نظارت و بازرسی

زمینه و هدف: نظام آموزشی برای پیشگیری از فساد اداری و آموزشی نیازمند پژوهش در این زمینه می باشد. اما محققان، پژوهش های اندکی در حوزه فساد در آموزش عالی انجام داده اند.  لذا هدف پژوهش حاضر ارائه مدل جامع عوامل موثر در پیشگیری از فساد اداری در دستگاه های آموزشی کشور می باشد. روش : این تحقیق از حیث هدف کاربردی و از نظر روش ترکیبی - اکتشافی است. جامعه آماری در بخش کیفی متخصصان و مدیران دانشگاه های دولتی تهران و نمونه، 32  نفر از خبرگان دانشگاه های مذکور است که  با روش گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی 13279 نفر از کارمندان همان دانشگاهها و  نمونه در بخش کمی با فرمول کوکران 373 نفر  و با روش تصادفی طبقه بندی مشخص شد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبه با خبرگان و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته می باشد.  برای بررسی پایایی مدل اندازه گیری، از بررسی ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی استفاده شد. همچنین برای روایی متغیرهای مکنون، میانگین واریانس استخراجی (AVE)  به کار رفت. پرسشنامه مقدماتی، توسط32 خبره اصلاح و روایی صوری و محتوایی و پایایی آن تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده های در بخش کیفی از فراترکیب و در بخش کمی از دلفی فازی، دیمتل، تجزیه و تحلیل MICMAC   و معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته ها: عوامل موثر در پیشگیری از فساد با اولویت بندی عوامل سازمانی، مدیریتی، سیاسی، قضایی، فردی و فرهنگی در پیشگیری از فساد اداری در دانشگاه ها موثرند. نتیجه گیری: دستگاه های آموزشی با شناسایی مولفه های عوامل فردی، سازمانی، مدیریتی، فرهنگی سیاسی، حقوقی، شفاف سازی و بسترسازی فرهنگی می توانند  در قالب مدل پیشنهادی از فساد اداری و آموزشی پیشگیری نمایند.

زمینه و هدف : از انتشار نخستین پژوهش درباره مدیریت، تاکنون پژوهشگران علوم مدیریت منابع انسانی همواره کوشیده اند تا نظریه های مناسبی را ارائه دهند تا مدیران سازمان ها بتوانند با تکیه بر آن به مدیرانی اثربخش تبدیل شوند. طبیعی است که وظیفه مدیران در سازمان در نظریه های ماشین گونه با مدیریت واقعی بر منابع انسانی بسیار متفاوت می باشد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی در سطوح راهبردی بر اساس تجربیات 8 سال دفاع مقدس با نگاه به آینده، انجام گرفته است. روش: تحقیق حاضر کاربردی، روش تحقیق ترکیبی و تعداد اعضای جامعه آماری 50 نفر از مدیران سازمان فراجا می باشند که همگی از اساتید خبره، عضو هیات علمی دانشگاه و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری بوده و دارای حداقل20 سال سابقه مدیریتی در سطوح کلان و راهبردی می باشند. روش نمونه گیری تحقیق، گلوله برفی و تا رسیدن به اشباع نظری است.جهت تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، از روش تحلیل محتوا استفاده شده و تجربیات 8 سال دفاع مقدس آخرین دستاوردهای موجود در زمینه مدیریت در سطوح راهبردی، در ادبیات پژوهش، به کمک فراتحلیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور اعتباربخشی، از پرسشنامه بررسی اعضا و خبرگان و جهت طراحی الگو و شناسایی روابط میان ابعاد الگو از روش الگوسازی ساختاری تفسیری استفاده شده است. یافته ها: یافته های تحقیق حاکی است ابعاد الگوی مدیریت در سطوح راهبردی بر اساس تجربیات 8 سال دفاع مقدس با نگاه به آینده به ترتیب اولویت عبارتند از: سطح یک:  بُعد اعتقادی، ارزشی و دینی (باورهای قلبی)؛ سطح دو: بُعد شخصیتی و اخلاقی (باورهای گفتاری یا لسانی)؛ سطح سه: بُعد فقهی و رفتاری (باورهای عملی یا یدی). نتیجه گیری: نتایج این تحقیق بیانگر این مهم است که اگر مدیر یک انسان اخلاقی بوده و دارای ارز ش های محکمی در حوزه خودسازی و ارتباط با خداوند باشد؛ یعنی کسی که رضایت خداوند، هدف اولیه و اساسی او باشد و هم چنین عوامل موقعیتی دیگر را نیز مورد توجه قرار دهد، می توان انتظار داشت که مدیریت وی موفق خواهد بود.

