فرهنگ در دانشگاه اسلامی

هدف : این مطالعه با هدف فهم عوامل مرتبط با افزایش و کاهش گرایش دانشجویان به دینداری انجام شد. روش : رویکرد این مطالعه، کیفی و روش آن پدیدارشناختی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش، 105 نفر از مطلعان در چهار خوشه دانشجویان(75 نفر)، اعضای هیئت علمی(9 نفر)، مدیران فرهنگی(9 نفر) و استادان حوزوی(12 نفر) بودند که به روش نمونه گزینی هدفمند از نوع ملاکی انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از فن مصاحبه نیمه ساختارمند و برای تحلیل داده ها از روش کُلایزی استفاده شد. یافته ها : درباره عوامل مرتبط با افزایش گرایش به دینداری، تحلیل داده ها به شناسایی 49 زیرمضمون و 29 مضمون منتج شد. مضامین «زندگی و رشد در خانواده های مذهبی»، «وجود الگوهای دینداری در جامعه و دسترسی به این الگوها»، «صداقت و اخلاص دینی در فعالیتهای مسئولان و آحاد جامعه»، «روش تدریس مدرسان دروس معارف»، «گرایش درونی و فطری انسان به دینداری»، «کسب دستاوردهای مثبت از دین و ظرفیتهای آن در زندگی» و «تقویت اندیشه ورزی دینی و کیفیت مبانی معرفتی»، مضامینی بودند که دست کم سه خوشه از اعضای گروه نمونه، از آنها به عنوان عوامل مرتبط با افزایش گرایش دانشجویان به دینداری یاد کردند. درباره عوامل مرتبط با کاهش گرایش به دینداری، تحلیل داده ها بیانگر 87 زیرمضمون و 60 مضمون اصلی بود. مضامین «سوء عملکرد افراد به ظاهر مذهبی»، «سوءرویّه ها در تبلیغ و تبیین دین»، «عوامل مربوط به آموزش دروس عمومی»، «ویژگی های شناختی و روانی دانشجویان»، «عوامل اجتماعی» و «اقتصادی» و «عوامل مربوط به شبکه های اجتماعی و رسانه ها»، مضامینی بودند که دست کم سه خوشه از اعضای گروه نمونه به عنوان عامل مرتبط با کاهش گرایش به دینداری معرفی کردند. نتیجه گیری : توجه به این عوامل در سیاستگذاری برای تربیت دینی دانشجویان امری ضروری است و پیشنهاد می شود به منظور ارتقای دینداری دانشجویان، نهادهای فرهنگی دانشگاه ضوابط مشخص آموزشی با لحاظ عوامل مؤثر احصاشده، تدوین کنند.

هدف : هدف از انجام این مطالعه، تبیین رابطه بین پذیرش فرهنگ دینی و تحمل ناملایمات اجتماعی دانشجویان بود. روش : در این پژوهش که به صورت کمّی انجام شد، جامعه آماری تحقیق شامل همه دانشجویان رشته الهیات استان تهران در سال تحصیلی 400-1399 به تعداد 537 نفر بود. حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران، 224 نفر تعیین شد و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. این مطالعه از نوع همبستگی بود و به صورت پیمایشی انجام شد. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته دین باوری با 20 گویه و تحمل ناملایمات اجتماعی با 16 گویه و طیف پنج گزینه ای لیکرتی بود. روایی صوری و محتوایی آنها توسط 10 نفر از صاحب نظران این حوزه تأیید شد. پایایی هر دو پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 92/0 و 87/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیّره استفاده شد. یافته ها: رابطه معناداری بین متغیّر مستقل دین باوری به همراه هر یک از مؤلفه های آن(یقین، عمل صالح، وفای به عهد، ترک گناه و امانتداری) و متغیّر وابسته تحمل ناملایمات اجتماعی به همراه مؤلفه های آن(صبر، تقوا، توکل و توسل) وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که دین باوری دانشجویان می تواند 66/0 از تحمل ناملایمات اجتماعی آنان را پیش بینی کند. ن تیجه گیری : تقویت فرهنگ دینی در بین دانشجومعلمان، سهم بسزایی در مواجهه آنان در برابر ناملایمات اجتماعی دارد. این مهم که می تواند به وسیله متون آموزشی تحقق یابد، در تربیت آینده سازان ایران اسلامی نقش بسزایی دارد.

هدف : پژوهشگرانی که در حوزه مرگ و به خصوص مرگ آگاهی و اضطراب مرگ مطالعه می کنند، باید از ابزارهایی استفاده کنند که از روایی و پایایی کافی برخوردار باشند تا بتوانند نتایج دقیق تر و معتبرتری ارائه دهند. بنابر این، هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس ترجمه شده مرگ آگاهی ریان(1977) بود. روش : مطالعه حاضر یک پژوهش روش شناسی با طرح توصیفی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ایلام در سال تحصیلی 400-1399 بود که با روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 163 نفر از آنان به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس مرگ آگاهی ریان و مقیاس اضطراب مرگ تمپلر(1970)، نظرات متخصصان و فرم ارزیابی بود. یافته ها: نتایج بررسی روایی صوری کیفی و کمّی، روایی محتوایی و روایی ملاکی از نوع همزمان و پایایی برای مقیاس مرگ آگاهی مطلوب و مناسب بود. همچنین بین مرگ آگاهی و اضطراب مرگ همبستگی منفی و معکوس معناداری وجود داشت(866/0-=r). میزان پایایی مقیاس مرگ آگاهی با روش آلفای کرونباخ نیز برابر با 92/0 بود. نتیجه گیری : فرم ترجمه شده مقیاس 19 سؤالی مرگ آگاهی ریان از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و برای اجرای پژوهش در ایران مناسب است.

هدف: از دیدگاه روان شناسى مثبت نگر، سلامت روان شامل توانایى فرد در لذت بردن از زندگى، برقرارى تعادل بین فعالیتها و تلاش براى کسب تاب آورى روان شناختى است. در روان شناسی اسلامی، سلامت روانی از طریق اعتقاد به نیرویی برتر که در زندگی از انسان حمایت می کند، تأمین می شود. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر نماز بر سلامت روانی دانشجویان با میانجی گری هوش معنوی انجام شد. روش : این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی است و برای تعیین حجم نمونه، از جدول مورگان استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بود و تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام گرفت. یافته ها: نماز بر سلامت روانی تأثیر مثبت و معناداری دارد(0.79) و هوش معنوی رابطه بین نماز و سلامت روانی را به میزان کمی(0.02) میانجی گری می کند. نتیجه گیری : فریضه نماز در بهبود سلامت روان دانشجویان تأثیر بسزایی دارد و این امر چندان متأثر از سطح هوش معنوی آنها نیست. در واقع؛ نماز، سلامت روان دانشجویان را با هر میزانی از هوش معنوی بهبود می بخشد و این از برکات فریضه الهی است که دامنه تأثیرگذاری روانی آن، فارغ از ظرفیتهای معنوی دانشجویان، شامل حال همه می شود. بر این اساس، با توجه به نقش مؤثر دانشگاه در بالندگی و پرورش دانشجویان، نهادینه کردن انجام فریضه الهی نماز و تأکید بر آثار مثبت آن می تواند زمینه ساز تحولات بنیادین در بهبود سلامت و بهداشت روانی سرمایه های انسانی جامعه شود.

هدف : هدف از این پژوهش پیش بینی اعتیاد به شبکه های اجتماعی بر اساس شخصیت پنج عاملی جایگزین زاکرمن-کلمن و عوامل فراتشخیصی(کمال گرایی و بدتنظیمی هیجانی)» بود. روش : روش پژوهش، کّمی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال تحصیلی 400-1399 به تعداد 32000 بر اساس گزارش روابط عمومی دانشگاه بودند که تعداد 385 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه اعتیاد شبکه های اجتماعی مجازی خواجه احمدی و همکاران(1395)، پرسشنامه شخصیت عاملی زاکرمن-کلمن(2002)، مقیاس کمال گرایی چندبعدی هویت و فلت(1991) و مقیاس دشوای در تنظیم هیجان گراتز و رومر(2004) پاسخ دادند. یافته ها : داده های جمع آوری شده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیّره تحلیل شد. نتیجه گیری : بین شخصیت پنج عاملی جایگزین زاکرمن-کلمن و عوامل فراتشخیصی(کمال گرایی و بدتنظیمی هیجانی) با اعتیاد به شبکه های اجتماعی رابطه معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز آشکار کرد که 4/57 درصد واریانس اعتیاد به شبکه های اجتماعی به وسیله شخصیت پنج عاملی جایگزین زاکرمن-کلمن و عوامل فراتشخیصی(کمال گرایی و بدتنظیمی هیجانی) تبیین می شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شخصیت پنج عاملی جایگزین زاکرمن-کلمن و عوامل فراتشخیصی(کمال گرایی و بدتنظیمی هیجانی) نقش مهمی در پیش بینی اعتیاد به شبکه های اجتماعی دانشجویان دارند.

هدف : سواد رسانه ای و اخلاق اجتماعی دو مقوله مهم در عصر کنونی اند. نظر به اهمیت این دو مقوله، هدف تحقیق حاضر، سنجش تأثیر سواد رسانه ای و مؤلفه های آن بر اخلاق اجتماعی کاربران بود. روش : این پژوهش، توصیفی- همبستگی از نوع کاربردی و جامعه آماری آن، شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد بود که روایی و پایایی آنها مجدد تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از مدل سازی معادلات ساختاری تحت نرم فزار اسمارت پی.ال.اس استفاده شد. یافته ها : متغیّر سواد رسانه ای و مؤلفه های آن بر اخلاق اجتماعی جامعه هدف، تأثیر مثبت و معناداری دارد. ضریب تعیین به دست آمده نشان می دهد که 5/92 درصد از واریانس متغیّر اخلاق اجتماعی توسط سواد رسانه ای تبیین می شود. کلیه شاخصهای برازش مدل نشان دهنده برازش مطلوب مدل تحقیق اند. نتیجه گیری : افراد واجد سواد رسانه ای، در استفاده از فضای مجازی کمتر در معرض آسیبهای اخلاق اجتماعی قرار دارند.

هدف : پژوهش حاضر با هدف دستیابی به مفهوم سرمایه اجتماعی شبکه در منظومه فکری امام موسی صدر شکل گرفت و در همین راستا به مطالعه آثار او که دستاورد تجربه هم زیستی رهبری دینی در یک جامعه متشکّل از مذاهب و فرقه های گوناگون به شمار می رود، پرداخت. روش : در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از شیوه کتابخانه ای، در استناد داده ها از روش اسنادی و در تجزیه و تحلیل مطالب از روش تحلیل محتوایی از نوع توصیفی تحلیلی بهره گرفته شد. یافته ها: از اندیشه امام موسی صدر دریافت می شود که مفهوم شبکه بر خلاف نظریات کلاسیک، تنها برساخته روابط انسانی نیست؛ بلکه گستره آن را تمام هستی با همه لایه ها و ابعاد پیدا و نهان تشکیل می دهد. نتیجه گیری : صدر هستی را شبکه اجتماعی وسیعی در نظر می گیرد که هماهنگی و هم سویی با آن انسان را بهره مند از منابع بالقوه و بالفعلی می کند که حاصل سرمایه اجتماعی این شبکه عظیم اجتماعی است.