مطالب مرتبط با کلیدواژه

گفتمان

۴۱.

سازه انگاری و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال اسراییل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید داوود آقایی الهام رسولی

منبع: فصلنامه سیاست ۱۳۸۸ دوره ۳۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: معنا هویت نشانه گفتمان مفصل بندی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران مسایل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران آمریکا

تعداد بازدید : ۴۶۶۴ تعداد دانلود : ۲۱۸۹

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به رغم ثبات برخی از عوامل موثر در سیاست خارجی، رفتار خارجی این کشور در قبال اسراییل دچار دگرگونی اساسی شد و حالت منازعه جویانه به خود گرفت. در حالی که قبل از این دوران، روابط دو رژیم در زمینه های مختلف استراتژیک، نظامی و حتی اقتصادی در سطح بالایی قرار داشت. بنابراین، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که کدام نظریه روابط بین الملل بهتر می تواند این تغییر در سیاست خارجی را تبیین نماید؟ بدین جهت این مقاله فرضیه اصلی خود را روی نظریه سازه انگارانه روابط بین الملل قرار داده و بیان می دارد که شکل یری منافع ج.ا.ایران و جهت گیری های سیاست خارجی آن ریشه در نحوه شکل گیری و تکوین هویت آن دارد.

۴۲.

تحلیل گفتمانی در باز اندیشی اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

منبع: فصلنامه سیاست ۱۳۸۸ دوره ۳۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: معنا هویت نشانه گفتمان مفصل بندی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی روش شناسی مکاتب روش شناختی

تعداد بازدید : ۱۸۱۵ تعداد دانلود : ۹۹۱

از کسانی که مبنای اندیشه در امر اجتماعی را با نظریه معنا در هم آمیختند، لاکلا و موف هستند. نظریه این دو یعنی تحلیل گفتمان در حوزه جامعه شناسی رهگشا و ثمر بخش است. زیرا معنا در بستر گفتمانی سوسور و نظریه اجتماعی این دو ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. لاکلا معتقد است حوزه اجتماع به نحوی همان نظام نشانه شناختی است که در آن مبارزه بر سر تعریف نشانه‌ها و تلاش برای تثبیت معنا جاری و ساری است. کارویژة اصلی نظام نشانه شناسی اجتماعی باز تعریف جهان به شیوه خودش است. در این جهانِ تعریف شده، سوژه ها و گروه های اجتماعی هویت می یابند. برای هویت یابی سوژه ها و گروه های اجتماعی، این نظام نشانه شناسی اجتماعی، حوزه های اجتماعی را به قطب های متخاصم تبدیل می نماید.

۴۳.

نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده های سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدسالار کسرایی علی پوزش شیرازی

منبع: فصلنامه سیاست ۱۳۸۸ دوره ۳۹ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: گفتمان اسطوره هژمونی دال و مدلول بی‌قراری سوژه مفصل‌بندی غیریت لاکلا و موفه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در غرب تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از قرن بیستم به بعد

تعداد بازدید : ۴۹۳۰ تعداد دانلود : ۲۴۰۷

در میان همة نظریه‌پردازان گفتمان،‌ نظریة لاکلا و موفه جایگاهی خاص دارد؛ از آن که این دو اندیشمند بهتر از دیگران توانسته‌اند نظریه‌ای را که ریشه در زبان‌شناسی دارد به عرصة فرهنگ، اجتماع و سیاست بکشانند. آنها با ارائة صورت‌بندی نظام‌مند از نظریة گفتمان به وسیلة ایجاد زنجیرة به هم پیوسته از مفاهیم جدید، ابزاری کارآمد برای شناخت و تبیین پدیده‌های سیاسی به دست داده‌اند. در عین‌حال گسترد‌گی مولفه‌ها و تکثر مفاهیم در نظریة لاکلا و موفه‌ موجب شده است بیشتر مطالب موجود در تبیین این نظریه، به نوعی در دام پراکندگی و عدم انسجام گرفتار آید. می‌کوشد با ارائة دسته‌بندی منسجم و منظم از مولفه‌های نظریة گفتمان این دو اندیشمند به‌ وسیلة برجسته‌سازی مفاهیم اصلی و قرار دادن سایر مفاهیم و مولفه‌ها ذیل آنها و نیز ارائة مدل، فهم و چگونگی به‌کارگیری این نظریه را در موضوعات گوناگون سیاسی - اجتماعی در قامت یک چارچوب نظری علمی تسهیل نماید.

۴۴.

