مطالب مرتبط با کلیدواژه

فدراسیون روسیه


۱.

رقابت روسیه و آمریکا در قفقاز جنوبی(2010-1991)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: آمریکا جنگ سرد جدید قفقاز جنوبی ناتو فدراسیون روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۵ تعداد دانلود : ۹۲۸
منطقه قفقاز بین دریای سیاه و دریای خزر در جنوب فدراسیون روسیه، شمال غرب ایران و شمال شرق ترکیه قرار گرفته است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت راهبردی قفقاز جنوبی این منطقه را به یکی از مهمترین مناطق جهان به ویژه برای آمریکا و روسیه تبدیل کرده است. در این رقابت ژئوراهبردی میان آمریکا و روسیه و احتمال بروز جنگ سرد میان دو کشور، بسیاری از بحث ها در رابطه با ساختار جدید روابط آمریکا و روسیه به ویژه پس از حادثه 11 سپتامبر بحث های مربوط به بنیان های داخلی تحولات انقلاب گل رز در گرجستان و جنگ روسیه با گرجستان را به حاشیه برده است. بر این اساس این مقاله به دنبال آن است تا علت ها و عوامل رقابت آمریکا و روسیه در قفقاز جنوبی را تبیین کرده و به این سؤال پاسخ دهد که هدف های آمریکا و روسیه در این رقابت چیست؟
۳.

وضعیت شناسی مسلمانان روسیه

نویسنده:
منبع: پژوهش های منطقه ای دوره جدید تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: مسلمانان فرهنگ دینی جمعیت شناسی شیعیان فدراسیون روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸۲ تعداد دانلود : ۶۹۸
اسلام دومین دین مطرح در روسیه می باشد که از جمعیت 145 میلیون نفری این کشور در حدود 15 تا 20 میلیون نفر مسلمان و از این تعداد حدود 3 میلیون را شیعیان تشکیل می دهند. در حال حاضر اسلام در روسیه خطر استراتژیک تلقی نمی شود و حاکمیت در مواجهه با اسلام، آزادی را برای مسلمانان تدارک دیده و مجاز می شمارد ضمن این که موارد متعددی در قانون فدرال روسیه مبنی بر حق آزادی و پیروی از ادیان وجود دارد. هدف این پژوهش، تبیین وضعیت جمعیتی و تشکیلاتی مسلمانان روسیه و همچنین شناسایی موقعیت و جایگاه آنان در این کشور است، به تعبیر دیگر، این تحقیق در پی پاسخ به این پرسش است که مسلمانان روسیه در این کشور از چه موقعیت و جایگاهی برخوردارند؟. لذا نقش و جایگاه مسلمانان و شیعیان در روسیه، با توجه به وسعت و وجود قومیت های مسلمان نشین در این کشور، بسیار قابل توجه است بنابراین تبیین جایگاه استراتژیک آنان ضروری است.
۴.

راهبرد و دیپلماسی رقابتی قدرت های بزرگ در آمریکای لاتین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال بیست و پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۸۰

کلیدواژه‌ها: ایالات متحده آمریکا آمریکای لاتین سیاست منطقه ای فدراسیون روسیه جمهوری خلق چین دیپلماسی رقابتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۵ تعداد دانلود : ۵۷۲
تغییر در نوع نگرش و رویکرد قدرت های بزرگ نسبت به منطقه آمریکای لاتین و همچنین تغییر در ماهیت روابط آنها با کشورهای این منطقه، موجب تحول در رفتارها و اقدامات دیپلماتیک آنها شده است. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که آیا برایند این تغییرات منجر به شکل گیری نوعی دیپلماسی رقابتی بین قدرت های بزرگ شامل ایالات متحده آمریکا، چین، روسیه و اتحادیه اروپا در منطقه آمریکای لاتین شده است؟ در این صورت، مؤلفه های اساسی الگوی مزبور چیست و چگونه می توان آن را تبیین و تحلیل کرد؟ برای یافتن پاسخ به این پرسش اصلی، مقاله حاضر بر این فرضیه استوار است که در شرایط کنونی روابط بین الملل به دلیل گذار نظم جهانی به سوی نظام چندقطبی و کاهش قدرت ایالات متحده آمریکا، این کشور برخلاف گذشته قادر به اعمال نفوذ گسترده سیاسی و نظامی در کشورهای آمریکای لاتین نیست. از این رو، مهم ترین رقبای آمریکا در سطح جهانی با اغتنام فرصت، طی سالیان اخیر حضور اقتصادی و نظامی خود را در آمریکای لاتین تقویت کرده و به رقابت دیپلماتیک گسترده ای مبادرت ورزیده اند. با عنایت به ماهیت و ویژگی های موضوع مقاله، تحقیق در چرایی و چگونگی شکل گیری الگوی جدید رقابت دیپلماتیک بین قدرت های بزرگ در آمریکای لاتین، مستلزم پرداختن به شاخصه های علمی-پژوهشی دانش روابط بین الملل و تلفیق آن با جنبه های کاربردی حرفه دیپلماسی به مثابه فن روابط بین الملل است. از این رو، ابتدا با استفاده از روش تحلیل و تطبیق، مبانی نظری و راهبرد دیپلماسی منطقه ای قدرت های بزرگ در آمریکای لاتین مورد واکاوی و مقایسه قرار گرفته و سپس با تکیه بر برخی شاخص های مطرح در حرفه دیپلماسی نظیر اظهارات، موضع گیری ها، رفتارها، تصمیمات و اقدامات دولتمردان، الگوی رقابت بین قدرت های مورد نظر از منظر دیپلماسی مورد ارزیابی حرفه ای و تطبیق کاربردی قرار می گیرد. در این تحلیل و ارزیابی، شکل گیری الگوی دیپلماسی رقابتی قدرت های بزرگ در منطقه آمریکای لاتین متغیر وابسته ای فرض شده است که تابعی از متغیرهای مستقلی همچون افول قدرت هژمونیک آمریکا، منافع راهبردی قدرت های بزرگ و شرایط در حال گذار روابط بین الملل و ویژگی های کشورهای این منطقه است
۵.

