در ایران به علت عدم وجود آزمونهای رسمی خواندن، برخی مواقع تشخیص قطعی نارساخوانی و در نتیجه طرح ریزی مناسب درمان با اشکال مواجه می شود. بررسی دقیق تعدادی از آزمونهای معتبرخواندن در دیگر کشورها نه تنها می تواند الگویی جهت طراحی و معیاریابی آزمون خواندن فارسی فراهم آورد، بلکه ایده های مناسبی نیز برای اجرای غیر رسمی برخی آزمونها به متخصصین خواهد داد. در این مقاله سه آزمون معتبر خواندن در کشورهای انگلیسی زبان بررسی و با یکدیگر مقایسه می شوند. «آزمون تحلیل توانایی خواندن نیل» مرکب از متن های خواندن و خرده آزمونهای تکمیلی است که برای کودکان 6 تا 13 ساله فراهم شده است. در این آزمون با استفاده از امتیازات آزمودنی در متن های خواندن، سن خواندن آزمودنی از لحاظ دقت خواندن، سرعت خواندن، و درک مطلب به سال و ماه تعیین می شود. با این آزمون علاوه بر سطح خواندن، وضعیت املا، تمییز شنیداری، تناظر نویسه واج و تا حدودی آگاهی واجی بررسی می شود. «آزمون تحلیل مشکلات خواندن دورل» برای کودکان پیش دبستانی تا کلاس ششم طراحی شده است. در این آزمون، برخلاف آزمون نیل به جای سن خواندن سطح کلامی آزمودنی مشخص خواهد شد. این آزمون مرکب از خرده آزمونهای متنوعی است که با استفاده از آنها می توان به خوبی ویژگیهای خواندن و برخی مولفه های مربوط به آن را در آزمودنی بررسی و تحلیل کرد. «آزمون خواندن معیار» شامل متن های هنجار و مجموعه ای از خرده آزمونهای مختلف است. با این آزمون خواندن، املا، تمییز شنیداری، رونویسی، تمییز بینایی و جهت یابی آزمودنی بررسی می شود و با استفاده از خرده آزمونی تحت عنوان بازشناسی کلمه، توانایی کودک در خواندن انواع کلمات به صورت دقیق تحلیل می شود. در هر یک از آزمونهای فوق به برخی از زمینه های مرتبط با خواندن بیشتر توجه شده و ارزیابی موارد دیگر نادیده گرفته شده است. اما از آنجا که هنوز در مبحث سبب شناسی علت دقیق نارساخوانی رشدی مشخص نشده است چنین سوگیری می تواند منجر به یک ارزیابی ناکامل گردد. بنابراین به متخصصین و درمانگران توصیه می شود که به ارزیابی کامل و همه جانبه مراجع خود بپردازند و در صورت نیاز با الهام از خرده آزمونهای تست های فوق، تکلیف خاص و مورد نظر برای مراجع خود را طراحی نمایند.
هدف این پژوهش بررسی مراحل رشد اخلاقی نوجوانان 12 تا 17 ساله دارای اختلال سلوک بر اساس نظریه کلبرگ است. بدین منظور تعداد 54 نوجوان 12 تا 17 ساله (27 نوجوان دارای اختلال سلوک و 27 نوجوان عادی) از مدارس راهنمایی و متوسطه شهر تهران و همچنین کانون اصلاح و تربیت این شهر انتخاب و با استفاده از داستانهای کلبرگ مورد مصاحبه بالینی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل پاسخهای نوجوان دارای اختلال سلوک نشان داد که مراحل رشد اخلاقی نوجوانان 12 تا 17 ساله دارای اختلال سلوک با الگوی ارایه شده از جانب کلبرگ مطابقت دارد و به موازات بالا رفتن سن، سطح استدلال اخلاقی آنان نیز رشد می یابد. اما مقایسه نسبت پاسخهای آنان با نسبت پاسخهای نوجوانان عادی در داستانهای کلبرگ نشان داد که استدلال اخلاقی کودکان و نوجوانان دارای اختلال سلوک با استدلال اخلاقی نوجوانان عادی سنین 3-12 سال در سطح اول و دوم تفاوت دارد. در حقیقت سرعت و حرکت نوجوانان دارای اختلال سلوک در مراحل رشد اخلاقی و به عبارتی حرکت صعودی آنان به سمت مراحل بالاتر کندتر از نوجوانان عادی است.
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر روش ABA بر روی کودکان با اختلال اتیسم می باشد که در سالهای 1382 و 1383 به مدت شش ماه به مرکز اتیسم اصفهان صورت گرفته و شامل دو گروه 20 نفره (هر گروه 10 دختر و 10 پسر) با عنوان آزمایشی و کنترل با میانگین سنی 8، 6 (آزمایشی) و 4، 5 (کنترل) بوده که از میان حدود 100 کودک شناخته شده با این اختلال انتخاب گردیده اند. روش مورد استفاده در تحقیق فوق مدون شده روش ایوار لوواس است که با عنوان «مداخله درمانی به روش ABA» شناخته می شود. اساس این روش تحلیل ضعف ها و مشکلات رفتاری و ادراکی کودکان با اختلال اتیسم و سپس برنامه ریزی آموزش انفرادی برای هر کودک و آموزش نفر به نفر به آن ها توسط مربیان آموزش دیده با استفاده از شرطی سازی کنشی (اسکینری) است. برای جمع آوری داده ها از تست گارز استفاده شده که شامل سه زیر گروه رفتارهای کلیشه ای، ارتباط و تعامل است و هر کدام از این سه زیر گروه دارای 14 سوال و حداکثر 42 نمره است که شدت علایم اتیسم را نشان می دهد. ضمنا برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون T و تحلیل واریانس استفاده گردیده است. تحقیق فوق که به صورت نیمه تجربی اجرا شده، سنجش توانایی روش ABA در بهبود کودکان با اختلال اتیسم بوده و نتایج حاصله نیز نشان داد که گروه آزمایشی، همان طور که تحقیقات و گزارش پروفسور لوواس در 1983 نیز نشان داده، توانسته اند با کاهش متوسط 30 نمره در علایم حاد اتیسم و کسب رفتارهای متناسب با همسالان عادی خود، پیشرفت قابل توجهی را با سطح معناداری P<0.000 کسب نمایند.
ارزیابی مهارت های اجتماعی دانش آموزان در سالهای اخیر مورد توجه متخصصان روانشناسی و تعلیم و تربیت قرار گرفته است. هدف این تحقیق مقایسه مهارت های اجتماعی دانش آموزان نابینا، ناشنوا و عادی است. به همین منظور 30 دانش آموز نابینا، 30 دانش آموز ناشنوا و 30 دانش آموز عادی دبیرستانی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. مقیاس مهارت های اجتماعی روی پاسخگویان اجرا شد. پس از جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها نتایج نشان داد که مهارت های اجتماعی دانش آموزان عادی به طور معنی داری بهتر از دانش آموزان نابینا و ناشنوا است. همچنین مهارت های اجتماعی دانش آموزان نابینا به طور معنی داری بهتر از دانش آموزان ناشنوا است. در سه خرده مقیاس مهارت اجتماعی، یعنی همکاری، قاطعیت و خویشتن داری نیز همین نتیجه بدست آمد. در پایان پیشنهادهایی برای استفاده از نتایج تحقیق ارایه شده است.
هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه مهارتهای اجتماعی در دانش آموزان عادی و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان عادی پایه دوم ابتدایی تا دوم راهنمایی شهر تهران و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری 8 تا 12 ساله تشکیل می دهد که در سال تحصیلی 1381 به تحصیل اشتغال داشتند. برای بدست آوردن نمونه مورد نظر با استفاده از نمونه گیری در دسترس 30 دانش آموز دختر و پسر مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری که در مرکز اختلالات یادگیری یوسف آباد مورد تشخیص قرار گرفته بودند انتخاب شدند و برای انتخاب گروه مقایسه با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای 30 دانش آموز دختر و پسر انتخاب شدند و از نظر خصوصیاتی همچون سن، طبقه اقتصادی – اجتماعی همتا گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از روش آماری تحلیل واریانس دو راهه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که بین اسناد نیت دانش آموزان عادی و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری تفاوت آماری معنادار وجود ندارد. (P>%5 ? (1.56) =0.212). در الگوهای حل مسایل اجتماعی (پرخاشگری، کناره گیری و مساله گشایی) تفاوتها از لحاظ آماری معنادار است.(? (1.56) = 7.45, P<%10). در الگوی پرخاشگرانه پسران مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری، در الگوی کناره گیری دختران مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری و در الگوی مساله گشایی پسران عادی بالاترین میانگین را بدست آوردند. از طرف دیگر بین رفتار اجتماعی دانش آموزان عادی و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری تفاوت آماری معنادار وجود دارد (? (1.56) = 4.78, P<%5). در خود کارآمدی تصوری در دستیابی به اهداف اجتماعی نیز تفاوتها از لحاظ آماری معنادار است.(? (1.56) = 4.78, P<%5).
رای بررسی میزان آگاهی بهداشتی مربیان بهداشت مراکز آموزش استثنایی تعداد 248 نفر مربی بهداشت در 14 استان کشور انتخاب و با استفاده از یک پرسشنامه حاوی 90 سوال چهار گزینه ای آگاهی بهداشتی آنها مورد آزمون قرار گرفت. تحلیل داده ها نشان داد که 36.3 درصد از مربیان مورد آزمون به کمتر از 50 درصد سوالات پاسخ درست داده بودند. میانگین نمره آزمون آگاهی بهداشتی مربیان بهداشت با مدرک تحصیلی فوق دیپلم کمتر از میانگین نمره مربیان بهداشت با مدرک تحصیلی لیسانس بود (48.32±10.6 در برابر 56.61±11.53، p=0.0001). میانگین نمره آزمون آگاهی بهداشتی مربیان بهداشتی که به صورت حق التدریس مشغول به کار بودند کمتر از مربیان بهداشت رسمی بود (48.68±10.6 در برابر 55.57±11.65 بود) (p=0.0001). میانگین نمره آزمون مربیان بهداشتی که بیش از 15 سال سابقه کار داشتند کمتر از سایر مربیان بود (p=0.0001). وضعیت نمره آزمون سنجش آگاهی بهداشتی مربیان بهداشت در مراقبت های مربوط به بهداشت محیط، بهداشت دهان و دندان و آلودگی های انگلی کمتر از سایر مراقبت ها بود. یافته های این مطالعه لزوم و ضرورت آموزش به مربیان بهداشت بویژه مربیان بهداشت با 15 سال سابقه کار، مربیان حق التدریس و فوق دیپلم را نشان می دهد.
