فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۲۰۱ تا ۱٬۲۲۰ مورد از کل ۹٬۱۵۱ مورد.
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، تبیین مبانی، اهداف، اصول و روش های تربیت حماسی در شاهنامه فردوسی (برای نظام تعلیم وتربیت رسمی) است. روش این پژوهش ازحیث هدف کاربردی و ازلحاظ رویکرد، کیفی است و ازحیث جمع آوری اطلاعات به شیوه تحلیلی و استنباطی نگاشته شده است. جامعه پژوهش، شاهنامه فردوسی و آثار وابسته به آن بوده است. باتوجه به یافته های این مقاله، می توان گفت که تعریف حکیم ابوالقاسم فردوسی از تربیت حماسی، تربیتی است که شجاعت و مبارزه را با عقلانیت و اخلاق مندی توأم کرده و عشق به وطن و دیگر دوستی را جایگزین خود دوستی می کند. با این تعریف، می توان مبانی تربیت حماسی در اندیشه وی را در گزاره های زیر خلاصه کرد: «انسان حماسی در شرایط سخت ثابت قدم است»؛ «جهاد پایه عمل تربیت حماسی است»؛ «نقش رهبر در فرایند تربیت حماسی بارز است»؛ «انسان حماسی در همه حال به یاد خداست». هدف تربیت حماسی پیش از هر چیز توجه به حق و جلب رضایت او بوده و پس از آن می توان از عدالت خواهی و ظلم ستیزی، شجاعت پروری، خردورزی نام برد. باتوجه به این مبانی و اهداف، اصول تربیت حماسی عبارتند از: عزت مداری، ایثار و ازخودگذشتگی، هدایت و رهبری، خدامحوری. درنهایت از روش های تربیت حماسی می توان به روش سخت کوشی، اهتمام به امور هم نوعان، الگوگیری و توکل و اعتماد به خداوند اشاره کرد.
بررسی انتقادی نظریه خطاانگاریِ جان مکی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تأملات اخلاقی دوره دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱
102 - 115
حوزههای تخصصی:
دیدگاه جان مکی در فرااخلاق به نظریه خطاانگاری در باب اخلاق نامور است. این دیدگاه، به طور کلی، گفتار اخلاقی را دست خوش خطا می داند. مکی در تلاش برای اثبات دیدگاه خود از دو استدلال که یکی مبتنی بر نسبیت است و دیگری مبتنی بر غرابت، یاری گرفته است. در اولی به تنوع قوانین و آداب در جوامع مختلف متمسک می شود و در دومی که خود آن را مهم تر و دارای کاربردی عمومی تر می داند و متشکل از دو بخش متافیزیکی و معرفت شناختی است، چنین استدلال کرده است که چنان چه واقعیات اخلاقی در جهان عینیت داشته باشند، مستلزم آن خواهد بود که با پدیده هایی عجیب و غریب مواجه باشیم. او نتیجه می گیرد اظهار اینکه ارزش های عینی در عالم وجود دارد، گفتن امری بی معنا نیست؛ ولی به طور کلی خطا و کاذب است. در این مقاله، ضمن توصیف نظریه مذکور با نگاهی تحلیلی-انتقادی، به نقد و بررسی آان پرداخته شده است که بر اساس آن به نظر می رسد دیدگاه جان مکی در فرااخلاق راه حل معارضه میان واقع گرایی و ضد آن نیست.
