شبکه های اجتماعی اینترنتی و خواندن: شناخت مزایا، معایب و راهکارهای اثربخشی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر شناخت مزایا و معایب شبکه های اجتماعی اینترنتی در حوزه خواندن و راهکارهای اثربخشی از دیدگاه اعضای کتابخانه های عمومی شهر سنندج می باشد. روش: مطالعه حاضر از نوع کیفی است و داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق گردآوری شده است. افراد مشارکت کننده 24 نفر از اعضای کتابخانه های عمومی شهر سنندج در تابستان سال 1395 بودند. نمونه گیری به روش هدفمند انجام گرفت و تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری اطلاعات با روش تحلیل موضوعی انجام گرفت. یافته ها: بر اساس اهداف پژوهش تحلیل داده ها منجر به استخراج 38 موضوع اصلی در 3 مقوله کلی شامل مزایا، معایب و راهکارهای اثربخشی گردید. در مقوله مزایا، موضوعات اصلی شامل دسترس پذیری اطلاعات، آگاهی بخشی، جذابیت ها، تبادل اطلاعات، برقراری ارتباط، شکل گیری اجتماعات خواندن، پر کردن اوقات فراغت، ترویج فرهنگ خواندن، بازاریابی، ایجاد رغبت و خودانگیختگی در خواندن، افزایش خواندن و کسب مشاوره بودند. در مقوله معایب، موضوعات شامل ضعف محتوا، اتلاف وقت، تغییر رفتار خواندن، نیازمندی ها، اثرات مضر بر جسم، اعتیاد به استفاده، جذابیت های بصری و خدمات منحرف کننده از خواندن، ناپایداری محتوا، محدودیت های ساختاری، عدم کسب لذت از خواندن، مجازی بودن، ترغیب به بی هدفی در خواندن، عدم دستیابی به دستاورد روشن، عدم سازماندهی اطلاعات، تغییر ذائقه و ترجیحات مطالعاتی، تأثیر منفی بر حوزه نشر و دشواری پذیریش و سازگاری با رسانه جدید در بین مسن ترها بودند. موضوعات مقوله اثربخشی نیز فرهنگ سازی، ایجاد شناخت، آموزش، محتواسازی، شبکه سازی، نیازسنجی، نیازسازی، هدف گرایی و برنامه ریزی و اعمال کنترل و نظارت بودند. هر کدام از موضوعات نیز دارای زیرموضوعاتی هستند. ارزش/اصالت: ارزش پژوهش حاضر در آن است که با ارائه اطلاعات مناسب در خصوص مزایا، معایب و راهکارهای اثربخشی استفاده از شبکه های اجتماعی در راستای خواندن، شیوه مواجهه صحیح با این رسانه اجتماعی و بهره گیری مؤثر از آن را در راستای خواندن به افراد نشان می دهد.