کیوان صالحی

هدف: باورمندی و عاملیت عقلانی به ارزش های الهی، اکسیر حرکت بالنده، تاب آور، تعالی بخش و ارزش آفرین زندگی فردی و جمعی انسان ها، در عصر دیجیتال است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ادراک و تجربه زیسته دانش آموزان دوره دوم متوسطه از نقش فضای مجازی در دگرگونی باورهای دینی شان انجام شده است. روش: بدین منظور از رویکرد کیفی، روش پدیدارشناسی توصیفی و فنون مصاحبه با رایانامه و سؤال های باز پاسخ استفاده شد. شرکت کنندگان با روش نمونه گیری گلوله برفی در میدان پژوهش متشکل از دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه در رده سنی 15 تا 18 سال در شهر تهران در مناطق 1و16و20 انتخاب شده و با رسیدن به حالت اشباع در مصاحبه پانزدهم، فرایند مصاحبه های نیمه ساختارمند به پایان رسید. داده ها مبتنی بر راهبرد کُلایزی و نرم افزار MAXQDA تحلیل گردید. به منظور افزایش اتکاپذیری، تأییدپذیری، باورپذیری صحت داده ها، از شیوه های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأیید آن ها»، و «درگیری طولانی مدت» استفاده کردیم. یافته ها به شناسایی 85 عبارت مهم، و دسته بندی 13 زیرمضمون و 5 مضمون شامل مضامین شناختی، اعتقادی، رفتاری، عاطفی، عملی منجر گردید. یافته ها: با بررسی دیدگاه ها و تجارت دانش آموزان در مواجهه با فضای مجازی و گسترش استفاده آن در دوران کرونا و پس از آن، دگرگونی های قابل توجه و بعضاً نگران کننده ای در باورهای دینی دانش آموزان در هر پنج بُعد اصلی شناختی، اعتقادی، رفتاری، عاطفی، عملی رخ داده است. نتیجه گیری: مسئله پرورش صحیح و زمینه سازی برای ارتقای باورها و عاملیت به آموزه های دینی در دانش آموزان مورد مطالعه، نه تنها از وضعیت رضایت بخشی برخوردار نبوده، بلکه با تاثیرپذیری از عوامل متعدد و متنوعی به ویژه محتوا و ارزش های رایج و غالب در فضای مجازی، با دگرگونی های گسترده و در جهت معکوس باورهای مورد انتظار دینی همراه شده است. به نظر می رسد، ادامه روند موجود در مواجه و دسترسی بدون مدیریت هوشمندانه نوجوانان با تمامی سطوح محتوایی و کم توجهی نزدیک به انفعال، به محتواها ارائه و منتشر شده در فضای مجازی که بر طبق شواهد موجود از واقعیت های میدانی و رسمی در مدارس، موثرتر عمل کرده است، می تواند بنیاد باورهای اعتقادی دانش آموزان را با مخاطرات بنیان برافکنی مواجه سازد. این مهم ضرورت توجه جدی در آموزش سواد رسانه ای به والدین و نوجوانان از یکسو، ایجاد زمینه برای عاملیت بخشی به انگیزه ها و اقدامات تمامی فرهیختگان و دغدغه مندان تربیتی اعم از معلمان، مدرسان، استادان، مربیان، مشاوران، روان شناسان، جامعه شناسان و مروجان فرهنگی به تولید همگانی و بازنشر محتواهای فاخر و اصیل متناسب با آموزه های فرهنگی کشورمان و به ویژه انتشار و اشاعه آن براساس سرگرم آموزی و اصول تعلیم و تربیت تفریحی، هر چند دیرهنگام، اما می تواند زمینه ای را برای کاهش مخاطرات دم افزون این فضای بشدت اثرگذار و اصیل موسوم به مجازی را فراهم نموده و جامعه را از بخشی از مخاطرات آن برهاند.

