امیر سماواتی

دو بعد تقنینی و قضایی کیفر گزینی معادلات پیچیده ای را به دنبال دارد و می توان به گستره آن در خلال مطالعات تطبیقی اشاره نمود. این پژوهش بر اساس روش توصیفی-تحلیلی و با مطمح نظر قرار دادن نظام های کیفری کشورهای مختلف و واکاوی روح قوانین کیفری در حوزه جرائم علیه حقوق و تکالیف خانوادگی، به دنبال آن است تا مشخص نماید نظام کیفر گزینی حاکم بر جرائم علیه حقوق و تکالیف خانوادگی چگونه است و دارای چه خصایص بارزی است و درنهایت، نظام کیفر گزینی مطلوب در این حوزه کدام است. در گام نخست، بامطالعه انواع نظام های کیفر گزینی (جرم محور، مجرم محور و رهنمود محور) و در گام دوم با مراجعه به قانون حمایت از خانواده و فصل نوزدهم کتاب تعزیرات ذیل این موضوع و احصاء اصول حاکم بر روح قوانین از خلال مصادیق مجرمانه، نظام کیفری حاکم در جرائم علیه حقوق و تکالیف خانوادگی، مدل مجرم محور قابل تبیین است. ویژگی های شاخص این رویکرد، توجه به واقعیت مجرمان، در نظر گرفتن اصل فردی کردن مجازات و لزوم رعایت اصل تناسب جرم و مجازات است. درنهایت، مدل مطلوب کیفر گزینی در رسیدگی به جرائم نظام رهنمود محور شناسایی گردید. رویکرد رهنمود محور، علاوه بر کاهش تشتت آرا در پرونده های مشابه، می تواند بر استحکام آن ها بیفزاید و برای دادرسان، الگوی مشخصی در کیفر گزینی ارائه نماید.

زمینه و هدف: نقش سربازان به عنوان بخشی از بدنه اصلی نیروهای مسلح در افزایش و بالابردن کارآیی نیروهای مسلح انکار نشدنی است. پی بردن به مسایل و مشکلات سربازان و علل وقوع جرایم و تخلفات توسط آنان ، از جمله عواملی است که می تواند در استقرار نوعی نظام یکپارچه رفتاری و انضباطی در محیط خدمتی، نقش مؤثر و بارزی را ایفا نماید. هدف از این پژوهش بررسی علل وقوع جرایم و تخلفات سربازان وظیفه از منظر رهیافت های جرم شناسی و راه کارهای مقابله با آن می باشد. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و روش آن، توصیف و تحلیل محتوای داده های کیفی حاصل از منابع و متون علمی حقوقی و اسناد درون سازمانی موجود در زمینه موضوع پژوهش می باشد. یافته ها: یافته ها نشان داد از منظر رهیافت های جرم شناسی عوامل برون سازمانی در وقوع جرایم و تخلفات سربازان وظیفه موثرتر از عوامل درون سازمانی می باشد. از بین عوامل برون سازمانی، به ترتیب عامل خانوادگی، اقتصادی، فرهنگی و روانی بیش از سایر عوامل موثر می باشند. و از بین عوامل درون سازمانی پس از برخورد فرماندهان، عوامل تعاملات بین فردی، مسائل قانونی و ساختاری، امکانات رفاهی سازمان، نوع وظیفه محول شده و نحوه آموزش موثر خواهد بود. جهت پیشگیری از وقوع جرایم و تخلفات سربازان، نیروهای مسلح، بایستی بتواند حتی الامکان کلیه عوامل را کنترل یا خنثی نمایند. نتیجه گیری: سربازانی که از حمایت های اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی برخوردار نیستند بیشتر در معرض وقوع جرایم و تخلفات می باشند لذا با اتخاذ تدابیری چون، آگاه سازی کارکنان از تبعات ارتکاب جرم و تخلفات، توانمند سازی کارکنان ، شایسته سالاری و شایسته گزینی کارکنان و مدیران، توجه به مشکلات اقتصادی و ساختاری، برخورد سریع و به موقع با جرایم و تخلفات به ویژه در مراکز آموزشی، بالا بردن اعتقادات مذهبی، توجه به اصالت و پیشینه خانوادگی افراد و همچنین برخورد موثر و قاطع با مجرمین و متخلفین، وقوع جرایم و تخلفات سربازان وظیفه را کنترل و مهار می نماید.