رویکردهای متفاوت نسبت به جمهوریت و اسلامیت در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن پالیزبان

منبع: فصلنامه سیاست ۱۳۸۸ دوره ۳۹ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: گفتمان مشروعیت جمهوری اسلامی خرده گفتمان اسلامیت جمهوری جمهوریت اسلامی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ جمهوری اسلامی ایران

تعداد بازدید : ۱۸۴۴ تعداد دانلود : ۹۴۲

فضای اسطوره ای عام و ایدئولوژیک گفتمان ها بعد از پیروزی و تسلط به سمت رقابت و عینیت گرایش پیدا می‌کند. در خصوص گفتمان جمهوری اسلامی بروز خرده گفتمان های رقیب به دلیل شخصیت فرهمند امام خمینی(ره) و تحمیل جنگ هشت ساله با تأخیر روی داد. در سال های بعد خرده گفتمان هایی ظاهر شد که هر یک بر تعبیر و تفسیر خود از جمهوریت و اسلامیت تأکید دارند. در این مقاله تلاش می‌شود ضمن بررسی خرده گفتمان های مورد نظر، به قابلیت و توان گفتمان جمهوری اسلامی در مفصل بندی و بازسازی تئوریک در برابر بی قراری های درون گفتمانی و تثبیت خود، پرداخته شود.

۴۵.

بررسی تحولات در فهم روایات اسلامی بر پایه مفهوم «گفتمان»: بررسی موردی روایت «انا قتیل العبره»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یونس دهقانی فارسانی سید کاظم طباطبایی

منبع: حدیث پژوهی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: گفتمان امام حسین(ع) اندیشه سیاسی شیعه گریه انا قتیل العبره

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۹۱

تحول در فهم برخی روایات برجای مانده از پیشوایان دین، مسئله ای است که از دیرباز مورد توجه دانشمندان مسلمان بوده، و روش هایی نیز برای تحلیل این مسئله از سوی آن ها ابداع شده است. در کنار آن روش ها به کارگیری برخی مفاهیم پرکاربرد در حوزه علوم انسانی، در برخی موارد می تواند تحلیل قابل قبول تری از این مسئله در اختیار نهد. مفهوم «گفتمان» یکی از این مفاهیم است. در این نوشتار، تحول صورت گرفته را در فهم روایت «انا قتیل العبره» و کارکردهای گریه بر امام حسین(ع) در دوره معاصر(سده های 13ـ14 قمری) نسبت به دوره متاخر تاریخ اسلام(سده های10ـ12 قمری) با استفاده از مفهوم «گفتمان» مورد بررسی قرار داده ایم. یافته های پژوهش نشان می دهد که تحول در اندیشه سیاسی شیعه در دوران معاصر موجب شده است که گریه بر ابا عبدالله(ع) که در دوره متاخر، غالباً عاملی برای کسب ثواب و آمرزش گناه دانسته می شد، بیشتر عاملی برای مبارزه با ظلم و بیداد تلقی شود.

۴۶.

تبارشناسی شهرت خیام در غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین حسن پور آلاشتی

منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: اِگزیستانسیالیسم گفتمان خیام تبارشناسی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه خیام پژوهی

تعداد بازدید : ۱۸۷۴ تعداد دانلود : ۱۱۶۰

تبارشناسی امروزه یکی از اصلی ترین رویکردها نزد محققان علوم انسانی به شمار می آید. در این روش محققان می کوشند تا با قرار دادن موضوع تحقیق در شرایط تحقق تاریخی آن، موضوع خویش را مورد بررسی قرار دهند. نویسندگان این مقاله نیز کوشیده اند تا با استفاده از این روش چرایی شهرت خیام در غرب را مورد بررسی قراردهند. در کنار ترجمه خوب فیتر جرالد از اشعار آغاز جنگ های جهانی اول و دوم، غلبه روح مادی گرایی در غرب و همچنین رواج اندیشه های اگزیستانسیالیستی (با درونمایه هایی چون مرگ، پوچی و... ) نیز هریک سهمی عمده در پذیرش و رواج اشعار خیام با رویکردی تبارشناسانه داشته اند که در این مقاله سعی گردیده است. هریک از این زمینه ها مورد بررسی قرار گیرد.

۴۷.

بازنمایی فرهنگی در مجلات عامه پسند بررسی تحول گفتمان فرهنگی در مجلات عامه پسند مطالعه موردی سال های 85 ـ 75ـ 65(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر کیا نادر منصورکیایی

منبع: پژوهش های ارتباطی سال هفدهم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۶۳

