درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۵۴۱ تا ۸٬۵۶۰ مورد از کل ۷۳٬۹۷۵ مورد.
۸۵۴۱.

معقول ثانی فلسفی ازدیدگاه علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت صدرایی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 93 - 102

کلید واژه ها: علم حضوری معقول معقول ثانی فلسفی عروض اتصاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۵ تعداد دانلود : ۴۴۰
معقولات که از نوع مفاهیم کلی هستند بر سه دسته تقسیم می شوند : معقول اول ، معقول ثانی منطقی و معقول ثانی فلسفی .پژوهش پیش رو با روشی تحلیلی و توصیفی در آراء علامه طباطبایی به این نتیجه رهنمون شد که ایشان معقول ثانی فلسفی را به مفاهیمی که عروض آنها ذهنی و اتصافشان خارجی تعریف کرده اند و نقش علم حضوری را در دست یابی به آن بر جسته می شمارند .علامه طباطبایی مفاهیمی ؛ چون وجود ، عدم وجوب وامکان و... را از این قبیل می دانند .ایشان برخی از مفاهیم را به صراحت از معقولات ثانیه بر شمر ده اند ؛ولی بر خی مفاهیم را هر چندتصریح به معقول ثانی بودن آن نکرده اند یا حتی تصریح به معقول اول بودن کرده اند ؛اما با توجه به مبانی ایشان می توان از این دسته به حساب آورد. از دیدگاه علامه طباطبایی معقول ثانی فلسفی ویژگی های متعددی دارد .مهمترین ویزگی این دسته از مفاهیم انتزاع از یافته های علم حضوری می باشد
۸۵۴۲.

ساخت شناسی و معناپژوهی واژه های هم نویسه در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۹۸) 71 - 92

کلید واژه ها: قرآن هم نویسه تعدد گویش هم نویسه نما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۱۵۴۹۴
«واژه» عنصر بنیادین هر زبان و ماده اصلی ساختار سخن است. این عنصر اساسی در قرآن کریم از شکوه ویژه اعجازین برخوردار بوده، کارویژههای گوناگونی دارد. یکی از کارویژههای واژگان قرآنی «همنویسه» (Homograph) بودن برخی از اسمها و فعلهای آن است. این چگونگی بسامد قابل توجهی در قرآن کریم داشته، در فرآیند ترجمه و تفسیر تأثیر فراوانی دارد. مقاله پیشرو پژوهشی نظری است که به روش تحلیلی- توصیفی، واژه های همنویسه موجود در این متن وحیانی را مورد بررسی قرار داده، پژوهشگران از رهگذر پردازش دادهها به نتایج زیر دست یافته است: 1. وجود واژه های همنویسه در قرآن کریم نشانه روشن ظرفیت منحصربهفرد این کتاب آسمانی و زبان عربی در اختصاص الفاظ مناسب با معنا و مقتضای حال است. 2. برخی از واژگان قرآن کریم «همنویسهنما» بوده واجد شرایط واژگان «همنویسه» نیستند. 3. خاستگاه واژگان «همنویسه» موجود در قرآن کریم کارکردهای متفاوت معنایی، تعدد گویش و نیز دگرگونیهای عارض بر واژگان در فرآیند تصریف است.
۸۵۴۳.

منقبت نگاری و یادکرد اهل بیت(ع) در آثار سیوطی

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 63 - 78

کلید واژه ها: اهل بیت (ع) سیره پژوهی سیوطی منقبت نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۵۷
گزارش های روایی، تفسیری و تاریخی سیوطی شافعی مذهب درباره سیره و فضایل اهل بیت(ع) در بسیاری از نوشته های وی قابل مشاهده است. این نوشتار بر اساس منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی-تحلیلی، گزارش های سیوطی درباره فضایل اهل بیت(ع) را استخراج و تحلیل کرده است. نگارش نوشتارهای مستقل درباره برتری های اهل بیت(ع)، یادکرد مثالب مخالفان ایشان، ثمرات محبت به معصومین(ع) و بیان جایگاه دوستداران آنان در نگاه سیوطی بسیار برجسته است. رویکرد قرآنی- روایی نسبت به حضرت علی، فاطمه و حسنین(ع) نشان از ارادت و دل سپاری ویژه سیوطی نسبت به خمسه طیّبه دارد. امام سجاد، امام رضا و بقیه الله(ع) نیز مورد توجه روایی وی قرار گرفته اند. سکوت معنادار وی نسبت به صادقین و سایر اهل بیت(ع) برآمده از انگاره های یک سویه زمامداران و نوع مرزبندیهای مذهبی عصر سیوطی است.
۸۵۴۴.

