عباسعلی سلمانی

هدف: با در نظر گرفتن شرایط مختلف در هر منطقه از دنیا، نیروهای دریایی نقش های مختلفی را ایفا می کنند که عبارتند از: نقش های نظامی، دیپلماسی دریایی، پلیسی انتظامی، امدادی و بشردوستانه که به طور معمول از یک نیروی دریایی آب های عمیق انتظار می رود قادر به ایفای آن ها باشد. ازاین رو هدف این مقاله تدوین راهبردهای توسعه نقش های نداجا است.روش شناسی: در این مقاله کاربردی-توسعه ای از روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد آمیخته و بهره گیری از روش بهینه تدوین طرح راهبردی موجود در دانشگاه عالی دفاع ملّی استفاده شده است. داده های این تحقیق به دو روش میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شده و جامعه آماری تعداد 70 نفر از خبرگان مرتبط با موضوع هستند و با بهره گیری از روش SWOT راهبردهای مدنظر تدوین شده اند.یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داده های حاصل از محیط شناسی 22 عامل به عنوان نقطه قوت، 10 عامل به عنوان نقطه ضعف، 8 عامل فرصت و 8 عامل تهدیدزا در توسعه نقش های نداجا شده اند.نتایج: نتایج این تحقیق حاکی از تدوین هشت راهبرد زیر به منظور توسعه نقش های نداجا است. حضور عملیاتی مورد انتظار در دریاهای آزاد و اقیانوس های دنیا، ساخت تجهیزات عمده موردنیاز منطبق بر سبد آرمانی فناوری های برترساز دفاع دریایی، تشکیل ائتلاف دریایی با همسایگان، برقراری صلح و ثبات در منطقه، کاهش آثار تحریم های اقتصادی، توسعه بندرها و پسکرانه ها، توسعه اقتصادی دریا محور، توسعه سواحل مکران.

پدیده جنگ در کلیه منابع، اشاره به منازعه مسلحانه دارد و با پیشرفت تکنولوژی شیوه های جنگ نیز تغییر کرده است. تفاوتی که دفاع مقدس با سایر جنگ ها داشت در انتخاب شیوه ها و تاکتیک منحصربه فرد است. مؤثرترین تاکتیک در صحنه نبرد نیز استفاده از تک شبانه است. این پژوهش با عنوان «نقش عملیات شبانه در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس و کارکرد آن در جنگ با آمریکا» مورد توجه محقق قرار گرفته است. سؤال اصلی عبارت است از «تک های شبانه چه تأثیری در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس داشته است؟». این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. در بخش گردآوری اطلاعات درباره هشت سال دفاع مقدس و تک شبانه، با استفاده از روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک موجود در حد مقدور تلاش شده است اطلاعات مورد نیاز گردآوری و تحلیل محتوا شود. نتایج حاصل نشان داده که تک شبانه توانسته با محدود کردن توانایی های رزمی، توپخانه ای و زرهی دشمن و نفر و تجهیزات انسانی کارامد، خود را جایگزین تک روزانه کند، در واقع تک شبانه می تواند در شرایط نامتقارن جایگزین تک روزانه شود.

این پژوهش با هدف دستیابی به شایستگی های فرماندهان مراکز آموزش عالی انجام شد. پس از مطالعه و بررسی آیات، روایات و بیانات فرمانده معظم کل قوا (مدظله العالی) مؤلفه های الگو طبقه بندی شد. این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استنباطی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش 120 نفر از فرماندهان، مدیران، کارشناسان و پژوهشگران نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هستند که تعداد نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 92 نفر تعیین شد که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. ابزار این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که به منظور گرفتن نظر صاحبنظران فرستاده شد. پس از دریافت و اعمال نظرها، الگوی اصلاح شده برای اعتباریابی نهایی در اختیار 110 نفر از صاحبنظران قرار گرفت و در مجموع 88 پرسشنامه جمع آوری شد. روایی این پرسشنامه بر اساس فرمول ضریب لاوشه 9/0 و پایایی آن برابر آلفای کرونباخ 95/0 است. نتایج پژوهش نشان داد که این الگو پنج عامل دارد که بر اساس آزمون فریدمن به ترتیب عبارت است از: شایستگی های ارزشی، حرفه ای، تخصصی، جهادی و سازمانی. هم چنین نتایج نشان داد که سنجه روحیه انقلابی بین سنجه های دیگر (کل الگو) بیشترین و سنجه رعایت ایمنی و اقدامات تأمینی کمترین اهمیت را دارد.

هدف پژوهش حاضر «شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقاء نقش تربیتی فرماندهان آموزشی یک دانشگاه نظامی است.» این مطالعه ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی تحلیلی است و برای تحلیل داده ها به صورت ترکیبی (کمی و کیفی) از آمار توصیفی و تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش با عنایت به ویژگی های در نظر گرفته شده، 100 نفر از مربیان، فرماندهان و مدیران دانشگاه هستند، که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. پرسشنامه این پژوهش محقق ساخته بوده که پس از جمع آوری مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. روایی پرسشنامه با محاسبه ضریب لاوشه حدود 9/0 و پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرون باخ 899/0 مورد تائید قرار گرفت. محقق برای رسیدن به هدف با مراجعه به متون مربوط به تحقیق، اقدام به جمع آوری مطالب و تهیه مدل چارچوب نظری نموده. نتایج حاصل شده نشان داد که عوامل فردی با میانگین 61/4 و عوامل سازمانی با میانگین 42/4 مورد تائید هست.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی میزان انطباق محتوای آموزشی و تربیتی دوره عمومی تربیت پاسداری دانش آموخته ها با انتظارت سپاه (قابلیت های مورد انتظار از فراگیران) از دیدگاه فرماندهان و مربیان دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع) است. لذا مسئله کلی این تحقیق این است که محتوای دوره عمومی تربیت پاسداری دانش آموخته ها از دیدگاه فرماندهان و مربیان دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع) تا چه میزان انتظارات سپاه از فراگیران را برآورده می کند؟ نوع تحقیق کاربردی است و روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق نیز شامل مربیان و فرماندهان دانشگاه است که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه نیز از طریق خبرگان و پایایی آن نیز با محاسبه آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده های پرسشنامه نشان داد که محتوای دروس دوره عمومی تربیت پاسداری دانش آموخته ها در ابعاد پنج گانه(توانمندی ارزشی پاسداری، آمادگی نظامی رزمی، توانمندی نهادی سازمانی، سبک زندگی پاسداری و برنامه های اردویی) با انتظارات سپاه از فراگیران در حد زیاد و خیلی زیاد مطابقت دارد. در جمع بندی کلی از تحلیل داده ها در ابعاد پنج گانه محتوای دوره، دروس مرتبط با «برنامه های اردویی» (با میانگین رتبه 4.47) در رتبه اول و دروس مرتبط با «توانمندی های نهادی و سازمانی» (با میانگین رتبه 1.65) در رتبه آخر (پنجم) قرار دارد.

نقش تربیتی مربیان علوم نظامی به دلایل مختلف ازقبیل تدریس دروس تخصصی نظامی و موانع رشد اخلاق درون سازمانی در مجموعه و موارد دیگر، باتوجه به ارتباط رفتاری مستقیم آنها با دانشجویان، کم رنگ دیده می شود. لذا این پژوهش ضمن تعیین عوامل مؤثر بر ارتقای نقش تربیت دینی و اخلاقی مربیان، گامی درجهت ایجاد زمینه لازم برای مساعدت به مسئولین است. هدف اصلی تحقیق، تعیین عوامل مؤثر بر ارتقای نقش تربیت دینی و اخلاقی مربیان در یک دانشگاه نظامی است. سؤال تحقیق این است که "عوامل مؤثر بر ارتقای نقش تربیت دینی و اخلاقی مربیان در یک دانشگاه نظامی کدامند؟" نوع تحقیق، کاربردی است و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی بوده و برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از آمار توصیفی و آمار استنباطی کمک گرفته شده است. جامعه آماری شامل صد نفر است و اطلاعات پرسشنامه های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه وتحلیل شد. با به دست آوردن عوامل مؤثر بر ارتقای نقش تربیت دینی و اخلاقی مربیان در حوزه های عوامل فردی و عوامل سازمانی، می توان به مرتفع کردن موانع رشد اخلاق درون سازمانی در مجموعه و تربیت هرچه بهتر متربیان موجود در دانشگاه اشاره کرد. با بررسی های به عمل آمده و اولویت گذاری های مشخص شده، نتایج، نشان می دهد که براساس شاخصه های تأثیرگذار بر نقش تربیتی مربیان نظامی، این افراد باید جهت خودسازی دینی و اخلاقی، بر موارد مؤثر به صورت فردی همت بیشتری گمارده و آن مجموعه نیز با بازنگری نسبت به اولویت های سازمانی جهت ارتقای مربیان، برنامه ریزی های دقیق و موردنیاز را داشته باشد.

یکی از دغدغه های اساسی در روند تربیت به عامل تربیت کننده و به عبارتی مربی که باید متربی را تربیت نماید اشاره دارد. این مربی باید دارای ویژگیها و شایستگی های خاصی باشد تا بتواند به وظیفه آموزش و تربیت به طور توأمان عمل نماید. محقق برای دستیابی به شایستگی های مربی در قالب مقاله ای علمی به دنبال یافتن پاسخی مستدل به این سؤال است که ویژگیهای مربی چیست و چه ابعاد و عواملی دارد تا بدین وسیله گامی علمی در راستای کمک به تربیت برداشته شود. این بررسی با استفاده از روش توصیفی از نوع زمینه یابی و استفاده از نظر استادان و مربیان یکی از دانشگاه های نظامی مستقر در تهران، انجام شد. ابزار گردآوری داده های تحقیق پرسشنامه محقق ساخته و فیش برداری بود که در همه بخشها از روایی و اعتبار خوبی برخوردار است. نتایج نشان داد که مؤلفه های شایستگی های مربیان در زمینه تعلیم و تربیت با رویکرد جهادی به ترتیب اولویت عبارت است از: ولایت پذیری، مبانی اعتقادی، مهارتهای حرفه ای و تخصصی معلمی، صداقت، آمادگی جسمانی و روانی، شئون مربیگری، احترام به متربی، خویشتن داری و ثبات هیجانی، سعه صدر، اعتماد به نفس، اعتبار حرفه ای، توانایی در سه حیطه یادگیری (دانشی، نگرشی و روانی حرکتی)، دانش عمومی و حرفه ای. هدف این پژوهش شناسایی شایستگی های جهادی، شایستگی های ارزشی، شایستگی های حرفه ای تخصصی، شایستگی های حرفه ای معلمی و شایستگی های سازمانی است.

پدیده جنگ در کلیه منابع، اشاره به منازعه مسلحانه دارد و با پیشرفت تکنولوژی شیوه های جنگ نیز تغییر کرده است. تفاوتی که دفاع مقدس با سایر جنگ ها داشت در انتخاب شیوه ها و تاکتیک منحصربه فرد است. مؤثرترین تاکتیک در صحنه نبرد نیز استفاده از تک شبانه است. این پژوهش با عنوان «نقش عملیات شبانه در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس و کارکرد آن در جنگ با آمریکا» مورد توجه محقق قرار گرفته است. سؤال اصلی عبارت است از «تک های شبانه چه تأثیری در پیروزی عملیات های هشت سال دفاع مقدس داشته است؟». این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. در بخش گردآوری اطلاعات درباره هشت سال دفاع مقدس و تک شبانه، با استفاده از روش کتابخانه ای و مراجعه به اسناد و مدارک موجود در حد مقدور تلاش شده است اطلاعات مورد نیاز گردآوری و تحلیل محتوا شود. نتایج حاصل نشان داده که تک شبانه توانسته با محدود کردن توانایی های رزمی، توپخانه ای و زرهی دشمن و نفر و تجهیزات انسانی کارامد، خود را جایگزین تک روزانه کند، در واقع تک شبانه می تواند در شرایط نامتقارن جایگزین تک روزانه شود.

موفقیت هر سازمان تربیتی و آموزشی از جمله دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، در راستای تحقق اهداف تربیتی و آموزشی، در گرو برخورداری از یک نظام آموزشی کارآمد، منسجم و پویا است. از این رو پژوهش حاضر با هدف دستیابی به الگوی تربیت جهادی دانشجویان دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، از طریق شناسایی، ارزیابی و تحلیل وضعیت موجود، در این دانشگاه صورت گرفته است. مهم ترین سؤالی که نتایج این پژوهش را به خود معطوف کرده، این است که الگوی تربیت جهادی دانشجویان دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع) بایستی چگونه باشد؟ در این پژوهش از روش کمی (توصیفی، پیمایشی) بهره گیری شده و جامعه آماری آن شامل تعداد60 نفر از مدیران و فرماندهان صاحب نظر در این زمینه در دانشگاه است. بنابراین، روش انتخاب نمونه تحقیق، هدف مند بوده است. جهت گردآوری داده ها از روش میدانی و اسنادی استفاده شده و ابزار گردآوری داده ها در روش میدانی، پرسش نامه و در روش اسنادی، بررسی مبانی نظری و بررسی مستندات بوده است. در تحلیل داده ها از روش کمّی (آمار توصیفی و استنباطی) استفاده شده که در نهایت، نتیجه ای که از این پژوهش به دست آمده، ارائه الگوی تربیت جهادی دانشجویان در دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع) بوده است.