نقد و بررسی مؤلفه های نظریه ی سرمایه ی جنسی براساس آموزه های اسلامی و اشارات آن برای تربیت جنسی زنان و دختران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، نقد و بررسی مؤلفه های سرمایه ی جنسی بر مبنای آموزه های اسلامی (آیات و روایات اسلامی) و تبیین اشارات آن جهت هدایت تربیت جنسی مطلوب زنان و دختران است؛ رسیدن به این منظور با مقایسه ی تطبیقی بین مؤلفه های سرمایه ی جنسی در غرب و اسلام انجام شد؛ سپس نقد و انتقاداتی با تکیه بر قران و روایات اسلامی به این نظریه ی غربی مطرح گردید و درنهایت اشارات و ارائه ی راهکارهایی جهت هدایت این سرمایه به منظور تربیت جنسی مطلوب زنان و دختران ارائه شد. پژوهش حاضر که به شیوه ی توصیفی- تحلیلی به رشته ی تحریر درآمده است از حیث ماهیت در زمره ی پژوهش های نظری و ازلحاظ هدف از پژوهش های بنیادی محسوب می شود. یافته های پژوهش بیانگر آن است که نظریه سرمایه ی جنسی مفهومی کاملاً ابزاری و تولیدی در جهان غرب است. اگرچه این نظریه راهکارهای ورود زنان به عرصه ی رقابت، تجارت و لذت جویی را نشان داده است در عوض موانع و چالش هایی عدیده ای برای زنان به وجود آورد که بر مبنای آموزه های اسلامی می توان برخی از مهم ترین انتقادات آن را در ترویج مفاسد اجتماعی - اخلاقی، بحران های خانوادگی و ازخودبیگانگی و...موردنقد و بررسی قرار دارد. همچنین این پژوهش راهکارها و تدابیر هدایت سرمایه ی جنسی به سمت تربیت جنسی مطلوب را بیان کرده است و آن را در منع زنان از حرکات و بازی با زبان بدن، مدیریت ارتباطات، پوشش مناسب و...نشان داد. بر همین اساس همگی یافته ها دال بر اهمیت و تمرکز این سرمایه در نظام خانواده و پرورش آن در راستای تعدیل روابط جنسی و تحکیم بنیان خانواده است.
عوامل مؤثر بر ارتقاء نقش تربیتی فرماندهان آموزشی یک دانشگاه نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر «شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقاء نقش تربیتی فرماندهان آموزشی یک دانشگاه نظامی است.» این مطالعه ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی تحلیلی است و برای تحلیل داده ها به صورت ترکیبی (کمی و کیفی) از آمار توصیفی و تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش با عنایت به ویژگی های در نظر گرفته شده، 100 نفر از مربیان، فرماندهان و مدیران دانشگاه هستند، که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. پرسشنامه این پژوهش محقق ساخته بوده که پس از جمع آوری مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. روایی پرسشنامه با محاسبه ضریب لاوشه حدود 9/0 و پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرون باخ 899/0 مورد تائید قرار گرفت. محقق برای رسیدن به هدف با مراجعه به متون مربوط به تحقیق، اقدام به جمع آوری مطالب و تهیه مدل چارچوب نظری نموده. نتایج حاصل شده نشان داد که عوامل فردی با میانگین 61/4 و عوامل سازمانی با میانگین 42/4 مورد تائید هست.
سرشت انسان در اندیشه هابز و ارزیابی پیامدهای اخلاقی آن بر مبنای آراء علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)
209 - 244
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی، از طریق رجوع به اندیشه های انسان شناختی توماس هابز، درپی پاسخ به این سوال برآمده است که سرشت انسان در اندیشه هابز چگونه است؟ تا در پرتو آن و با نظر به اندیشه های علامه طباطبایی پیامدهای اخلاقی آن تبیین و ارزیابی گردد. رجوع به اندیشه های علامه در این خصوص، علاوه بر تبیین پیامدهای دیدگاه هابز، امکان مقایسه تطبیقی و نیز آشنایی با رای صحیح در خصوص هر مورد را فراهم می آورد. یافته های پژوهش نشان می دهد در تلقی هابز، انسان در حرکات و اعمال خود تابع امیال و انفعالات است به گونه -ای که حتی عقل او مسخر امیال و هیجانات او است. در نتیجه برای کنترل انسان، هابز دست یافتن به توافق جمعی و در نهایت به حاکمیت حاکمان تن دادن را می پذیرد، تا سازش میان انسان ها برقرار شود. نتیجه این دیدگاه دست شستن از پشتوانه حقیقی داشتن ارزش های اخلاقی است. در مقابل علامه چون از یک سو انسان را ملکی ملکوتی می داند، از سوی دیگر عقل را توانمند در شناخت حسن و قبح افعال می داند از پشتوانه واقعی احکام اخلاقی، ذاتی بودن حسن وقبح، صدق و کذب پذیری و برهان پذیر بودن آنها سخن می گوید. به اعتقاد علامه وضع و اجرای ارزش های اخلاقی توسط حاکمان- چنانکه هابز به آن اعتقاد دارد- تبعیت از هوای نفس را در پی خواهد داشت و موجب ظلم و ایجاد طبقات اجتماعی می شود. همچنین ضمانت اجرایی ارزش ها را از بین خواهد برد. بدین جهت علامه حقیقت مطلب را در تبیین دیگری جست و جو می کند.
