پژوهشنامه علوم سیاسی

پژوهشنامه علوم سیاسی

پژوهشنامه علوم سیاسی سال یازدهم تابستان 1395 شماره 3 (پیاپی 43) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

تجدید توازن: استراتژی کلان ایالات متحده در دوره اوباما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آمریکا سیاست خارجی دولت اوباما استراتژی کلان تجدید توازن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 623 تعداد دانلود : 37
در حالیکه معمولا گفته می شود که دولت اوباما فاقد هرگونه استراتژی در سیاست خارجی خود است این نوشتار با بررسی متغیرهای داخلی و خارجی موثر بر شکل گیری محیط استراتژیک دولت ایالات متحده، استدلال می کند که دولت اوباما تلاش کرده در چارچوب یک استراتژی منسجم عمل کند. در واقع، اگرچه سیاست خارجی دولت اوباما در نگاه اول پراکنده و غیرمنسجم تلقی می شود اما قرار گرفتن در دوره ریاضت اقتصادی و دوره گذار نظام بین الملل الزامات رفتاری را بر سیاست خارجی واشنگتن تحمیل می کند که با داشتن نگاهی عمیق تر می توان منطق راهبردی بنیادین رفتارهای سیاست خارجی دولت اوباما را درک کرد. به عبارت دیگر، این نوشتار به دنبال چیستی و علل شکل گیری استراتژی کلان ایالات متحده در دوره اوباما است. این پژوهش با استفاده از چاچوب نظری رئالیسم نئوکلاسیک استدلال می کند که تجدید توازن در مولفه های قدرت آمریکا مهمترین مفهوم راهبردی شکل دهنده مجموعه اقدامات دولت اوباما در عرصه سیاست خارجی بوده است.
۲.

بررسی ایستارهای دانشجویان نسبت به سیاست خارجی دولت های نهم و دهممطالعه موردی: دانشجویان رشته علوم سیاسی دانشگاه های شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجدید نظر طلبی صدور انقلاب ایستار غرب ستیزی عدالت طلبی سیاست خارجی دولت های نهم و دهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 521 تعداد دانلود : 29
سیاست خارجی دولت احمدی نژاد تأثیر بسیار بر مناسبات ایران و جهان در برداشت. از این جهت که سیاست خارجی در حوزه علم سیاست جای دارد، عطف به نظر دانشجویان علوم سیاسی، می توان نقاط قوت و ضعف عرصه سیاست خارجی ایران را در دوره دولت های نهم و دهم، نقد و بررسی نمود. از این رو در این پژوهش سعی می گردد با استفاده از ابزار پیمایش (پرسش نامه) و روش توصیفی سیاست خارجی دولت ایشان، از منظر (ایستار) دانشجویان علوم سیاسی و گرایش های زیر مجموعه آن در شهر تهران ارزیابی شود. در نتیجه استفاده از تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی (تفاوت ها و همبستگی) متغیرهای فردی با دیدگاه افراد، یافته ها حاکی از این است که اکثر دانشجویان مخالف سیاست خارجی دولت نهم و دهم هستند. همچنین زن های نمونه آماری نسبت به مردها، سنین بالاتر، مقاطع پیشرفته نسبت به مقطع کارشناسی، رشته های جامعه شناسی، اندیشه سیاسی و مطالعات جهان نسبت به رشته های دیگر و دانشجویان دانشگاه مطالعات جهان، شهید بهشتی و تهران نسبت به دیگران مخالفت بیشتری با سیاست های این دوره از سیاست خارجی داشته اند.
۳.