زمینه و هدف: شواهد نشان می دهد برخلاف روند افزایشی سرپرستی خانوارها توسط زنان، کیفیت و کمیّت حمایت های اجتماعی از ایشان ارتقا نیافته است؛ این امر به بروز و تشدید مشکلات و آسیب هایی فردی و اجتماعی دامن زده است؛ از این رو در پژوهش حاضر تلاش شد تا با واکاوی در تجربه زیسته ایشان از حمایت های اجتماعی و شناخت عمیق مسائل و معضلات این قشر در معرض آسیب، راهکارهای مناسب ارائه شود. روش: این پژوهش با روش پدیدار شناسی و مصاحبه با 21 زن سرپرست خانوار شهر مشهد، که به شیوه هدفمند و با روش های نمونه گیری ملاکی و بیشینه پراکنش انتخاب شده بودند، اجرا شد. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند، گردآوری و سپس با روش کُلایزی تحلیل شد. یافته ها: زنان سرپرست خانوار، حمایت های اجتماعی را در چهار مضمون شامل «تجربه زیسته از حمایت»، «عزت نفس»، «رفتار حمایت کننده» و «پیوندهای اجتماعی» ادراک می کنند. حمایت ها برای عده ای موجب رشد عزت نفسشان می شود؛ در مقابل، گروهی معتقدند که عزت نفسشان کاهش می یابد. همچنین براساس اینکه این حمایت ها توسط چه کسانی و با چه هدفی صورت می گیرد، ادراک آنان در قالب مضامین دیگری تجربه می شود. برخی معتقدند که این حمایت ها پیوندهای اجتماعی شان را مستحکم می کند و گروهی اعتقاد دارند که منزوی تر شده اند. فضای حمایتی برای بیشتر آنان بر بی اعتمادی، به خصوص نسبت به مردان بنا شده است؛ بنابراین همنوایی و کناره جویی، محورهای اصلی پیوندهای اجتماعی آنان است؛ ولی برای بیشتر آنان این حمایت ها به عنوان یک ضربه گیر روانی عمل می کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مطالعه تطبیقی نظریه های تصمیم گیری و انتخاب تحصیلی شغلی و به منظور ارائه راهبردی برای ارزیابی و بهبود برنامه هدایت تحصیلی شغلی نظام آموزش وپرورش ایران انجام شده است.روش پژوهش: این پژوهش با رویکرد تطبیقی و با روش تحلیلی اسنادی صورت پذیرفته است. بنابراین، اسناد نظری با بهره گیری از کلیدواژه های مرتبط و کتابخانه های دیجیتال و پایگاه های داده آنلاین گردآوری و از طریق فیش برداری محقق ساخته و تکنیک های تلخیص و طبقه بندی داده ها تحلیل گردیدند. جهت بررسی اعتبار یافته ها از معیارهای خود بازبینی محقق در طی فرایند جمع آوری و تحلیل داده ها و همچنین از توسعه و توصیف غنی داده ها جهت اطمینان از قابلیت انتقال پذیری استفاده شد.یافته ها: عوامل اثرگذار در هدایت تحصیلی شغلی مبتنی بر نظریه های ارائه شده را می توان در سه بخش، شامل عوامل فردی، عوامل اجتماعی و عوامل محیطی اجتماعی دسته بندی نمود. نتایج ارزیابی برنامه هدایت تحصیلی شغلی نظام آموزش و پرورش ایران با طبقه بندی احصاء شده نیز نشان داد، علیرغم توجه به برخی از این عوامل، اما برنامه هدایت تحصیلی شغلی در اجرا چندان موفق نبوده است.نتیجه گیری: اثربخشی برنامه های هدایت تحصیلی شغلی مستلزم شناسایی و درنظر گرفتن همه عوامل اثرگذار در این حوزه است. در این زمینه  با طراحی و اجرا برنامه درسی هدایت تحصیلی شغلی می توان تمام عوامل و ملاک هایی که در پایگاه نظری به عنوان عوامل مهم در انتخاب تحصیلی شغلی مطرح شده اند را طی فرایند و گام های سیستماتیک در کل مقاطع تحصیلی دانش آموزان در نظر گرفت.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع اجرای بهینه ارزشیابی آموزشی در شرکت ملی گاز ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن انجام شده است. بدین منظور با بهره گیری از ظرفیت رویکرد پژوهش کیفی و روش گروه های کانونی، به شناسایی موانع پدیده مورد مطالعه پرداخته شد. داده ها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی و مصاحبه کانونی با 4 گروه کانونی (شامل 20 نفر) از بین کارکنان واحد آموزش و تجهیز نیروی انسانی شرکت ملی گاز ایران گردآوری شد و با استفاده از روش تحلیل مضمون تحلیل گردید. تحلیل داده ها به شناس ایی 138 گزاره مفهومی، 21 مضمون پایه و 5 مضمون اصلی شامل "موانع فردی"، "موانع سازمانی"، "موانع آموزشی"، "موانع مدیریتی" و "موانع محیطی" منتج گردید. با توجه به یافته های پژوهش، توجه به موانع شناسایی شده به منظور اجرای بهینه فرایند ارزشیابی آموزشی در شرکت ملی گاز ایران ضرورت دارد؛ لذا در پایان راهکارهایی به منظور کاهش تأثیر موانع بر اجرای بهینه فرایند ارزشیابی آموزشی و بهبود آن ارائه شد.