اخلاق و حیوانات: رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تأملات اخلاقی دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲
10 - 24
حوزههای تخصصی:
اخلاق / حقوق حیوانات امروزه یکی از شاخه های مهم و مورد توجه اخلاق کاربردی است . در نیمه دوم قرن بیستم این حوزه به شدت در کانون بحث های فلسفی قرار گرفت و نظریه های گوناگونی در دفاع از حیوانات به وجود آمد . این نوشتار با معرفی اجمالی ِ نظریه های موجود در غرب ، با بهره گیری از اندیشه های بدیع ِ علامه طباطبایی - بر گرفته از آموزه های قرآن کریم - دیدگاهی را در باب جایگاه ِ حیوانات مطرح می کند که با توصیه هایی که در متون روایی در خصوص حیوانات آمده است همخوانی بسیار دارد . علامه طباطبایی با استفاده از آیه 38 اعراف معتقدند حیوانات دارای باورهایی شخصی اند و این باورهای شخصی سبب می شود آن ها رفتار های ِ اخلاقی ِ متفاوتی بروز دهند که باید پاسخگوی آن ها باشند ، ازهمین روی است که حشر آن ها معنا می یابد . بر اساس این دیدگاه چنانچه حیوانات شخص ( person ) نباشند ، حداقل به این جایگاه بسیار نزدیک اند ، و این جایگاه ِ والا ، حقوق ِ اخلاقی ِ بسیار بالایی برای آن ها در پی دارد که در متون روایی ما به آن ها اشاره شده است .
بررسی کارکرد اخلاقی دین با تکیه بر دیدگاه ریچارد داوکینز و آلیستر مک گراث(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
اخلاق پژوهی سال ۴ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۲)
73 - 94
حوزههای تخصصی:
ریچارد داوکینز- زیست شناس تکاملی - به عنوان بزرگ ترین مبلّغِ الحاد جدید با بنا نهادن اخلاق بر بنیانی تکاملی و طرح انگاره «زایتگایست اخلاقی» در صدد برآمده تا کارکردهای اخلاقی دین را نفی و انکار کند. در سوی مقابل، آلیستر مک گراث - زیست شناس و الهیدان معاصر مسیحی و یکی از منتقدین جدیِ الحاد جدید - ضمن دفاع از کارکردهای اخلاقی دین، رویکرد و مواضع خداناباورانه داوکینز را مورد نقد قرار داده و از کارکردهای اخلاقی دین دفاع کرده است. مک گراث، رویکرد داوکینز در زمینه تکامل فرهنگی و اخلاقی را دنباله و ادامه، طرح و ادعای ادوارد ویلسون - زیست جامعه شناس هارواردی - دانسته و ضمن نقد و ناموجه دانستن ادله او، تقلیل گرایی، عدم توجه به عنصر قصد مندی انسان و همچنین عدم ارائه دلیل متقن و علمی را از مهمترین اشکالات نظریه و رویکرد داوکینز دانسته است. در این پژوهش، با هدف تبیین و ترسیم تمایز و تقابل دیدگاه ها و مبانی این دو اندیشمند معاصر، پس از اشاره به منشا و مبانی نظریه داوکینز و طرح نقدهای مک گراث بر انگاره های داوکینز، به بررسی و نقد رویکرد و نوع مواجهه این دو فیلسوف - به روش فلسفی و تحلیلی - پرداخته شده است. شایان توجه است که اشکالات مک گراث، در مجموع، مفید و اثر بخش اند، اما در برخی موارد، تبیین کافی و جامعی از سوی او صورت نپذیرفته است.
