درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۰۱ تا ۱٬۱۲۰ مورد از کل ۹٬۱۵۱ مورد.
۱۱۰۱.

معنویت سازمانی در نیروهای مسلح از منظر مقام معظم رهبری (مورد مطالعه: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 98 - 117

کلیدواژه‌ها: معنویت معنویت سازمانی فرافردی میان فردی فراسازمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۳۷۷
هدف اصلی یژوهش تبیین معنویت سازمانی از منظر مقام معظم رهبری در نیروهای مسلح کشور است. با استفاده از رویکرد کیفی تحلیل مضمون، الگوی معنویت سازمانی احصاء شد. واژه معنویت از زمان زعامت رهبری آیت الله خامنه ای در جمع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. کدهای احصاء شده در قالب مضامین پایه و سازمان دهنده و فراگیر کدگذاری شد. جهت اعتبارسنجی معنویت سازمانی از نظرسنجی، گروه کانونی و دلفی استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان داد که معنویت سازمانی در پنج سطح فرافردی، فردی، گروهی، سازمانی و فراسازمانی مطرح می باشد. مضامین ارتباط با خدا، استمداد الهی و توفیق الهی در سطح فرافردی، مضامین اخلاص، تقوا، ایمان، تهذیب نفس، بصیرت، تعالی، بندگی، معرفت، تکلیف مداری و مجاهدت در سطح فردی، مضامین ارزش های اسلامی، تربیت اسلامی، تعالی اجتماعی، ظرفیت های جوانی و فضائل اخلاقی می باشد که در سطح میان فردی یا گروهی، مضامین ابتکار، اقتدار، پیشرفت، انقلابی بودن، تعالی سازمانی، نهاد نمایندگی ولی فقیه، ولایت مداری، حرکت در مسیر الهی، حفظ و نگهداشت معنویت، ساختار و تشکیلات سازمان، سرمایه انسانی، فرهنگ سازمانی و هویت سازمانی در سطح سازمانی، مضامین دفاع از نظام اسلامی، مقابله با استکبار، عدالت، آرمان های انقلابی و نظام اسلامی در سطح فراسازمانی جانمایی شد. با توجه به نتایج پژوهش، توجه به اهداف و مأموریت های نیروهای مسلح در دستیابی به آمادگی کامل برای حفظ نظام اسلامی و دستاوردهای انقلاب، شایسته است که با بهره گیری از گنجینه گران قدر معنویت دوران حیات طیبه امام(ره) و حماسه دفاع مقدس، اقتدار و شأن معنوی خود را بیش ازپیش تقویت و پررنگ نمایند.
۱۱۰۲.

طراحی الگوی تربیت شهروندی برای دانش آموزان دوره ابتدایی، برآمده از مؤلفه های مکتب اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۵۲-۳۱

کلیدواژه‌ها: تربیت شهروندی طراحی الگو دوره ابتدایی مکتب اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۳۱۰
هدف: پژوهش حاضر با هدف کلی مطالعه تربیت شهروندی در مکتب اسلام و ارائه الگویی برای تربیت شهروندی دانش آموزان دوره ی ابتدایی صورت پذیرفته است. روش: این پژوهش ترکیبی است که در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی و در مرحله کمی از تکنیک دلفی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش در مرحله کیفی شامل اندیشمندان و صاحبنظران اسلامی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در مورد تربیت شهروندی در اسلام اظهار نظر نموده اند که در این بین به شکل هدفمند افکار و اندیشه های ایشان در مقالات، کتب، مجلات، رساله های دکتری و سایت های اینترنتی بررسی، و این فرایند تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. همچنین، جامعه آماری در مرحله کمی شامل خبرگان حوزه تربیت شهروندی بود که به شکل هدفمند 15 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. برای جمع آوری داده های کیفی از فیش برداری و داده های کمی از پرسشنامه استفاده شد. با کاربرد تکنیک تحلیل محتوا و کدگذاری باز، محوری و انتخابی داده های جمع آوری شده تحلیل گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از شناسایی 30 مؤلفه جهت تربیت شهروندی از منظر اسلام در ابعاد چهارگانه اخلاقی-اعتقادی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بود که در ادامه 22 مؤلفه از قبیل "انسان در جستجوی خداوند ، لزوم تربیت دینی، مهرورزی و بخشش در پرتو تربیت، احیای باورهای فطری، پرورش روحیه عدالت خواهی، توجه به میانه روی ، قانون گرایی، تأکید بر مشورت و پذیرش خردجمعی، تشویق پرسشگری، منزلت سخت کوشی ، قناعت پیشگی و ... به عنوان مؤلفه های الگوی تربیت شهروندی در دوره ابتدایی شناسایی شد. نتایج: تربیت شهروندی برآمده از رویکرد اسلامی می تواند به عنوان الگویی جهانشمول و کامل در خدمت تربیت دانش آموزان دوره ابتدایی قرار گیرد.
۱۱۰۳.

