مطالب مرتبط با کلیدواژه

قدرت


۳۴۱.

نقدی بر نظرگاه معرفتی «منز» در کتاب قدرت، سیاست و مذهب در ایران عهد تیموری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال بیستم فروردین ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷۷) 137-153
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۵۷۱
نوشتار حاضر رویکردِ تفسیری بئاتریس فوربز منز، پژوهش گر دوران مغول تیموری، را در کتاب قدرت، سیاست و مذهب در ایران عهد تیموری مورد نقد و نظر قرار می دهد. منز در این کتاب تاریخ عهد شاهرخ، به ویژه مناسبات جامعه و حکومت در این عصر، را با دیدگاه متفاوتی بررسی می کند و عرصه جدیدی را به روی مخاطب می گشاید. در این جهت، پس از معرفی مختصر فصول کتاب و جایگاه آن در عرصه پژوهشی عهد تیموری، نقد مبانی معرفتی و چهارچوب نظری مؤلف، که براساس آن مناسبات جامعه و حکومت در عهد فرمان روایی شاهرخ را تفسیر کرده است، مورد نقد و بررسی قرار می دهد. نقد مذکور ضمن ارج نهادن به نظرگاه نویسنده کتاب در گشودن افق های جدید در تاریخ شناسی عهد تیموری و تهییج ذهن مخاطبان برای متفاوت دیدن ساختار کلان جامعه و حکومت در عهد جانشینی تیمور، بسط نظرگاه وی و گشودن افق های دیگری، غیر از آن چه منز تاریخ عهد شاهرخ را براساس آن تحلیل کرده است، در نظر دارد.
۳۴۲.

بررسی مشروعیت قدرت اعمال شده در فرایند پژوهش دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 519 - 548

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی پژوهش دانشگاه قدرت مشروعیت قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
با توجه به اینکه می توان تمام اشکال قدرت را از نظر مشروعیت تحلیل کرد، بررسی درک کنشگران از مشروعیت قدرت اعمالی در فرایند پژوهش و واکنش های احتمالی آنان، هدف پژوهش کیفی حاضر است که به روش پدیدارشناسی توصیفی موستاکاس انجام شده است. برای گردآوری داده های کیفی، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته ای با 19 دانشجو و فارغ التحصیل دانشگاه تهران به صورت هدفمند و با استفاده از راهبرد نمونه گیری معیار (ملاک مدار) انجام شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تجزیه و تحلیل استیوک-کولایزی-کین استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه تهران قدرت اعمال شده را براساس اخلاق، تجربه و تخصص، عقلانیت و کارآمدی مشروع و بر مبنای اخلاق، ارزش های اقتصادی، تجربه و تخصص، دین، عدالت، عرف، عقلانیت، قانون و کارآمدی غیرمشروع ارزشیابی کرده اند. همچنین، اجتناب از موقعیت زورگویانه، برنامه درسی پنهان، تسلیم، تعهد، خشم و ناراحتی، سازش، مقاومت و هم دستی، واکنش های کنشگران به قدرت اعمالی در فرایند پژوهش بوده است. از آنجا که واکنش های منفی مانند خشم و ناراحتی به قدرت اعمالی بیش از واکنش مثبت مانند تعهد است، یافته های پژوهش نشان دهنده مشروعیت نداشتن یا مشروعیت کم قدرت عاملان و سیاست گذاران در فرایند پژوهش است. این موضوع ضرورت سیاست گذاری باز در آموزش عالی و توجه به گفته های دانشجویان و مشارکت دادن آنان در فرایند سیاست گذاری پژوهشی را دوچندان می کند.
۳۴۳.

گسست ماکیاوللی از مبانی فلسفه سیاسی ارسطو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۱ 333-361

کلیدواژه‌ها: ماکیاوللی ارسطو طبیعت بخت فضیلت ویرتو میهن قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۳۷۰
در این پژوهش درصدد توضیح این موضوع هستیم که چگونه نیککولو ماکیاوللی، مبانی اندیشه سیاسی کلاسیک را به صورت بنیادین مورد نقد قرار می دهد و در گسست از آن مبانی، راه را برای ایجاد نگرشی جدید به سیاست و همچنین تأسیس علم سیاست هموار می کند. در این جستار، فلسفه سیاسی ارسطو به عنوان نماینده منطق اندیشیدن سیاسی کلاسیک مطرح شده است و این اندیشه را بر اساس سه اصطلاح استراتژیکِ طبیعت، بخت و فضیلت و همچنین نسبت پیچیده میان آن ها و ارتباطشان به سیاست در منظر ارسطو، مورد تفسیر و بررسی قرار می دهیم و نشان خواهیم داد که سیاست دنباله نگاه طبیعت محور و اخلاق محور ارسطوست. همچنین به صورت همزمان می پردازیم به اینکه چگونه ماکیاوللی با سه اصطلاحی که در مقابل اصطلاحات ارسطو وضع می کند (که عبارتند از قدرت، ویرتو و میهن) مبانی اندیشه سیاسی ارسطو و همچنین به تبع آن اندیشه سیاسی کلاسیک را بی اعتبار می کند و راه را برای ایجاد اندیشه سیاسی جدید که در بیرون میدان جاذبه قدرت طبیعت، قدرت اخلاق و قدرت بخت شکل می گیرد، باز می کند. جایی که آدمی تنها با اتکا به اراده خود و ویرتو و بدون نیاز به نیروی طبیعت و بخت، منطق مناسبات سیاسی را به نفع خود بر هم می زند.
۳۴۴.