تهدید غرب، برداشت روسیه و بحران اوکراین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ایالات متحده امریکا فدراسیون روسیه موازنه تهدید بحران اوکراین برداشت تهدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۷ تعداد دانلود : ۷۸۹
در شرایطی که نزدیک به سه سال از آغاز بحران اوکراین و سرنگونی دولت طرفدار مسکو در کی یف می گذرد، طرح دیدگاه های متفاوت در خصوص رفتار روسیه در قبال بحران اوکراین همچنان ادامه دارد. غالب نظرات ارایه شده، مواضع مسکو را متاثر از رویکرد تهاجمی و نوامپریالیستی روسیه در دوره زمامداری ولادیمیر پوتین می دانند. مقاله حاضر در پاسخ به چرایی رفتار روسیه، تئوری موازنه تهدید استفن والت را به خدمت گرفته و این فرضیه را به آزمون خواهد گذاشت که برداشت مسکو از تهدیدات سیاسی - امنیتی غرب در محیط امنیتی خود، مهمترین عامل در شکل گیری رفتار این کشور در قبال تحولات اوکراین است. در جهت تبیین موضوع، ضمن بررسی کلی تحولات اوکراین، به مناسبات روسیه و غرب، تلاش غرب به ویژه امریکا برای نفوذ در حوزه مشترک المنافع پرداخته خواهد شد. همچنین، تلاش خواهد شد تا برداشت روسیه از تهدید غرب، با مروری بر گرایشات فکری و اظهارات مقامات روسی و همچنین مفاد اسناد سیاسی - امنیتی بالادستی تشریح شود.
۶.

رویکرد روسیه در قبال گسترش اتحادیه اروپایی به شرق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی و بین المللی سال اول پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: نهادگرایی نولیبرال چندجانبه گرایی فدراسیون روسیه رویکرد اقتصاد سیاسی گسترش اتحادیه اروپا.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۱ تعداد دانلود : ۷۷۲
اتحادیه اروپایی به عنوان موتور تغذیه کننده ثبات و امنیت اقتصادی - سیاسی قاره اروپا خواهان مشارکت همه دولت های اروپایی در روند همگرایی این اتحادیه است. روسیه نیز، در این راستا منافع حیاتی و نقش مؤثری را برای خود در قبال نهاد یاد شده تعریف نموده است. یکی از اهداف اتحادیه اروپایی نیز، بازگشت روسیه به روسیه اروپایی وخصوصیات اروپا محور خود است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر در چارچوب نظریه نهادگرایی نولیبرال نشان می دهد که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی الگویی از وابستگی متقابل میان روسیه و اتحادیه اروپایی در حال شکل گیری است و مواجهه روسیه با این اتحادیه درچارچوب اتخاذ رویکرد اقتصاد سیاسی به سیاست خارجی خود به ویژه در زمان پوتین قابل فهم است. در این راستا سیاست فدراسیون روسیه مبتنی بر سازگاری فرماسیون اقتصادی، نیروهای اجتماعی تأثیرگذار و منافع موجود درون این کشور با فضای بین المللی جهت بهره برداری از امکانات ساختار اقتصاد سیاسی جهانی و نهادهای فراملی نظیر اتحادیه اروپاست. برآیند این رویکرد تقویت و ترویج رابطه روسیه با اتحادیه اروپا پس از گسترش اتحادیه اروپایی به سوی اروپای مرکزی و شرقی بوده است.
۷.