معیارهای تصمیم گیری اخلاقی انسانی مدیران در شرایط پیچیدگی محیطی (مطالعه موردی،سازمان تامین اجتماعی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 259-284

کلیدواژه‌ها: تصمیم گیری عوامل موثر بر تصمیم گیری مدل های تصمیم گیری پیچیدگی محیطی سازمان تأمین اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۳۵۶
بی شک حساس ترین فعالیتی که مدیران در هر سازمان انجام می دهند، تصمیم گیری می باشد. اما دنیای امروز، به قدری پیچیده و آشوبناک است که تصمیم گیری با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می کند. در محیط های پیچیده اطلاعات به سرعت تغییر کرده و گستره وسیعی در بر دارد. نکته قابل تامل در تصمیم گیری این است که همیشه این امر موفقیت آمیز نیست، یعنی همواره احتمال موفقیت و یا شکست وجود دارد، عوامل زیادی بر توانایی تصمیم گیری اثر می گذارد. به گونه ای که تصمیم گیری در دنیای پیچیده امروز به چالشی برای مدیران تبدیل شده است. تعداد شاخص های تصمیم گیری، تنوع معیارها و انواع روش های تصمیم گیری کمی و کیفی و لزوم در نظر گرفتن همزمان آن ها ، اهمیت اثرات و پیامدهای تصمیم و عواملی نظیر آن بر پیچیدگی تصمیم ها می افزاید. در زمینه معیارهای تصمیم گیری اخلاقی انسانی مدیران لازم به ذکر است که شیوه تصمیم گیرى در نظام اسلامى به صورت اقتضایى و مشارکتى بوده و مبنا در این نظام اصل مهم «شور» می باشد.
۱۱۰۴.

مفهوم رذیلت و ارتباط آن با گناه از منظر توماس آکویناس و ملامهدی نراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ ۸۷-۱۰۲

کلیدواژه‌ها: توماس آکویناس ملا مهدی نراقی اخلاق رذیلت گناه قاعده اعتدال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۱ تعداد دانلود : ۳۰۰
این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر آثار اصلی توماس آکویناس و ملامهدی نراقی مفهوم رذیلت و گناه و نیز ارتباط آنها با یکدیگر را به صورت مقایسه ای بررسی کند. از نظر آکویناس و نراقی، رذیلت در مقابل فضیلت قرار دارد. مفهوم «رذیلت» از جهت انسان شناختی حاکی از نوعی ناسفتگی درونی و روحی انسان است و «گناه» جنبه عملی و بروزیافته رذیلت و نافرمانی عملی از دستورات خداوند است. گناه فعل بد و رذیلت عادت بد است. رذیلت منشا گناه است و گناه در اخلاق دینی به کار می رود و مربوط به نافرمانی در احکام است و چه بسا به صورت موردی اتفاق بیفتد، اما رذیلت در اخلاق فلسفی به کار برده می شود و امری درونی محسوب می شود. رابطه گناه و رذیلت مثل رابطه شریعت و اخلاق است. در برخی موارد مصداق واحدی دارند، اما اخلاق فراتر از شریعت است. ممکن است کسی مرتکب گناه نشود، اماگرفتار رذیلت باشد. پس کسی که احکام شریعت را رعایت می کند لزوماً فضیلت مند محسوب نمی شود
۱۱۰۵.

تبیین اهداف تربیتی بیانیه گام دوم انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 101 - 121

کلیدواژه‌ها: بیانیه گام دوم انقلاب تربیت اهداف تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲۹ تعداد دانلود : ۶۳۸
هدف از این پژوهش تبیین و بررسی اهداف تربیتی بیانیه گام دوم انقلاب است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی بوده است . بدین صورت که ابتدا اهداف موجود در بیانیه شناسایی  و احصاء شدند  و سپس هر یک از اهداف به فراخور ارتباط ، در یکی از ساحت های شش گانه ی تربیت قرار داده شدند و سپس مورد بررسی  و تحلیل قرار گرفتند.نتایج حاصل از پژوهش حاضر ، نشان می دهد که اهداف تربیتی ساحت اجتماعی- سیاسی بسامد بسیار بالایی را به خود اختصاص داده اند. تبیین اهداف در این ساحت، تعهد افراد را در فعالیت های سیاسی- اجتماعی تقویت می کند و باعث نقش آفرینی و درنهایت کسب اعتبار بیشتر برای جامعه ایران اسلامی در جوامع بین المللی می گردد .اهداف ساحت تربیتی اعتقادی ، عبادی  و اخلاقی دومین  بسامد را به خود اختصاص داده اند و این بدین معنا است که اگر تمام شرایط نقش آفرینی مهیا باشد ولی نسبت به اهداف ساحت اعتقادی، عبادی و اخلاقی کوتاهی شود، نمی توان به هدف نهایی تربیت که همان رضوان الهی است، نائل آمد. بسامد اهداف ساحت اقتصادی و حرفه ای با ساحت علمی و فناوری قرابت بیشتری دارد که بیانگر ارتباط نزدیک این ساحات با یکدیگر است، چراکه پیرو تجهیز و تقویت زیرساخت های علمی و فناوری ، ساحت اقتصادی و حرفه ای رونق پیدا می کند  و کمترین بسامد مربوط به ساحت های زیبایی شناختی و هنری  و زیستی – بدنی است که بیانگر این مهم است که چنانچه در یک جامعه بشری دستورالعمل های جامع و کافی برای تقویت و توسعه سایر ساحات وجود داشته باشد و زمینه های استقرار  و پیاده سازی دستورالعمل ها وجود داشته باشد،خودبه خود ساحت های هنری و زیبایی شناختی  و زیستی – بدنی توسعه می یابند و زمینه های نشاط  و امیدبخشی  و توجه به ظرفیت های انسانی محقق می گردد.
۱۱۰۶.