این پژوهش با هدف تدوین بسته آموزشی مشاوره ای پیش از ازدواج برای دختران در آستانه ازدواج دارای طلاق والدینی انجام شد. پژوهش حاضر ازنظر هدفْ کاربردی و براساس طرح پژوهش آمیخته از نوع تدوین ابزار است. ابتدا از روش کیفی مرور نظام مند و سپس از روش کمّی پیمایشی توصیفی استفاده شد. ازآنجاکه مرحله ابتدایی هر مرور نظام مند شامل جست وجوی کامل و منظم پیشینه موجود است، میدان پژوهشی موردمطالعه کلیه مقالات معتبر و پایان نامه های چاپ شده از سال 1391 تا سال 1401 به زبان فارسی بود که درنهایت 12 پژوهش با جست وجو در پایگاه های مگ ایران، پایگاه علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و پرتال جامع علوم انسانی بررسی شد. همچنین، برای ارزیابی کیفیت مطالعات از فهرست وارسی تعدیل شده PRISMA2020 استفاده شد و تمام 12 پژوهش کیفیت لازم برای ورود به مرور نظام مند را داشتند. در ادامه، برای تدوین بسته برمبنای مرور پیشینه مطالعات، بسته آموزشی مشاوره ای شامل تکنیک ها و مفاهیم مختلف تدوین شد. 10 نفر از صاحب نظران حوزه مشاوره به منظور بررسی روایی محتوایی بسته به صورت دردسترس انتخاب شدند. یافته ها در بخش کیفی نشان دهنده سه تجربه مهم روان شناختی منفی، جامعه شناختی منفی و خانوادگی منفی بود. درنهایت، محتوای جلسات مشاوره ای در دوازده جلسه هفتگی به مدت 90-60 دقیقه تنظیم شد. بررسی شاخص روایی محتوایی 8/۰ و ضریب توافق کاپا 71/۰ به دست آمد. می توان گفت بسته آموزشی مشاوره ای پیش از ازدواج از روایی لازم برخوردار است و استفاده آن برای دختران فرزند طلاق بزرگسال پیشنهاد می شود.  

نشاط و پویایی علمی حیاتی ترین عامل در رشد و تعالی مراکز علمی و دانشگاهی است و پژوهش حاضر به دنبال تبیین فرآیند شکل گیری آن در این مراکز است. داده ها مبتنی بر نمونه گیری نظری و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 22 نفر از مطلعان کلیدی گردآوری شد. در چهاردهمین مصاحبه، اشباع نظری داده ها حاصل شد. به منظور رواسازی یافته ها، مصاحبه ها تا بیست و دومین نفر ادامه یافت. نتایج حاصل از این مطالعه به اساتید شرکت کننده در این پژوهش ارائه و نتایج مطالعه، تأیید شد. تحلیل داده ها در چارچوب نظریه برخاسته از داده ها به شکل گیری و بازنمایی «فرآیند نشاط و پویایی علمی» در مراکز علمی و دانشگاهی در قالب نظریه ای بنیادین با محوریت «خودتعالی جویی حکمت گرا» منتهی شد. این نظریه در نگاهی کلان تر با این گزاره تبیین می گردد که پدیده نشاط و پویایی علمی، برآیندی از فرآیند منظم و یکپارچه تأثیر و تأثر میان پدیده های «نشاط و پویایی عمومی» و «تعامل چندوجهی با محیط پیرامونی»، است. در این مطالعه این تعاملات چندسطحی و چندبعدی به تدوین «مدل چهار حلقه ای نشاط و پویایی علمی» منتهی شد.

هدف: مقایسه قابلیت های سه الگوریتم مختلف درخت تصمیم و مدل شبکه عصبی به منظور انتخاب مدل طبقه بندی مناسب برای ارزیابی عملکرد داوطلبان آزمون سراسریروش پژوهش: مبتنی بر رویکرد کمّی و با روش پیمایشی است و از متغیرهای جنسیت، سوابق تحصیلی و نمره های تراز هر یک از دروس به عنوان متغیرهای موثر در طبقه بندی استفاده گردید.یافته ها: با در نظر گرفتن همه متغیرها بدون جنسیت براساس مدل شبکه عصبی، مشخص شد که دروس تخصصی ریاضی، فیزیک و شیمی سپس دروس عمومی فارسی و دینی به ترتیب بیشترین اهمیت را در طبقه بندی دارند. فاصله دیپلم تا آزمون سراسری کمترین تاثیر را داشت. همچنین مشخص شد در صورتی که تنها متغیرهای مربوط به دروس آزمون در نظر گرفته شود ترتیب میزان اهمیت دروس شیمی و فیزیک جابه جا می شود.نتیجه گیری: با استناد به شاخص دقت کلی، الگوریتم مدل شبکه عصبی با دقت بیشتر از 95/0 از عملکرد بالا تری نسبت به الگوریتم های درخت تصمیم برخوردار است. از طرفی ورود متغیرهای سوابق تحصیلی در دقت الگوریتم شبکه عصبی تاثیر مطلوبی داشته است.     

هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل، ملاک ها و نشانگرهای تسهیل کننده و بازدارنده کیفیت روابط میان فردی کارکنان مدارس ابتدایی است، که با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناختی توصیفی انجام شد. میدان پژوهش، مدارس ابتدایی بجنورد بود. شرکت کنندگان شامل معلمان، مدیران و معاونان بودند که از طریق نمونه گیری ملاکی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختارمند گردآوری شد. تحلیل داده ها بر اساس راهبرد کُلایزی انجام شد. به منظور افزایش اتکاپذیری، تأییدپذیری، باورپذیری صحت داده ها، از شیوه های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأیید آن ها»، و «درگیری طولانی مدت» استفاده شد. مرور متوالی مصاحبه ها به شناسایی و دسته بندی سه مضمون اصلی در قالب عوامل اجتماعی، فردی و آموزشی، 20 ملاک و 48 نشانگر منجر گردید. عامل اجتماعی با نُه ملاک (پنج ملاک تسهیل کننده و چهار ملاک بازدارنده) «توجه کردن به درخواست های همدیگر، همکاری کارکنان در فعالیت های مربوط به مدرسه، برگزاری برنامه های خارج از مدرسه، احوال پرسی با همدیگر، رعایت حقوق یکدیگر، حمایت نکردن از یکدیگر، بدعهدی معلمان نسبت به مدیر، صحبت های کنایه آمیز و پارتی بازی مدیر»، عامل فردی با 7 ملاک (سه ملاک تسهیل کننده و چهار ملاک بازدارنده) «انعطاف پذیری در اجرای قوانین مدرسه، محبت به یکدیگر، درستکاری در انجام وظایف، خشونت، شوخی های بی حدومرز، سخن چینی و رفتارهای حسادت آمیز»، و عامل آموزشی با 4 ملاک (یک ملاک تسهیل کننده و سه ملاک بازدارنده) «تشویق کردن، نداشتن توانایی و مهارت لازم در تدریس، ارزشیابی دانش آموزان و ارزشیابی معلم»، تشکیل شد. استفاده از عوامل، ملاک ها و نشانگرهای شناسایی شده، زمینه لازم برای ساخت ابزارهای سنجش، ارزشیابی کیفیت روابط بین فردی در مدارس و ارتقای آن را تسهیل می کند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخص های تفکر مستقل و ارائه شواهدی از آن در دوره متوسطه اول انجام شده است. به این منظور با استفاده از روش اسنادی، به مرور نظام مند پیشینه پژوهش در پایگاه های مختلف علمی در 40 سال اخیر پرداخته شد. بررسی ها به شناسایی 30 سند منتج گردید. تحلیل داده ها مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون به شناسایی 146 کُد باز منجر گردید و در 7 مضمون اصلی و 27 مضمون فرعی دسته بندی شدند. شاخص های شناسایی شده شامل؛ احساس آزادی و حق انتخاب، یادگیری متقابل و مشارکتی، تسلط به مهارت های شناختی، تسلط به مهارت های فراشناختی، آشنایی با مهارت حل مسئله، فعالیت مستقل و پیروی آگاهانه بود. نتایج تحلیل محتوای کتاب های دوره متوسطه اول نیز حاکی از آن است که؛ کتاب ریاضی و علوم تجربی از بیشترین فراوانی در بین شاخص های تفکر مستقل برخوردار است. همچنین از بین شاخص های شناسایی شده نیز، بیشترین فراوانی مربوط به مقوله «فعالیت مستقل» و کمترین فراوانی مربوط به مقوله «احساس آزادی و حق انتخاب» و «پیروی آگاهانه» می باشد. لذا می توان بیان کرد، اگر در فرایندهای تربیتی دانش آموزان از شاخص های شناسایی شده، استفاده شود، محتمل است در بزرگ سالی به افرادی مستقل با قابلیت های فردی و مقاوم در برابر ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی تبدیل شوند.