حل وفصل منازعات بین المللی در سیره نبوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 91 - 112

کلید واژه ها: اسلام بینالملل جنگ سیره نبوی صلح قرآن منازعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۱۸۷
تاریخ زندگی بشری از همان ابتدا همراه با نزاع، جنگ و خونریزی بوده است. این مسئله سبب خسارتهای مالی، روانی و جانی فراوانی شده است. برقراری صلح و رفع منازعات همواره دغدغه بشر بوده است. از اینرو، دانشمندان بسیاری نظریههای متعددی را مطرح کردهاند. برخی از سردمداران دولتها، حکومتها و اندیشمندان از صلح سخن میگویند، صلحی که گاهی در آن جنگ، خونریزی، غارت  مجاز دانسته شده است. اما سیره نبوی رهنمودهای مهم و حیاتی را برای رفع جنگ و نزاع ها در جوامع بشری  ارائه میدهد که با پیروی از آن میتوان جوامع جهانی را در پرتو صلح مدیریت کرد. ﺑﺮای درک سیره نبوی و اﺳﺘﺨﺮاج راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺻﻠﺢ، ﻧیﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪکﺎرﺑﺴﺘﻦ روﺷی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺴﺘیﻢ. ﺑﻪ ﻫﻤیﻦ ﻣﻨﻈﻮر در ایﻦ مقاله میکوشیم ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﺤﻠیﻞ ﻣﺤﺘﻮا ﺑﻪ ﺗﻮﺻیﻒ ﻣﻨﻈﻢ از ارتباطات معنایی دست یابیم. اسلام به ابعاد و محورهای مختلف ارتباطی انسان توجه کرده است و آنچه انسان در تنظیم روابط خویش به آن نیاز دارد براساس صلح و پرهیز از خشونت و تعارض تنظیم میکند. دین اسلام مهمترین مبنای فکری خود را در زمینه تعامل انسانها با یکدیگر با محور قراردادن اصل صلح و ثبات در جوامع ارائه میکند. قرآن کریم در فراخوانی عمومی، جامعه را دعوت به صلح میکند. در این مقاله با رجوع به آیات قرآن کریم و کلام پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) حلوفصل منازعات بینالمللی در اسلام را بررسی میکنیم.
۸۵۴۵.

بررسی تطبیقی نظریه فقهی امام خمینی و علامه نورسی در حوزه وحدت و تقریب مذاهب اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 197 - 181

کلید واژه ها: بدیعالزمان سعید نورسی تقریب مذاهب اسلامی طریقت نور تصوف کردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۹۴
ریشه های جریان اسلامگرایی در ترکیه را در تاریخ معاصر باید در بدیعالزمان سعید نورسی جست که در آثار مختلفش بر وحدت و اتحاد بین مسلمانان و پرهیز از تفرقه تأکید دارد. لذا اندیشه وحدت در مرکز افکار مصلحانه اش قرار دارد و به موضوعات دیگر در راستای وحدت می نگرد اما شناخت جامعی از اندیشه های تقریبی این عالم بزرگ در ایران وجود ندارد لذا پژوهش حاضر نقش مهمی در پرکردن این شکاف شناختی خواهد داشت. بر این اساس سوال اصلی این مقاله اینست که وجوه اشتراک و افتراق اندیشه وحدتگرای علامه نورسی با اندیشه امام کدامند؟ و در این راستا سعی دارد بر اساس روش تحلیل محتوای آثار وی و مقایسه آن با رویکردهای حضرت امام موارد مشترک اندیشه سیاسی و تفاوتهای این دو اندیشمند وحدتگرا را بازشناسی نماید. بر اساس یافته های مقاله، دیدگاه نورسی در باب وحدت و تقریب در قالب نظریه ای به نام «اتحاد محمدی» قاندیشه نورسی قابل طرح است که با داشتن شاخصها و ویژگیهای برجسته که بدانها پرداخته شده می تواند مبنای وحدت آفرینی در جهان اسلام را تولید کند و ظرفیتهای مناسبی برای الگوسازی تقریب مذاهب اسلامی در اختیار بگذارد اما از آنجا که در رویکرد امام (ره) دولت از جایگاه مهمى برخوردار است و استقرار حکومت دینی یکى از مراحل دستیابى به وحدت اسلامى است لذا پیش از ساخت جامعه اسلامى بایستى دولتى اسلامى موجود باشد در حالیکه نورسی باور چندانی به اسلام سیاسی و گفتمان دولتسازی ندارد و از نظر وی وحدت امت از مجرای وحدت دولتهای اسلامی نمی گذرد.
۸۵۴۶.

تربیت جامعه انقلابی و نقش آن در تمدن سازی نوین اسلامی

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰ 7 - 37

کلید واژه ها: تربیت جامعه انقلابی تمدن نوین اسلامی رهنمودهای امام خمینی (ره) و مقام رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۴۶۳
برای تحقق اهداف انبیای الهی و هدایت بشر، انقلابی بودن نقش بسیار مهمی دارد. از مهم ترین عوامل برپائی انقلاب اسلامی در ایران و استمرار آن، انقلابی بودن رهبری و دست پروردگان او، بوده و هست. یکی از اهداف مقام عظمای ولایت در بیانیه گام دوم انقلاب، تربیت جامعه انقلابی است که می تواند بستر را، برای انقلاب جهانی امام مهدی موعود (عج)، و تمدن سازی نوین اسلامی، فراهم سازد. از این رو، مسئله این پژوهش، بررسی راهکارهای تربیت جامعه انقلابی در رهنمودهای امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، مبتنی بر قرآن و حدیث و نقش آن در ساخت تمدن نوین اسلامی است که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. این پژوهش به دو نتیجه مهم دست یافته است: یکی اینکه در رهنمودهای امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری مبتنی بر آیات و روایات، بر سیزده راهکار تربیتی برای پرورش جامعه انقلابی تأکید شده است. و دوم اینکه هفده نقش این راهکارهای تربیتی در بسترسازی تمدن نوین اسلامی تبیین شده است.
۸۵۴۷.