هویت و سیاست در جمهوریهای مسلماننشین روسیه: مطالعه موردی داغستان و تاتارستان

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: اسلام هویت قومیت داغستان ت‍ات‍ارس‍ت‍ان فدراسیون روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۴۳۴
در این مقاله قصد آن داریم تا نشان دهیم که سازه های قومی در روسیه، به صورت خاص تاتارستان (دوقومی بودن) و داغستان (چند قومی بودن) اهمیت کاملا متفاوتی به هویت قومی در این دو جمهوری می دهند. نقش اسلام در جامعه نیز با این زمینه قومی شکل می گیرد که یا تمایز قومی را تحکیم می کند ( تاتارستان) و یا حتی ممکن است منجر به تعصب های افراطی شود (داغستان). این مقاله این سؤال را مطرح می کند که چگونه هویت های قومی و مذهبی ممکن است در سطح سیاسی برای پروژه ساخت هویت های مدرن مدنی بسیج شوند؟ در حالی که معمول است اسلام را به عنوان یک نیروی باز سنتی شدن در نظر بگیرند. آیا ظرفیت وحدت بخش اسلام در داغستان، به تولید نوعی از هویت جمهوری منسجم از جامعه چند قومی کمک کرده است؟ آیا نخبگان در تاتارستان موفق شدند در میان اقلیت روس حسی از تاتاری بودن بدهند؟ وضعیت جمعیت روسیه در هر یک از جمهوری ها چیست؟
۸.

راهبرد های نوین ناتو در چارچوب بیانیه لیسبون 2010 در برابر فدراسیون روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۴)

کلیدواژه‌ها: سازه انگاری 11 سپتامبر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی فدراسیون روسیه راهبردهای نوین ناتو نشست لیسبون 2010

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۸ تعداد دانلود : ۴۶۹
بعد از پایان جنگ سرد و فروپاشی اتحاد شوروی روند دشمنی های جنگ سرد، با وجود تغییر ساختارها و الگوهای نظام بین الملل، ناخواسته میان شرق و غرب ادامه داشته است. با وجود نیازها و مشکلات مشترکی که دو طرف داشته اند؛ حل این مسائل در گرو همکاری و همگرایی های بیشتر بود، اما به درک این مسئله کمتر رسیده بودند. این نوشتار درپی پاسخ گویی به این سؤال است که عوامل مؤثر در همگرایی ناتو به روسیه چه بوده است؟ و بر این فرض استوار است که رویداد 11 سپتامبر 2001 و روبه رو شدن با تهدیدهای مشترک جدید از جمله تروریست، عامل مهم نزدیک شدن دوطرف بهم بوده است. بنابراین در این نوشتار تلاش شده است تا روند همکاری و مهم تر از آن همگرایی روسیه و پیمان آتلانتیک شمالی، براساس نظریه های سازه انگارانه با روشی توصیفی- تحلیلی بررسی شود.
۹.

مدیریت بحران فدراسیون روسیه در مسئله اوکراین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 359 - 376

کلیدواژه‌ها: اوک‍رای‍ن خارج نزدیک رویکرد تهاجمی فدراسیون روسیه مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۴۷۳
روسیه در دوره پساشوروی تلاش کرده است تا منطقه حائل خود با جهان بیرون را با عنوان خارج نزدیک مفهوم سازی کند. در میان کشورهای این منطقه اوکراین به دلیل نزدیکی های تاریخی و فرهنگی فراوان، جایگاه ویژه ای دارد. از این رو، مسائل امنیتی و سیاسی این حوزه برای فدراسیون روسیه اهمیت دارد. اوکراین از سال 2013 با بحرانی فرسایشی روبه رو شده و این مهم به صورت خودکار و بی درنگ واکنش سخت روسیه برای مدیریت بحران را در پی داشته است. نوشتار پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است که روسیه چگونه و با استفاده از چه فنون و ابزارهایی به مدیریت بحران اوکراین اقدام کرده است؟ پاسخ   این پرسش این است که منطق رهیافت روسی در مدیریت بحران های بین المللی حکایت از آن دارد که وقوع بحران در خارج نزدیک معمولاً واکنش سخت و نظامی روسیه را در پی داشته است. یافته ها نشان می دهند که با توجه و اهمیت وضعیت ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئوکالچر اوکراین، روسیه با بهره گیری از مجموعه اهرم های سخت افزاری همچون تهاجم نظامی به شبه جزیره کریمه، فرستادن یگان های ارتش به شرق اوکراین، تحویل محموله های تسلیحاتی فوق سنگین نظامی به مخالفان اوکراینی و اهرم های تکمیلی نرم افزاری مانند برگزاری نشست های سیاسی دیپلماتیک ژنو و مینسک یک و دو، تحریم انرژی رقبای اروپایی و تلاش های تبلیغی و رسانه ها، بحران اوکراین را مدیریت کرده است.
۱۰.