الگوی شبکه محور بهزیستی روان شناختی قرآن کریم مبتنی بر تفسیر نمونه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷
167 - 195
حوزههای تخصصی:
بهزیستی روان شناختی،یکی از مسائل مهم و گم شده همیشگی بشر بوده و قرآن کریم به عنوان آخرین و کامل ترین کتابی که برای هدایت انسان ها ازجانب خداوند متعال نازل شده، بهترین راه را به وی نشان داده است که می تواند زمینه خوشبختی او در دنیا و آخرت را فراهم می کند. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های بهزیستی روان شناختی ازمنظر قرآن کریم و با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت گرفته و بدین منظور، پس از مطالعه و بررسی کل آیات قرآن کریم و مشخص کردن آیات مرتبط با موضوع، 505 آیه براساس تفسیر نمونه تحلیل شده است. یافته ها درقالب چهارده مضمون سازمان دهنده، شامل ایمان به مبدأ و معاد، عمل کردن به آیات قرآن ، آراستگی به فضایل اخلاقی، تبعیت از اسلام، عمل صالح، تقوا، امیدواری، بردباری و پایداری، اتکال به خداوند متعال، عبادت و بندگی، تهذیب و تزکیه نفس، برقراری ارتباط مثبت، تشکیل خانواده و رضایتمندی، و 98 مضمون پایه استخراج شد ند؛ سپس نتایج حاصل شده درچهارچوب شبکه مضامین به دست داده شد و نهایتاً این یافته به دست آمد که در قرآن کریم ، بهزیستی روان شناختی، موردتوجه ویژه بوده و خداوند متعال برای ارتقادادن بهزیستی روان شناختی انسان ها برنامه ای کامل و جامع را در قرآن عرضه کرده است.
نقش خیال در زیست اخلاقی از منظرعرفان اسلامی با تأکید بر دیدگاه ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اخلاق وحیانی سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)
265 - 290
حوزههای تخصصی:
زیست اخلاقی همواره دغدغه اصلی ادیان و اندیشمندان بوده و عقل و وهم به عنوان دو رکن لازم برای تحقق زیست اخلاقی مطرح بودهاند؛ حال آنکه اصولا این دو بدون استعانت از عنصر خیال اثر بخش نخواهند بود. در اندیشه عرفان اسلامی خیال یکی از ارکان تشکیل دهنده نظام هستی (خیال منفصل) و نهاد انسان (خیال متصل) بوده است. مسأله این تحقیق این است که از منظر عرفان اسلامی، بهویژه اندیشههای ابن عربی میان عالم خیال و حقائق اخلاقی چه نسبتی برقرار است و قوه خیال چه نقشی در زیست اخلاقی دارد؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از دادههای کتابخانهای نشان میدهد که سالک با تکیه بر توانمندیهای قوه خیال میتواند با صور نورانی موجود در خیال منفصل مرتبط گشته و با تهذیب خیال از خواطر شیطانی و نفسانی به مشاهده معانی اخلاقی متمثل شده در عالم مثال بپردازد که نتیجه آن ایجاد انگیزه، شور، رغبت و اراده مستمر در جهت اخلاقی زیستن و تحصیل اخلاق توحیدی است.
توریه در سیره پیامبر (ص) و ائمه (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۱
۴۹-۶۸
حوزههای تخصصی:
برای دروغ استثائاتی مانند حفظ جان و آشتی شمرده اند. در کنار آن مستثنیات، از توریه نیز به عنوان راهی برای فرار از دروغ یاد می شود و به روایاتی از پیامبر| و ائمه^ استناد می کنند که بخشی از این روایات، سیره عملی آن بزرگواران است. مقاله حاضر با رویکرد تاریخی حدیثی ضمن تلاش برای استقرای این روایات، به بررسی اعتبار منابع و متن آنها می پردازد تا به این پرسش پاسخ دهد که: سیره عملی پیامبر| و ائمه^ در این باره چگونه بوده است؟ نتیجه ای که از این بررسی به دست می آید آن است که از مجموع 22 روایتی که بدان دست یافتیم، برخی به لحاظ منبع و سند قابل اعتماد و انتساب به معصوم نیست و برخی دیگر مصداق توریه به شمار نمی رود؛ فارغ از اینکه سخنی صریح و بدون پنهان کاری است یا در ردیف دیگر مجوزهای شرعی مانند تقیه یا تاکتیک جنگی قرار می گیرد.