تحول مفهوم قدرت و تأثیر آن بر سیاست منطقه ای دولت جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶) 212 - 241

کلیدواژه‌ها: سیاست خارجی قدرت قدرت هوشمند قدرت نرم قدرت سخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۴۲۹
گفتمان اصیل انقلاب اسلامی، در فضای سیاست خارجی همواره تلاش نموده تا از خوانش نرم و سخت یک جانبه فاصله گرفته و به سمت توازن خوانش هوشمند از قدرت نیل کند. در تمام سال های پس از انقلاب اسلامی، دولت جمهوری اسلامی ایران، با به کارگیری قدرت هوشمند، سیاست خارجی منطقه ای ایران را پیش برده است. در همین ارتباط، در نوشتار حاضر این پرسش مطرح شده که «به کارگیری قدرت هوشمند در سیاست منطقه ای دولت جمهوری اسلامی ایران در قالب چه مولفه های طرح و تا چه اندازه با موففقیت همراه بوده و می باشد؟». تا دولت ج.ا.ا با بهره گیری و حمایت از حشدشعبی و نیل آن به عرصه ی سیاست و قدرت در عراق، بستری برای تعامل میان نظامی گری و دیپلماسی ایران در عراق و نیل به هوشمندسازی آن باشد. همچنین، ایران در سال های بعد از بحران سوریه با آگاهی کامل توانسته است همزمان با تداوم قدرت آمریت، سخت و نظامی خود در سوریه در قالب محور مقاومت، به تداوم روند دیپلماتیک، نرم و اقناعی خود برای پایان این بحران بپردازد. در سطحی دیگر، ایران از توانایی دیپلماسی عمومی خود برای مقابله با اسرائیل و نقشه های این رژیم، از طرق مختلف، خصوصاً مسیر حزب الله و حماس بهره گرفته است.
۳۴۵.

تاثیر تغییرات نرخ ارز بر تحولات فضائی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۹) 139-168

کلیدواژه‌ها: قدرت جریان سرمایه مداخلات کالبدی ساختار فضایی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۲۶۰
:این پژوهش تلاش می کند تا تأثیر تغ یی رات نرخ ارز بر تحولات کالبدیشهر تهران در دو بازه باز ه زمانیقبل و بعد از افزایش شدید قیمت ارز در سال 1391 بررسیشود. پژوهش حاضر با رویکردیکاربردیو با روش شناسیعل ّی- رابطه ای با هدف تبیین چگونگی تأثیرگذارینیروهای اقتصاد بر تغییرات کالبدی شهر و ردیابیجریان سرمایه در شهر تهران انجام شده است. پژوهش در در پی یافتن پاسخ به چگونگی ارتباط نرخ ارز و ساخت وسازهایشهر تهران ؛ ، جریان سرما یه در شهر ؛ ، چگونگی ارتباط میان قیمت زمین و مداخلات کالبدی در مناطق 22گانه شهر تهران است. شیوه های مورد استفاده برای گردآوری داده ه ا به به صورت اسنادی و داده هایتحقیق شامل قیمت دلار، تعداد پروانه های ساختمانیصادر شده و قیمت زمین به تفکیک مناطق 22گانه شهر تهران برایسال های1385 - 1396 می باشد. نتایج پ ژ وهش نشان میدهد ، جریان سرمایه در شهر و شیوه و شدت مداخله در شهرها با قیمت ارز در ارتباط است. تعداد پروانه های ساختمانی شهر تهران قبل و بعد از جهش 216 درصدی نرخ ارز در سال 1391، تغییرات معناداری داشته است. با مقایسه مقایس ه میانگین سالانه سالان ه پروانه های صادر شده مشخص می شود که شدت سا خت وساز در شهر با جهش قیمت دلار ، کاهشیافته است. از سویدیگر ، تفاوت معناداری میان مناطق 22گانه شهرداری تهران از از نظر تعداد پروانه های ساختمانی و قیمت زمین است. در در واقع نتایج پژوه ش به به واسط ه ه ردیابیجریان سرمایه در شهر تهران نشان می دهد که با افزایش نرخ ارز ، جریان سرمایه در مناطق شمالیشهر تهران (مناطق 1، 2، 3، 4 و 6) متمرکز می شود. واژگان کلیدی: قدرت، جریان سرمایه ، مداخلات کالبدی، ساختار فضا یی ، تهران .
۳۴۶.

نظام گفتمانی تمبرهای دهه 50 از دیدگاه نشانه شناسی کاربردی برمبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی ون لیوون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 267 - 295

کلیدواژه‌ها: تحلیل گفتمان انتقادی قدرت ایدئولوژی مؤلفه های جامعه شناختی- معنایی(Van Leeuwen 2008)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۹۸
تحلیل گفتمان انتقادی، پیوندِ میانِ زبان، قدرت و ایدئولوژی را به وسیله کشف ساختارها یا مؤلفه های گفتمان مدار نمایان می سازد. پژوهش حاضر، با هدفِ کشفِ لایه های پنهانیِ معانی تمبرهای پیش و پس از انقلاب در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی به انجام رسیده است. تحلیل گر این پژوهش با بررسی متن های تصویری نوشتاری می کوشد تا دریابد چگونه تمبرها زبان را به عنوان فرهنگ بدیهی، طبیعی و اجتناب ناپذیر به تصویر می کشند و کارکردهای متفاوت گفتمانی، اجتماعی و فرهنگی آن ها را بررسی می نماید. بنابراین 78 نمونه (39 تمبر پیش از انقلاب و 39 تمبر پس از انقلاب) از تمبرهای دهه 50 (1360-1350ه.ش) با بهره گیری از مؤلفه های جامعه شناختی-معنایی الگوی ون لیوون به صورت کیفی و کمی تجزیه تحلیل شدند. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که ایدئولوژی حاکم بر اذهان طراحان، صاحبان اندیشه و حاکمان هر دو دوره با بهره گیری از مؤلفه های گفتمان مدار همچون تشخص بخشی، فردارجاعی، مکان مداری، ابزارمداری، منفعل سازی، کمرنگ سازی، پنهان سازی و موارد مشابه در متون بازنمایی می شوند. با این وجود، تجزیه و تحلیل داده های آماری هم درستی این یافته ها را تأیید کردند. همچنین مؤلفه های گفتمان مدار با ایدئولوژی و روابط قدرت در تعامل تنگاتنگ هستند و رابطه دوسویه با هم دارند که با بررسی این ساخت ها در متن ها و نهادهای اجتماعی قابلِ تبیین است.
۳۴۷.

تحلیل جامعه شناختی اخلاق کار براساس دستگاه نظری پیر بوردیو

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال دوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 41 - 49

کلیدواژه‌ها: اخلاق کار میدان عادت واره قدرت بازتولید عوامل سرمایه ای دیالکتیک ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۱ تعداد دانلود : ۵۱۰
امروزه اخلاق کاری، به عنوان یکی از مفاهیم مهم به ویژه در حوزه مسائل جامعه شناسی سازمانی و صنعتی، توجه صاحبنظران زیادی را به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر نیز با استفاده از تئوری تلفیقی بوردیو، پدیده اخلاق کار را با روشی رابطه گرایانه و دیالکتیکی مورد کنکاش و تحلیل نظری قرار داده است. تکوین اخلاق کار در یک رابطه دیالکتیک و تاثیر میدان ها در شکل گیری و جهت دهی به آن، دغدغه اساسی و بنیادین پژوهش حاضر است؛ این که از یک طرف، میدان های اقتصادی و قدرت مستتر در آن ها چگونه بر اخلاق کار (عادت واره) تاثیر می گذارند و از طرف دیگر،اخلاق کار چگونه و طی چه فرایندی به کنش هایی منجر می شود که به بازتولید همان میدان های تاثیرگذار می انجامد. نهایتا بر اساس دیدگاه نظری بوردیو می توان نتیجه گرفت که کنشگران در داخل میدان ها ضمن آن که برای دسترسی به سرمایه های چندگانه رقابت می کنند فضای میدان و مکانیسم های آن و همچنین روابط سلسله مراتبی بر ماهیت اخلاق کاری آنان اثر می گذارد؛ در این میان بسته به نوع تاثیر، اخلاق کاری می تواند به کارایی یا عدم کارایی سازمان منجر شود.
۳۴۸.

تأملی بر مناسبت فرهنگ، زبان و آموزش زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال نهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳۰ 11 - 32

کلیدواژه‌ها: بازنمایی زن فیلم های سینمایی ایران نشانه شناسی قدرت هویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۹۲
رابطه فرهنگ با زبان از دیر باز مورد بحث بوده و مطالب موافق و مخالف زیادی درباره آن نوشته شده است. درباره تعریف فرهنگ، نظریات متعدد و گاه متناقضی وجود دارد. اکتسابی بودن، راه و رسم زندگی جامعه بودن و برخی به عنوان عاداتی که یک انسان به عنوان عضو جامعه اخذ می کند، تأکید دارند. از سوی دیگر زبان به عنوان یک پدیده اجتماعی باعث رشد شاخه ای از زبان شناسی به نام «جامعه شناسی زبان» شده است. در این دیدگاه، یادگیری یک زبان جدید به فراگیری دستور زبان، واژگان و نظام آوایی آن زبان محدود نمی شود؛ بلکه، یادگیری زبان جدید به «تلاش برای مشارکت اجتماعی در فرهنگ جدید» تبدیل شده است. یعنی، راهبردهای اجتماعی در زبان آموزی اهمیت دارند. زبان یک فرایند شناختی و اجتماعی است و ما از طریق هم کنشی با دیگران و تلاش ذهنی آگاهانه آن را فرا می گیریم. در این مقاله بیش تر به نوعی دیگر از زبان می پردازیم که به یادگیری، آموزش و فرهنگ سروکار دارد. زبان به عنوان جزء ضروری و سازنده فرایندهای آموزشی در کلاس درس و جامعه شناخته می شود و از عمده ترین ابزارهای تهیه و تنظیم محتوا در همه موضوعات درسی است. به عبارت دیگر می خواهیم بدانیم  آموزش و یادگیری زبان چگونه با مسئله فرهنگ مرتبط است و مناسبت این دو چیست؟    می توان نتیجه گرفت که مطالعه فرهنگ با مطالعه زبان، قابل مقایسه است چرا که زبانی را که زبان آموزان می خواهند بیاموزند ممکن است به دلیل علاقه به فرهنگ آن زبان باشد. امّا این باور که شناخت به وسیله زبان گفتار و یا نوشتار از شخصی به شخص دیگر منتقل می شود، زبان را به پدیده ای منفعل و غیرقابل انعطاف تبدیل می کند. در حالی که امروزه مفاهیم شناخت و زبان از حالت منفعل خود خارج شده و به مفاهیمی قابل تغییر و تحول تبدیل شده است. در این صورت است که روند آموزش و یادگیری زبان طبیعی تر به نظر می رسد؛ و این به معنای تغییر از فرایندی ساختارگرایانه به مفهومی کنشی می باشد که در آموزش زبان دوم رواج بیشتری یافته است.
۳۴۹.

بازنمایی مدرنیته و تاریخ بومی در نگاه اشرف و کاتوزیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال یازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۸ 225 - 256

کلیدواژه‌ها: قدرت مقاومت پرسه زنی فضا زندگی روزمره اوقات فراغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۳۳
مقاله حاضر برای اجتناب از سوء فهم، مغالطه، سطحی نگری، تعمیم بی اساس و همچنین احتراز از احکام و کلیشه های مبتنی بر مدح و ذم، چه در قالب تمجید و تحسین های شورانگیز و یا تعرض های بی پروا تلاش می کند با اتخاذ رویکردی نقادانه و تحلیلی به بحث پیرامون صورت بندی رویکرد احمد اشرف و محمد علی همایون کاتوزیان در ارتباط با فراروایت غربی مدرنیته و بازنمایی از تاریخ بومی بپردازد. از این رو، معیار ارزیابی ما در این دو دیدگاه نشان دادن این نکته نیست که هرکدام از آنها تا چه اندازه با واقعیت بیرونی تطبیق دارند، بلکه هدف نقد صورت بندی های گفتمانی گزاره های مربوط به شناسایی و بازنمایی هر کدام از این رویکردها در ارتباط با مدرنیته و سنت می باشد که از طریق مولفه های تصور فراروایت گونه از تاریخ، بازنمایی از تاریخ بومی صورت می گیرد.
۳۵۰.

کاربرد تاریخ شفاهی در انعکاس تُرومای جمعی: بررسی روش شناختی آثار سوتلانا آلکساندرونا آلکسیویچ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال سیزدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۹ 49 - 78

کلیدواژه‌ها: تجربه روایت شده زنان قدرت ساختار قدرت در خانواده الگوی تصمیم گیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۵۱۰
تاریخ شفاهی، یکی از دموکرات ترین روش های تحقیق کیفی در بسیاری از رشته های علوم انسانی و علوم اجتماعی است که توسط آن واقعیت ها به زبان خودِ روایان بازگو می شوند؛ تاریخ شفاهی، گفت وگوی عمیق میان دو نفر است که در آن خاطرات افراد در قالب روایت، ثبت و ضبط می شود. خاطره و به یادآوری (چرایی و چگونگی ) آن یکی از مهم ترین بخش های به فعلیت درآمدن تاریخ شفاهی است. در این مقاله، با بررسی روش تاریخ شفاهی، به دنبال ترسیم کاربرد تاریخ شفاهی در انعکاس انواع ترومای جمعی هستیم. ترومای جمعی، یک ضایعه روانی جمعی است که بر حسب رخدادهای طبیعی و غیرطبیعی همچون زلزله و جنگ بسیاری از مردم را با خسران روبه رو می کند و خاطرات دردناک و حزن آلودی را برای ایشان به همراه می آورد که سال ها و شاید دهه ها با آن زندگی می کنند. ایشان یکی از مهم ترین سوژه های تاریخ شفاهی هستند. در این میان، با رجوع به سه اثر از آثار سوتلانا آلکساندرونا آلکسیویچ، برنده جایزه نوبل ادبیات در سال 2015، که به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده اند، چگونگی کاربرد انضمامی این روش را در انعکاس انواع ترومای جمعی نشان خواهیم داد.
۳۵۱.

ارائه الگوی مدیریت اطلاعات فرهنگی در سازمانها و مراکز فرهنگی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۱ 175 - 200

کلیدواژه‌ها: رسانه های جریان اصلی رسانه های نوین قدرت نظام رسانه ای شبکه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۵۰۰
هدف پژوهش حاضرارائه الگوی مطلوب مدیریت اطلاعات فرهنگی جهت یکپارچه سازی اطلاعات فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است. این پژوهش از نظر هدف، پژوهش کاربردی و از نظر نوع داده ها، تلفیقی (کمی و کیفی) و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه صاحب نظران حوزه مدیریت فرهنگی و مدیریت اطلاعات بویژه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند که تعداد 30 نفر از آن ها بصورت هدفمند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. ابعاد و مولفه های اولیه مدیریت اطلاعات فرهنگیبراساس مطالعات کتابخانه ای و مبانی نظری (نظریه ها، روشها و مدل ها) و مطالعه پیشینه تحقیق در ایران و جهان در 4 بعد و 23 مؤلفه (6 مولفه شناسایی، 5 مولفه مستندسازی، 6 مولفه سازماندهی و ذخیره، و 6 مولفه اشاعه و کاربرد) استخراج شد و برای تایید در اختیار پاسخگویان قرار گرفت. بخش پایانی پرسشنامه با 17 گویه به بررسی مهمترین موانع مدیریت اطلاعات فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می پردازد. روایی پرسشنامه تحقیق با استفاده از روش روایی محتوا و با نظر اساتید راهنما و مشاور و چند صاحبنظر صاحب تألیف در حوزه مدیریت اطلاعات و مدیریت فرهنگی پس از اعمال اصلاحات محدود مورد تأیید قرار گرفت. برای سنجش پایایی ابزار نیز پرسشنامه تحقیق پس از توزیع آزمایشی، از طریق آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت که ضریب 91/0 به دست آمد. به منظور تحلیل استنباطی نیز از روش های متعددی همچون تحلیل عاملی، t تک نمونه ای و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی در تمام موارد، مولفه های استخراج شده بر پایه مبانی نظری و ادبیات پژوهش را تایید کرده اند و باتوجه به بالا بودن میزان بارعاملی 23 مولفه مدیریت اطلاعات فرهنگی از 4/0، تمام این مولفه ها در مدل نهائی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج آزمون فریدمن نیز نشان داد که بین رتبه های موانع مدیریت اطلاعات فرهنگی تفاوت معنی داری وجود دارد. از طرف دیگر "ضعف در مدیریت محتوا" با میانگین 46/8، مهمترین مانع مدیریت اطلاعات فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دیدگاه پاسخگویان بوده است. محقق براساس تحلیل ابعاد و مولفه های به دست آمده از مدیریت اطلاعات فرهنگی و شناسایی مهمترین موانع آن از طریق پرسشنامه محقق ساخته، الگوی مطلوب مدیریت اطلاعات فرهنگی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه کرده است.
۳۵۲.

تفویض و امر بین امرین در افعال انسانی براساس قدرت و اراده خدا و انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم تیر ۱۳۹۹ شماره ۲۷۱ 59-68

کلیدواژه‌ها: امامیه معتزله تفویض امر بین امرین قدرت استطاعت اراده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۳۳۰
روشن شدن محل نزاع بین معتزله و امامیه، در مسئله تفویض و امر بین امرین و بررسی مبانی آنها وجهه همت پژوهش پیش رو است. آنچه معتزله را به نظریه تفویض کشانده، چگونگی تأثیر مسائلی چون قدرت و اراده است، که باید با روش عقلی نقلی مورد بررسی قرار گیرد. معتزله استطاعت را به دلائلی مقدم بر فعل دانسته و بدین بیان انسان را حقیقتاً فاعل می دانند. معتزله معتقدند نمی توان دو قادر بر یک فعل اجتماع کنند، درحالی که هرکدام انگیزه ای خلاف یکدیگر دارند. لذا قدرت خداوند را انکار کرده اند تا تکلیف، ثواب و عقاب معنا یابد؛ فعل قبیح از خداوند صورت نگیرد و عدالت و حکمت او حفظ شود. در معنای استطاعت، میان برخی از متکلمان امامیه اختلاف است؛ اما در نهایت همه استطاعت انسان و قدرت خداوند را پذیرفته اند. امامیه انسان را فاعل مباشر و خداوند را فاعل بالسبب می دانند. بدین معنا هر دو فاعل حقیقی نامیده می شوند. نسبت به افعال قبیح، انسان فاعل مستقیم و خداوند فاعل با واسطه و بالعرض است.
۳۵۳.

مطالعه انتقادی گفتمان کاوی متون دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیایی ۱۴) 119-144

کلیدواژه‌ها: متون دینی تحلیل گفتمان انتقادی جهان بینی ایدئولوژی قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۳۳۴
روش تحلیل گفتمان انتقادی از جمله روش های تحلیل کیفی متن محسوب می شود که در واکاوی و کنش اجتماعی متون نقش مهمی دارد. گرچه این روش در حوزه علوم سیاسی و اجتماعی شناخته شده است، اما اخیراً توانسته در مطالعات میان رشته ای علوم قرآن و حدیث نیز راه یابد. تبیین قدرت و ایدئولوژی از جمله مسائل پیچیده در تحلیل انتقادی گفتمان است از این رو، این پژوهش قصد دارد تا با مطالعه ای انتقادی پژوهش های صورت گرفته در گفتمان کاوی متون دینی، توان کاربست این دو مفهوم را در متون دینی بررسی نماید. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی، پس از نقد پژوهش های انجام شده در زمینه کاربست روش تحلیل گفتمان در متون دینی به تبیین مهمترین مبانی قدرت و ایدئولوژی می پردازد و در نهایت آسیب-های این روش در مواجهه با مطالعات میان رشته ای قرآن و حدیث را بیان می کند تا با آسیب شناسی این روش، جهت الگودهی و کاربست شایسته در مطالعات میان رشته ای قرآن و حدیث مورد اهتمام قرار گیرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مبانی قدرت و ایدئولوژی در روش تحلیل گفتمان انتقادی با وجود تمام قابلیت های روشی در تحلیل لایه های معناشناختی متون دارای آسیب های معرفت شناختی، روش شناختی و اصطلاح شناسی است و با این مفاهیم توان کاربست در بررسی متون دینی ندارد.
۳۵۴.

عدالت توزیعی در عرصه سیاست: رویکردی دینی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 177 - 195

کلیدواژه‌ها: اسلام عدالت عدالت توزیعی سیاست قدرت آزادی امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۳۱۱
عدالت توزیعی به نحوه توزیع و تقسیم خیرهای اجتماعی میان اعضای یک جامعه می پردازد. این پژوهش عدالت توزیعی را در خصوص توزیع خیرهای سیاسی، از قبیل عضویت در اجتماع سیاسی، قدرت و مناصب سیاسی، مشارکت سیاسی، آزادی و امنیت، بررسیمی کند. مسئله اصلی این پژوهش آن است که از منظر اسلام معیار توزیعی خیرهای سیاسی مثل آزادی، قدرت و امنیت چیست. روش به کار گرفته شده در این تحقیق، روش تفسیری است که با تکیه بر آیات و روایات و تبیین دلالت های صریح و مضمر آنها اصول توزیعی خیرهای سیاسی را استخراج می کند. در خصوص توزیع قدرت سیاسی، در اندیشه اسلامی، این پژوهش بر آن است که تحقق هدایت الهی یکی از وظایف قدرت سیاسی است، بنا بر این علم (به فرامین الهی) از جمله مهم ترین معیارهای توزیع قدرت سیاسی است. در بحث توزیع حق آزادی به عنوان یکی از مهم ترین حقوق سیاسی، در آموزه های اسلامی، در اغلب موارد از جنبه وظیفه و تکلیف به حق نگریسته می شود، نه از جنبه فردمحورانه لیبرالی یا ادعایی که فرد می تواند علیه دیگران مطرح کند ، از این رو بنیادی برای پیوندهای اجتماعی است. تأمل در نحوه به کارگیری مفهوم حق  در متون دینی نشان می دهد که بعد ایجابی حق است که بهطور کامل  برجسته و مورد تأکید است. در بحث توزیع، امنیت به عنوان یکی از مهم ترین خیرهای اجتماعی است که می توان آن را یکی از اهداف اصلی تشکیل اجتماعات انسانی نیز دانست، رویکرد اسلامی، برابرگرایانه است به این معنا که امنیت باید به صورت برابر برای همه اعضای جامعه که در پناه حکومت اسلامی هستند، تضمین و محافظت شود.
۳۵۵.

برساخت اعتیاد و روند اُبژه سازی معتاد در دهه های پس از انقلاب 1357(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 177-201

کلیدواژه‌ها: قدرت گفتمان قالب معرفتی «حقیقت» اعتیاد انجمن معتادین گمنام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۳ تعداد دانلود : ۶۷۲
هدف از این مطالعه واکاوی برساخت ذهن معتاد و خانواده او متأثر از گفتمان های مسلط اعتیاد در دهه های پس از انقلاب 1357 است. به عبارتی، روند ساخته شدن ذهن تحت تأثیر «حقیقت» اعتیاد در گفتمان های مسلط مدنظر است. چگونگی شکل گیری احساسات و اندیشه­ ها در عرصه اعتیاد از طریق مطالعه ساختار زبان و تحولات آن با عنایت به شرایط اقتصادی، فرهنگی و تاریخی مطمح نظر بوده است. در این مطالعه از روش میدانی با تکنیک مشاهده، مشاهده مشارکتی و مصاحبه های عمیق با رویکردی انتقادی و تفسیرگرایانه با معتادین و خانواده ­هایشان بهره گرفته شده است.نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که معتادین برساخته ای از تداوم گفتمان­ های مسلط در خانواده و کمپ­ ها هستند. بر اساس چهار قالب معرفتی مسلط بر شناخت اعتیاد و معتاد در ایران از سال 1357 تا به امروز (علی زاده، 1396) که شامل گفتمان انقلابی، گفتمان اجتماعی، گفتمان اقتصادی و گفتمان بازار شد، روند برساخته شدن ذهن معتاد و خانواده تحت تأثیر «حقیقت» اعتیاد و ابژه سازی معتاد در این قالب­ های گفتمانی بر اساس تجربه زیسته آنان بازنمایی شد. قابل ذکر است که در مواردی از تجربه زیسته افراد مورد مطالعه، مکانیزم ­های قدرتی در این چهار گفتمان به صورت ترکیبی خودنمائی کردند. همچنین ذهن معتاد و خانواده او، متأثر از گفتمان انجمن معتادین گمنام نیز شکل گرفته که این گفتمان از دو طریق، یکی معرفی «حقیقت» اعتیاد به مثابه ضعف معنویت و دیگری جلوه دادن اعتیاد به مثابه امری طبیعی و نه امری اجتماعی، در امتداد گفتمان­ های مسلط بر جامعه قرار گرفته و از خانواده در مقابل معتاد حساسیت ­زدایی می ­نماید.
۳۵۶.

کشمکش های گفتمانی در عرصه دست کاری و بازنمایی بدن در زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 233-256

کلیدواژه‌ها: گفتمان دست کاری بدن ظاهرآرایی قدرت زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۵۷
مقالۀ حاضر به مطالعۀ کشمکش‌های گفتمانی و خوانش‌های وارونۀ بدن در عرصۀ بدن و بازنمایی آن می‌پردازد. در این راستا، تلاش شده است با تأکید بر روش دیرینه‌شناسی فوکو (تحلیل مقاومت و تصادف و گفتمانی) درمورد مناسبات قدرت و دست‌کاری بدن، به فهم و الگوی خاصی از چگونگی رابطۀ بین قدرت و دال‌های موجود در متن اجتماعی و فرهنگی جامعه بر بدن زنان دست یابیم؛ چراکه بدن زنان همچون یک متن در نظر گرفته می‌شود. سؤال اصلی که این مقاله سعی می‌کند به آن پاسخ دهد این است که چگونه نظام یا نظام‌های گفتمانی حاکم بر جامعه باعث بازنمایی، دست‌کاری و خوانش بدن می‌شوند. به عبارت دیگر، چرا بازنمایی و دست‌کاری بدن در دوره‌های مختلف، با خوانش‌های متفاوت در عرصۀ نمادها و معانی مواجه بوده است؟ استاندارد‌های زیبایی در هر گفتمان متأثر از چه نوع شرایط اجتماعی و فرهنگی بوده است؟ آیا می‌توان ردپای قدرت و گفتمان را در نحوۀ دست‌کاری بدن جست‌وجو کرد؟ یافته‌های این پژوهش نشان داد که بازنمایی و دست‌کاری بدن زنان، منعکس‌کنندۀ روابط قدرت و گفتمان‌های مسلط در جامعه، در هر مقطع تاریخی است. درحقیقت، اعمال مدیریت و حکمرانی بدن زنان، کاملاً با شرایط انتخابی‌شان منطبق نیست و برساخت‌های آن‌ها بر پایۀ ایدئولوژی‌ها و نوع گفتمان حاکم در برهه‌های خاص تاریخی قرار دارد و شاهد نوعی بی‌ثباتی و کشمکش معنا در عرصۀ بدن، متأثر از قدرت‌های سازندۀ متن در هر دوره‌ای از تاریخ هستیم و بدن در جریان «قدرت»، به‌صورت گفتمان از نو تولید و نهادینه می‌شود.
۳۵۷.

جعبه ابزار نظریه و امکان درک مفاهیم سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال بیستم مهر ۱۳۹۹ شماره ۷ (پیاپی ۸۳) 325-344
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۵۹
نظریه به عنوان «رویکرد» به مثابه جعبه ابزاری برای ساختن و آزمون تجربی پرسش ها و مفاهیم مورد نظر قرار می گیرد. در دهه های گذشته، بحث درباره جایگاه نظریه همواره محل مباحثه و مناظره فکری بوده است. آیا نظریه وجود دارد و اساساً ماهیت نظریه چیست؟ این که چگونه می توان نظریه را عنوان جعبه ابزاری فراگیرتر برای مداخله در فرهنگ های معاصر مورد توجه قرار داد و چه کاری را می توان با آن انجام داد؟ محور اصلی بحث، نقد و ارزیابی در مقاله حاضر، کتاب جعبه ابزار نظریه: مفاهیم اساسی در علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر عنوان اثری است. ایده اصلی کتاب این است که بر اساس اندیشه ژیل دولوز، نظریه به مثابه جعبه ابزاری برای ساختن و آزمون تجربی پرسش ها و مفاهیم مورد نظر و به عنوان ابزاری فراگیرتر برای مداخله در فرهنگ های معاصر مورد توجه قرار گیرد. این کتاب توسط جفری نیلوم و سوزان سرلز ژیرو نوشته شده و در سال 2012 از سوی انتشارات Rowman & Little field به زبان انگلیسی چاپ شده است. این کتاب در سال 1396 توسط عباس لطفی زاده و مرتضی خوش آمدی به زبان فارسی ترجمه شده و از سوی انتشارت ققنوس در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
۳۵۸.

بررسی مبانی قدرت امپراتوری هخامنشی به استناد داده های باستان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۷ 83-109

کلیدواژه‌ها: امپراتوری هخامنشی قدرت داده های باستان شناسی شهرب ارتش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۰ تعداد دانلود : ۳۳۹
داده های باستان شناسی همواره زمینهء مناسبی برای مطالعهء ابعاد گوناگون زندگی گذشتگان را فراهم ساخته است. از دورهء هخامنشی آثاری برجای مانده که بیش از هر چیز ابزارهایی بودند که نهاد سیاسی آن ها را رسانه هایی در جهت نمایان سازی و به اجرا در آوردن اندیشه سیاسی خود می دانست. یکی از مهّم ترین مفاهیمی که نهاد سیاسی هخامنشی کوشیده تا آن را از مجرای آثار هنری آشکار سازد، مفهوم قدرت است. با واکاوی آثار هنری این دوره همراه با کتیبه ها که جزو اسناد دسته اوّل محسوب می شوند، به سهولت می توان استنباط کرد که شاهان پارسی بر چه پایه و بنیان هایی قدرت خویش را استوار کرده بودند و برای نمایش آن می کوشیدند، این موضوع به ویژه با روی کار آمدن داریوش اوّل که در سازمان دهی و اداره جامعه بسیار موفّق بود، بیشتر نمایان می شود. در این نوشتار که از روش تحلیل محتوا بهره برده و داده های آن از شیوهء مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است؛ آثار هنری خود جلوگاهی از قدرت و مشروعیّت شاه می باشد که دارای نمادها و نگارهایی است که دیگر مبانی قدرت شاهان پارسی را، که همان ثروت امپراتوری یا خراج شهرب ها و نیروی نظامی است، به نمایش گذاشته است.
۳۵۹.

بررسی تطبیقی آزادی فرد و قدرت دولت در اندیشه سیاسی آیت الله نائینی و شیخ فضل الله نوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۶ 1-18

کلیدواژه‌ها: آزادی فرد تاریخ معاصر ایران قدرت قدرت دولت آیت الله نائینی شیخ فضل الله نوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۵۲۵
آزادی فرد و قدرت دولت از مفاهیم و موضوعات مورد بحث میان جری ان های سیاس ی و م ذهبی مختل ف در دوران مشروطه بوده است که متناسب با تعریفی که هر یک از جریان ها از آزادی و قدرت و حیط ه آن در اسلام ارائه داده اند مواضع مختلفی در برابر نهضت مشروطیت ک ه یک ی از اص ول اساسی آن آزادی فرد و قدرت دولت است اتخاذ کرده اند. شیخ فضل اﷲ نوری و میرزای نائینی به عنوان نمایندگان دو جریان مهم فکری بودند که در تقابل با یکدیگر قرار گرفتند و نظرات متفاوتی را ارائه دادند. این گونه به نظر می رسد که عمده ی اختلاف ها به مبانی و اندیشه های سیاسی افراد باز می گشت، ولی در واقع، اختلاف برداشتی که میان علمای عصر مشروطه وجود داشت، عمدتاً در زمینه تجزیه و تحلیل جریان های سیاسی، اظهار نظر در مورد اشخاص و احزاب، انگیزه های آن ها و مواردی از این قبیل بود و طبیعی بود که در بحث از این گونه امور و اظهار نظر در این موارد، اختلاف نظر به وجود آید. این مقاله در یک بررسی تطبیقی و با بهره گیری از روش پژوهش تطبیقی به بیان اندیشه ها و مواضع جریان مشروطه ی مشروعه و رهبر اصلی آن، شیخ فضل الله نوری، در مقابل علمای مشروطه خواه و رهبر اصلی آن، علامه نائینی پرداخته است.
۳۶۰.

بررسی و تحلیل تعالیم تصوف بر مبنای نظریه گفتمان قدرت میشل فوکو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۶۰ 13-42

کلیدواژه‌ها: گفتمان تصوف فوکو قدرت اِپیستمه (معرفت)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۴۸۹
تصوف به مثابه یک نهاد اجتماعی در تاریخ ایران از اهمیت فراوانی برخوردار است. اصول، قواعد و تعالیم آن دارای آیین خاصی بوده که صوفیه ملزم به رعایت آن بوده اند. تصوف به موازات تغییرات سیاسی و اجتماعی، فراز و فرودهایی داشته و دارای گرایش ها و شاخه های بسیاری بوده است، اما با همه گستردگی، همچنان می توان آن را به عنوان یک گفتمان فوکویی در نظر گرفت. پژوهش حاضر با روش تحلیلی تطبیقی در پی کشف کارکردها، ساختار و تشریح مقوله قدرت در تصوف بر پایه نظریه گفتمان قدرت فوکو است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تصوف دارای کارکرد دوگانه است؛ از یک سو نوعی انضباط عمومی به وجود می آورد، آزادی فردی را تحت شعاع قرار می دهد و تعالیم آن، گزاره های قدرت را تقویت و تثبیت می کند؛ از سوی دیگر تصوف اگرچه درون اِپیستمه (معرفت و آگاهی) زمانه خود قرار دارد، در برخی مواقع می تواند دامنه معرفت عمومی را گسترش داده و به عنوان یک گفتمان رقیب در برابر گفتمان های دیگر از جمله نهادِ قدرتِ حاکم مطرح شود و با توزیع قدرت و ثروت، تا حدودی هرچند اندک از خودکامگی نهادهای موازی و به خصوص نهاد حاکم بکاهد.