مستندات قرآنی دیدگاه مقام معظم رهبری در عرصه سیاست خارجی

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰ 38 - 67

کلید واژه ها: قرآن مستندات قرآنی مقام معظم رهبری سیاست خارجی بیانیه گام دوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۴۸۳
حفظ عزت مسلمین از مهم ترین اهداف و ره آوردهای انقلاب اسلامی بوده و در ضمن داشتن روابط فعال با دولت ها و ملّت ها، عدم اعتماد به استکبار از سیاست های جمهوری اسلامی بوده و پایه ای سیاست خارجی خود را بر سه اصل عزت، حکمت و مصلحت مبتنی نموده است. رهبر انقلاب اسلامی هم در حوزه نظر و هم در حوزه عمل آن را تئوریزه نموده، به بیان شاخصه و ویژگی های سیاست خارجی پرداخته است. با توجه به اینکه جامعه اسلامی امروز با چالش فراوان در روابط خود با جهان روبرو است، ضروری است که مستندات قرآنی دیدگاه رهبر انقلاب در مورد سیاست خارجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نگارندگان با مراجعه به آثار رهبری و آیات کلام وحی و دیدگاه مفسران و با بهره گیری از روش توصیفی و تحلیلی به بررسی و مستندسازی دیدگاه رهبر انقلاب پرداخته اند. یافته ها نشان می دهد که اسلام از داشتن روابط با کشورها غیر محارب و غیر متخاصم منع نکرده، بلکه استقبال نموده است. همچنین از بررسی آیات کلام وحی به دست آمد که مرزبندی با دشمن و عدم اعتماد به آن و نیز حمایت از ملّت های مسلمان و مستضعف وظیفه ی حکومت اسلامی است و همان طور از آیات قرآن بدست می آید، که عدم سازش با استکبار و مقابله با آن از مسلمات سیاست خارجی اسلام است که مقام معظم رهبری در بیانات و سخنرانی های مختلف خود طی سالیان ممتد به آن اشاره نموده و الگویی عملی از سیاست خارجی اسلامی را نیز به نمایش گذاشته اند.
۸۵۴۸.

نشست نقد و بررسی محتوا و قابلیت های پایگاه قاموس نور

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیستم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۷۶ (پیاپی ۹۳) 26-33
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۳۹
نشست علمی «قاموس هوشمند نور؛ ساماندهی نوین مداخل لغات و توصیفات و ایجاد شبکه واژگانی زبان عربی»، روز چهارشنبه 12 آبان 1400 در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، به صورت حضوری و هم زمان به صورت مجازی، برگزار گردید.در این جلسه، کارشناسان پایگاه، جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای مسیح توحیدی، مدیر پژوهشکده متن کاوی نصوص دینی مرکز و آقای دکتر حبیب سریانی، کارشناس حوزه متن کاوی، ادبیات و لغت مرکز نور، ضمن معرفی پایگاه، توضیحاتی در خصوص امکانات و فعالیت های صورت گرفته در این وبگاه ارائه نمودند و در ادامه، ناقدان مدعو، آقایان دکتر علی زاهدپور، پژوهشگر و مترجم زبان عربی و دکتر محمد ملکی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، به نقد و بررسی پایگاه و توضیحات کارشناسان پرداختند. در ادامه، مهم ترین مطالب مطرح شده در این نشست علمی، از زبان کارشناسان و ناقدان پایگاه از نظر می گذرد.
۸۵۴۹.

تاریخچه ی مسجد و مدرسه مرحوم آیت الله العظمی حاج سید صادق قمی روحانی

نویسنده:
منبع: مناهل سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ شماره ۲ 30-46
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۸۲
«شهر مقدس قم، از سده های آغازین اسلامی تاکنون، آکنده از عالمان و فرزانگان بوده است. فقیهان، محدثان، مفسران و فیلسوفان این شهر دانش اسلامی را حفظ کردند، پرورش دادند، به دست آیندگان رساندند و در حفظ باورهای دینی مردم کوشیدند. از شمار این فرزانگان که هم اکنون نیز زبانزد مردم قم و شهره شهر است ، مرحوم آیت الله حاج سید صادق قمی است. وی مرجع دینی مردم در نیمه نخست قرن 14 ه ق، فقیهی متنفّذ و رئیسی مطاع بود. او پایه گذار بیت شریف «روحانی» و بنیانگذار مسجد و مدرسه حاج سید صادق در قم است، که همه آنها بیش از یک صد سال است که در قم، منشأ اثرند.» در این مقاله، به گوشه ای از زندگی وی و تاریخچه مسجد و مدرسه حاج سید صادق (امام صادق علیه السلام) که از خدمات دینی و اجتماعی ایشان بود اشاراتی می رود.
۸۵۵۰.