زمینه و هدف: نقش سربازان به عنوان بخشی از بدنه اصلی نیروهای مسلح در افزایش و بالابردن کارآیی نیروهای مسلح انکار نشدنی است. پی بردن به مسایل و مشکلات سربازان و علل وقوع جرایم و تخلفات توسط آنان ، از جمله عواملی است که می تواند در استقرار نوعی نظام یکپارچه رفتاری و انضباطی در محیط خدمتی، نقش مؤثر و بارزی را ایفا نماید. هدف از این پژوهش بررسی علل وقوع جرایم و تخلفات سربازان وظیفه از منظر رهیافت های جرم شناسی و راه کارهای مقابله با آن می باشد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و روش آن، توصیف و تحلیل محتوای داده های کیفی حاصل از منابع و متون علمی حقوقی و اسناد درون سازمانی موجود در زمینه موضوع پژوهش می باشد. یافته ها: یافته ها نشان داد از منظر رهیافت های جرم شناسی عوامل برون سازمانی در وقوع جرایم و تخلفات سربازان وظیفه موثرتر از عوامل درون سازمانی می باشد. از بین عوامل برون سازمانی، به ترتیب عامل خانوادگی، اقتصادی، فرهنگی و روانی بیش از سایر عوامل موثر می باشند. و از بین عوامل درون سازمانی پس از برخورد فرماندهان، عوامل تعاملات بین فردی، مسائل قانونی و ساختاری، امکانات رفاهی سازمان، نوع وظیفه محول شده و نحوه آموزش موثر خواهد بود. جهت پیشگیری از وقوع جرایم و تخلفات سربازان، نیروهای مسلح، بایستی بتواند حتی الامکان کلیه عوامل را کنترل یا خنثی نمایند. نتیجه گیری: سربازانی که از حمایت های اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی برخوردار نیستند بیشتر در معرض وقوع جرایم و تخلفات می باشند لذا با اتخاذ تدابیری چون، آگاه سازی کارکنان از تبعات ارتکاب جرم و تخلفات، توانمند سازی کارکنان ، شایسته سالاری و شایسته گزینی کارکنان و مدیران، توجه به مشکلات اقتصادی و ساختاری، برخورد سریع و به موقع با جرایم و تخلفات به ویژه در مراکز آموزشی، بالا بردن اعتقادات مذهبی، توجه به اصالت و پیشینه خانوادگی افراد و همچنین برخورد موثر و قاطع با مجرمین و متخلفین، وقوع جرایم و تخلفات سربازان وظیفه را کنترل و مهار می نماید.