محیط مدرسه به عنوان یکی از مهمترین عوامل شکل دهنده رفتار افراد می تواند سهم قابل توجهی در ایجاد شادی در افراد درون مدرسه و تسری آن به جامعه داشته باشد و لازم است برای توأم کردن این زمان با شادی بیشتر، این موضوع مورد توجه بیشتری قرار گیرد. با توجه به اهمیت دوره ی ابتدایی در نظام آموزشی، شناسایی نشانگان مرتبط با شادی دانش آموزان ابتدایی ضرورت دارد؛ این پژوهش با هدف شناسایی نشانگان سازنده سازه مدرسه شاد مبتنی بر معناکاوی ادراک دانش آموزان از مدرسه شاد انجام شده است. میدان پژوهش، مدارس ابتدایی شهر تهران است. شرکت کنندگان به روش نمونه گیری ملاکی انتخاب شدند. اشباع داده ها در چهاردهمین مصاحبه بدست آمد. این پژوهش با رویکرد کیفی، روش پدیدارشناسی و طرح توصیفی انجام گردید. داده ها بر اساس مصاحبه نیمه ساختارمند و انشاهای دانش آموزان گردآوری شد. داده ها، مبتنی بر راهبرد هفت مرحله ای کُلایزی تحلیل گردید. به منظور افزایش اتکاپذیری، تأییدپذیری، باورپذیری صحت داده ها، از شیوه های «بازرسی و بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأیید آن ها»، و «درگیری طولانی مدت» استفاده شد. یافته ها به شناسایی 32 نشانه، هشت زیرمضمون و سه مضمون شامل «مضمون اجرایی-مدیریتی»، «مضمون مربوط به محیط مدرسه»، «مضمون مربوط به عوامل روان شناختی» منجر گردید. مضامین شناسایی شده، به شناخت عمیق و تشخیص دقیق نشانگان مدرسه شاد برای بررسی میدانی مدارس کمک می نماید. براساس نتایج بدست آمده می توان نتیجه گرفت که بین انتظارات دانش آموزان از مدارس شاد با وضعیت موجود، فاصله دوچندانی وجود دارد، لذا بازاندیشی فوری و اقدامات هوشمندانه برای بهسازی محیطی مدارس و حرکت به سمت مدارس شاد، از ضرورتی دوچندان برخوردار است.

این مقاله با هدف سنجش میزان شادکامی مدرسه ای دانش آموزان ابتدایی شهر تهران انجام شد. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان ابتدایی منطقه 15 شهر تهران تشکیل دادند که به روش نمونه گیری در دسترس، 410 دانش آموز مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر، آمیخته از نوع همسوسازی همزمان است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه شادکامی مدرسه ای کمالی (1398) و فهرست وارسی محقق ساخته انجام شد. یافته ها نشان داد که در بین شش عامل شادکامی مدرسه ای سه عامل تدریس معلم، دوستان دانش آموز و خود دانش آموز در وضعیت شادکامی نسبتاً رضایت بخشی قرار دارند و سه عامل اجرایی- مدیریتی، فرهنگی و محیطی در وضعیت شادکامی نارضایت بخشی قرار داشته است. مقایسه نتایج همسوسازی نشان داد که در هفت کلاس، نظر دانش آموزان و محقق با یکدیگر مطابقت داشت، در سه کلاس محقق شرایط را بهتر ارزیابی کرده و دانش آموزان شرایط را مناسب ندانستند و در دو کلاس دانش آموزان شرایط را بهتر ارزیابی کرده اند. در مجموع یافته های این پژوهش نشان می دهد که دانش آموزان ابتدایی منطقه 15 از وضعیت شادکامی مدرسه ای نسبتاً متوسطی برخوردارند.  

نظام آموزشی در هرکشوری فراتر از توان، امکان و انگیزه های معلمانش توسعه نمی یابد. معلم، عامل اصلی اجرای برنامه های تربیتی در مدرسه است. هدف این مطالعه، شناسایی عوامل، ملاک ها و نشانگر های مناسب برای سنجش آمادگی معلمی در دوره ابتدایی است. بدین منظور مرور منظمی در پژوهش های پیشین در بازه زمانی 2000-2021 انجام شد و پایگاه های داده های علمی شامل پروکوئست، اریک، گوگل اسکالر، پایگاه مرکز داده های علمی جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی و بانک اطلاعات نشریات کشور مورد جست وجو قرار گرفتند. پس از تدوین و اعمال ملاک های ورود و خروج و کنارگذاری مقالات نامتناسب با هدف پژوهش براساس بیانیه پریزما، 67 مقاله باقی ماند. نتیجه بررسی مقالات به شناسایی 191 نشانگر، 21 ملاک و 8 عامل اصلی منتهی شد. پس از دسته بندی یافته های مرحله مرور پیشینه، با مراجعه به کارشناسان در قالب مراحل فن دیمتل به عنوان یکی از انواع روش های تصمیم گیری گروهی بر اساس مقایسه های زوجی و قضاوت کارشناسان، میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری هریک از ملاک ها مورد محاسبه قرار گرفت؛ یافته ها بیانگر آن بود که 5 ملاک اول به ترتیب میزان تأثیرگذاری شامل استعداد تدریس، حساسیت اخلاقی، تعهد و مسئولیت پذیری، تربیت عقلانی اخلاقی و پژوهش محوری است و همچنین با حذف میزان تأثیرپذیری ملاک ها و محاسبه خالص میزان تأثیرگذاری، برترین ملاک ها به ترتیب شامل پیش نیاز های اساسی معلمی، توانمندی های عمومی و برتر ذهنی، استعداد تدریس، ویژگی های نگرشی و عاطفی و مهارت های ارتباطی هستند. نتایج رتبه بندی ها نشان می دهد که ملاک های مربوط به عامل پیش نیاز های معلمی دارای بیشترین اثرگذاری هستند.