عوامل مؤثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در فدراسیون روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 283 - 303

کلیدواژه‌ها: اصلاحات اقتصادی ‏اقتصاد کلان ساختار اقتصادی سرمایه گذاری خارجی سیاست گذاری اقتصادی فدراسیون روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۴۳۷
پس از فروپاشی اتحاد شوروی، فدراسیون روسیه با بحران اقتصادی فراگیر روبه رو بود. به شکلی که همه شاخص های اصلی اقتصادی در وضعیت بسیار نامناسب و بی ثباتی قرار داشت؛ اما در اواخر دهه 1990 با اجرای اصلاحات اقتصادی گسترده نه تنها تا حدود زیادی موفق به کنترل بحران شد؛ بلکه توانست موفقیت های چشمگیری در جذب سرمایه خارجی به دست آورد. نگارندگان با این فرضیه که «مدل جذب سرمایه گذاری خارجی در فدراسیون روسیه مبتنی بر اصلاح دو عامل سیاست گذاری اقتصادی و ساختار اقتصادی بوده است»، پژوهشی انجام دادند که نتایج آن در این نوشتار آمده است. این نوشتار تلاش دارد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که «تصمیم گیران در روسیه چه سیاست هایی را در پیش گرفتند که اقتصاد بحران زده پس از فروپاشی اتحاد شوروی، توانست حجم بالای سرمایه گذاری خارجی را پس از دهه 1990 جذب کند؟» نتایج  این نوشتار، فرضیه را تقویت کرد و نشان دهنده تأثیر دو متغیر «سیاست گذاری اقتصادی» و «اصلاح شاخص های کلان اقتصادی» بر پویایی جذب سرمایه گذاری خارجی در فدراسیون روسیه از آغاز قرن بیست ویکم است. نویسندگان با روشی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع روسی، فارسی و انگلیسی و به ویژه با تکیه بر اسناد و قوانین بالادستی فدراسیون روسیه و آمارهای رسمی اقتصادیِ سعی کرده اند تا پرسش اصلی نوشتار را پاسخ دهند. بررسی مدل فدراسیون روسیه در جذب سرمایه گذاری خارجی، شاید بتواند به تصمیم گیران جمهوری اسلامی ایران برای جذب بهتر سرمایه گذاری خارجی کمک کند.
۱۱.

تعارضات روسیه و آمریکا در دوره ریاست جمهوری ترامپ و رویکرد رسانه ای به آن

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه رسانه بین الملل سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: فدراسیون روسیه ایالات متحده آمریکا رقابت های راهبردی همکاری های تاکتیکی دونالد ترامپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۶ تعداد دانلود : ۳۶۳
روابط روسیه و آمریکا یکی از جذاب ترین موضوعات برای پژوهشگران حوزه روابط بین الملل محسوب می شود. در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ این روابط از نوسانات پیچیده ای برخوردار شده است. بخشی از این پیچیدگی به رقابت های راهبردی دو کشور و بخشی دیگر به کنش های همکاری جویانه تاکتیکی آن ها مربوط می شود. بر این اساس مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به این سؤال است که مهم ترین تعارضات روسیه و آمریکا در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ چه مواردی است؟ یافته های مقاله نشان می دهد که در سه سطح دوجانبه، منطقه ای و بین المللی می توان تعارضات دو کشور را در مقطع مذکور دسته بندی کرد. از جمله محل های منازعه می توان به موازنه هسته ای، اختلافات تجاری، تحریم ها در سطوح بین المللی، گسترش ناتو به شرق، دخالت در امور داخلی یکدیگر، مسئله اوکراین و سوریه اشاره کرد. در این مقاله پژوهشی به روش «توصیفی- تحلیلی» و با استفاده از بررسی راهبردها، اسناد امنیتی منتشر شده و همچنین تجزیه و تحلیل تصمیمات تقابلی متصدیان حوزه های مختلف دو کشور، مؤلفه های رفتار راهبردی مؤثر بر گسترش اختلافات دوسویه، تبیین می شود.
۱۲.

چالش های اتحادیه اروپا برای روسیه در قفقازجنوبی( با تاکید بر طرح سیاست همسایگی و شراکت شرقی)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه سال دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸) 539-564

کلیدواژه‌ها: اتحادیه اروپا فدراسیون روسیه قفقاز جنوبی طرح شراکت شرقی سیاست همسایگی خارج نزدیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۲۳۳
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال1991میلادی، قفقاز جنوبی که جزئی از خاک این دولت به شمار می رفت به استقلال دست یافت؛ این رخ داد که تحولی عظیم در حوزه ی بین الملل محسوب می شد نتوانست باعث بی توجهی روسها به عنوان جانشین شوروی نسبت به این منطقه شود؛ بر همین اساس، روسیه که این منطقه را جزئی از حوزه ی خارج نزدیک و منافع ملی خود قلمداد می کرد، خواهان حفظ نفوذی انحصاری در این منطقه شد. از طرفی دیگر به دلیل اهمیت سیاسی-امنیتی، ژئوپلیتیک-ارتباطیِ قفقازجنوبی، این منطقه مورد توجه قدرت های فرامنطقه ای از جمله اتحادیه اروپا نیز قرار گرفته است. اتحادیه اروپا با درک اهمیت این منطقه برای روس ها، این منطقه را در طرح های ادغام منطقه ای خود قرار داده که این اقدام، باعث به خطر افتادن هژمونی روسها در قفقازجنوبی و ایجاد چالش مهمی در حوزه ی خارج نزدیک این دولت شده است. بنابراین، این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی و در چارچوب نظریه نوواقع گرایی تهاجمی این فرضیه را مطرح می کند که ورود قدرت فرامنطقه ای اتحادیه اروپا به قفقاز جنوبی با هدف ادغام جمهوری های این منطقه در سازمان های اروپایی، نفوذ انحصاری روسیه در قفقاز را به چالش کشیده و چالش مهمی برای فدراسیون روسیه در خارج نزدیک محسوب می شود.
۱۳.

مطالعه ی تطبیقی ادراک و الگوی فدراسیون روسیه در مدیریت بحران های سوریه و اوکراین بر اساس مدل مکعب بحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 83 - 118

کلیدواژه‌ها: فدراسیون روسیه اوک‍رای‍ن سوریه مکعب بحران مدیریت بحران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۳۹۵
  بحران های سوریه و اوکراین منافع و امنیت فدراسیون روسیه را در خاورمیانه و شرق اروپا  در معرض خطر قرار داده است، به همین دلیل این کشور گریزی از مدیریت تحولات ندارد. از زمره مدل های نظری که سعی بر آن است تا ادراک و الگوی مدیریتی فدراسیون روسیه بر اساس آن تحلیل شود، مکعب بحران است. نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که با توجه به مدل مکعب بحران، ادراک فدراسیون روسیه نسبت به بحران های سوریه و اوکراین چگونه بوده و با استفاده از چه سازوکارهایی اقدام به مدیریت تحولات کرده است؟ سه مؤلفه ی محوری مدل مکعب بحران، عنصر تهدید، زمان و مقدار آگاهی است. از سوی دیگر کنشگران هنگام رویارویی با وضعیت های بحرانی غالباً سه الگوی مدیریتِ نرم افزای، سخت افزاری و هوشمند را گزینش می کنند. فرضیه پژوهش این است که با توجه به اینکه در بحران اوکراین از جانبی سطح تهدید شدید بوده، زمان پاسخ گویی کم و میزان غافلگیری در سطح بالایی قرار دارد، لذا ارزش های اساسی روسیه در نقطه A مکعب مورد تهدید جدی می باشد، از همین روی الگوی مدیریتِ هوشمند با تأکید بر رویکرد تهاجمی و نظامی در دستور کار قرار گرفته است.از سوی دیگر بواسطه اینکه تحولات سوریه ذیل بحران های کند یا بطئی تعریف می شود و در نقطه C مکعب قرار دارد، میزان تهدید خفیف بوده، زمان زیادی جهت پاسخگویی در اختیار قرار است و البته میزانی از غافلگیری نیز وجود دارد، لذا امنیت سرزمینی و ارزش های حیاتی فدراسیون روسیه به صورت مستقیم تحت خطر نیست، بنابراین الگوی مدیریتِ هوشمند با تمرکز بر اهرم های نرم افزاری انتخاب شده است. این پژوهش به روش تطبیقی صورت گرفته و محل رجوع به داده ها، اسناد و منابع معتبر کتابخانه ای است.
۱۴.

تحلیل راهبرد فدراسیون روسیه در قبال همسایگان از منظر جغرافیای استراتژیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۳) 833 - 849

کلیدواژه‌ها: جغرافیای استراتژیک راهبرد فدراسیون روسیه همسایگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۵۸۲
عوامل جغرافیایی در درازای تاریخ نقش برجسته ای در کنش ها و پویش های سیاسی حکومت ها داشته است و کشورها براساس عوارض طبیعی، موقعیت، و اثرهای محیط انسان ساخت اهداف راهبردی خود را در قبال همسایگان و دیگر مناطق و مکان های استراتژیک طراحی می کنند. یکی از مناطق کره زمین، که موضوعات ژئواستراتژیک و ژئوپولیتیک آن کندوکاو شده، روسیه است. روسیه، به دلیل جایگاه ویژه خود در نقشه جغرافیای سیاسی جهان و نیز گستردگی جغرافیایی از کرانه های اقیانوس آرام تا شرق اروپا، از جمله کشورهایی است که شرایط جغرافیایی در بقا و دوام آن نفوذ بسزایی داشته و اکنون نیز جغرافیا در راهبردهای استراتژیک آن تأثیرگذار است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که استراتژی جغرافیایی روسیه در قبال همسایگان و دیگر مناطق همجوار چگونه است؟ تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای یافته های اسنادی و کتابخانه ای است. بررسی نشان می دهد از زمان تزارها تاکنون استراتژی های بلندمدت و کوتاه مدت روسیه تحت تأثیر محدودیت ها و فرصت هایی بوده که جغرافیا در اختیار این کشور قرار داده است و برنامه ریزی برای غلبه بر محدودیت های جغرافیایی از ویژگی های اصلی استراتژی این کشور است.
۱۵.

تحلیل راهبرد چین و روسیه در بحران یمن؛ همسویی با عربستان سعودی یا ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 131 - 159

کلیدواژه‌ها: یمن فدراسیون روسیه چین شورای امنیت ایران عربستان سعودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۴۰۹
سیاست و مواضع دو عضو دائم شورای امنیت (فدراسیون روسیه و جمهوری خلق چین)، در برابر بحران یمن اهمیت ویژه ای دارد و این سوال را به وجود می آورد که «این دو قدرت جهانی سیاستی همسوی با غرب و حمایت از عربستان را در این بحران اختیار می کنند و یا اینکه مواضع ایران را که حمایت از جنبش حوثی ها است تقویت خواهند کرد؟». پرسش اصلی از «چیستی سیاست و مواضع دو قدرت جهانی عضو دائم شورای امنیت؛ یعنی روسیه و چین در قبال بحران یمن» است. به عنوان فرضیه به نظر می رسد پکن و مسکو حفظ روابط حسنه با عربستان را در بحران یمن در اولویت قرار می دهند. چین و روسیه ضمن حفظ سیاست بی طرفی، عملاً از سیاست های عربستان و شورای همکاری خلیج فارس حمایت کرده اند. در این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی و تحلیل محتوای اسناد در صدد پاسخگویی به پرسش اصلی هستیم. وجه تمایز این تحقیق تکیه بر گزارش های مستند و بررسی ابعاد متنوع سیاسی، امنیتی و اقتصادی موضوع می باشد. در ارتباط با اسناد سازمان ملل که روایت رسمی مواضع دولت ها را ترسیم می سازد، متن تمامی قطعنامه های شورای امنیت و گزارش های "روند تصویب" که مرتبط با بحث بوده اند، استخراج، مطالعه و تحلیل شده است.
۱۶.

تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه گرایی ایران در قفقاز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 943 - 956

کلیدواژه‌ها: قفقازجنوبی سیاست همسایگی منطقه گرایی فدراسیون روسیه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۴۵۴
منطقه قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت ژئواستراتژیکی که دارد جذب کننده بازیگران منطقه ای و کروی است. ریشه تاریخی و هم جواری این منطقه با ایران و روسیه باعث شده است که سرنوشت و اتفاقات این منطقه تاثیر مستقیمی بر امنیت و منافع ملی ایران و روسیه داشته باشد که باعث ایجاد موانعی در مسیر منطقه گرایی ایران توسط روسیه و دیگر بازیگران داشته است. پژوهش حاضر درصدد مطالعه بر تأثیر سیاست همسایگی جمهوری فدراسیون روسیه بر رویکرد منطقه گرایی ایران در قفقاز است.پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع آوری داده های تحقیق به صورت توأمان از روش های کتابخانه ای و میدانی شامل پرسشنامه استفاده شده است. در این پژوهش جامعه ی آماری، شامل مجموعه ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان های مرتبط و نهادهای ذی ربط بوده اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده اند. در این پژوهش سعی شده تمامی ابعاد سیاسی ،دفاعی ، امنیتی و... کشورهای منطقه قفقاز جنوبی و بازیگران حاضر در این منطقه پرداخته شود . سپس نتایج حاصل از روش میدانی در قالب تحلیل آماری T به اجرا گذاشته شده است. بنابراین ایران باید برای کسب جایگاهی برتر از رقبای خود و تأمین امنیت و منافع ملی خود به دور از برخورد های قهر آمیز روسیه ،راهبردهایی مبتنی بر پیوند منافع خود با کشورهای قفقاز را مدنظر قرار دهد و به مرحله عملیاتی شدن برساند.
۱۷.

تحلیل مقایسه ای الگوی رقابت ایالات متحد و فدراسیون روسیه در اوراسیای مرکزی (2000-2020)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۸) 1 - 25

کلیدواژه‌ها: اوراسیای مرکزی ایالات متحد سیاست خارجی فدراسیون روسیه فرهنگ راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۲۸۴
با توجه به تغییر و تحول هایی که در سال ها و دهه های اخیر در هرم قدرت جهانی پدید آمده است، فرهنگ راهبردی مؤلفه بنیادینِ مهمی است که در مناظره چهارم روابط بین الملل با تأثیرگذاری بر نوع نگرش دولت مردان کشورهای مؤثر در عرصه سیاست بین الملل، همپای مؤلفه های مادی قدرت در شکل دهی به کُنش راهبردی کشورها در عرصه سیاست و روابط بین الملل پیش رفته است. با توجه به این انگاره بنیادین که فرهنگ راهبردی می تواند نوع کنشگری ایالات متحد و فدراسیون روسیه در حوزه راهبردی اوراسیای مرکزی در فضای پساشوروی به عنوان یکی از مهم ترین مناطق ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک جهان را تجزیه و تحلیل کند، با رویکردی توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از مفروض های نظری فرهنگ راهبردی در پی پاسخ به این پرسش هستیم: در دو دهه اخیر فرهنگ راهبردی و مؤلفه هایِ برخاسته از آن چه تأثیرهایی بر اقدام های فدراسیون روسیه و ایالات متحد در حوزه اوراسیای مرکزی برجای نهاده است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که فرهنگ راهبردی به مثابه عامل و پیشرانِ مؤثر بر مجموعه اقدام های فدراسیون روسیه در فضای پساشوروی شامل مؤلفه هایی مانند توسعه طلبی راهبردی، گسترش هویت اسلاو ارتودکس و گفتمان ملی گرایی روسی و تثبیت قدرت ملی در محیط ژئوپلیتیک است. در مقابل، ایالات متحد برای ترویج فرهنگ لیبرال دموکراسی، تثبیت موقعیت ابرقدرتی و ایجاد موازنه گرایی منطقه ای، فرهنگ راهبردیِ خاصی را در این حوزه قدرت آفرین و چالش زا برای خود ترسیم کرده است.
۱۸.

روابط سیاسی- اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در سایه ی تحریم های غربی درباره ی مناقشه اوکراین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره هفتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۲ 181 - 210

کلیدواژه‌ها: اوک‍رای‍ن تحریم های بین المللی جمهوری اسلامی ایران روابط اقتصادی سیاسی فدراسیون روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۹۷
روابط دو کشور ایران و روسیه در حوزه های مختلف از گذشته های بسیار دور وجود داشته و غالباً روسیه نیز دست بالاتر را دارا بوده است. وقوع انقلاب اسلامی در ایران به دلایل مختلف جریان روابط خارجی کشورمان را تغییر داد. ایران و روسیه علیرغم وجود ذهنیت های مشوش از یک دیگر در حوزه های مختلف روابط خویش را با شدت و ضعف ادامه داده اند. مسأله ی اوکراین در سالیان اخیر تأثیر مهمی بر روابط روسیه و غرب داشته و موجب تشدید تنش ها میان روسیه و کشورهای غربی به زعامت ایالات متحده و اتحادیه ی اروپا شده است. در همین راستا در سال گذشته میلادی تحریم های اقتصادی مختلفی علیه فدراسیون روسیه اعمال شد که این کشور را ناگزیر از جایگزینی شرکای غربی با شرقی کرد. این مسأله ظاهراً دو کشور را بیش ازپیش به یک دیگر نزدیک کرده است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که تحریم های اعمال شده علیه فدراسیون روسیه چه تأثیری در روابط اقتصادی سیاسی این کشور با جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ پاسخ احتمالی به پرسش مطرح شده این است که اعمال تحریم های غربی، روسیه را ناگزیر از تقویت روابط اقتصادی- سیاسی خود با ایران کرده و موجبات نزدیکی بیش ازپیش دو کشور را فراهم کرده است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای و الکترونیکی انجام شده است.
۱۹.