تبیین تحلیلی تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 93 - 111

کلیدواژه‌ها: ابن سینا تربیت عبادی کودک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۶ تعداد دانلود : ۷۹۶
هدف این پژوهش تبیین تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا می باشد. روش تحقیق نیزتوصیفی تحلیلی از نوع تحلیل محتوا می باشد. تربیت عبادی در نگاه ابن سینا، تجلی حکمت، رحمت و نعمت عظیم خداوندی است. حکمت، از آن جهت که نظام زندگی بشر را استوار می سازد. رحمت، از آن رو که خداوند به دین داران پاداش جزیل اخروی عطا می کند. نعمت از آن جهت که انسان مقید به اوامر شرع، به معرفت عالی از جهان آفرین نائل می گردد. «هدف اولیه» تربیت عبادی، آشناکردن متربی  با اعمال عبادی است. مقصد نهایی آن از نظر ابن سینا، رسیدن به قرب حق اول،ذات احدیت، معرفی گردید. زمینه های تربیت عبادی ازدواج و محیط هستند. اصول تربیت عبادی نیز شامل آشنایی متربی با اعمال عبادی و اصل اعتدال است. در رابطه با روش ها می توان از روش آماده سازی، الگوپذیری و آشنایی با اماکن مذهبی نام برد. محتوای تربیت عبادی نیز از دید ابن سینا کلیه شعایردینی است. براساس  بیانات بوعلی عوامل تربیت عبادی شامل خانواده، مدرسه و دوستان است. روش تحقیق نیز تحلیل محتوای قیاسی می باشد.
۱۱۰۷.

در جستجوی مبانی یک نظریه اخلاقی؛ بازخوانی روایات جابر جُعفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ ۴۷-۶۸

کلیدواژه‌ها: تاریخ اندیشه اخلاقی شاگردان امام باقر× اتباع تابعین عصر صادقین‘

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۲۸۰
در روایات جابر بن یزید جُعفی، صحابی صادقین‘، توجه گسترده ای به مضامین اخلاقی می توان دید؛ روایاتی که از میان مسموعات گسترده اش برای انتقال به دیگران برگزیده شده و بینش های اخلاقی خود را نیز در آنها بازتابیده است. اگر بتوانیم راهی برای بازخوانی نگرش های اخلاقی او با مرور این روایت ها بیابیم، گامی فراسوی بازشناسی تاریخ مکاتب اخلاقی در جهان اسلام برداشته ایم. افزون براین، تحلیل اندیشه های اخلاقی جابر می تواند به اصلاح درک ها از نقش اصحاب ائمه^ در شکل گیری گفتمان های فکری سده های متقدم اسلامی بینجامد. نیز، با توجه به قرابت ویژه جابر به امام باقر× و جایگاه او در جمع شاگردان امام، شناخت نگرش های اخلاقی او می تواند ما را به درک بهتر اندیشه اخلاقی امام برساند. مطالعه کنونی، کوششی آغازین برای تحقق همین منظور است. در این پژوهش سعی شده تا با مفروض گرفتن وحدت و انسجام درونی این روایت ها که در آثار مختلف پراکنده اند، مبناهای کلی و کلان راوی و مروّج آن ها شناخته شود.
۱۱۰۸.