بررسی تطبیقی خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی و تبیین دیگرگرایی خداسو(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
اخلاق سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۲ (پیاپی ۶۵)
81 - 114
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی و تبیین دیگرگرایی خداسو انجام گرفته است. طبق خودگرایی روان شناختی، انسان ها کاری را جز برای تأمین منافع خود انجام نمی دهند و حتی هنگام کمک به دیگران و فداکاری نیز در ورای این انگیزه دیگرگرا، منافع شخصی نهفته است. روش این تحقیق، توصیف و تحلیل منابع خودگرایی و دیگرگرایی روان شناختی است. همچنین، منابع اسلامی با روش تفسیری و فهم احادیث بررسی شد. بر اساس یافته های تحقیق، شش دسته از دلایل خودگرایان برای نفی دیگرگرایی قانع کننده نیستند که عبارت اند از: ۱. تفسیر مجدد انگیزه ها؛ ۲. مالکیت شخصی؛ ۳. استدلال لذت گرایانه؛ ۴. خودفریبی؛ ۵. انگیزش تربیت اخلاقی؛ ۶. خودکاوی. به علاوه، دلایل دیگرگرایان و عمدتاً باتسون برای اثبات دیگرگرایی با روش تجربی کفایت نمی کند. بر اساس نظر اندیشمندان اسلامی، مهم ترین راهکار برای رفع این مشکل، پذیرش توأمان خود طبیعت گرا و خود اخلاقی و الهی برای انسان است. از طرفی، از منابع اسلامی، سه نوع انگیزه برای معتقدان به خدا به دست آمد: خودگرا، دیگرگرا و خداسو. سپس با توجه به این تقسیم بندی، انگیزه های انسان و وجوه مختلف آن تبیین و در نهایت، دیگرگرایی خداسو به عنوان تبیین جامع تر برگزیده شد. در نتیجه، بسیاری از دلایل خودگرایی به خود الهی یا اخلاقی انسان مربوط می شود که در واقع، دیگرگرایی است.
بررسی رابطه علی ترومای سازمانی و سکوت سازمانی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی مدیران (مورد مطالعه: شرکتهای بانک ملت)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
سازمان ها با تلاطم و دگرگونی مواجه می باشند. این امر ایجاب می نماید که با اتخاذ راهکارهایی درمواجه با شوک های شدیدی که در نتیجه این دگرگونی ها به آن ها وارد می گردد، بتوانند در صحنه رقابت باقی بمانند. تئوری ترومای سازمانی یکی از جدیدترین تئوری ها در عرصه رفتار سازمانی و مدیریت می باشد که با هدف اثرات روانی و جسمی برای فرد و گروه در یک سازمان مورد بررسی قرار می گیرد. هدف این پژوهش، بررسی رابطه علی ترومای سازمانی و سکوت سازمانی با توجه به نقش میانجی هوش هیجانی مدیران می باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها از نوع پژوهش های توصیفی – پیمایشی به شمار می آید. جامعه آماری پژوهش، تعداد 758 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت های بانک ملت می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ای به تعداد 255 نفر انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری و از نرم افزار PLS Smart استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ترومای سازمانی با سکوت سازمانی رابطه مثبت و معنادار و ترومای سازمانی با هوش هیجانی رابطه منفی و معناداری دارد. همچنین بین هوش هیجانی و سکوت سازمانی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. با توجه به میزان سکوت سازمانی، توجه بیشتر به عوامل موثر در ترومای سازمانی ضروری است. پیامدهای حاصل از ترومای سازمانی، اثرات تخریبی زیادی بر سازمان ها و به ویژه سرمایه های انسانی می گذاردکه ماحصل آن به صورت سکوت سازمانی تجلی می یابد.
طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت دینی در دوره پیش دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف اصلی تحقیق حاضر، طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت دینی در دوره پیش دبستانی بوده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است که به روش کیفی و با استفاده از سنتزپژوهی انجام گرفته است. جامعه ی آماری را کلیه پژوهش های داخل کشور مرتبط با موضوع در فاصله زمانی 1379 تا 1399 و 1999 تا 2019 تشکیل می دهد که از بین آنها 49 پژوهش (38 مورد داخلی و 11 مورد خارجی) به عنوان نمونه به شیوه ی هدفمند انتخاب و با استفاده از الگوی شش مرحله ای روبرتس مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته مهم تحقیق، ارائه الگوی پیشنهادی برنامه درسی تربیت دینی برای دوره پیش دبستانی است که متشکل از عناصر دهگانه مبتنی بر رویکرد اَکِر می باشد. نتیجه گیری : در تربیت دینی کودکان پیش دبستانی، باید با رویکردی کل نگری، همه ابعاد وجودی نوآموز مورد توجه قرار گیرد. هدف غایی، شکوفایی فطرت کودک و زندگی پاک است، که از طریق اهداف میانی و رفتاری نوآموز دست یافتنی می باشد. محتوای آموزشی باید مبتنی بر آموزه های دینی و اهداف آموزشی بوده و از طریق فعالیت های تدریس- یادگیری متناسب با علایق و نیازهای رشدی کودکان توسط مربی دارای صلاحیت های اخلاقی- اعتقادی و حرفه ای در اختیار متربی قرار گیرد. نقش مربی عمدتاً باید الگویی و هدایت گری باشد و شکوفایی فطرت دینی را در کودکان تسریع کند. مواد آموزشی باید متنوع و به صورت بسته آموزشی انتخاب شود. فضای آموزشی باید دارای امکانات بازی، شاد و با نشاط، محرک حس کنجکاوی کودکان باشد. ارزشیابی باید فرایندی و با استفاده از ابزارهای متنوع مانند مشاهده رفتار، پوشه کار و نظر اولیاء صورت گیرد.