هدف از پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین راهبردهای یادگیری و سبک های یادگیری با سازگاری تحصیلی دانشجویان بود. پژوهش حاضر به لحاظ روش، توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری تمام دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 1401-1400 (12614) بوده که از بین آنها 693 (446 دختر و 247 پسر) دانشجو به شیوه تصادفی ساده بعنوان نمونه انتخاب گردیدند. برای جمع آوری داده ها از سیاهه سبک های یادگیری کلب (LSI2، کلب، 1985)، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (MSLQ، پنتریج و همکاران، 1993)، پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (CERQ، گارنفسکی و همکاران، 2001) و مقیاس سازگاری تحصیلی (AAS، اندرسون و همکاران، 2016) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان دهنده برازش مطلوب داده ها با الگوی پیشنهادی پژوهش بود. نتایج بیان کننده رابطه مستقیم بین راهبردهای یادگیری و سبک های یادگیری با سازگاری تحصیلی (05/0>P ) و ارتباط بین راهبردهای تنظیم شناختی هیجان با سازگاری تحصیلی بود(05/0>P ). همچنین راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان، ارتباط بین راهبردهای یادگیری و سبک های یادگیری با سازگاری تحصیلی را میانجی گری کرده است (01/0>P ) و راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان، فقط رابطه راهبردهای یادگیری با سازگاری تحصیلی را واسطه گری کرده است (01/0>P ). بر اساس یافته های این پژوهش، راهبردهای یادگیری، سبک های یادگیری و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان را به عنوان عوامل پیش بینی کننده سازگاری تحصیلی در روش های یادگیری- یاددهی و برنامه های پیشگیری توسط دانشجویان، مدرسان، مشاوران و مدیران دانشگاه ها در نظر گرفته شود.

زمینه سازی برای تحقق مرجعیت علمی، از مهمترین اهداف راهبردی نظام جمهوری اسلامی و قلب تپنده و پیش نیاز اصلی شکل گیری و بالندگی تمدن جدید ایرانی اسلامی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع و چالش های دستیابی به مرجعیت علمی در حوزه علوم انسانی و تبیین کژکارکرد های بازدارنده انجام شده است. بدین منظور با معناکاوی در ادراک نخبگان و فرهیختگان دانشگاهی و بهره گیری از رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد، به شناسایی و تبیین پدیده مورد بررسی پرداخته شد. داده ها با استفاده از نمونه گیری هدفمند از نوع راهبردهای زنجیره ای و نظری و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 31 نفر از نخبگان و استادان دانشگاه گردآوری شد و به روش کدگذای باز، محوری و گزینشی تحلیل گردید؛ تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها به شناسایی 7 مقوله اصلی منجر گردید که شامل "زمینه های فرهنگی و اجتماعی"، "زمینه های ساختاری"، "کژکارکرد های نظام آموزش و پژوهش"، "ناهمسویی های بینشی و انگیزشی"، "کژکارکرد های تخصیص منابع و امکانات"، "کژکارکرد های سیاست گذاری و برنامه ریزی " و "استیلای نگرش های کمّی گرا" است. در نهایت نتایج نشان داد استیلای نگرش کمّی گرایی در رویه های موجود، به شکل گیری و تشدید موانع و کژکارکرد های بازدارنده مرجعیت علمی دامن زده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان رعایت ملاک های تفکّرجانبی دوبونو در برنامه درسی قصدشده دوره دوم ابتدایی است. روش: بدین منظور از رویکردی کمّی با استفاده از روش پیمایشی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که از کل ملاک های شناسایی شده تنها 25 درصد در کتاب علوم تجربی دوره دوم ابتدایی رعایت شده است و به رغم اهمیت و امکان آموزش مابقی ملاک ها، نسبت به ملاک هایی نظیر 1. بادبزن مفهوم 2. انگیزش اتفاقی 3. تحریک و جنبش 4. برداشت محصول 5. ایجاد انگیزه ها 6. قضاوت معوق 7.ایده های حاکم و عوامل قطعی 8.اشیاء اتفاقی 9.واژه تصادفی10. برخورد با ایده ها در تدوین این کتاب بی توجهی شده است. نتایج نشان داد که به رغم اهمیت تفکّرجانبی، متأسفانه نه تنها نسبت به ارائه کامل و متناسب ملاک ها و نشانگرهای تفکّرجانبی در کتاب علوم تجربی دوره دوم کم توجهی شده است، بلکه در ارائه آموزش های مناسب کم توجهی شده و این ملاک ها به دانش آموزان به طور کاربردی آموزش داده نشده است. این امر زمینه ای را فراهم آورده که دانش آموزان دوره دوم ابتدایی از میزان عملکرد متوسطی در تفکّرجانبی برخوردار باشند. به نظر می رسد، کم توجهی به آموزش رویه های تقویت کننده تفکّرجانبی در کتاب علوم تجربی و ارائه ناقص و غیرکاربردی این آموزش ها، زمینه ای را فراهم آورده که نظام آموزشی و اجتماع با چالش های مخاطره آمیزی در حوزه های نظیر افت خلاقیت، شکل نگرفتن روحیه تفکّر نقادانه، تفکّر مولد و ارزش آفرین مواجه گردد.