ساختار وجودی انسان در قرآن و کاربرد آن در ساحات تربیتی مبتنی بر سند تحول بنیادین آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵۰ 135 - 175

کلیدواژه‌ها: سند تحول بنیادین ساختار وجودی انسان انسان شناسی تجربی انسان شناسی قرآنی تعلیم وتربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۹ تعداد دانلود : ۴۸۵
پژوهش فعلی با هدف کاربردی کردن ساحات تربیتی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش با تطبیق بر "نقشه انسان در قرآن" انجام گرفت تا بتوان متربیان را به اهداف نهایی ساحات تربیتی سوق داد. پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی قرآن و ساحات تربیتی در سند تحول بنیادین انجام گرفت. جامعه آماری، قرآن، تفاسیر و مجموعه پژوهش های مرتبط و سند تحول بنیادین و نمونه آماری 2470 آیه (واحد تحلیل) توصیف کننده وجود انسان از قرآن بود که با نمونه گیری هدف مند استخراج شد و با همین روش واحدهای تحلیلی توصیف گر اهداف ساحات تربیتی از سند تحول استخراج و داده های هردو به روش استقرایی تحلیل شدند. براین اساس، چهارچوب نظری از نقشه انسان در قرآن به محوریت قلب ارائه شد که واحدهای تحلیل ساحات تربیتی بر آن تطبیق یافت. نتایج نشان داد که دستیابی به اهداف هریک از ساحات تربیتی، وابسته به درنظرگرفتن تعالی، توسعه و رشد متربیان در ساختارهای وجودی مرتبط با آن در نقشه انسان در قرآن است که درقالب الگوهای مجزا ارائه شد و آن نظام معیاری کاربردی را درجهت تحقق حیات طیبه در اختیار مربیان و متربیان قرار می دهد.
۱۱۰۹.

مطالعه تطبیقی و طراحی الگوی مفهومی سواد رسانه ای مبتنی بر اسناد تحولی آموزش و پرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) ۱۶۴-۱۳۳

کلیدواژه‌ها: الگوی بومی - اسلامی مطالعه تطبیقی اسناد تحولی آموزش و پرورش سواد رسانه ای هویت رسانه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۳۹۵
هدف :پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی بومی-اسلامی سواد رسانه ای مبتنی بر اسناد تحولی آموزش و پرورش در نظام تربیت رسمی و عمومی ایران درسال 1399 انجام شد. روش : با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی، به مطالعه تطبیقی تجارب کشورهای پیشرو در زمینه سوادرسانه ای و مطالعه تحلیلی اسناد تحولی آموزش و پروش پرداخته شد. جامعه پژوهش شامل اسناد واطلاعات در خصوص سوادرسانه ای در سه کشور پیشرو کانادا، ژاپن و استرالیا و اسناد تحولی آموزش و پرورش شامل سند مبانی نظری تحول بنیادین، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و دیگر اسناد پشتیبان آن است. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند و به منظور تحلیل اسناد تحولی از ابزار تحلیل محتوای کیفی استقرایی تا سطح کدگذاری باز استفاده شد. یافته ها : یافته های تحقیق حاکی از مفهوم سازی سوادرسانه ای در باز تعریفی از همه ابعاد (مبانی، تعریف، ویژگی ها، رویکرد و چشم انداز) بود. براین اساس الگوی سواد رسانه ای مبتنی برارزش ها و مبانی جهان بینی توحیدی، با تأکیدبرمقام خلیفه اللهی، تعقل ورزی، مسئولیت پذیری، معرفت یابی، محدودیت شناخت، تأکید برحیات طیبه(مبتنی بررشد فردی و جمعی)، مراتبی بودن حیات طیبه، عدالت تربیتی، تاکید بر احسان و گذشت، تاکید برارتقای بعدزیباشناختی در تمامی مؤلفه ها طراحی شد.از مهم ترین ویژگی های این الگو، رویکرد و چشم انداز"موقعیت شناسی و موقعیت آفرینی در فضای رسانه ای" و"تکوین و تعالی پیوسته هویت رسانه ای متربیان" است. نتیجه گیری : از این رو با طراحی چنین الگوی مفهومی، تمامی فرآیندهای سواد رسانه ای در کشور جهت بومی-اسلامی یافته و از تشتت و اغتشاش رهایی می یابد.
۱۱۱۰.

Oughts and Ends(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 145 - 177

کلیدواژه‌ها: Ought Normativity End-Relational Theory Semantics and Pragmatics Hypothetical imperative Categorical Imperative Probability Reductive naturalism Deontic modals

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۴۴
This paper advances a reductive semantics for ‘ought’ and a naturalistic theory of normativity. It gives a unified analysis of predictive, instrumental, and categorical uses of ‘ought’: the predictive ‘ought’ is basic, and is interpreted in terms of probability. Instrumental ‘oughts’ are analyzed as predictive ‘oughts’ occurring under an ‘in order that’ modifier (the end-relational theory). The theory is then extended to categorical uses of ‘ought’: it is argued that they are special rhetorical uses of the instrumental ‘ought’. Plausible conversational principles explain how this end-relational ‘ought’ can perform the expressive functions of the moral ‘ought’. The notion of an ‘ought-simpliciter’ is also discussed.
۱۱۱۱.