الگوی رفتاری قدرت های بزرگ در مدیریت بحران های بین المللی در نظام تک چندقطبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام بین الملل مدیریت بحران الگوی رفتاری چندقطبی نظام تک موازنه قوای نامتقارن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 715 تعداد دانلود : 791
آنچه در این پژوهش کانون توجه و تمرکز است، مسئله الگوی رفتاری قدرت های بزرگ در مدیریت بحران های بین المللی تحت تأثیر شرایط و نظمی خاص می باشد. بسته به اینکه ساختار و فرآیند نظام بین الملل چگونه است، نحوه مدیریت بحران ها والگوی رفتاری دولت ها نیز، متفاوت خواهد بود. بنابراین، این مقاله با کاربست نظریه واقع گرایی ساختاری درصدد یافتن الگوی مدیریت بحران ها از سوی قدرت های بزرگ در نظام تک-چندقطبی است. از این رو، سئوال اصلی آن است که اقتضائات نظام تک-چندقطبی چگونه بر الگوی رفتاری قدرت های بزرگ در مدیریت بحران های بین المللی تأثیر گذاشته است؟ بر این اساس، فرضیه این است که محدودیت های نظام تک-چندقطبی الگوی رفتاری قدرت های بزرگ را به سمت «موازنه قوای نامتقارن» در عرصه سیاست بین الملل در مدیریت بحران ها سوق داده است. موازنه قوای نامتقارن به عنوان یک الگوی رفتاری از ابزارهای متفاوتی مانند ابزار نهادی، ابزار ائتلافی، ابزار تهاجمی و ابزار تحریمی بهره می گیرد تا بحران ها را مدیریت کند. سطح تحلیل پژوهش مطابق با نظریه واقع گرایی ساختاری از نوع تصویر سوم یا سطح نظام بین الملل پیروی می کند. روش پژوهش نیز مبتنی بر راهبرد پژهشی توصیفی- تحلیلی می باشد.
۴.

بررسی استراتژی های ایران و آمریکا در پسابرجام طبق نظریه بازی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استراتژی دیپلماسی نظریه بازی ها تحریم ها پسابرجام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 713 تعداد دانلود : 698
در این پژوهش به این موضوع پرداخته می شود که پس از مذاکرات و رایزنی های طولانی برای حل و فصل مسئله هسته ای ایران، طرفین مذاکرات برنامه جامع اقدام مشترک را تصویب نمودند. پس از تصویب برجام، مسائل اساسی و مهم، این است که طرفین مذاکرات در دوران پسا برجام چه استراتژی هایی را اتخاذ می کنند، توافقات و تعهدات چگونه و تا چه میزان عملیاتی می شوند و نهایتاً تحقق یا عدم تحقق آنها چه پیامدهایی در پی خواهد داشت. سؤال پژوهش به این صورت مطرح گردید که با استفاده از نظریه بازی ها، بهینه ترین استراتژی در دوران پسابرجام برای ایران و امریکا چیست. در ادامه نیز این فرضیه را مطرح کردیم که طبق نظریه بازی ها، دیپلماسی پسابرجام میان ایران و امریکا، با اتخاذ استراتژی همکاری متقابل بعنوان بهینه ترین تصمیم، قابل طراحی است. بر اساس شواهد، مدارک و یافته های حاصل از این پژوهش به این نتیجه رسیدیم که دیپلماسی هسته ای پسابرجام میان ایران و امریکا، یک بازی پویا با اطلاعات کامل و تمام است و می تواند بصورت حاصل جمع مثبت و بازی برد- برد باشد. سپس درخت بازی دیپلماسی هسته ای پسابرجام میان ایران و امریکا ترسیم شد و گزینه های پیش روی هر یک از آنها مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه برای پیدا کردن جواب و حل بازی از روش برآیند برگشت به عقب سود جستیم که نتیجه و تعادل نش بازی عبارت بود از: منطقی ترین و ""خوب ترین"" استراتژی در پسا برجام ""رفع تحریم ها و پایبندی متقابل به تعهدات برجام"" خواهد بود.
۵.

شکل گیری نظم شبکه ای در روابط بین الملل و نقش سرمایه اجتماعی در جست و جوی صلح پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه مدنی جهانی سرمایه اجتماعی صلح پایدار خشونت ساختاری نظم شبکه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 608 تعداد دانلود : 704
در این مقاله بر آنیم تا با استعانت از استعاره نظم شبکه ای، پیوند مفهومی مناسبی میان تحولات نوین نظم بین الملل، با ارتقای سرمایه اجتماعی و صلح پایدار، برقرار سازیم. در این راستا از شکل گیری پدیده ای تحت عنوان سرمایه اجتماعی پل زننده (Bridging social capital) به عنوان یکی از پیامدهای شکل گیری جامعه مدنی جهانی به واسطه پیوندهای شبکه ای میان بازیگران نوین نظام بین الملل، برای بررسی امکان پذیری دست یابی به صلح پایدار بهره جسته ایم. گمان نویسنده بر آن است که شکل گیری جامعه مدنی جهانی در نظام بین الملل که یکی از پیامدهای ساختار بندی شبکه ای نوین نظم جهانی است، با ایجاد نوعی از سرمایه اجتماعی، منجر به کاهش خشونت ساختاری در سطح نظام بین الملل شده و امکان دست یابی به صلح پایدار را فراهم می آورد.
۶.

چگونگی گزارش ناامنی سیاسی به شاه در گلستان سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رعیت سقوط شاه ناامنی سیاسی سپاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 800 تعداد دانلود : 549
سعدی یکی از اندیشمندان اجتماعی است که بررسی اندیشه های وی از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی چگونگی گزارش ناامنی سیاسی به شاه در گلستان سعدی است. روش تحقیق در این مقاله از تفهم ساختاری با استفاده از ادغام مستقیم در مجموعه هااست. این مقاله از جنبه نظری، بر پایه نظام اجتماعی پارسونز بنا شده است. در این مقاله، حکایت های باب اول تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان داد که سعدی با استفاده از حکایت و گفتار نرم و شیرین که، در قالب موقعیتها و شخصیتهای مختلف داستان، در تنوعی از کنش های متقابل با یکدیگر طراحی کرده است، تلاش کرده است شاهان را به انتقاد بکشد و وضعیت جامعه و ناامنی شدید مربوط به اقشار مختلف رعیت و سپاهیان و سقوط حکومتِ ناشی از این ناامنی را به شاه گوشزد نماید. وی با استفاد ه از، فرایند مرحله ای بسیار ظریف و زیرکانه توانسته است به این هدف برسد.
۷.

سنجش دعوی « امتناع تأسیس اندیشه سیاسی بر مبنای اندیشه عرفانی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرفان فردیت اندیشه سیاسی فتوت صحبت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 223 تعداد دانلود : 473
فهم سرشت «عرفان» به عنوان بخش مهمی از میراث فکری ایران و ارزیابی رابطه آن با «اندیشه سیاسی» و تبیین و ایضاحِ قابلیت آن در تأسیس اندیشه سیاسیِ هنجاری هدف اصلی این مقاله است. برخلاف رویکردهایی که عرفان را متضمن ناسازه هایی دانسته اند که مانع از سازگاری آن با اندیشه سیاسی شده است، در این مقاله با بهره گیری از روش تفسیری و ارزیابی برخی از مهمترین متون عرفانی نشان داده ایم که نسبتهایی چون دنیا گریزی، فردگرایی، باطنی گری، نخبه گرایی و عقل ستیزی که با استناد به برخی شواهد موجود در میراث تفکر عرفانی از سوی مدعیان ناسازگاری عرفان و سیاست، در جهت اثبات ناسازگاری اندیشه ی سیاسی با تفکر عرفانی ارائه شده است، نوعاً به شکلی گزینش گرانه به کار گرفته شده اند و وافی به مقصود نیستند؛ در مقابل دلالتها و نشانه هایی در سنت عرفانی همانند مصاحبت، مدارا، فتوت و دوستی و ...وجود دارد که گواه سازگاری بین عرفان و اندیشه مدنی و سیاسی است و یا دست کم رویکرد «امتناع» را با چالش جدی مواجه می سازند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۰