نمره برش

فرایند سنجش و پذیرش افراد توانمند و کارآمد برای تحصیل در دوره دکترای تخصصی در ایران بسیار پر چالش بوده است. اهمیت این مسئله به حدی است که ویژگی های روان سنجی سنجه های پذیرش و ملاک های مهم آن، همچنین شیوه آزمون گیری به صورت تستی یا تشریحی برای تدوین الگوی بهینه پذیرش داوطلبان همواره در بین مجامع دانشگاهی، سیاست گذاران، و متقاضیان ورود به تحصیلات تکمیلی محل بحث و جدال است. هدف اولیه این پژوهش مشخص کردن ضرایب شبه پایایی این معیارها بوده است. روش این پژوهش از نوع توصیفی است، و در چارچوب تئوری تعمیم پذیری، پایایی سنجه ها و معیارهای-داده های ثانویه-مربوط به برنامه سنجش و پذیرش دکتری رشته مهندسی برق گرایش قدرت در 37 دانشکده پذیرنده دکتری در دانشگاه های ملی مختلف در سال 1397 را بررسی کرده است. داده ها با نرم افزار  mGENOVA بر اساس تحلیل چند متغیری با یک طرح تک رویه ای p^•×i^° تحلیل شده اند. نتایج نشان داد که چهار آزمون تخصصی، و دو آزمون عمومی به دلیل سختی سؤالات و بی پاسخ بودن، و به کارگیری نمره گذاری فرمولی، پایایی و دقت مناسبی ندارند. دو معیار ترکیبی مصاحبه که از سنجه های متفاوتی تشکیل شده اند، از ضرایب تعمیم پذیری و اعتمادپذیری بهتری برخوردار بودند. افزودن معدل کارشناسی و کارشناسی ارشد، به عنوان متغیر پیش بینی کننده جداگانه، به دلیل محدودیت دامنه در برآورد نمرات جهانی ترکیبی کارایی چندانی ندارد. در یک برنامه پذیرش دکتری که سازه زیربنایی ای بسیار گسترده ای تعریف، و سنجه های چندگانه ای استفاده می شود، مؤلفه های خطای بیشتری نیز وجود خواهد داشت. بنابراین، نمی توان تنها یک مقدار پایایی معین برای سنجه های آن مشخص کرد. امّا با تعدیل سطوح دشواری آزمون ها، استفاده از طرح های نمره گذاری سهمی سؤالات بدون جریمه حدس شانسی، نمونه گیری کاملتر از سازه زیربنایی و افزایش لایه های سطوح می توان تصمیم گیری های آموزشی با ریسک بالا را برای طبقه بندی افراد، با پیش بینی های نادرست کمتری انجام داد.

هدف اصلی این پژوهش مقایسه روش آنگوف مبتنی بر IRT و روش بوکمارک در تعیین استاندارد چیرگی آزمون زبان MSRT بود. بدین منظور، یکی از نمونه سوالات آزمون MSRT (آزمون مورخه شهریور 1397) به طور تصادفی انتخاب شد و پاسخ های داده شده به سوالات توسط 596 آزمودنی از وزارت علوم اخذ شد. آزمون MSRT دارای 100 سوال بوده که 30 سوال آن را گرامر، 30 سوال بخش شنیداری و 40 سوال آن را بخش درک مطلب خواندن تشکیل می دهد. دو پنل تخصصی متشکل از 15 متخصص تدریس آزمون تافل تشکیل شد و سپس با استفاده از روش های تعیین استاندارد آنگوف مبتنی بر نظریه سوال- پاسخ، و بوکمارک استانداردهای این آزمون در سه بخش جداگانه (گرامر، شنیداری، درک مطلب خواندن) در سه مرحله ارزیابی مشخص شدند. یافته های تحقیق گویای این بود نمره برش بدست آمده از روش آنگوف مبتنی بر نظریه سوال پاسخ برابر با 66/53 و روش بوکمارک برابر با 27/54 است. هر دو نمره برش بدست آمده از نمره تعیین شده توسط وزارت علوم بالاتر بود. همچنین، یافته های تحقیق نشان دادکه در روش معمول و سنتی وزارت علوم که بر پایه نمره 50 به عنوان نمره قبولی عمل می شود 3/73 درصد از شرکت کنندگان مردود و 7/26 درصد از شرکت کنندگان قبول شده اند اما، اساس روش آنگوف مبتنی بر نظریه سوال- پاسخ آمار مردودی برابر 5/78 درصد و آمار قبولی برابر با 4/23 درصد می شود.

عملکرد موفقیت آمیز داوطلب دوره دکتری مهم ترین عامل در تصمیم گیری اعضای کمیته پذیرش است که کمک می کند کدام داوطلب را بپذیرند. یکی از مباحثی که همیشه همراه با نمره های آزمون های پذیرش وجود داشته، مسئله روایی نمره های  در پیش بینی عملکرد موفقیت آمیز  داوطلبان بوده است. هدف از اجرای این پژوهش، بررسی روایی ملاکی-پیش بین نمره های آزمون های تخصصی  در چهار رشته دکتری مهندسی روی سنجه های مصاحبه  به عنوان ملاک عملکرد موفقیت آمیز  بوده است. در این پژوهش که توصیفی از نوع همبستگی است، رتبه های داوطلبان در آزمون های اختصاصی  و مصاحبه  در چهار رشته دکتری مهندسی در سال 1397 بر اساس تئوری تعمیم پذیری تحلیل شدند. بسته به رشته دانشگاهی داده های آزمون شوندگان دربرگیرنده نمره آنها روی 3 تا 8 خرده آزمون اختصاصی  و 2 نمره ترکیبی ملاک مصاحبه  بود. داده ها با نرم افزار mGENOVA بر اساس یک طرح تک رویه ای  تحلیل شدند. سپس همبستگی بین دو نمره جهانی ترکیبی با توزیع نرمال دومتغیری در نمودار پراکندگی نشان داده شده است. نتایج نشان می دهد نمره های آزمون های تخصصی  به خوبی می توانند نمره های افراد را در ملاک مصاحبه  به عنوان شاخص عملکرد موفقیت آمیز  یا کیفیت داوطلب پیش بینی کنند (به جز در رشته فناوری اطلاعات)؛ تعداد زیاد خرده آزمون های تخصصی، ناپایایی آنها و واریانس نابسته به سازه از عواملی هستند که می توانند پیش بینی های درست برای پذیرش یا رد داوطلبان را –به ویژه روی نمره برش- تحت تأثیر قرار دهند. اگرچه پیش بینی دقیق عملکرد موفقیت آمیز  داوطلبان دوره دکتری به وسیله نمره های آزمون ها  هدف دست نیافتنی است، اما تعریف بهتر آنچه ملاک موفقیت  در دوره دکتری است و بااهمیت تر شدن آزمون های عمومی زبان و استعداد  و هم زمان تعدیل سطوح دشواری این آزمون ها و کاهش خطای اندازه گیری سنجه های پیش بینی کننده  در یک برنامه سنجش دومرحله ای که در آن آزمون های عمومی زبان و استعداد به عنوان غربال اولیه توسط سازمان سنجش برگزار شود و آزمون های اختصاصی و مصاحبه توسط دانشگاه ها، می تواند راه بهینه ای باشد برای افزایش روایی نمره های آزمون ها  در پیش بینی عملکرد موفقیت آمیز  داوطلبان و پذیرش دانشجویان باکیفیت تر.