تاثیر سلب حق بر کرامت ذاتی و شخصیت انسانی در حقوق مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
قانون مدنی در ماده959 به سلب حق به طورکلی ودر ماده 960 اختصاصا به سلب حقوق مربوط به شخصیت پرداخته است. منع سلب حریت ریشه در حیثیت وکرامت ذاتی انسان دارد. اما از طرفی، لازمه زندگی اجتماعی و نیز خانوادگی، محدود شدن شخص از برخی از حقوق و آزادی های ناظر بر شخصیت انسانی است. لیکن سلب حق به طور جزئی نیز تا جایی مجاز است که بر خلاف نظم عمومی واخلاق حسنه نبوده و احساست عمومی را جریحه دار نسازد. در این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی این یافته ها حاصل شده است که، ضمانت اجرای سلب کلی حقوق مربوط به شخصیت و نیز سلب جزئی آن در مواردی که خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه است بطلان است . اما در مواردی که سلب حق جزئی و مشروع است عدم رعایت تعهدات توسط متعهد به سلب حق، موجب مسئولیت مدنی وی است.
سلامت اجتماعی، افساد فی الارض و محاربه از منظر فقه وحقوق اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵)
325-342
حوزههای تخصصی:
هدف تحقیق حاضر بررسی و مقایسه افساد فی الارض و محاربه در فقه و حقوق اسلامی است و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با گردآوری منابع از طریق روش کتابخانه ای، ضمن بررسی مفهوم و قلمروی محاربه، بغی و مفسد فی الارض در اصطلاح و فقه اسلامی، پیشینه و ارکان و مصادیق این جرایم در قوانین پیشین و تحولات آن ها در قانون جدید مجازات اسلامی را مورد بررسی قرار داده است. یکی از مصادیق بارز افساد فی الارض ،محاربه می باشد به طوری که ممکن است جرمی افساد فی الارض باشد ولی محاربه نباشد، ولی هر محاربه ای افساد فی الارض است و از طرف دیگر محاربه ای که در قرآن و فقه به آن اشاره شده است بیشتر به محاربه با خدا و رسول خدا (ص) می باشد ولی در قانون مجازات اسلامی محاربه یکی از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی است.
تحلیل محتوای کتاب های فارسی متوسطه اول بر پایه ساحت های شش گانه تربیت در سند تحول بنیادین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶
151 - 177
حوزههای تخصصی:
هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه به ساحت های شش گانه تربیت در سند تحول در کتاب های فارسی متوسطه اول (1399-1400) و ارزیابی انطباق محتوای این کتاب ها با ساحت های یادشده است. در این پژوهش که با استفاده از روش تحلیل محتوای کمّی و با واحد تحلیل جمله انجام شده است، ابتدا با توجه به هدف های سند تحول بنیادین در دوره یادشده، مؤلفه های مربوط به هر ساحت (شامل ساحت اعتقادی، عبادی و اخلاقی: 31 مؤلفه؛ ساحت اجتماعی و سیاسی: نُه مؤلفه؛ ساحت زیستی و بدنی: چهار مؤلفه؛ ساحت علمی و فناوری: نُه مؤلفه؛ ساحت اقتصادی و حرفه ای: دَه مؤلفه؛ ساحت تربیت زیبایی شناختی و هنری: نُه مؤلفه) را استخراج و تبیین کرده ایم؛ سپس متن کتاب های موردبحث را براساس این مؤلفه ها بررسی کرده و داده های هر بخش را با استفاده از شاخص های آماری-توصیفی (فراوانی و درصد) تجزیه و تحلیل کرده ایم. طبق نتایج به دست آمده، از مجموع 688 فراوانی، ساحت تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی با 262 واحد و ساحت تربیت زیستی و بدنی با نوزده واحد، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین فراوانی هستند؛ همچنین بالاترین ضریب اهمیت (0.17176) و بارِ اطلاعاتی (0.99704) به ساحت اعتقادی، عبادی، اخلاقی و پایین ترین میزان به ساحت تعلیم و تربیت اجتماعی و سیاسی با ضریب اهمیت 0.15648 و بارِ اطلاعاتی 0.90833 اختصاص دارد. توجه به ساحت اعتقادی و اخلاقی در کتاب های مورد مطالعه به عنوان اولویت اول، با هدف های کلی سند تحول بنیادین مناسبت و مطابقت دارد؛ اما بازنگری در محتوای این آثار ازمنظر ساحت تربیت زیستی و بدنی، با توجه به نیازهای جسمانی و وضعیت سنی فراگیران در دوره متوسطه اول، ضروری به نظر می رسد.
ضرورت مربی در تربیت اخلاقی؛ با تأکید بر دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
بحث ضرورت مربی اخلاق، یکی از زمینه های پرچالش در تربیت اخلاقی است. علامه مصباح یزدی(ره)، یکی از اندیشمندانی است که در این زمینه دیدگاه جامعی دارد. اما به دلیل پراکندگی این دیدگاه در آثارشان، نظر ایشان در این مسئله به روشنی تبیین نشده است. این مقاله، به روش کتابخانه ای برای پاسخ به دو سؤال زیر سامان یافته است: آیا از نظر علامه مصباح یزدی(ره)، مربی اخلاق ضرورت دارد؟ آیا فرد بدون مربی توان برنامه ریزی در این زمینه را دارد؟ ضرورت مربی، از چه مرحله ای از تربیت اخلاقی فعلیت می یابد؟ نتایج تحقیق، حاکی از این است که علامه مصباح(ره) با توجه به فساد روز افزون و تقاضای جامعه از روحانیت در درمان بیماری های اخلاقی و رشد معنوی، مربی اخلاق ضرورت می یابد. در پاسخ به سؤال دوم، فرد بدون مربی باید تلاش فراوانی کند و با تسلط به منابع دینی در زمینه تربیت اخلاقی و معنوی برنامه ریزی کند.
پدیدارشناسی تجربه زیسته اساتید از نسبت دیانت با رشد هوش هیجانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از پدیده هایی که در دهه اخیر، مورد استقبال فراوانی قرارگرفته، پدیده ی هوش هیجانی است. دلیل این امر توانایی بالای هوش هیجانی در حل بهتر مسائل و کاستن از میزان تعارضات بین دریافت های فکری و احساسی است. هوش هیجانی، توانایی اداره مطلوب خلق وخوی، وضع روانی، کنترل تکانه ها و عاملی است که هنگام شکست ناشی از دست نیافتن به هدف، در شخص انگیزه و امید ایجاد می کند. پژوهش حاضر به منظور تبیین پدیده چگونگی رشد هوش هیجانی بر اساس تجربه زیسته دینی گروهی از اساتید دانشگاه به منظور ایجاد یک چارچوب مفهومی از نسبت دیانت با رشد هوش هیجانی انجام شد که با رویکرد کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام گرفت. مشارکت کننده ها ده نفر از اعضای هیئت علمی رشته های معارف اسلامی، الهیات و فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید باهنر شهر کرمان بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است. تحلیل و بررسی داده های حاصل از تجربه زیسته اساتید از نسبت دیانت (تربیت دینی) با رشد هوش هیجانی نشان داد که دیانت از سه طریق به اساتید کمک کرده است که مهارت های هوش هیجانی در آن ها ایجاد و پرورش یابد: 1. برخورداری از یک جهان بینی و دیدگاه فلسفی ویژه برگرفته از دین 2. عمل به آموزه ها و دستورالعمل های خاص دین 3. تجلی معنویت در شخصیت افراد (در متن مقاله، چگونگی نسبت این سه مضمون اصلی با مؤلفه های رشد هوش هیجانی، توصیف و تبیین شده اند).
