشت محصول از مصرف کنندگان به تولیدکنندگان بررسی شده است. ابتدا زنجیره تأمین مستقیم با مفهوم لجستیک معکوس با اضافه کردن یک مسیر برگشت ارتباط داده شده است. شبکه یکپارچه، شبکه زنجیره تامین حلقه بسته سبز (GCLSC) نامیده می شود. پژوهش حاضر درصدد است با ارائه مدل ریاضی چندهدفه برنامه ریزی آمیخته با اعداد صحیح و بهینه سازی آن به گونه ای عمل کند که مجموع هزینه ها و میزان مواجهه کارکنان با مواد شیمیایی زیان آور به حداقل مقدار ممکن برسد؛ بنابراین معیارهایی با عنوان «حدود مجاز مواجهه شغلی» به منظور صیانت نیروی انسانی برای کلیه مراکز تولید در نظر گرفته شده است. بر اساس مفهوم جبهه پارتو، یک الگوریتم جست وجوی چند هدفه ارائه شده است که برای تغییر جهت در فضای اهداف از مکانیسم پیشنهادی وزن های متغیر در روش مجموع وزن دار استفاده می کند. مقایسه عملکرد الگوریتم بر اساس توابع هدف، کارایی مناسب روش مجموع وزن دار در حل مسائل برنامه ریزی تولید و کنترل موجودی را نشان می دهد. نتایج نشان دهنده میزان مواجهه کارکنان با عوامل شیمیایی در حدود مجاز استاندارد مواجهه است؛ به طوری که سایر هزینه ها در حداقل مقدار ممکن قرار گرفته اند. در پژوهش حاضر از نرم افزار GAMS استفاده شده است.

مسائل زمان بندی دوره ای به شکل های متنوعی در صنایع و خدمات تعریف می شوند. در این گروه از مسائل تعدادی مشتری یا مراجعه کننده وجود دارند که باید به صورت دوره ای برای دریافت خدمت به سازمان یا ارائه دهنده خدمت مراجعه کنند. مراجعه دوره ای بیماران به پزشکان و مراجعه دوره ای دانشجویان به استادان، مثال هایی از مسائل زمان بندی دوره ای هستند. در این پژوهش شکل جدیدی از مسئله زمان بندی دوره ای مراجعه دانشجویان به استادان معرفی شده که تاکنون در مبانی نظری پژوهش وجود نداشته است. مسئله آن است که برنامه زمان بندی مراجعات دانشجویان به نحوی باشد تا ضمن رعایت محدودیت ها، هدف مسئله که توزیع یکنواخت مراجعات در طول دوره برنامه ریزی است، برآورده شود. رعایت فاصله زمانی بین مراجعات، تعداد مراجعات در طول دوره برنامه ریزی و پیوسته بودن مراجعات دانشجویانی که نیازمند تخصیص بیشتر از یک بازه زمانی هستند از جمله محدودیت های این پژوهش هستند. این مسئله علی رغم ساختار پیچیده ای که دارد با استفاده از برنامه ریزی خطی عدد صحیح محض فرموله شده و به منظور اعتبارسنجی، مدل با در نظر گرفتن دو مثال عددی و یک مثال واقعی و با کمک نسخه 17 نرم افزار LINGO حل شده است. نتایج نشان می دهد که مدل ارائه شده ضمن رعایت کلیه محدودیت ها از زمان پردازش قابل قبولی برخوردار است و در مسائل با ابعاد بزرگ نیز کارایی دارد.

این پژوهش به بررسی مسئله مسیریابی وسایل نقلیه الکتریکی با در نظر گرفتن محدودیت حجم باری خودرو می پردازد که در این مسئله ناوگان حمل ونقل شامل وسایل نقلیه الکتریکی است که با توجه به ظرفیت محدود باتری آنان باید محدودیت های آن نیز در برنامه ریزی توزیع در نظر گرفته شود. به این منظور نقاط شارژ مجدد در شبکه حمل ونقل در نظر گرفته می شود تا در صورت نیاز به شارژ باتری، خودرو شارژ مجدد را انجام دهد و مسیر خود را تکمیل کند. ازآنجاکه وسایل نقلیه الکتریکی به صورت محدود در توزیع کالا استفاده می شوند، باید سایر جنبه های آن را نیز در نظر گرفت. یکی از جنبه های مهم محدودیت حجم باری این وسایل است که نسبتاً فضای باری کمتری دارند. گاهی ممکن است کالاهای تخصیص داده شده به یک وسیله نقلیه از نظر محدودیت وزنی موجه باشد، ولی مجموع حجم کالاها از حجم باری خودرو تجاوز کند؛ درنتیجه در این پژوهش یک مدل برنامه ریزی ریاضی برای فرموله سازی مسئله ارائه می شود؛ سپس چندین نمونه مسئله به منظور اعتبارسنجی طراحی و حل می شود که برای حل در ابعاد بزرگ از الگوریتم شبیه سازی تبرید استفاده خواهد شد.