زمینه و هدف: فضای مجازی، دنیای نوظهوری است که در کنار چالش هایی که داشته، حاوی فرصت های فراوان است که می توان با استفاده بهینه از فرصت های موجود در این فضا، تهدیدات آن را به حداقل رساند. لذا این پژوهش با هدف تحلیل تجربه خبرگان درباره نقاط قوت درونی و فرصت های بیرونی فرماندهی انتظامی ج.ا.ا در استفاده از فضای مجازی انجام شده است. روش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی- توسعه ای؛ از نظر نوعِ داده، کیفی و از لحاظ ماهیت، اکتشافی است. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده روش دلفی و تحلیل محتوا مورد استفاده  قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش، خبرگان پلیس هستند که از بین آنان به روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس اشباع نظری، جمعاً تعداد 30 نفر انتخاب شدند. در ادامه برای اطمینان از روایی ابزار، از نظرات اساتید صاحب نظر و مشارکت کنندگان در تحلیل داده ها و برای اطمینان از پایایی، از روش های قابلیت بازیافت پذیری و تکرار پذیری  استفاده شد. یافته ها: تعداد10 مورد نقاط قوت: پایش فضای مجازی توسط پلیس، وجود کارکنان خبره هم در حوزه فضای مجازی و پیشگیری، وجود زیرساخت های فناوری، تعامل مناسب با نهادها متولی امور فضای مجازی، امکان تولید محتوای مناسب و ... همچنین تعداد 10 مورد فرصت: بهره گیری از بستر فضای مجازی ایمن در آموزش، راه اندازی شبکه های مجازی بومی، استفاده از فناوری های نوظهور و ... در استفاده از فضای سایبر استخراج شدند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصله، پیشنهاد گردید تا با بهره گیری از نقاط قوت درونی، از فرصت های بالقوه موجود در محیط به نحو مطلوب در جهت فرهنگ سازی استفاده از فضای مجازی توسط کارکنان؛ آگاه سازی و آموزش؛ ارتقاء سواد رسانه ای و ... استفاده گردد.

زمینه و هدف: سازمان هایی که به دنبال حفظ و ارتقای جایگاه خویش هستند ، برنامه ریزی خود را بر ارتقاء انگیزه  فرماندهان، روسا و مدیران متکی می کنند . از این رو هدف این تحقیق شناسایی و ارائه راهکارهای ارتقا انگیزه فرماندهان ، روسا و مدیران انتظامی می باشد. روش: این تحقیق از نوع اکتشافی و به روش کیفی انجام شده ، جامعه آماری کلیه فرماندهان و مدیران انتظامی کشور و حجم نمونه 31 نفر از آنان بوده که به صورت هدفمند انتخاب گردیده اند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده که تا اشباع نظری محقق انجام شده و در نهایت دادهﻫ ﺎ  ﺑ ﺎ  اﺳ ﺘﻔﺎده  از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻀﻤﻮن ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮ، ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻨﺪه و ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. یافته ها: پس از تجزیه و تحلیل داده ها، تعداد 3مضمون اصلی شامل انگیزاننده های مادی ، معنوی و سازمانی با  37  زیر مضمون فرعی شناسایی شد. نتیجه گیری : نتایج بیانگر آن است که فرماندهی انتظامی کشور باید با رویکردی جامع و برنامه ریزی مناسب و متناسب با سطوح سه گانه عالی ، میانی و عملیاتی فرماندهی و مدیریت انتظامی نسبت به تقویت و ارتقاء سطح انگیزاننده های مادی از قبیل «امکانات مناسب خدمتی، تسهیلات رفاهی و تشویق و تنبیه بجا »، انگیزاننده های معنوی از قبیل «ترویج فرهنگ شهادت طلبی ، ایجاد فضای معنوی ، ترویج سبک زندگی اسلامی و ایجاد روابط صمیمانه وبرادرانه» و انگیزاننده های سازمانی از قبیل«توجه به جوانگرایی در انتصابات ایجاد فضای رقابت سالم، نظارت و ارزیابی اثربخش ، امکان ارتقاء سطح دانش و تحصیلات » فرماندهان انتظامی اقدام نماید.

زمینه و هدف: رنج و درد ناشی از رفتارهای مخرب علاوه بر زندگی انسان در زندگی سازمانی نیز رسوخ پیدا کرده است.هدف پژوهش حاضر واکاوی عوامل پیشایندی و برآیندی رفتارهای مخرب کارکنان در سازمان می باشد. روش: این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش فراترکیب با رویکرد سیستماتیک و با روش هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه تحقیقات داخلی و خارجی چاپ شده در حوزه رفتارهای مخرب، بد رفتاری ها و تئوری های پشتیبان (از سال 2012 الی 2022) می باشد. در این راستا، کلید واژه های مرتبط با هدف پژوهش مورد جستجو قرار گرفت که در نهایت 101 مقاله که از معیارهای ورود به مطالعه برخوردار بودند با استفاده از روش کد گذاری سه مرحله ای (باز، محوری، انتخابی) از طریق نرم افزار مکس کیودا تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بر اساس مقاله های منتخب و بررسی های صورت گرفته،  159 شاخص در قالب 18 بعد فرعی و 6 بعد اصلی دسته بندی شدند. پیشایندهای رفتار مخرب کارکنان در سه مقوله عوامل فردی (ویژگی های شخصیتی، نگرش مشکوک، انگیزه تبانی، ضعف ادراک ،پس زدگی اجتماعی)، عوامل گروهی (رهبری دافعانه، جو تحقیرنما، مرادوات اصطکاک گرا، ضعف ساختار)، عوامل محیطی(سیاست های تهدیدگرایانه، فشار بالادستی و رقابت های برون سازمانی) و برآیندهای رفتارهای مخرب با سه مقوله عوامل شناختی-عاطفی (گرایش به انحراف، ابهام پروری، بدبینی نهادینه شده) عوامل جسمی-حرکتی (تیک های عصبی- عضلانی، ضعف عملکرد مغز و کاهش حافظه) عوامل رفتاری (رفتار خودکامه- استبدادی، رفتار ضدبهره وری، رفتارهای آسیب زا) استخراج گردید. نتیجه گیری: پژوهشگران حوزه رفتار سازمانی می توانند با مدنظر قرار دادن  این  دسته از عوامل در جهت شناسایی و کاهش رفتارهای مخرب کارکنان گام های مثبت و کارآمدی بردارند.

زمینه و هدف: اساساً عدم رعایت حقوق شهروندی رعایت حقوق شهروندی متهمین از سوی پلیس علاوه بر تبعات قانونی، آثار و عواقب اجتماعی در پی دارد که قانونگذار ضمانت اجراهای کیفری برای افرادی که این قوانین را رعایت نمی نمایند پیش بینی نموده، از اینرو در این پژوهش به موضوع فوق در پلیس های تخصصی فرماندهی انتظامی استان فارس پرداخته شده که هدف از آن شناسایی این چالش ها و ارائه راهکار به منظور رفع و یا کاهش این چالش ها می باشد.  روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه، کیفی است. تعداد 18 نفر از خبرگان انتظامی،کارشناسان و عوامل انتظامی، مقامات قضایی و اساتید دانشگاهی در پژوهش مشارکت نمودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از روش مصاحبه عمیق، جمع آوری و با روش نظریه زمینه ای و با توجه به مراحل سه گانه کدگذاری،تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها: به طور کلی در فرایند تجزیه و تحلیل داده ها، تعداد13 خرده مقوله خلق شد که از ترکیب این خرده مقوله ها،4 مقوله اصلی شامل چالش های تقنینی-سازمانی ، لزوم اجرای دستورات قضایی بدون توجه به مقتضیات سازمان ، نادیده گرفتن وضعیت متهمین خاص و توقع بالا بدون پشتیبانی سازمان زندانها استخراج و در نهایت مقوله هسته(کد گزینشی )این پژوهش چالش های قانونی- قضایی مرتبط با رعایت حقوق شهروندی متهمین تعیین شد. نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان داد که اهمیت رفع این چالش ها به حدی است که در صورت عدم مرتفع شدن آنها، مسلماً منجر به ایجاد جوبدبینی نسبت به پلیس، بروز مشکلات خدمتی و قضایی برای کارکنان، تضعیف و تضییع حقوق شهروندی متهمین خواهد شد.