طراحی الگوی اسلامی تربیت جنسی برای کودکان با رویکرد فقهی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تربیت تا بدان جا در تحول فرد و جامعه مؤثر است که می توان ادعا کرد ارزش هر مکتبی، از تربیت شدگان آن مکتب فهم می شود. ضرورت پژوهش روش مند در تربیت جنسی، دغدغه اصلی نگارنده متن پیشِ رو است که با روش تحلیل مضمون و با رویکرد فقهی به الگویی مناسب برای تربیت جنسی کودکان دست یافته است. در این پژوهش، تحلیل مضمون با مطالعه منابع فقهی و تفسیری آغازشده تا مراد آیات و روایات، مشخص و یقینی شود ، سپس، محتوای آیات و روایات کدگذاری شده است. ابزار به کاررفته در تحلیل مضمون شبکه مضامین است؛ به این بیان که نکات کلیدی متن با بیرون کشیدن واژه های پرتکرار، کلیدواژه ها و کشف واژه هایی که هم پوشانی یا رابطه علی دارند جدا می شوند و مضامین پایه را شکل می دهند. سپس، داده ها مکتوب و با صبر و حوصله بازبینی می شوند تا ایده های اولیه برای کشف کدهای مرتبط با هم و نحوه ارتباط آن ها کشف شود که مضامین سازمان دهنده را شکل می دهند. در ادامه، با تلخیص و تلفیق شبکه مضامین مشابه به مضامین فراگیر و کانونی دست می یابیم. پس از تحلیل مضمون آیات و روایات فقهی مرتبط با تربیت جنسی با نرم افزار maxqda و بررسی 24 مضمون پایه، 10 مضمون سازمان دهنده و دو مضمون فراگیر به الگوی اسلامی تربیت جنسی رسیده ایم.
زیست نامه شهدا و لایه های ذهنی مخاطبان: ربایش ها، رانش ها، رویش ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر کندوکاو لایه های ذهنی مخاطبان زیست نامه های شهدا بوده است و این امر با توجه به اهمیت الگوپذیری از شهدا، زنده نگاه داشتن نام و یاد آن ها و نقش خاص آن بزرگ مردان در پیشبرد اهداف تربیتی، ضرورتی آشکار است. در این پژوهش کاربردی، زیست نامه سه شهید انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و مدافع حرم، با روش نمونه گیریِ کیفی«با حداکثر تنوع»، در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد توزیع گردید و پس از انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته، در خصوص کتاب مطالعه شده، تجزیه وتحلیل داده ها به روش کدگذاری استراوس و کوربین، طی سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی، انجام شد. در طی این پژوهش که با روش پدیدارشناسی صورت پذیرفت، 486 مفهوم کشف گردید که بر اساس معنا، ماهیت، ارتباط و تناسب مفهومی، در قالب 32 مقوله جای گرفت. نتایج نهایی نیز، تحت عنوان هشت مضمون بینشی نگرشی، اعتقادی اخلاقی، فرهنگی اجتماعی و فنی ساختاری، در دو محور ربایشی و رانشی، طبقه بندی شد. این عوامل ربایشی و رانشی، عمدتاً ناظر به محتوای زیست نامه ها و کیفیت عملکرد و پردازش نویسندگان، راویان و سایر دست اندرکاران بوده است. همچنین تحلیلی از رویش های (آموزه های تربیتی) این زیست نامه ها نیز، در سه بُعد شناختی، عاطفی و عملی، ارائه گردید. نتایج پژوهش صورت گرفته، حاکی از آن است که مطالعه زیست نامه های یادشده، درمجموع، در اکثر مخاطبان، نوعی ربایش نسبت به این زیست نامه ها و نیز آرمان های شهدا ایجاد نموده و در برخی از آنان نیز، موجب تصمیم گیری قاطع و انجام کنش های متناسب با آرمان های تربیتی یادشده، گردیده است؛ اما در لایه های ذهنیِ درصد کمتری از مخاطبان، نوعی رانش نسبت به مطالعه زیست نامه ها، ایجاد شده است و این امر به ویژه در مورد زیست نامه هایی که، ازلحاظ فنون ساختاری و نگارشی داستان نویسی و خاطره نویسی قوی نبودند؛ حساسیت لازم را در کیفیت و کمیت محتواها نداشتند و یا سعی غیرمنطقی در قهرمان سازی داشتند، مشهود است.