مبنا و حدود مسئولیت مالکین آپارتمان بواسطه خسارات حاصله از مشاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 147 - 163

کلید واژه ها: مسئولیت مشاعی خسارت آپارتمان مالکان قسمت های مشاعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۳۱۶
یکی از مصداق های مسئولیت اسباب متعدد در برابر خسارت واحد، مسئولیت مالکین آپارتمانها در برابر خسارت ناشی از قسمتهای مشترک است. در حقوق ایران استناد عرفی فعل زیانبار به عامل آن مبنای مسئولیت بوده و نظریه تقصیر می تواند در تشخیص عرفی و فعل و رفتار نامتعارف مالکان آپارتمان ها در مراقبت از قسمتهای مشترک راهگشا باشد.طبق قاعده«من له الغنم فعلیه الغرم» مالکان به عنوان اشخاص منتفع از قسمت های مشترک،ضامن حفظ و نگهداری این قسمت ها بوده و به نظر برخی از فقها تلازم بین خسارت و فائده،خسارت ناشی از این قسمت ها را در وهله ی نخست متوجه مالکان می سازد.طبق مواد 4 و10 قانون تملک آپارتمانها سهم و تعهد هر یک از مالکین از هزینه قسمتهای مشترک به نسبت مساحت قسمتهای اختصاصی تعیین می گردد؛اکنون این پرسش مطرح است در فرض خسارت ناشی از قسمتهای مشاعی وعمومی ساختمان چه شخص یا اشخاصی مسئول اند ونحوه توزیع مسئولیت چگونه است؟در فرض آنکه خسارت ناشی از عدم رعایت اصول فنی ساختمانی ومتوجه سازنده بطور خاص نباشد،هر یک از مالکین مشاعی به تناسب سهم اختصاصی خویش از کل سهم اختصاصی ساختمان، در نگهداری و پرداخت هزینه های جاری ساختمان مسئول هستندودر جبران خسارات وارده به اشخاص ثالث دیگر نیز برهمین اساس بطور اشتراکی مسئول هستند وقاعده مسئولیت تضامنی ویا اعمال مسئولیت بطور تساوی، بر مالکین حاکمیت نخواهد یافت.مگر اینکه خسارت ناشی از تقصیر شخص معینی از مالکان ویا اشخاص ثالث باشد در این صورت شخص عامل مسئول محسوب می گردد. زیرا انتساب ضرر به مالک معین و اشخاص ثالث همانند قوه قاهره می تواند باعث تعدیل مسئولیت نسبی مالکان گردد.
۸۵۵۱.

آثار و پیامدهای حسد در تعاملات فردی و اجتماعی در آموزه های قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 179 - 203

کلید واژه ها: حسد تعاملات فردی و اجتماعی آموزه های قرآن تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۲ تعداد دانلود : ۳۰۷
هدف پژوهش حاضر، مفهوم شناسی حسد در قرآن و بررسی خاستگاه و پیامدهای آن در بعد فردی و اجتماعی و ارائه راهکارهای تربیتی است. پژوهش حاضر با رویکردی کیفی و بهره گیری از داده های کتابخانه ای و روش تحلیلی استنتاجی انجام شده و جامعه پژوهش آن شامل تمامی آیات قرآنی مرتبط با موضوع پژوهش و سایر اسناد مرتبط در قالب کتاب و مقاله است. روش نمونه گیری از نوع هدفمند است و یافته ها حکایت از آن دارد که حسد ناشی از ضعف ایمان و سستی در اعتقادات است و حب دنیا از مهم ترین عوامل زمینه ساز حسد به حساب می آید. در تعاملات انسانی، گاه تمایزات فردی و گروهی، تبعیض میان افراد و گاه کمال طلبی انسان، او را به ورطه خود خواهی و دنیا طلبی می افکند که باعث می شود در تعاملات اجتماعی به دلیل برتری جویی و رقابت های مادی، به داشته ها و برخورداری های دیگران حسادت بورزد. ازجمله آثار و پیامدهای فردی حسد، سلب آرامش روحی و روانی، تضعیف ایمان و اعتقادات توحیدی از انسان و رضایت نداشتن از وضعیت موجود خود، قانع نبودن به داشته ها و شکرگزاری نکردن از خداوند است. در تعاملات اجتماعی نیز حسادت ممکن است همچون حلقه اولیه یک زنجیره ای از رذایل، پیدایش رذایل دیگر ازجمله خشم و غضب، خصومت و دشمنی، کینه ورزی و بخل ورزی را در وجود انسان باعث شود. همچنین از دست رفتن حرمت و کرامت انسان از دیگر پیامدهای حسد در تعاملات اجتماعی است. جلوگیری از برانگیختن خشم افراد، پرهیز از بخل ورزی، پرهیز از خصومت، دشمنی و کینه توزی، نداشتن تفاخر و ابراز نکردن توانمندی ها، کنترل حب دنیا، توجه به استعدادها و علایق خاص افراد، زمینه سازی احساس حرمت و کرامت، توزیع متناسب محبت، زمینه سازی روحیه شکرگزاری، آگاهی بخشی و ایجاد بینش الهی، الگوپردازی و تقویت ایمان متربیان از راهکارهای تربیتی پژوهش حاضر به شمار می آید.
۸۵۵۲.