ارزیابی نسبت میان دین و اخلاق از دیدگاه تامس نیگل(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۴ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 74 - 94

کلیدواژه‌ها: اخلاق هنجاری تامس نیگل نسبت دین و اخلاق نظرگاه آفاقی و انفسی مصلحت اندیشی دیگرگزینی و گرایش دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۳۶
دیدگاه های گوناگونی درباره نسبت دین و اخلاق ارائه شده است. یکی از انواع نسبت میان آنها وابستگی روان شناختی آنها به هم دیگر است. تامس نیگل فیلسوف تحلیلی معاصر در نظریه اخلاق هنجاری خویش، با تفکیک زندگی مطلوب به زندگی خوش و اخلاقی، کوشیده است تا از عینیت ارزش های زندگی خوش و اخلاقی دفاع کند. او با تفکیک 1) نگاه آفاقی و انفسی به زندگی؛ 2)تفکیک امیال انگیخته و ناانگیخته؛ 3) ارائه دیدگاه های برون گرا و درون گرا درباره منشأ انگیزه اخلاقی و 4) ارائه دو تقریر حداقلی و حداکثری از درون گرایی، با دفاع از درون گرایی حداقلی، راه را برای دفاع از مؤلفه های همگرایی انگیزشی و عینیت ارزش های زندگی خوش و اخلاقی، یعنی «مصلحت اندیشی» در زندگی خوش و  «دیگر گزینی»  در زندگی اخلاقی گشوده است. از سوی دیگر، نیگل بر این باور است که به مدد باورهای دینی می توان همگرایی انگیزشی در زندگی خوش و اخلاقی را تقویت کرد و کمک آموزه های و باورهای دینی به همگرایی انگیزشی و عینیت ارزش های زندگی خوش و اخلاقی را می توان نوعی وابستگی روان شناختی غیر انحصاری و غیر الزامی ارزش های اخلاقی به باورهای دینی شمردتفکیک زندگی مطلوب به زندگی خوش و اخلاقی و دفاع روان شناختی از عینیت آنها و دفاع از نوع خاصی از وابستگی روان شناختی ارزش های اخلاقی  به باورهای دینی از نقاط برجسته نظریه اخلاق هنجاری نیگل است، ولی تکیه او بر تبیین روان شناختی، محدود کردن ارزش های اخلاقی به ارتباط انسان ها با یکدیگر، عدم توجه به ارتباط انسان ها با خداوند و طبیعت و عدم توجه به تفاوت باورهای دینی در ادیان در تبیین چگونگی وابستگی آنها به هم دیگر از نکاتی است که شایسته است در نظریه نیگل بدانها توجه شود.
۱۱۱۲.

انطباق پذیری آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح با آیات قرآن کریم و روایات اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۱ 65-96

کلیدواژه‌ها: آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح قرآن کریم روایات اسلامی تنبیه انضباطی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۷ تعداد دانلود : ۲۵۸
زمینه و هدف: تنبیه در نظام اسلامی دارای اهداف، اصول و روش های ویژه ای است که در متون اسلامی تبیین شده است. هدف از این تحقیق، بررسی فصل سیزدهم از آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح و تعیین میزان انطباق پذیری آن با آیه های قرآن و روایات اسلامی و یافتن خلل های احتمالی است، تا اولاً بستری برای تبیین ضرورت اجرای تنیبه به روش اسلامی و گفتمان سازی درمورد آن فراهم گردد، و ثانیاً باتوجه به آشکارشدن خلأها و موارد مغفول مانده، گامی درجهت اصلاح و تکمیل آیین نامه انضباطی برداشته شود. روش: تحقیق حاضر را با رویکرد کیفی و به روش داده بنیاد انجام دادیم. به منظور استخراج گزاره های موردنظر از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده کردیم. برای مطالعه ادبیات تحقیق از نرم افزارهای قرآنی و کتاب های تفسیری شیعه و اهل سنت استفاده کردیم. برای سازماندهی گزاره ها از نرم افزار سیتاوی و مکس کیودی ای بهره گرفتیم. در فرایند تولید نظریه داده بنیاد سه نوع کُد گذاری باز، محوری و انتخابی انجام دادیم و الگوی نهایی تحقیق ترسیم نمودیم. یافته ها: مطالعه تطبیقی آیین نامه انضباطی با آموزه های اسلامی نشان داد که در موارد بسیاری قابلیت تطبیق وجود دارد، اما درعین حال مواردی در آیین نامه مغفول مانده است که عبارتند از: لزوم تنبیه بجا، به موقع و به اندازه؛ لزوم پرهیز از تنبیه بیش ازظرفیت؛ لزوم تنبیه همراه با رفق و نرمی؛ پرهیز از تنبیه خشونت آمیز؛ لزوم تنبیه به صورت مرحله ای و آغاز از مراتب خفیف و ضعیف و پرهیز از تکرار زودهنگام تنبیه. نتیجه گیری: برای پیشگیری از آسیب های احتمالی لازم است موارد مغفول مانده در حوزه های آداب و اصول تنبیه در آیین نامه انضباطی لحاظ شوند و به تمامی فرماندهان و مدیران در رده های مختلف ابلاغ شوند.
۱۱۱۳.

تاثیر حفظ موضوعی قرآن بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان دختر متوسطه اول شهرستان فراهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) ۱۲۲-۱۰۳

کلیدواژه‌ها: قرآن حفظ موضوعی خودکارآمدی دانش آموزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۲۶۴
هدف: انجام پژوهش حاضر با هدف بررس ی تاثیر حفظ موضوعی قرآن کریم بر خودکارآمدی دانش آموزان دختر متوسطه اول صورت گرفته است. ] روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش را، کلیه دانش آموزان دختر پایه ی هفتم شهرستان فراهان که در سال تحصیلی 1399-1400مشغول به تحصیل بودند تشکیل می داد. از بین مدارس متوسطه ی اول دخترانه ی شهرستان فراهان به صورت تصادفی یک مدرسه و از بین کلاس های پایه ی هفتم این مدرسه دو کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد. تعداد دانش آموزان هر دو کلاس مجموعا 30 نفر بودند و این دو کلاس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. بدین منظور طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل مورد استفاده قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه خودکارآمدی عمومی شرر با پایایی 85/0 بود. یافته ها: یافته ها بیانگر وجود تفاوت معنی دار در پس آزمون میان دو گروه بود و گروه آزمایش از میزان خودکارآمدی بالاتری (001/0(p< نسبت به گروه کنترل برخوردار بود. شاخص اندازه اثر (ضریب اتا) به دست آمده حاکی از این است که 8/42 درصد افزایش میزان خودکارآمدی آزمودنی های شرکت کننده در گروه آزمایش را می توان به آموزش حفظ موضوعی قرآن کریم نسبت داد. نتیجه گیری : می توان گفت به برکت حفظ آیات الهی و انس با قرآن کریم، بر میزان خودکارآمدی دانش آموزان افزوده شد. لذا پیشنهاد می گردد از روش حفظ موضوعی در برنامه درسی قرآن مدارس استفاده گردد.
۱۱۱۴.

آثار حقوقی جهت قرارداد؛ مبانی و رویکرد اخلاقی اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ (پیاپی ۶۴) 67 - 96

کلیدواژه‌ها: جهت قرارداد نامشروع تصریح حریم خصوصی معاونت در گناه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۲۵۹
آثار اخلاقی قوانین و مقررات، موضوعی درخور تأمل است. این موضوع نیازمند تحقیق و واکاوی است تا قانونگذار را در تصمیم گیری و تقنین منطبق با قواعد اخلاقی و متضمن رویکرد اخلاقی یاری دهد و از ناکارآمدی اخلاقی قوانین یا رویکرد ضد اخلاقی آن ها جلوگیری کند. بند چهارم ماده 190 قانون مدنی، یکی از شرایط اساسی صحت معاملات را «مشروعیت برای معامله» معرفی می کند و به موجب آن، انگیزه نامشروع را باعث بطلان قرارداد می داند. هدف از ضمانت اجرای حقوقی بطلان قرارداد در موارد جهت نامشروع مصرحه، خودداری از وسیله قرارگفتن قرارداد برای اجرایی کردن اهداف نامشروع، از جمله ارتکاب گناه و رفتارهای ممنوع و منافی با نظم عمومی جامعه، است. همچنین، این تدبیر حقوقی با تحریم معاونت در گناه و ارتکاب جرم و خلاف، هماهنگ است. از سوی دیگر، دستور اخلاقی اسلام مبنی بر ضرورت عدم افشای گناه در این قاعده حقوقی رعایت می گردد. مطابق قانون، تصریح به جهت قرارداد ضروری نیست؛ اما در صورت تصریح بدان، نباید نامشروع باشد. رویکرد اخلاقی و اجتماعی این جنبه، یعنی عدم اجبار در تصریح جهت معامله، موجد آثار اخلاقی حفظ حریم خصوصی، عدم تجسس در انگیزه های پنهانی اشخاص و فراهم نشدن زمینه دروغ و ریا است. نتیجه توجه به رویکرد و آثار اخلاقی و اجتماعی شروط قانونی، به طرح دیدگاه های منطبق با تعالیم اخلاقی اسلام و نظم جامعه منجر می شود که می تواند نگاه کارآمد و نوینی در تصمیمات قانونگذاری ایجاد کند.
۱۱۱۵.

