تحلیل پویایی های صنعت زیتون در ایران با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم ها (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

صنعت زیتون یکی از صنایع مهم در ایران می باشد. در سال های اخیر جهت توسعه این صنعت در بخش های مختلف زنجیره تامین از کشاورزی و کاشت درخت زیتون تا صنایع تبدیلی برنامه ریزی های خوبی صورت گرفته است. برای توسعه این صنعت نیاز به برآورد صحیح رفتار عرضه و تقاضا در کل زنجیره تامین در افق بلندمدت از طریق درک پویایی های این صنعت می باشد. لذا در این مقاله با استفاده از رویکرد پویایی شناسی سیستم ها به تحلیل پویایی های صنعت زیتون در ایران پرداخته شده است. زنجیره تامین صنعت زیتون دارای 4 قسمت اصلی شامل کشت و برداشت زیتون؛ فرآوری، تولید، توزیع و مصرف روغن زیتون؛ فرآوری، تولید، توزیع و مصرف کنسرو زیتون؛ و قیمت روغن و کنسرو زیتون می باشد. نتایج مدلسازی نشان داد که در حالت عادی برای کاهش واردات برای کنسرو زیتون حدود 25 سال و برای روغن زیتون 40 سال زمان لازم بوده و نیاز به 600 هزار هکتار زمین زیر کشت، 20 شرکت فرآوری می باشد. همچنین رفتار مدل تحت سناریوهای مختلف نشان داد که برای افزایش مصرف فرآورده های زیتون نیاز است که سیاست های تشویقی در مصرف با سیاست های توسعه ایی تولید همراه باشد چراکه مصرف تابعی از قیمت و قیمت تابعی از تولید است. همچنین مشخص شد که با تقویت تکنولوژی کاشت و برداشت نیاز به سرمایه گذاری در زمین کمتر می شود. همچنین مدل نشان داد که بدلیل آسیب دیدگی زیتون می بایست با واردات زیتون آن را جبران کرد لذا نیاز به اصلاح قانون ممنوعیت واردات زیتون است.