خوانش روان شناختی معراج نبوی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف از نگارش مقاله حاضر خوانش روان شناختی سفر معنوی حضرت نبی اکرم (ص) به عنوان نمونه عالی رشد و شکوفایی روانی و معنوی می باشد. هرچند الگوهای شکوفایی روانی قبلاً توسط روان شناسانی چون مازلو، راجرز، یونگ و فروید ارائه شده اند، اما این الگوها در نهایت ژرف اندیشی به خودشکوفایی و فردیت یابی اشاره نموده اند که سازه های مبهمی هستند که به خوبی تعریف و تفسیر عمیق نشده اند. در مسیر این مطالعه، علاوه بر قرآن کریم، احادیث و معراج نامه های مختلف، متون عرفانی و سازه های روان شناسی اعماق نیز مورد مداقه قرار گرفته اند. با رویکردی تحلیلی نشان داده شد که معنای باطنی معراج در ارتباط انسان با درون خویشتن و تحقق بخشیدن به پتانسیل شکوفایی فطرت می باشد. شکوفایی مراحلی دارد که شامل فراروندگی و پیمودن مراحل عرفانی می باشد که به صورت نمادین به عنوان هفت آسمان مطرح شده اند. علاوه بر سفر آسمانی که به صورت عمودی پرواز روح مصفا را به ذهن متبادر می سازند، سفر زمینی از کعبه به بیت المقدس (سفر افقی) نیز مورد واکاوی قرار گرفته است. درنهایت، معراج نبوی می تواند به عنوان الگوی جدیدی در روان شناسی مثبت اسلامی مطرح شود و در تحقیقات آتی با رویکرد میدانی و رویکرد تاریخی نیز مورد مطالعه قرار گیرد.