نگرش قرآن کریم و شیمی در مورد پیدایش حیات در سیاره زمین

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹ 58 - 85
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۳۲۲
سیاره اسرارآمیز کوچکی که به رنگ آبی روشن در فضای بی کران در میان سیارات منظومه شمسی دیده می شود، خانه ما زمین است که بر اساس یافته ها حیات، این موهبت الهی تنها در آن جریان داشته و دارد و اینک در هیچ کجای جهان هستی مانند آن کشف نشده است. در این راستا، در قرآن در این منبع جاوید و جامع وحیانی نیز به چگونگی پیدایش حیات اولیه در کُره زمین پرداخته شده است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی درصدد است نخست، نظریه «مهبانک» یا «انفجار بزرگ» را که به عنوان یک توضیح پیشتاز برای چگونگی آغاز عالم هستی مطرح است؛ به طوری که برخی از آیات قرآن این کتاب جاودانه جهان هستی نیز وقوع انفجاری بزرگ در زمان پیدایش عالم را تأیید می کنند، بیان کرده و در ادامه موضوع چالش برانگیز و جذاب پیدایش حیات بر روی کُره زمین را از دیدگاه قرآن که در آن کلام الهی مکرر از حیات ذکرهایی به میان آمده و نیز دانش شیمی پیش حیاتی که بیانگر این مهم است که سرمنشأ پیدایش حیات روی کُره زمین از سرآغازهایی غیر زیستی (شیمیایی) شکل گرفته است، مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. دست آورد کلی پژوهش حاضر نشان می دهد که شیمی پیش حیاتی و قرآن این کلام وحیانی که منشأ بسیاری از علوم بوده و در بالاترین درجه ارزشی و علمی جای دارد به اتفاق به این پرسش خطیر، یعنی چگونگی پیدایش حیات در سیاره زمین که همواره یکی از دغدغه های ذهن بشر بوده است، پاسخ قابل قبولی ارائه می کنند.
۸۵۵۳.

دراسه سوسیونصّیه فی روایه خان الخلیلی لنجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۳ (پیاپی ۸۱) 201 - 232

کلید واژه ها: السوسیونصیه النقد الاجتماعی الروایه المصریه نجیب محفوظ خان الخلیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۱
تعدّ السوسیونصیّه من الدّراسات النابعه عن المنهج الاجتماعی للنّقد الأدبی والتی رأت النّور فی القرن العشرین. ساعد التحلیل السوسیونصّی علی تناول العمل الأدبی من حیث الإیدیولوجیا والطّوابع الثقافیّه والسیاسیّه. بما أنّ الروایه الحدیثه أخذت علی عاتقها تصویر وتخلید الآلام والأزمات التی یعانیها الإنسان ویواجهها علی مرّ الزمن وخاصّه الواقعیه منها ظهرت الکثیر من الدراسات التی نظرت إلی الرّوایه من المنظور السوسیونصّی. روایه خان الخلیلی من أشهر روایات نجیب محفوظ الواقعیه التی بدأت بتصویر الحیاه والواقع الاجتماعی المعاش، والملامح الثقافیه والسیاسیه للشّعب المصری فی فتره الحربین العالمیتین. وبما أنّ هذه الروایه بمثابه السجلّ الذی دوّن فیه معلومات تاریخیه واجتماعیه قیّمه تُساعد القارئ علی التوصّل إلی فکره کلّیه وعامّه بالنسبه إلی تلک الظروف المُعاشه بإمکانها أن تکون مادّه خصبه للتحلیل السوسیونصّی. حاول هذا المقال تسلیط الضّوء علی السّوسیونصیّه فی هذه الروایه وفقاً للمنهج الوصفیالتحلیلی وبناءً علی الطابع الاجتماعی للنّقد والتّحلیل بهدف التوصّل إلی أهمّ میزات الحیاه الاجتماعیه فی المجتمع المصری وکیفیّه ظهورها فی الرّوایه. تسلطی الضّوء علی الأصوات الروائیه وخطاب الشخصیات الأیدیولوجی ودراسه الأمکنه الهامّه فی الروایه من أهمّ الموضوعات الفرعیّه التی انتقاها هذا المقال. ومن النّتائج التی وصل إلیها هی أنّ هناک أصواتاً وأفکاراً عدیده، تشابهت وتناقضت حتّی وصلت إلی شیء من الغموض الّذی یحکی عن عدم التراتیبیّه والضّوضاء التی خیّمت علی المجتمع المصری وعلی مدی مستویات الأنظمه الاجتماعیه والثقافیه والسّیاسیه آنذاک وأنّ روایه خان الخلیلی لم تدع شارده ونافره من الحیاه الاجتماعیه إلّا وعبّرت عنها ویمکن القول بأن جمالیّه هذه الروایه تتمثّل فی نمط التعبیر عن الأزمات والواقع المعاش وکذلک الحفاظ علی الطابع الأدبی وجاذبیّه الروایه حتی تبقی صادقه وتجعل القیمه الفنیه هی الغایه والهدف.
۸۵۵۴.