جایگاه دیپلماسی عمومی در رقابت جدید ایالات متحده ی آمریکا و فدراسیون روسیه (بازتولید جنگ سرد در عرصه ی دیپلماسی عمومی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره هفتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳ 153 - 178

کلیدواژه‌ها: امنیت ملی ایالات متحده آمریکا دیپلماسی عمومی فدراسیون روسیه قدرت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۰۳
دیپلماسی عمومی ابزار «قدرت نرم» است. این واقعیت مدت ها پیش مطرح بوده و در سال های اخیر در عملکرد کشورها نمود عینی داشته است. آمریکا و روسیه دو کشور قدرتمند، سابقه رقابت با یکدیگر دارند. روسیه در سال های اخیر به دلیل ضعف قوای نظامی و اقتصادی نسبت به رقیب، رقابت خود را در دیپلماسی عمومی قرار داده که علی رغم فراهم بودن زمینه هایی از قبیل زبان مشترک و شناخت فرهنگ یک دیگر در رقابت با آمریکا دچار چالش هایی است. در این مقاله تلاش خواهدشد تا به پرسش «دیپلماسی عمومی چه جایگاهی در سیاست خارجی متقابل دو کشور داشته است، چگونه و در چه حوزه هایی مورداستفاده قرار گرفته است» پاسخ داده شود. پاسخ احتمالی به این پرسش این است که هر دو کشور به کارکردهای دیپلماسی عمومی در دنیای امروز واقفند اما به رغم تلاش های صورت گرفته طی سال های اخیر، روسیه پیروزی زیادی در حوزه ی دیپلماسی عمومی نداشته است. یکی از موانع مهم در پیش برد «دیپلماسی عمومی» در روسیه، ذهنیت هم چنان «سخت انگار» دولت مردان کرملین است. از دیگر سو آمریکا به عنوان یکی از مهم ترین بازی گران سیاسی عرصه ی نظام بین الملل همواره از ابزارهای گوناگون برای انتقال پیام خود به مردم و سایر دولت ها استفاده و توفیقات بیشتری کسب کرده است. این جستار به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، اینترنتی و الکترونیکی انجام شده است.
۲۰.

راهبردهای منطقه گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه بر اساس تئوری بازی ها(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال هفدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۶۷) 36 - 54

کلیدواژه‌ها: منطقه گرایی فدراسیون روسیه قفقاز جنوبی تئوری بازی ها راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۵۷
تغییرات ژئوپلیتیکی عمیق در قفقاز جنوبی تأثیر قابل توجهی بر روابط ایران و سه جمهوری ارمنستان، آذربایجان و گرجستان داشته است. موقعیت جغرافیایی و اهمیت راهبردی این منطقه را به یکی از مهم ترین مناطق در جهان تبدیل کرده است. جمهوری اسلامی ایران به دلیل روابط تاریخی و پیوندهای اجتماعی - فرهنگی با مردم منطقه، همکاری های سیاسی - اقتصادی را با آن ها گسترش داده است. حضور فعال بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای بر این رابطه تأثیر مستقیم گذاشته است. این پژوهش به دنبال گزینش راهبرد مؤثر نیل به منطقه گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه و طرح راهبرد های عملیاتی به روش تئوری بازی ها است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است که در آن برای جمع آوری داده های تحقیق به صورت توأمان از روش کتابخانه ای و میدانی شامل مصاحبه با نخبگان استفاده شده. جامعه ی آماری، شامل مجموعه ای متشکل از متخصصان جغرافیای سیاسی، مسئولین سازمان های مرتبط و نهادهای ذی ربط بوده اند که علاوه بر بخش گردآوری اطلاعات، در دیگر بخش ها مانند (مصاحبه و پرسشنامه) یاری رسانده اند. در این پژوهش سعی شده راهبرد مؤثر نیل به منطقه گرایی ایران در قفقاز در برابر روسیه در این منطقه پرداخته شود. سپس نتایج حاصل تحلیل آماری در قالب تئوری بازی ها به اجرا گذاشته شده است