این پژوهش با هدف اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر مؤلفه های سبک تعاملی معلم- دانش آموز در دوره ابتدایی انجام شد. طرح پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه انجام گرفت. جامعه آماری شامل زنان معلم دوره ی ابتدایی شهرستان طبس در سال تحصیلی 99-1398 بود . در این پژوهش تعداد 30 معلم زن دوره ی ابتدایی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جای گرفتند. معلمان گروه آزمایش به مدت 10 جلسه90 دقیقه ای در طول 5 هفته تحت آموزش تحلیل رفتار متقابل قرار گرفتند ولی معلمان گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند. در این پژوهش از پرسش نامه سبک تعامل معلم با دانش آموز لارداسمی و کنی (QTI) استفاده شد. داده های حاصل از پژوهش با روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیره (مانکوا) وبا استفاده از نرم افزار آماری SPSS-18 تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر مؤلفه های رهبری (05/0>p)، کمک کننده/دوستانه (01/0>p)، درک کردن (05/0>p)، ناراضی بودن (05/0>p) و تنبیه کردن (01/0>p) تأثیر معنی داری داشته است و بر مؤلفه های سخت گیری، نامطمئن بودن و مسئولیت پذیری/آزادی فراگیر تأثیر معنی داری ایجاد نکرده است. نتایج نشان می دهد که آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل به معلمان، موجب بهبود سبک تعامل آن ها با دانش آموزان از طریق اثربخشی بر رهبری، رفتار کمک کننده و دوستانه، درک کردن دانش آموزان، کاهش نارضایتی از وضعیت کلاس و تنبیه کردن، می شود. لذا توصیه می شود که در مدارس به آموزش مفاهیم و راهبردهای این نظریه به معلمان پرداخته شود.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی عملکرد مدیران مدارس ابتدایی برحسب مؤلفه های کارکردهای اجرایی مغز نظیر؛ بازداری پاسخ، توجه پایدار، حافظه کاری، انعطاف پذیری، برنامه ریزی، تصمیم گیری و شناخت اجتماعی، انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه مدیران مدارس ناحیه 7 مشهد بوده که با روش نمونه گیری طبقه ای با احتساب متناسب، حجم نمونه 106 نفر تعیین شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه کارکردهای اجرایی با پایایی (88 / 0) و پرسشنامه ارزیابی عملکرد مدیران مدارس با آلفای کرونباخ (90 / 0) گردآوری شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون حاکی از آن بود که بین کارکردهای اجرایی مغز مدیران با عملکرد آنان (0001 / 0=sig، 71 / 0= r) در سطح معناداری 01 / 0 همبستگی مثبت و مستقیم وجود دارد. همچنین، یافته های رگررسیون گام به گام نشان داد در بهترین مدل پیش بینی (مدل چهارم) برای عملکرد مدیران مدارس ابتدایی ناحیه 7 مشهد، مؤلفه شناخت اجتماعی کمترین نقش پیش بینی کننده (156 / 0 =Beta) و مؤلفه انعطاف پذیری بیشترین نقش پیش بینی کننده (482 / 0 =Beta) را دارد. با توجه به یافته های به دست آمده، ضرورت دارد برای انتخاب و انتصاب مدیران مدارس به منظور انجام بهینه وظایف خویش، در درجه اول از میزان و کیفیت بالای کارکردهای ایشان اطمینان حاصل کرد.

هدف: هدایت تحصیلی-شغلی در مسیری است که با پیمودن آن، نیازهای جامعه و نیازهای فردی برآورده می شود، بنابراین برون داد های نامطلوب در نظام آموزش عالی و بازار کار، می تواند حاصل از هدایت تحصیلی-شغلی نادرست افراد باشد. لذا؛ پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجارب و راهکارهای انجام هدایت تحصیلی-شغلی مطلوب از دیدگاه دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه تهران بود. روش: این پژوهش با رویکرد کیفی به روش پدیدارشناسی انجام شد. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته با نه نفر از دانشجویان ناراضی از رشته فعلی، 11 نفر از دانشجویان دارای تجربه تغییر رشته و پنج نفر از فارغ التحصیلان مشغول به کار غیرمرتبط با رشته تحصیلی خود که به شیوه هدفمند انتخاب شدند، جمع آوری و براساس راهبرد هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شد. یافته ها: راهکارهای انجام یک هدایت تحصیلی-شغلی مطلوب، در 22 زیرمضمون و شش مضمون کلی حیطه آموزش و پرورش، حیطه آموزش عالی، حیطه تخصصی، حیطه خانوادگی، حیطه سیاسی-اجتماعی و حیطه شغلی طبقه بندی شدند. نتیجه گیری: بطور کلی با توجه به آن که راهکارهای ارائه شده در پژوهش حاضر برخاسته از تجربیات افراد از چالش های هدایت تحصیلی-شغلی می باشد، لذا توصیه می شود این راهکارها در قالب یک دستورکار جمع بندی شده در اختیار مدارس و دست اندرکاران برنامه هدایت تحصیلی-شغلی قرار گیرد تا با توجه به بستر موجود در جامعه، بکار گرفته شوند.

امروزه آزمایشگاه های مجازی، نقش ویژه ای در آموزش یادگیری دارند. با توجه به اهمیت روزافزون آزمایشگاه های مجازی و آموزش مهندسی و شناخت ناکافی درباره دستاوردهای استفاده از آزمایشگاه های مجازی و از راه دور در آموزش مهندسی، این مطالعه در دستور کار قرار گرفت. از این رو در یک بررسی نظام مند، بر اساس دستورالعمل موارد ترجیحی در گزارش مقاله های مروری منظم و فراتحلیل ها (پریزما) مقالات فهرست بندی شده در پایگاه های داده اسکوپوس، گوگل اسکولار و ساینس دایرکت در بازه زمانی 2009 تا 2022، با استفاده از ترکیب کلیدواژه های "آزمایشگاه مجازی" یا "محیط های یادگیری با واقعیت ترکیبی" یا "آزمایشگاه های واقعیت مجازی" و "نتایج" و "آموزش مهندسی" یا "مهندسی" و مزایا و محدودیت ها یا آزمایشگاه های واقعیت مجازی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها به شناسایی 12 دستاورد، هفت مزیت و شش محدودیت استفاده از آزمایشگاه   های مجازی و از راه دور در آموزش مهندسی منجر گردید. بر اساس یافته ها، نتایج حاکی از آن است که در آینده نزدیک، آزمایشگاه های مجازی به طور گسترده ای تقریباً در تمام زمینه های آموزشی مورد استفاده قرار خواهند گرفت. همچنین نتایج، کمبود رویکردهای نظری و روش شناختی متنوعی را نشان می دهد که در آن مطالعات اساساً ارزیابی و به طور محدود بر تغییرات فردی در دانش محتوا متمرکز شده اند. استفاده بهینه از دستاوردها، مزایا و محدودیت های شناسایی شده، می تواند ضمن کسب آمادگی و هم راستایی با الزامات آینده و آینده نگری، به بهبود فضای موجود کمک نماید

هدف پژوهش حاضر، تحلیل ادراک دانشجویان دانشگاه تهران، از راهکارهای پیشگیری از یادگیری زائد و عوامل کارآمدی و ناکارآمدی مطالب درسی در رشته علوم تربیتی است. ازاین رو با استفاده از رویکرد پژوهش کیفی و روش پدیدارشناسی از نوع توصیفی، ادراک 27 نفر (6 مرد و 21 زن) از دانشجویان رشته علوم تربیتی و گرایش های مختلف آن (10 نفر کارشناسی و 17 نفر تحصیلات تکمیلی) از دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران که با استفاده از نمونه گیری هدفمند ملاکی انتخاب شده بودند، مورد واکاوی قرار گرفت. گردآوری داده ها با استفاده از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد و تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت. تحلیل داده ها مبتنی بر راهبرد هفت مرحله ای کلایزی بود. برای اعتبار پذیری یافته ها، از راهبرد حضور در محیط پژوهش و صرف زمان کامل با شرکت کنندگان، تبادل نظر با همتایان و همچنین از سه سویه نگری بهره برده شد. به منظور رعایت ویژگی های کیفی پژوهش، از سه ملاک انتقال پذیری، تأییدپذیری و قابلیت اطمینان، استفاده شد. با تحلیل داده ها برای راهکارهای پیشگیری از یادگیری زائد، چهار مضمون با محوریت راهکارهای مربوط به محیط آموزشی و محیط شغلی و برای عوامل کارآمدی و ناکارآمدی مطالب درسی نیز به ترتیب پنج و سه مضمون استخراج گردید که عمدتا حول توجه به نیازها، علایق و شرایط فراگیران و ارتباط نظری و عملی دروس بود. درمجموع بر اساس نتایج پژوهش، بازنگری های منظم در برنامه های درسی، توجه به نیازها و علایق فراگیران در این راستا و به کارگیری عملی دانسته ها از عوامل مهم در کارآمدی مطالب درسی و از راهکارهای مهم پیشگیری از یادگیری زائد در این رشته معرفی گردید.