مجرد و مادی: انحصار یا اشتراک صفات(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۹ 153 - 182

کلید واژه ها: مجرد مادی امتناع ارتباط مجرد و مادی صفات ذاتی موجودات مجرد صفات ذاتی موجودات مادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۱۴۱
تقسیم موجودات به واسطه صفات ذاتی و ویژگی های هر یک از آنها از اولین اقدامات فیلسوف با نگاه هستی شناختی است. برخی از صفات ذاتی یک نوع، موجب تمایز بین افراد آن نوع با افراد انواع دیگر می شود که لازمه آن، انحصار صفات ذکرشده در یک نوع است؛ همچنین گاهی برخی ویژگی های یک نوع مانع تأثیرپذیری یا تأثیرگذاری مستقیم افراد آن نوع بر/ از افراد نوع دیگر می شود. تقسیم موجودات به مجرد و مادی و لوازم آن را می توان مبنا و ریشه بسیاری از نظریات فلسفی دانست. بر اساس نظر ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا، همه موجودات عالم، حتی حق تعالی، لزوماً جزء افراد یکی از این دو قسم اند. از نظر آنها ویژگی های ذاتی این دو نوع به گونه ای است که تأثیرگذاری مستقیم یکی بر دیگری محال است. صفاتی مانند ادراک به عنوان صفت ذاتی مجردات و قوه یا استعداد، امتداد و قابلیت اشاره حسی به عنوان صفات ذاتی موجودات مادی را می توان به صورت پراکنده از آثار این سه فیلسوف به دست آورد. مسائل مهمی مانند چگونگی ارتباط علل عالی وجود با سایر مراتب، چگونگی علم آموزی نفس و ماهیت حافظه، با تقسیم موجودات به مجرد و مادی و لوازم آن در ارتباط اند؛ از این رو در این نوشتار، علاوه بر بررسی انحصار یا عدم انحصار صفات ذکرشده در یک نوع، به وجه امتناع ارتباط مجرد و مادی با توجه به دیگر نظریات این سه فیلسوف و قواعد کلی حاکم بر فلسفه پرداخته می شود.
۸۵۵۵.

شناسایی و اولویت بندی عوامل بازدارنده در توسعه والیبال فوق برنامه مدارس متوسطه دختران مشهد

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم مرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 72 - 53

کلید واژه ها: عوامل بازدارنده والیبال فوق برنامه مدارس دختران مقطع متوسطه مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۵۱۰
ورزش مدارس و فعالیت های فوق برنامه در مدارس یکی از راه های توسعه ورزش در بین دانش آموزان می باشد از این رو هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی عوامل بازدارنده در توسعه والیبال فوق برنامه مدارس متوسطه دختران مشهد بود. روش پژوهش حاضر کاربردی و از نوع اکتشافی و آمیخته محسوب می شد. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی و کمی مجزا بود. در بخش کیفی، افراد مورد مطالعه شامل اساتید مدیریت ورزشی و خبرگان حوزه والیبال (مربیان، پیشکسوتان و فعالان والیبال در حوزه آموزش و پرورش و مدیران ورزشی آموزش و پرورش شهرستان مشهد) بود. روش نمونه گیری در مصاحبه به شیوه گلوله برفی بود (12 مصاحبه) تا داده ها به اشباع نظری رسید و در بخش پرسشنامه کیو به صورت هدفمند بود (26 نفر). در بخش کمی و پرسشنامه کیو تحقیق جامعه آماری شامل طیف بالا به همراه معلمان تربیت بدنی شهرستان مشهد، خبرگان والیبال (مربی، بازیکن، داور و ...) بود. از روش شناسی کیو و چرخش عاملی ماتریس ها و چرخش واریماکس برای تحلیل داده های تحقیق در محیط نرم افزار SPSS انجام شد... یافته ها نشان داد 26 گویه به عنوان عوامل بازدارنده در توسعه والیبال فوق برنامه مدارس متوسطه دختران مشهد نقش دارد. نتایج چرخش عامل ماتریس ها در مورد عوامل بازدارنده توسعه والیبال فوق برنامه مدارس دختران مقطع متوسطه شهر مشهد نشان داد که با توجه به دیدگاه افراد 6 الگوی ذهنی در عوامل بازدارنده شناسایی شدند. بر اساس خروجی نرم افزار و مقایسه بارهای عاملی به ترتیب اولویت در عوامل بازدارنده شامل: مسائل مالی، مشکلات امکاناتی، مشکلات ساختاری، مشکلات جذابیتی و حمایتی، مشکلات آموزشی و منابع انسانی ضعیف بود.
۸۵۵۶.

بررسی انتقادی تفسیر مشهور از آیه «لا اِکراهَ فِی الدِّینِ»

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم مرداد ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 112 - 98

کلید واژه ها: اکراه اجبار دین مقام رضا رشد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۲۲۶
در صدر آیه 256 سوره بقره، عبارت شریفه «لا اکراه فی الدین» قرار دارد، که وجود هرنوع اکراهی را از ساحت دین نفی نموده است. مفهوم و مدلول آیه فوق از گذشته محل مناقشه اهل تفسیر بوده است.عموم مفسران شیعه براین عقیده اند که آیه ناظر به نفی اجبار در پذیرش اصول و عقاید دین است. ولی از فروع و احکام و قوانین دین منصرف است. وجود برخی ابهامات و نکات تامل برانگیز در این نظر، تبیین و بازنگری آن را، به منظور دفع شبهات و اصلاح برداشت های ناصحیح از آیه، ضروری ساخته است. در پژوهش حاضر با روش تحلیلی و رویکردی نقادانه و با تکیه و تاکید بر «مفهوم واژگان» به نقد وبررسی تفسیر مذکور پرداخته ایم. تمایز بین اصول و فروع دین در مسأله اجبار، بدون داشتن ادله کافی، یکسان دانستن مفهوم اکراه و اجبار و همچنین استناد به عبارت«قد تبین الرشد من الغی» برای نفی اکراه از دین، از مسائلی هستند که در پژوهش حاضر مورد نقد قرار گرفته اند. بنظر می رسد رفع ابهامات و شبهات و تبیین مفاهیم بلند آیه شریفه، تنها با ارائه تفسیری عرفانی نظیر قول ملاصدرا میسر است که برپایه آن، آیه درصدد توصیف دینداری و بندگی مطلوب است که در آن خداوند با رضایت و محبت اطاعت می شود نه با اجبار و اکراه.
۸۵۵۷.

بسترهای انسان شناختی حکمت صدرایی در تعامل میان علم دینی و دانش روانشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 77-92

کلید واژه ها: علم دینی روانشناسی انسان شناسی حکمت متعالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۳۶۴
تعامل میان علم دینی و دانش روز، از دغدغه های کنونی جوامع اسلامی به شمار میرود. در این تحقیق، بسترهایی که فلسفه صدرایی از منظر انسان شناختی فراهم آورده تا علم دینی و دانش روانشناسی بتوانند به تعامل و تبادل دانشی بپردازند، مورد پژوهش قرار گرفته است. بعبارت روشنتر، هدف تحقیق آن است که نشان دهد علم دینی و دانش روانشناسی نوین، در بستر انسان شناسی فلسفی بعنوان یکی از مبادیِ دانشی این دو عرصه علمی دارای چه زمینه های تعاملی یی است. برای تحقق این امر، با بررسی کتابخانه یی و تحلیل محتوایی، زمینه های مزبور مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتیجه تحقیق آن است که فلسفه صدرایی بلحاظ مبانیِ انسان شناختی، در دو بستر کلیِ «علم شناختی» و «مفهوم شناختی»، زمینه تعاملی مناسبی برای تبادل اطلاعات میان علم دینی و دانش روانشناسی فراهم نموده است. انسان شناسی فلسفی با تبیین صحیح غایت، روش، ابزار، منبع، ساختار و معیارِ علم دینی و دانشِ روانشناسی، زمینه لازم برای ارتباط دو جانبه» این علوم را در بستر «علم شناختی» مهیا کرده است. در زمینه «مفهوم شناسی» نیز حکمت صدرایی، با تبیین ماهیت و کاربست مفاهیمی نظیر «انگیزه»، «عشق» و «معنای زندگی» از منظری انسان شناختی، بستر تعاملیِ مناسبی برای تبادل دانشی میان این دو عرصه علمی بلحاظ مفهومی ایجاد نموده است.
۸۵۵۸.

طراحی چارچوبی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۲ 263 - 297

کلید واژه ها: اقتصاد مقاومتی آموزش و پرورش رویکرد کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۱۷۱
اقتصاد مقاومتی به عنوان راهکاری برای برون رفت از محاصره اقتصادی دشمن، توسط رهبر معظم انقلاب ارائه گردید. آموزش وپرورش به عنوان یکی از بزرگ ترین نهادهای حکومتی می تواند نقش مؤثر و فزاینده ای در تحقق این راهکار داشته باشد. هدف از انجام این پژوهش کیفی از نوع مطالعه موردی، کشف چارچوبی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش وپرورش است. مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش شامل متخصصان اقتصاد مقاومتی و مدیران آموزش وپرورش آشنا با اقتصاد مقاومتی در کشور بودند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند از نوع معیار و بحث اشباع داده ها انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها شامل مصاحبه نیم ساختمند و نیز مطالعه اسناد بالادستی مرتبط بود. با استفاده از روش تحلیل مضمون، کدها، استخراج و شبکه مضامین ترسیم شد. شبکه کشف شده نشان داد که تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش وپرورش مشتمل بر 12 مضمون سازمان دهنده و 61 مضمون پایه است. اعتبار نتایج با استفاده از روش همسوسازی داده ها، تأیید شد. یافته ها نشان دادند که اقدامات نهادی، مدیریت سرمایه های انسانی، مدیریت کارآمد منابع مالی، پرورش روحیه کار در دانش آموزان، الگوسازی و اصلاح سبک زندگی، مردم محوری را می توان به عنوان برخی از اصلی ترین ابعاد تحقق اقتصاد مقاومتی در آموزش و پرورش محسوب کرد.
۸۵۵۹.

فیاض لاهیجی و قرائتی متفاوت از نظریه صور مرتسمه ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال بیست و پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶۵ 5 - 30

کلید واژه ها: علم پیشین الهی به غیر علم اجمالی صور مرتسمه ابن سینا لاهیجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۲
علم الهی به مخلوقات پیش از خلقت آن ها، یکی از پیچیده ترین مباحث الهیات درباب صفات خداوند متعال محسوب می شود که درباره آن، نظرات گوناگونی مطرح شده است. یکی از معروف ترین این نظریات، نظریه صور مرتسمه ابن سیناست که در این مقاله، قرائت محقق لاهیجی از آن را بررسی و تحلیل می کنیم. محقق لاهیجی، ابتدا قرائت مشهور ابن سینا درباره صور مرتسمه را پذیرفته است که بنابر این قول، خداوند متعال قبل از آفرینش اشیا، به آن ها به واسطه صور مرتسمه ای علم دارد که قائم به ذات الهی هستند و این علم، فعلی و از لوازم ذات است. فلاسفه و متکلمین اسلامی پس از بوعلی سینا بر این نظر، انتقادات مختلفی وارد کرده اند؛ لذا محقق لاهیجی قرائتی متفاوت را درباره نظریه صور مرتسمه به دست داده است تا از اشکالات این نظریه رهایی یابد. به عقیده وی علم اجمالی، عین علم تفصیلی است و این تفصیل در تحلیل ذهن آدمی ریشه دارد؛ وگرنه علم خداوند متعال، عین ذات وی و ازنوع واحد و بسیط است و به همین جهت، قرائت متفاوت محقق لاهیجی به نظریه علم اجمالی درعین علم تفصیلی ملاصدرا نزدیک می شود.
۸۵۶۰.

شناسایی راهبردهای گسترش پوشش اسلامی در دانشگاه (مورد مطالعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال شانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 85 - 101

کلید واژه ها: پوشش اسلامی دانشجویان رشته کشاورزی SWOT حجاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۱۳۲
دانشگاه نهادی است که به نهادینه سازی فرهنگ حجاب کمک می کند؛ ازاین رو در این پژوهش راهبردهای مؤثر بر گسترش پوشش اسلامی در محیط دانشگاهی شناسایی شدند. این تحقیق با استفاده از تحلیل SWOT انجام شد. بدین جهت 220 دانشجو به عنوان نمونه انتخاب شدند و طی پیمایشی پرسشنامه ای، داده ها جمع آوری و به کمک نرم افزار SPSS و بر مبنای تکنیک SWOT تحلیل شدند. بر پایه نتایج تحقیق، مهم ترین نقاط قوت و ضعف پیش روی گسترش پوشش اسلامی در دانشگاه، «ترویج فرهنگ پوشش اسلامی توسط نهادهای مختلف موجود در دانشگاه» و «عدم وجود برنامه های آموزشی در رابطه با پوشش اسلامی در دانشگاه» بود. همچنین، مهم ترین فرصت های دانشگاه عبارت اند از: «خانواده هایی که پوشش اسلامی را رعایت می کنند بر رعایت پوشش اسلامی فرزندان آنها در دانشگاه اثر دارد» و «آموزش الگوهای مناسب پوشش اسلامی و ملی در قالب های جذاب و با کمک طراحان لباس از طریق رسانه های جمعی»؛ و مهم ترین تهدیدهای موجود «وجود الگوها و مدل های ماهواره ای مؤثر در انتخاب مدل پوشش و آرایش ظاهر» و «تصور از پوشش اسلامی به عنوان مانعی برای فعالیت های اجتماعی و اشتغال زنان» می باشد. بر اساس همین تحلیل، راهبردهای تهاجمی، رقابتی، محافظه کارانه و تدافعی ارایه شدند. از جمله این راهبردها می توان به  تدوین الگوهای پوششی برگرفته از محصولات به روز و منطبق با پوشش اسلامی در بازار، توسعه فرهنگ پوشش اسلامی از طریق حمایت از دانشجوبان طراح و دوزنده پوشش های اسلامی در خوابگاه ها، تقویت الگوهای دانشجویی و یا پرسنلی در درون دانشگاه متناسب با پوشش اسلامی در دانشگاه ولو با تامین هزینه از طرف دانشگاه، و درخواست از خانواده ها برای نظارت بیشتر بر نوع پوشش و آرایش فرزندان خود اشاره کرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان