مطالب مرتبط با کلیدواژه

کمال


۸۱.

تبیین و تحلیل صورتبندی برهان فطرت عشق در تفکر آیت الله شاه آبادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷۳

کلیدواژه‌ها: آیت الله شاه آبادی برهان فطرت عشق فطرت قاعدهتضایف کمال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰
درسنت تفکر اسلامی برهان فطرت در اثبات وجود خدا ، برهانی ملهم از آموزه های قرآنی و مبتنی بر رویکردی انسان شناسانه است. گرانیگاه برهان فطرت ، التفاتی مضمر در نفس انسان نسبت به کمال بحت و مطلق است. آیت الله شاه آبادی به عنوان یک فیلسوف مابعد صدرایی کوشیده تا معطوفیت ذاتی نفس به مفهوم کمال را در آمیزش با قاعده فلسفیِ تضایف در تفکر اسلامی ، همچون تمهیدی جهت اقامه استدلالی برای اثبات وجود متعلق التفات نفس به کار گیرد. در مقاله پیش رو استدلال مذکور (: برهان فطرت عشق)، در قالب دو قیاسِ اقترانی و استثنایی صورتبندی شدهو لوازم و مقومات آن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
۸۲.

بررسی و نقد انتقادات شیخ احمد احسائی به «قاعده بسیطالحقیقة کل الاشیاء» در حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جاویدان خرد بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: بسیط الحقیقه ملاصدرا احسائی کمال نقص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۸ تعداد دانلود : ۳۰۴
بسیط الحقیقه یکی از قواعد مهم حکمت متعالیه است که ملاصدرا به اثبات و تبیین برهانی آن پرداخته است. این قاعده، اهمیت بسیاری در تبیین و حل مسائل گوناگون فلسفی دارد و از دو بخش واجدیت همه صفات کمالی و سلب نقائص آنها تشکیل شده است. شیخ احمد احسائی انتقاداتی را به هر دو بخش این برهان وارد می داند. انتقادات احسائی به قسمت اول این قاعده، ناشی از خلط و مغالطه در بازگشت سلب نقائص و صفات سلبی به ایجاب و دارا بودن صفات کمالی، نبود تعدد جهات و حیثیات در وجود بسیط و سالبه محصله بودن سلب نقائص و نه موجبه معدوله بودن آنهاست. انتقادات احسائی به قسمت دوم این قاعده نیز ناشی از شیئیت وجودی نداشتن اعدام و سلوب،  لذا وجود خارجی نداشتن آنها و تعلق اراده خداوند به همه موجودات حتی صورت های ذهنی است.
۸۳.

مبدأ فضائل و رذائل از دیدگاه علامه طباطبائی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۲)

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی فضائل رذائل توحید ادراکات اعتباری کمال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۰ تعداد دانلود : ۳۸۲
اهمیت اخلاق و تهذیب نفوس انسانی، همواره یکی از دل مشغولی های انسان بوده است. بدون وجود فضائل اخلاقی، زندگی بی معناست. در حقیقت فضائل اخلاقی کمالات انسانی را تعیین می کنند و به زندگی انسان معنا می بخشند. اما تحقق این هدف والا، بدون پیدا کردن مبدأ واقعی برای فضائل امکان پذیر نخواهد بود؛ زیرا تنها با وجود مبدأ واقعی برای فضائل، امکان گفت وگو از فضائل مطلق و تأثیرگذار در سعادت انسان وجود دارد. از این رو، بسیاری از مکاتب اخلاقی برای تحقق این هدف و رسیدن انسان به سعادت، همواره در تکاپو بوده و سعی در ارائه مبدأ واقعی برای فضائل داشته اند. برای پیدا کردن مبدأیی واقعی برای فضائل اخلاقی، باید کمال حقیقی انسان را به دقت تعیین نمود. بر اساس دیدگاه مرحوم علامه طباطبائی، وصول به توحید در مراتب مختلف آن، کمال حقیقی انسان به شمار می آید. این تحقیق بر آن است تا با روش توصیفی اثبات کند که از دیدگاه علامه طباطبائی، توحید ام الفضائل و مبدأ همة فضائل اخلاقی می باشد.
۸۴.

بررسی تطبیقی تأثیر دعا بر گرایش های متعالی انسان از نظر شیعه و مذهب کاتولیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و ششم بهمن ۱۳۹۶ شماره ۲۴۲ «ویژه روانشناسی»

کلیدواژه‌ها: دعا کمال گرایش شیعه کاتولیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۸ تعداد دانلود : ۵۳۱
دعا در مذهب شیعه و کاتولیک جایگاه ویژه ای دارد. اهمیت دعا در این دو مذهب و آثار سازندة آن و نقش مهم گرایش ها در نیل به کمال از یک سو، و اهمیت بحث تطبیقی بین این دو مذهب از سوی دیگر، نویسنده را بر آن داشت که به بررسی تأثیر دعا بر گرایش ها، که یکی از ساحت های وجودی بشر است، از نظر شیعه و کاتولیک بپردازد و وجوه تشابه و تمایز بین آنها را بیان نماید. روش بحث توصیفی تحلیلی است. دعای شیعه خواندن خدا و میل و رغبت به اوست. کمال نهایی شیعی قرب الهی است. دعای کاتولیک صعود ذهن به سوی خدا و طلب امور خیر است و کمال کاتولیکی تشبه به مسیح. دعا با تأثیر بر گرایش های متعالی انسان زمینه ساز نیل به کمال است. به فعلیت رساندن کمال طلبی، حقیقت جویی، و خداجویی از جمله وجوه اشتراک این دو مذهب، و محوریت معرفت بخشی روح القدس، اعطایی بودن محبت و امید، تأکید بر فرزندی خدا و امید در دعای کاتولیک؛ و نیز تمرکز بر معرفت بخشی از طریق محتوا به عنوان زمینه گرایش ها، اکتسابی بودن محبت و امید، تأکید بر عبودیت انسان، و توازن بین خوف و رجا در دعای شیعی، از جمله وجوه افتراق تأثیر دعا بر گرایش ها از نظر شیعه و کاتولیک است.
۸۵.

نسبت اهداف برنامه فلسفه برای کودکان با اهداف تعلیم و تربیت در اسلام

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال اول مرداد ۱۳۹۸ شماره ۱ 27-34

کلیدواژه‌ها: مغایرت اهداف فلسفه کودکان تعلیم تربیت عقل اسلام کمال ایمان تأمل متناظر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۳۹۲
اعتقاد به مغایرت اهداف برنامه آموزش فلسفه به کودکان با اهداف تعلیم و تربیت در اسلام یکی از مهم ترین دلایل عدم اجرایی شدن این برنام در نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور ما به شمار می رود. با توجه به معنایی که در این برنامه برای فلسفه تعریف شده است می توان دریافت که اساس آن پرورش قوه ی عقل است که در متون دینی نیز بسیار بر اهمیت و تربیت آن تأکید شده است. زیرا تربیت عقل موجب تربیت انسان های خردمند و صاحب اندیشه ای خواهد شد که دست یابی به جامعه کمال مطوب را ممکن و میسر می سازند. از طرفی هدف غایی تعلیم وتربیت دینی نیز رساندن انسان به کمال و قرب الهی است که تنها در صورت تربیت کردن عقل به عنوان تکیه گاه ایمان قلبی محقق خواهد شد. با اندک تأملی می توان دریافت که اهداف این دو دیدگاه تربیتی مغایر یکدیگر نبوده، با هم متناظرند.
۸۶.

تحلیل انتقادی تقریر اسپینوزا از برهان وجودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین سال شانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۸) 29 - 50

کلیدواژه‌ها: تصور خدا ضرورت قدرت کمال هستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۸ تعداد دانلود : ۴۲۶
نزد اسپینوزا خدا همان جوهر است که یگانه حقیقت مطلق هستی می شود. اسپینوزا برای اثبات وجود خدا به برهان وجودی متوسل شد و ادعا کرد که برای اثبات وجود عینی خدا، تصور ذاتش کافی است. وی در قضیه یازده از کتاب اخلاق به چهار تقریر از براهین وجودی می پردازد و در آن خدا را اثبات می کند. چهار تقریر او بیانگر استلزام وجود خدا از تصور ذات، ضروری بودن وجود، توانایی و قدرت خدا برای هستی و هستی بخشی به دیگر موجودات است که ناشی از نبودن مانعی برای عدم اوست. در نتیجه، می توان او را کامل ترین وجود قدرتمند و نامتناهی ضروری دانست. به طور کلی، تمامی براهین به همان تصور واضح و متمایز دکارتی از خدا برمی گردد که از طریق تصور ذات او، وجودش اثبات می شود. در واقع، براهین او یا بازسازی براهین قبلی هستند یا تکرار دقیق آنها که با اختلاف های جزیی در قالب قضیه جداگانه ای مطرح شده اند.
۸۷.

چیستی لذت از منظر ابن سینا و فخر رازی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال هفدهم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۶۸) 37 - 61

کلیدواژه‌ها: لذت لذت عقلی ادراک نیل کمال خیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۴۲۸
«لذت» از اساسی ترین انگیزه های رفتار آدمی است که مورد توجه ویژه فیلسوفان قرار گرفته است. ابن سینا پاسخ به پرسش «چیستی لذت» را از طریق شناخت نفس و قوای ادراکی آن میسر می داند. از نظر او، لذت عبارت از ادراکی حضوری است که از دستیابی مدرِک به آنچه در نظرش کمال و خیر به شمار می رود، حاصل می شود و به واسطه ادراک، کمال و خیر ذومراتب و تشکیکی است. فخر رازی نظریه متزلزلی دارد؛ گاهلذت را بی نیاز از تعریف می داند و گاه آن را به ادراک ملائم تعریف می کند. او مراتب چندگانه ای برای آن در نظر نمی گیرد و تنها معتقد به وجود لذت عقلی بوده، لذات حسی را رفع الم یا تغییر حالت می داند. در این مقاله به تحلیل و بررسی ماهیت لذت از دیدگاه این دو فیلسوف می پردازیم.
۸۸.

نقش حرکت جوهری در تکامل انسان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیستم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۹) 156 - 175

کلیدواژه‌ها: حرکت کمال حرکت جوهری جسمانیه الحدوث روحانیه البقاء استکمال نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۹ تعداد دانلود : ۵۱۵
بحث حرکت، تاریخی به درازای تاریخ بشر دارد؛ به گونه ای که پیشینه آن به پیش تر از طرح مباحث مهمی همچون «وجود» و «عقل» در فلسفه می رسد و از این رو، جایگاه رفیعی در تاریخ فلسفه دارد. از جمله نخستین فیلسوفانی که به این مهم پرداخته اند آناکسیمندر است که به حرکت ازلی در جهان قائل بود. همچنین نظریه حرکت جوهری در فلسفه هراکلیتوس قابل رصد و پیگیری است. فیلسوفان مسلمان نیز به این مهم نگاهی ویژه داشته اند و مباحث گوناگونی را با محوریت مبحث حرکت طرح کرده اند. «حرکت» از مباحث مهم وجودشناسی، معرفت شناسی، جهان شناسی و انسان شناسی در فلسفه است. ما در این نوشتار به مباحث انسان شناسی حرکت، آن هم از زاویه ای خاص خواهیم پرداخت و نقش «حرکت جوهری» را در مسئله «رابطه نفس و بدن» و استکمال جوهری انسان بررسی خواهیم کرد. در ادامه با توجه به اینکه نظریه «حدوث جسمانی نفس» از لوازم حرکت جوهری است، نظریه تکامل نفس را بررسی کرده و صیرورت آن را از بدن مادی تا تجرد محض پی می گیریم و در پایان، با نظری به روایت های خلقت نفس به ارزیابی توجیه ملاصدرا می پردازیم.
۸۹.

دو امشاسپند خرداد و امرداد و نشانه های آنان در شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۰۲

کلیدواژه‌ها: خرداد کمال امرداد جاودانگی ویژگی های عمومی ویژگی های اختصاصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۰ تعداد دانلود : ۴۴۴
در میان آثار ادب فارسی، شاهنامه بی شک نزدیک ترین آنها به سامانۀ باور شناختی ایران باستان است. در این مقاله کوشیده ایم که با استفاده از روش تحلیل محتوا نشانه های استوار و گمان آمیز دو امشاسپند خرداد و امرداد را در شاهنامه تحلیل نماییم. هدف پژوهش پاسخ به این سؤال است که چرا اندیشۀ امشاسپندان با وجود اهمیت معرفتی آن در متن شاهنامه به حسب ظاهر چنین کم اثر و بی فروغ است. در این پژوهش پس از ذکر معانی و ویژگی های عمومی امشاسپندان و نیز کارکرد های اختصاصی خرداد و امرداد به جست و جوی نشانه های آشکار و پنهان این دو امشاسپند در شاهنامه پرداختیم. علاوه بر یافتن تنها ذکر صریح این دو امشاسپند در شاهنامه، تمامی مواردی که ویژگی های عمومی امشاسپندان و اختصاصات این دو را در بر دارند شمارش کردیم و پس از محاسبۀ میزان بسامد آنها به تحلیل محتوایی و مفهومی یافته ها پرداختیم. در اثر این پژوهش، نتایجی همچون یافتن تنها یادکرد امشاسپندان در داستان کیخسرو و پیوند آن با کمال و جاودانگی وی، حضور کارکرد مذهبی و باور شناختی امشاسپندان و عدم تلقی فلسفی و هستی شناختی از آنان، وجود هشت یادکرد از امشاسپند خرداد به عنوان خرداد ماه و خرداد روز و عدم یادکرد امرداد در این معانی و دست یافت های دیگر حاصل گردید.
۹۰.

راهبردها و روش های نهادینه سازی فرهنگ قرآن بر پایه گرایش فطری انسان به کمال و زیبایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: قرآن فرهنگ قرآن گرایش فطری کمال زیبایی نهادینه سازی روش های نهادینه سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۳۸۷
مربیان و فرهنگ سازان در فرایند تبلیغ، تعلیم و تربیت ناگزیرند برای نهادینه سازی فرهنگ قرآن، به گرایش های فطری بشر توجه ویژه کنند؛ چون قرآن کلام خداوند فطرت آفرین، و زبان قرآن هماهنگ با فطرت آدمیان است. این نوشته درصدد تدوین راهبردهایی تربیتی است که از گرایش فطری انسان به زیبایی و کمال استنتاج می شود و نیز بر آن است تا با کشف روش های مناسب برای اجرای این راهبردها، جهان بینی، باورها و ارزش های قرآنی را در مخاطبین قرآن نهادینه کند. در این پژوهش، برای استنتاج هر راهبرد و روش های مربوط به آن، از الگوی منطقی «فرانکنا» استفاده شده و شواهد قرآنی و روایی نیز برای مبانی، اصول و روش های مورد بحث ارائه شده است. در این زمینه بر مبنای «عشق به کمال مطلق»، راهبردهای «تبیین کمال بخشی فرهنگ قرآن»، «معرفی کمالات قرآن و فرهنگ قرآن» و «تقویت و ارتقای حس کمال خواهی» و بر مبنای «گرایش به زیبایی»، راهبردهای «رعایت زیبایی و آراستگی در نهادینه سازی»، «برجسته سازی زیبایی های قرآن» و «تقویت و اعتلای ذائقه زیبایی شناختی» استخراج شده و مجموعاً 24 روش نیز برای اجرای این راهبردها ارائه شده است.
۹۱.

مقایسه تعریف زیبایی از منظر فارابی و آکویناس؛ با تاکید بر مفهوم کمال

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر و رسانه سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 29 - 52

کلیدواژه‌ها: زیبایی کمال کمال ثانی فارابی آکویناس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۶ تعداد دانلود : ۴۶۳
فارابی در بستر فلسفه اسلامی و آکویناس در بستر فلسفه مسیحی هر دو در تعریف «زیبایی» از مفهوم «کمال» بهره می برند. این نوشتار، با روش گردآوری اسنادی و تحلیل محتوا، تعاریف زیبایی و مفهوم کمال در آنها از منظر فارابی و آکویناس را بررسی می کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که این دو فیلسوف در چگونگی پرداختن به تعریف زیبایی و مراتب آن با یکدیگر اشتراک دارند، اما فارابی به مفهوم «کمال» در تعریف زیبایی اهتمام بیشتری دارد و به جای آن، آکویناس به «لذت»، «تناسب» و «وضوح» می پردازد که در تعاریف فارابی به طور صریح اشاره نمی شوند. نکته مهم دیگر گره زدن بحث زیبایی با اقانیم سه گانه از سوی آکویناس است که فارابی چنین پرداختی در باب مفاهیم اسلامی ندارد. همچنین با آنکه اشاره ای در فلسفه آکویناس مبتنی بر ذهنی بودن زیبایی وجود دارد، در جمع بندی کلی، زیبایی از منظر هر دو فیلسوف را می توان عینی دانست.
۹۲.

کاوش تجربه کمال گرایانه دانشجویان دکتری از برنامه های درسی آموخته شده دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز: یک مطالعه پدیدارشناسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۰ 265 - 287

کلیدواژه‌ها: کمال کمال گرایی برنامه درسی اجراشده دستاوردهای تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۳۲۳
هدف از انجام این پژوهش، کشف تجارب کمال گرایانه دانشجویان دکتری دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شیراز از برنامه های درسی آموخته شده این دانشکده بود. طرح پژوهشی در این مطالعه از نوع کیفی و روش مورد استفاده از نوع پدیدارشناسی بود. مشارکت کنندگان بالقوه این پژوهش، دانشجویان دکتری رشته های مختلف دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز بودند که با رویکرد نمونه گیری هدفمند با تکنیک معیار، تعداد 36 نفر از آن ها انتخاب گردید. روش گردآوری داده های این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته وارائه پرسشنامه های بازپاسخ بارویکرد بافت نگارانه بود. پس از دسته بندی، کدگذاری داده ها و تحلیل مضامین صورت گرفت. یافته های این پژوهش حاکی از آن بود پیامدهای حاصل از تجارب کمال گرایی این دانشجویان در چهار مضمون سازمان دهنده سطح اول تقسیم بندی شدند که شامل اهداف خودمدار، اهداف دگرمدار، اهداف جامعه مدار و کمال گرایی منفی است. اهداف خودمدار، دگرمدار و جامعه مدار هریک دارای چهار مضمون سازمان دهنده سطح دوم شامل اهداف علمی، تحصیلی، شخصیتی-اخلاقی و حرفه ای تقسیم شدند. همچنین کمال گرایی منفی خود دارای دو مضمون سازمان دهنده سطح دوم با عناوین موانع شخصی عدم تحقق کمال و موانع تحصیلی عدم تحقق کمال تقسم بندی شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که پیامدهای حاصل از تجارب کمال دانشجویان، به طور کلی به پنج پیامد علمی، تحصیلی، حرفه ای، شخصیتی/ اخلاقی و پیامدهای منفی تقسیم بندی شدند.
۹۳.

مطالعه تطبیقی شاخصه های معنوی روح القدس و سیمرغ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 45-62

کلیدواژه‌ها: روح القدس سیمرغ کمال آگاهی انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۴۳۱
نیاز فطری انسان به کمال و آگاهی باعث شده است در تمامی ادیان مسیری برای رسیدن به این مقام ترسیم شود؛ اما طبیعی است دینی که تعالیم آن به طور کامل از سوی آفریدگار طرح شده باشد، می تواند دقیق ترین مسیر را ارائه دهد. در این مسیر، موجودات مقرب الهی حضور دارند و مؤمنان را یاری می دهند. مقاله حاضر تلاش کرده است با تطبیق روح القدس از مسیحیت و سیمرغ از عرفان اسلامی به این سؤال مهم پاسخ دهد که چه تفاوت هایی در بنیاد آنها و چه شباهت های بنیادینی میان کارکردهای معنوی این دو برای تعالی معنوی مؤمنان وجود دارد. تفاوت ها در دو مورد است: یکی بینش غیرتوحیدی مسیحیان درباره ذات خداوند، که باعث شده است روح القدس برخلاف سیمرغ، منشأ و صاحب آگاهی و کمال نیز باشد؛ در حالی که سیمرغ تنها سفیر الهی است؛ تفاوت دوم به ذات این دو موجود برمی گردد که سیمرغ اساساً نمادی است برای بازنمایی عالم؛ اما روح القدس موجودی روحانی است که گاه نمادهایی نیز برای آن تصوّر شده است. تشابهات، مربوط به روند کمال بخشی بود؛ هم سیمرغ و هم روح القدس بدون محدودیت، امکان تکامل را برای بندگان مهیا کرده اند؛ اما تنها افرادی از این موهبت برخوردار می شوند که ظرفیت کمال را در خود ایجاد کرده باشند. نهایت کمال در هر دو مورد، یکی شدن با آن موجود است؛ در روح القدس، نهایت سلوک، پر شدن از روح القدس است؛ و در سیمرغ، انتهای راه، فنا شدن در نور.
۹۴.

بررسی اعتدال و آثار و موانع آن از دیدگاه شهید مطهری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۷ (پیاپی ۵۹) 65 - 88

کلیدواژه‌ها: اعتدال شهید مطهری کمال افراط تفریط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۶ تعداد دانلود : ۴۱۸
اعتدال یکی از مهم ترین بحث های اخلاقی در دین مقدس اسلام است که مورد توجه بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان از جمله شهید مطهری بوده است. دین اسلام نه تنها در میدان عمل توصیه های ویژه ای به انسان درباره اجرا و عمل به اعتدال دارد بلکه بالاتر؛ سعادتمند شدن جامعه و تشکیل مدینه فاضله را در گرو عمل به اعتدال و دوری از افراط و تفریط قابل تحقق می داند. هدف این مقاله تبیین نظریه اعتدال از دیدگاه شهید مطهری است و سعی شده با روش توصیفی و تحلیلی، عوامل و موانع اعتدال را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد. وبه این پرسش پاسخ دهد که مهم ترین آثار و موانع اعتدال از دیدگاه شهید مطهری کدامند؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که از دیدگاه شهید مطهری آثار اعتدال عبارتند از: کمال، سعادت، هماهنگی در رشد ارزش ها و پیشرفت علمی و مادی و از موانع اعتدال هم می شود به جمود، جهالت، هوی و هوس و نابودی جامعه اشاره کرد. نتیجه اینکه رعایت اعتدال باعث سعادتمندی فرد و در سطح وسیع تر جامعه خواهد شد.
۹۵.

تبیین مساله دعا از نظر فخر رازی با توجه به اهم مبانی انسان شناسی او(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال شانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۰ 31-42

کلیدواژه‌ها: فخر رازی انسان شناسی دعا جبر اختیار کمال تجرد نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۴ تعداد دانلود : ۳۱۷
در تبیین مساله دعا از نظر فخررازی، نباید مبانی انسان شناسی وی را نادیده گرفت. جبر و اختیار ، تجرد نفس و کمال انسان اهم مبانی انسان شناسی هستند که تبیین مساله دعا را تحت تأثیر قرار می دهند. بنا بر اینکه فخر را در این مسائل مهم انسان شناسی صاحب چه اندیشه ای بدانیم، تحلیل مساله دعا متفاوت خواهد شد. این پژوهش با روش تحلیلی و استنادی در پی تبیین مساله دعا از نظر فخررازی مبتنی بر اهم مبانی انسان شناسی ایشان است. یافته های تحقیق نشان می دهد؛ علی رغم تشتت آراء فخر در این مسائل، قول به اختیار و تجرد نفس ارجح است و می بایست بر اساس آن مساله دعا تبیین گردد. هم چنین نگرش جامع فخر به کمال انسان و بررسی از زوایای مختلف نیز تاثیر بسزایی در تفسیر دعا دارد. در این نوشتار با توجه به این مبانی انسان شناسی فخر رازی، مسأله دعا تبیین شده است.
۹۶.

ماهیت و کارکرد محبّت در فلسفه سیاسی اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال بیست و سوم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۸۷) 145-168

کلیدواژه‌ها: محبت حرکت حبی فلسفه سیاسی کمال سعادت عدالت التزام سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۱۱۸۶
وجه به «محبت» بمثابه یک مؤلفه سیاسی اجتماعی را میتوان یکی از نوآوریها و ابداعات علمی در حوزه فلسفه سیاسی مسلمانان عنوان نمود که بگونهای انکارناشدنی با مبانی و ارزشهای دینی ایشان پیوند خورده است. در این میان، موضوعات بسیار زیادی در حوزه محبّت صورت گرفته است که دو مسأله ماهیت محبّت و کارکردهای سیاسی اجتماعی آن در مدینه آرمانی مورد نظر ایشان از اهمیت ویژه ای برخوردارند. سه اصل حرکت حبّی (ابتنای نظام خلقت بر محبّت)، سریان حبّی (جریان مؤلفه محبّت در نظام آفرینش) و در نهایت تألیف حبّی (ساخت اجتماع بشری بر پایه محبّت)، مهمترین نظریات فیلسوفان سیاسی مسلمان در خصوص ماهیت محبّت بشمار می آید. مهمترین کارکردهای سیاسی اجتماعی محبّت در مدینه فاضله مورد نظر متفکران حوزه فلسفه سیاسی در اسلام را می توان در مواردی همچون کمال بخشی و سعادت آفرینی به جامعه انسانی، پذیرش لباس جایگزینی به جای اصل عدالت در مناسبات جامعه انسانی، نقش آفرینی بمثابه محور مناسبات میان حاکمان و حکومت شوندگان و در نهایت، امکان بهره گیری از آن به عنوان مصدر و منبع الزام و فراتر از آن، التزام سیاسی، مورد بحث و بررسی قرار داد.
۹۷.

کمال در زیبایی شناسی ابن سینا و نقد رویکردهای رایج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هستی و شناخت جلد ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: زیبا زیبایی شناسی کمال ابن سینا محسوسات مجردات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۲۱
سخنان مستقیم ابن سینا در مورد زیبایی (جمال) را می توان در چند سطر جمع کرد؛ اما مهم تر از جمع آوری این سخنان، کشف مفهوم کلمات و روابطی است که او در جملات خود مطرح کرده است. یکی از مفاهیم پرکاربرد و مهم در مسئله زیبایی یا جمال در اندیشه ابن سینا «کمال» است. برخی از پژوهشگران در تحلیل کمال مدرَک در محسوسات، کمال مورد نظر ابن سینا را «کمال ثانی» به عنوان «شیء آن گونه که باید باشد» دانسته اند، در حالی که اگرچه ممکن است این سخن صحیح باشد، اثبات این ادعا از عبارت فوق صحیح نیست. بر همین اساس، در این پژوهش تلاش شده است با روش توصیفی تحلیلی، ضمن نقد رویکرد رایج در مورد رابطه کمال و جمال محسوسات، چگونگی این ارتباط با استناد به عبارات او بررسی و تحلیل شود. یافته های این پژوهش با تأکید بر رابطه عمیق کمال و جمال، نشان می دهد که با توجه به تفاوت کمال در موجودات، زیبایی ابن سینا را باید به زیبایی محسوس و غیر محسوس (مجرد) تقسیم کرد. در حقیقت، زیبایی در این دو دسته از موجودات با توجه به نوع کمال مورد نظر در آن ها متفاوت خواهد بود، به این گونه که زیبایی در غیر محسوسات، ذاتی و در محسوسات جزء عوارض آن ها است؛ بنا بر این کمال در نوع اول، کمال اولی و در نوع دوم کمال ثانی است.
۹۸.

کمال انسان در حوزه عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه مکتب صدرایی

نویسنده:
منبع: کلام حکمت سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 43 - 62

کلیدواژه‌ها: انسان کمال عقل نظری عقل عملی صدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۳۱۰
تحقیق حاضر با موضوع «کمال انسان در حوزه عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه مکتب صدرایی»، به بررسی کمال انسان بما هو انسان و چگونگی وصول به آن با استفاده از آثار ملاصدرا و شاگردان مکتب او تدوین شده است. ملاصدرا کمال انسان را در دو بعد معرفتی و عملی دانسته است. کمال انسان در بعد معرفتی، کسب حقایق و معارف حقیقی است که بالاترین درجه آن معرفت به خداوند و فنا در شهود ذات اوست. و کمال در بعد عملی، تطهیر ظاهر و باطن است که حاصل آن قرب و فنا در صفات و افعال خداست؛ به گونهای که انسان متصف به صفات و متخلق با اخلاق الهی شده است. و از مهمترین عوامل برای رسیدن به کمال عبارت است از تفکر و شناخت سلوک علمی، جهاد نفس و ریاضت شرعی، اخلاص و عشق الهی.
۹۹.

تحقیق و توسعه در حوزه "ارتباطات سلامت": یک فراتحلیل از نوع علم شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۵۲ 179 - 202

کلیدواژه‌ها: خودشکوفایی کمال فرهنگ اخلاق اسلامی ه‍ن‍رم‍ن‍دان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۴ تعداد دانلود : ۸۸۴
  هدف اصلی این پژوهش مطالعه و شناسایی "مسیرها و روندها" در تحقیقات و مطالعات مرتبط با "ارتباطات سلامت" در خارج از ایران است.از آنجایی که مقوله "ارتباطات سلامت" در ایران به خصوص از منظر علوم اجتماعی، حوزه ای جدید محسوب می شود، بسیار مهم است که بتوان با ایجاد ارتباط بین مطالعات و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، و از طریق ارایه نمایی جامع و منسجم از آن، به یک نتیجه هدفمند برای تحقیق و توسعه آتی در این حوزه در کشور دست یافت.در این تحقیق، از روش فراتحلیل از نوع "علم سنجی" استفاده شده و جامعه آماری تحقیق نیز، کلیه پژوهش های مربوط به "ارتباطات سلامت" در بازه زمانی 1996 تا 2017 میلادی می باشد.با توجه به نتایج تحقیق و تصویر کلی که از "مسیر و روند" تحقیقات در زمینه ارتباطات سلامت بدست آمد، می توان گفت که این حوزه با سرعت در اقصی نقاط جهان به رشد و متنوع شدن خود ادامه خواهد داد. به خصوص اینکه با ورود زمینه های تحقیقاتی جدید و نیز خصلت بین رشته ای این حوزه، پویایی خاصی به پژوهشگران این عرصه داده است.در این بین، کشورهایی همچون مالزی، هندوستان، آفریقای جنوبی، کره جنوبی و... در سالهای اخیر از طریق ایجاد شبکه های علمی بین المللی و انجام تحقیقات مشترک تجارب خوبی کسب کرده اند که می توان از آنها به عنوان الگو برای تعیین سمت و سو و روند توسعه و تحقیقات مرتبط با آن در آینده بنماید.