بررسی آزادی آکادمیک در غرب معاصر و نقد مبانی آن از دیدگاه متفکران معاصر مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 91 - 111

کلیدواژه‌ها: آزادی آکادمیک غرب معاصر متفکران معاصر مسلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۴۱۴
این مقاله با تبیین تاریخچه، خاستگاه و رویکردهای آزادی آکادمیک در غرب معاصر، به بررسی و نقد مبانی آن می پردازد. بدین منظور از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شد. از میان دسته بندی رویکردهای تجویز آزادی آکادمیک، دسته بندی بروبیکر در سه رویکرد (معرفت شناختی، سیاسی، اخلاقی) توصیف و پژوهش در دو زمینه اسناد (بیانیه ها و لوایح حقوقی) و دیدگاه های صاحب نظران (جان دیویی، برتراند راسل، جان سرل، استنلی فیش، دونا ایبن و ریچارد رورتی) پیگیری شد. جمع بندی تعاریف و تجویز ها، نتایج نشان داد: آزادی و عدالت، علم و خیر جمعی، بارزترین مبانی غرب در بنای آزادی آکادمیک است. این مبانی که متأثر از پیش فرض های فلسفی برگرفته از امانیسم است، با استمداد از نظرات متفکران معاصر مسلمان مورد نقد قرار گرفت.
۱۱۱۶.

جستاری در مساله شناسیِ مناسبات اخلاق و اقتصاد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۴ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۳) 91 - 116

کلیدواژه‌ها: اخلاق اخلاق و اقتصاد مناسبات اخلاق و اقتصاد اقتصاد دستوری اقتصاد اثباتی توسعه و تولید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
واکاوی مناسبات اخلاق و اقتصاد - به عنوان دو شاخه معرفتی و نیز دو شیوه زیستن - همواره مهم و در خور توجه بوده است. در این نگاشته، ضمن بررسی یک نقطه آغاز مهم تاریخی در پژوهش های ناظر به مناسبات اخلاق و اقتصاد، دیدگاه های خاص و در خور تأملِ یکی از آغازگران این پژوهش را که به ناسازگاری اخلاق فردیِ سنّتی - به عنوان یک شیوه زیست فردی - با اقتصاد - به عنوان یک شیوه زیست اجتماعی/ نظام مند - قائل بوده است، پرداخته شده است. در این راستا، پس از واکاوی خاستگاه مشترک گفتمان اخلاق و اقتصاد، به مفهوم شناسی اخلاق و اقتصاد - به عنوان دو حوزه معرفتی و دو شیوه زیستن - پرداخته شده و در ادامه، مناسبات اخلاق و اقتصاد - در سه محورِ انگیزش، بینش، و کُنش اخلاقی/ اقتصادی - همراه با طرح چند مسئله مهم ناظر به هر یک از آنها، بررسی و تحلیل شده است. بی شک، طرح و تبیین این مسایلِ مهم میان رشته ای مربوط به مناسبات اخلاق و اقتصاد، نقشه راه و راهنمایی برای محققان در انجام پژوهش های بعدی خواهد بود.
۱۱۱۷.

موانعِ روان شناختیِ معرفتیِ اخلاقی زیستن از نگاه امام علی، علیه السّلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 7 - 26

کلیدواژه‌ها: اخلاقی زیستن موانعِ اخلاقی زیستن موانعِ روان شناختیِ معرفتی امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۳۰۵
یکی از پرسش های مهم درباره اخلاق این است که چرا آدمیان، به صِرفِ اراده اخلاقی زیستن، نمی توانند اخلاقی زندگی کنند؟ به عبارت دیگر، چرا اخلاقی زیستن دشوار است؟ اینجاست که بحث از موانعِ اخلاقی زیستن به میان می آید. هر انسانی که خواستارِ اخلاقی زیستن باشد، با موانعی روبرو خواهد شد که او را از پیمودنِ راهِ اخلاقی-زیستن بازمی دارند. موانعِ اخلاقی زیستن به دو قسمِ جامعه شناختی و روان شناختی́ تقسیم پذیرند. موانعِ جامعه-شناختی اموری بیرونی اند که بر تصمیماتِ اخلاقیِ آدمی تأثیر می نهند و مانعِ آدمی برای اخلاقی زیستن می-شوند، از قبیلِ افکارِ عمومی، ارزش داوری های دیگران، خوشایند و ناخوشایند و پسند و ناپسندِ دیگران. موانعِ روان شناختی، خود، بر دو قسمند: موانعِ معرفتی و موانعِ غیرِمعرفتی. موانعِ روان شناختیِ معرفتی́ موانعی اند که در روانِ آدمی́ مانعِ اخلاقی زیستن می شوند و، البتّه، به معرفت مربوطند. با توجّه به سخنانِ امام علی، علیه السّلام، عُجب، جزم وجُمود، تعصّب و آرزواندیشی́ از موانعِ روان شناختیِ معرفتیِ اخلاقی زیستن اند. ما کوشیده ایم تا این مدّعا را با روشی توصیفی- تحلیلی اثبات کنیم و نشان دهیم که، بر اساسِ سخنانِ امام علی، علیه السّلام، این موانعِ روان شناختیِ معرفتی چگونه مانعِ اخلاقی زیستن می شوند.
۱۱۱۸.

همانند انگاری قتل فرد با قتل همگان در قرآن و میشنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 111 - 126

کلیدواژه‌ها: قتل قرآن میشنا پسر آدم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۱۸۹
قرآن کریم در پی حکایت برادرکشى پسر آدم، از نوشته شدن این تمثیل بر بنی اسرائیل خبر داده است که قتل یک تن، همانند قتل همگان است. روایت قرآن، قتل پسر آدم را سبب کتابت این تمثیل دانسته است. در این میان، اشکال آن است که نسبت میان برادرکشى پسر آدم و همانندانگاری قتل فرد با قتل همگان چیست؟ و چرا قرآن از میان همه اقوام، از تقریر این تشبیه بر بنى اسرائیل خبر داده است؟ تحقیق حاضر برای گره گشایی از این تشبیه، از پیشینه موضوع مدد می جوید. به گفته «تورات» در ماجراى برادرکشى پسر آدم، خون هاى مقتول به فریاد درآمد و بر وفق «میشنا»، مراد تورات از خون ها، خون مقتول و نسل او است. بدین سان قتل پسرآدم، خصوصیتی داشته است که فریاد خون های مقتول و ذریه او است و خداوند به سبب این قتل با آن ویژگی، همانندانگاری قتل فرد با قتل همگان را بر بنی اسرائیل، مقرر نمود.    
۱۱۱۹.

نظریه جامعه شناسی عمومی و اخلاق در پژوهش(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۰ (پیاپی ۶۳) 155 - 186

کلیدواژه‌ها: جامعه شناسی عمومی اخلاق پژوهش های اجتماعی پژوهشگر مشارکت کنندگان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۳۱۹
جامعه شناسی عمومی به منزله یک حوزه بین رشته ای بر دانش برخاسته از مردم و برای مردم تأکید کرده و معتقد به ارائه سیاست هایی برای تأمین رفاه عمومی جامعه است. اخلاق پژوهش نیز مدعی است پژوهشگر باید در مطالعه سوژه ها شیوه ای اخلاقی در پیش بگیرد. با این حال، از یک سو، جامعه شناسی عمومی قرار دارد که با مردم و پژوهش درباره آن ها ارتباط تنگاتنگ دارد و از سوی دیگر، این ارتباط، جامعه شناس را درگیر بخشی از مسائل اخلاقی می کند که محصول تعاملات پژوهشگر، مشارکت کنندگان، ذی نفعان و حامیان پژوهش است. این مقاله می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که اساساً چه مسائل اخلاقی در حوزه پژوهش با نگاه جامعه شناسی عمومی وجود دارد که هدف آن بازگرداندن ارزش های اخلاقی به پژوهش های اجتماعی است. روش در این پژوهش، توصیفی– تحلیلی و داده های پژوهش مبتنی بر مطالعه منابع کتابخانه ای است. بررسی یافته های موجود نشان می دهد نگاه حداکثری به انتخاب مشارکت کنندگان، آزادی پژوهشگر در اظهار نظرهای علمی، درنظرگرفتن مزایای تحقیق و توجه به نظارت ناپذیری و پیامدهای ناگوار تأثیر پژوهش ها بر مشارکت کنندگان مستقیم، چهار مسئله اخلاقی مهمی است که می توان در حوزه پژوهش با نگاه جامعه شناسی عمومی طرح و پیگیری کرد.
۱۱۲۰.

ویژگی های سعادت از منظر قرآن کریم(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 57-68

کلیدواژه‌ها: سعادت قرآنی سعادت حقیقی ویژگی های سعادت کمال حقیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
از جمله اموری که در شناخت بهتر حقیقت هر چیزی تأثیر بسزایی دارد، شناخت ویژگی های آن است. از سوی دیگر، رسیدن به سعادت خواست همه انسان هاست و قرآن کریم این معجزه جاودان حضرت محمد(ص)، کامل ترین کتاب آسمانی برای هدایت بشر به سوی سعادت و کمال حقیقی اواست. بنابراین، قرآن بهترین و مطمئن ترین منبع برای شناخت ویژگی های سعادت حقیقی می باشد. هدف این پژوهش این است تا ویژگی های سعادت حقیقی بر اساس قرآن کریم شناخته شود؛ چرا که شناخت ویژگی ها به شناخت دقیق تر خود سعادت منجر خواهد شد. بدین منظور، در این پژوهش تلاش می شود با بیان و تحلیل سخنان برخی مفسران و متفکران اسلامی، ویژگی های سعادت از قرآن به دست آید. ویژگی های سعادت، که در این پژوهش از آنها بحث شده است، عبارت اند از: همه انسان ها فطرتاً خواهان سعادت هستند. سعادت ذاتاً امری مطلوب است. سعادت امری است اکتسابی. همچنین، سعادت امری است انتخابی که با اختیار در ارتباط است. حقیقتی ذومراتب و جاودان است. در نهایت، رحمتی است که اختصاص به مؤمنان دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان