مرتضی حاجی زاده

تربیت تا بدان جا در تحول فرد و جامعه مؤثر است که می توان ادعا کرد ارزش هر مکتبی، از تربیت شدگان آن مکتب فهم می شود. ضرورت پژوهش روش مند در تربیت جنسی، دغدغه اصلی نگارنده متن پیشِ رو است که با روش تحلیل مضمون و با رویکرد فقهی به الگویی مناسب برای تربیت جنسی کودکان دست یافته است. در این پژوهش، تحلیل مضمون با مطالعه منابع فقهی و تفسیری آغازشده تا مراد آیات و روایات، مشخص و یقینی شود ، سپس، محتوای آیات و روایات کدگذاری شده است. ابزار به کاررفته در تحلیل مضمون شبکه مضامین است؛ به این بیان که نکات کلیدی متن با بیرون کشیدن واژه های پرتکرار، کلیدواژه ها و کشف واژه هایی که هم پوشانی یا رابطه علی دارند جدا می شوند و مضامین پایه را شکل می دهند. سپس، داده ها مکتوب و با صبر و حوصله بازبینی می شوند تا ایده های اولیه برای کشف کدهای مرتبط با هم و نحوه ارتباط آن ها کشف شود که مضامین سازمان دهنده را شکل می دهند. در ادامه، با تلخیص و تلفیق شبکه مضامین مشابه به مضامین فراگیر و کانونی دست می یابیم. پس از تحلیل مضمون آیات و روایات فقهی مرتبط با تربیت جنسی با نرم افزار maxqda و بررسی 24 مضمون پایه، 10 مضمون سازمان دهنده و دو مضمون فراگیر به الگوی اسلامی تربیت جنسی رسیده ایم.

الگوهای توسعه و پیشرفت به مثابه نرم افزار و پیش رانه های نظری تمدنی اند که هریک مبتنی بر مبانی و نظام اندیشه ای خودویژه ادیان و مکاتب بشری برای پاسخ به یکی از فرانیازهای اصیل انسانی، یعنی خواهان رشد و پیشرفت طرح و ارائه شده اند. الگوهای یادشده، خود از زیرالگوهایی در تمام ابعاد زیست فردی و اجتماعی انسان ازجمله الگوی پیشرفت سیاسی جامعه سامان یافته اند. دستیابی به الگوی پیشرفت سیاسی جامعه مبتنی بر نظام اندیشه ای رشدمحور قرآن کریم به عنوان کامل ترین کتاب آسمانی مصون از تحریف، هدف اصلی این نوشتار است. اکنون این سؤال مطرح است که قرآن کریم در راستای رشد و پیشرفت سیاسی جامعه، چه الگویی را معرفی می کند؟ روش پژوهش در ترسیم الگو و مؤلفه های آن، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قیاسی است و در کشف و تبیین اجزای مؤلفه های الگو، به ترتیب از تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی و توصیف و تحلیل بهره می برد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مبتنی بر اندیشه رشد قرآنی، جهت گیری مطلوب سیاسی جامعه انسانی تک بُعدی و یک جانبه نگر نیست، بلکه با رویکردی معناگرا و جامع، در ساحات دوگانه زیست مادی و معنوی و در بستر سیر عبودیت الهی به سمت غایت رشد آن (قرب الهی) سامان می یابد.