عوامل خطر و محافظت کننده پیش بین مصرف مواد در پسران نوجوان ایرانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

سوء مصرف مواد یکی از چالش های پیش روی پسران نوجوان است. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل خطر و محافظت کننده همبسته با مصرف مواد در پسران نوجوان ایرانی بود. داده ها با استفاده از روش مرور نظام مند در چهار پایگاه داده ای سیویلکا، نورمگز، پایگاه اطلاعات علمی (SID)، و پایگاه اطلاعات علمی ایران مورد جستجو قرار گرفتند و 246 مدرک یافت شد. بیست مطالعه فارسی که با روش همبستگی عوامل خطر و محافظت کننده فردی، خانوادگی، اجتماعی و زیستی مرتبط با مصرف مواد روان گردان در پسران نوجوان را در بیست سال گذشته در جامعه ایرانی مورد بررسی قرار داده بودند واجد معیارهای شمول این پژوهش بودند. 20 متغیر به عنوان عوامل خطر و 26 متغیر به عنوان عوامل حفاظت کننده از مصرف مواد شناسایی و گروه بندی شدند. در بین متغیرهای شناسایی شده، 4 متغیر، همبستگی قوی، 35 متغیر همبستگی متوسط و 7 متغیر همبستگی ضعیف با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند. در بین عوامل خطر، خودبیگانگی تحصیلی، هیجان خواهی و هیجان های منفی و در بین عوامل محافظت کننده، رفتار جامعه پسند، تاب آوری و کارکرد خانواده بالاترین همبستگی را با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند. تحلیل یافته ها نشان دادند فراوانی و شدت تجارب هیجانی، بویژه هیجانات منفی مثل غم و خشم و راهبرده ای تنظیم آنها همبستگی قوی با متغیر ملاک مصرف مواد در پسران نوجوان ایرانی دارند.