کلیدواژه‌ها: گفتمان بازنمایی فرهنگی گفتمان فرهنگی مجلات عامه پسند

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت رسانه مدیریت رسانه

تعداد بازدید : ۲۴۵۹ تعداد دانلود : ۱۰۳۲

هدف پژوهش حاضر مقایسه وضعیت بازنمایی و سیر تحولات گفتمان فرهنگی مجلات عامه پسند دهه های 60 ، 70 و 80 بوده است. بر این اساس با به کارگیری تلفیقی از روش های کمی و کیفی، مانند تحلیل محتوا و نشانه شناسی سعی شده است به پرسش های مهمی درباره ساختار روایی و زیبایی شناختی ، گرایش های خرده فرهنگی و ارزش های بازنمود شده در مجلات عامه پسند، پاسخ داده شود. برای این منظور ، 144 شماره از 6 مجله جوانان امروز ، زن روز ، خانواده ، روزهای زندگی ، همشهری جوان و دختران مورد تحلیل محتوا قرار گرفت. همچنین در کنار تحلیل محتوا ، روی جلد 52 شماره از همین مجلات در سال های مورد مطالعه ، با کمک روش نشانه شناسی تصویری ، بررسی شد. بر اساس یافته های این پژوهش، مجلات عامه پسند در بازنمایی فرهنگی دچار نوعی آشفتگی بوده اند که می توان آن را وضعیت فرهنگی از هم گسیخته خواند، به گونه ای که مدام در میان بازنمایی مؤلفه های فرهنگی عامه پسند و سبک زندگی از یک طرف و مؤلفه های فرهنگی نظام معیار و فرهنگ بومی و محلی از طرف دیگر، در حرکت هستند و همین امر تحلیل نظام هویتی آنها را دشوار می سازد.

۴۸.

رادیو و برنامه ریزی گفتمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالکریم خیامی حسن بشیر

منبع: پژوهش های ارتباطی سال هفدهم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۶۳

کلیدواژه‌ها: گفتمان برنامه ریزی تحلیل گفتمان رادیو

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت رسانه نظریه های انتقادی در ارتباطات جمعی

تعداد بازدید : ۲۷۰۵ تعداد دانلود : ۱۲۱۹

امروزه برنامه ریز ی برای تبدیل چشم اندازها و شعارهای منتخب شبکه های رادیویی به طرح برنامه و سپس برنامه سازی، به عنوان مسئله ای جدی وگاه مبهم، پیش روی مدیران و برنامه ریزان این رسانه قرار گرفته است. زیرا روش های سنتی و تجربی اتخاذ شده در این زمینه از نواقص و ضعف هایی چون ایستا بودن یا فقدان جامعیت رنج می برند. بنابراین هدف این مقاله تحلیل اصول و شرایط برنامه ریزی برای شبکه های رادیویی و طرح استفاده از فرایند معکوس تحلیل گفتمانی به عنوان روشی نوین برای حل مسئله یاد شده است. بر این اساس کوشش شده است با بیان ارکان اصلی برنامه ریزی رادیویی شامل توجه به نظام اجتماعی، ویژگی های رسانه رادیو و ماموریت شبکه ای و همچنین شرح اصول نظریه های گفتمانی و نیز مراحل فرایند تحلیل گفتمان و مرور اجمالی انواع و سطوح آن، شناسایی و درک بهتری از مبانی نظری و مفاهیم مرتبط با موضوع صورت گیرد و در نهایت، مدلی معکوس (از گفتمان تا متن) به منظور برنامه ریزی محتوایی رادیویی، تبیین شود.

۴۹.

جهانی شدن و ادیان توحیدی : فرصت ها و چالش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین مسعودنیا

منبع: راهبرد تابستان ۱۳۸۹ شماره ۵۵

کلیدواژه‌ها: گفتمان جهانی شدن ادیان فرهنگ جهانی چست مدرن

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جهانی شدن جهانی شدن فرهنگ

تعداد بازدید : ۱۸۵۲ تعداد دانلود : ۹۷۳

جهانی شدن اشاره به فرایندهای پیچیده ای دارد که سبب نزدیکی دولت ها و جوامع به یکدیگر شده است. این پدیده اگر چه قدمتی طولانی دارد، اما به نظر می رسد به معنای اخیر آن بیشتر از دهه 1990، پس از وقوع انقلاب ارتباطات به بعد مطرح گردید. جهانی شدن در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تاثیر داشته است که شاید یکی از مناقشه آمیزترین آنها موضوع فرهنگ جهانی باشد؛ موضوعی که منتقدین جهانی شدن آن را مساوی با سلطه فرهنگی آمریکا بر جهان دانسته اند. و برخلاف آن، موافقین جهانی شدن، فرهنگ جهانی را به معنای چفت و گیر پیدا کردن فرهنگ ها با یکدیگر می دانند. اما در این میان دیدگاه بینابینی نیز وجود دارد که معتقد به واهمگرایی فرهنگی است، یعنی جهانی شدن برای فرهنگ های مختلف هم یک فرصت است و هم یک تهدید. جهانی شدن بر دین هم، به عنوان یکی از زیرمجموعه های فرهنگ، دارای چنین ماهیت پارادوکسیکالی است؛ بدین معنا که از منظر تکنولوژیک و زیر سؤال بردن فراروایت ها برای حیات دین و تقویت نقش اجتماعی آن یک فرصت بوده است؛ اما از منظر معنوی، به دلیل نسبی گرایی پست مدرنیستی و تحلیل آموزه های کلامی در قالب تحلیل گفتمانی، تهدید بوده است. شاید یکی از ملموس ترین پیامدهای جهانی شدن بر دین در دنیای معاصر، نزدیکی ادیان به یکدیگر و فراهم ساختن مقدمات شکل گیری نوعی الهیات جهانی باشد؛ موضوعی که نه تنها امکان گفتگوی ادیان را فراهم می سازد، بلکه سبب تقویت دین به عنوان یک جنبش نرم افزاری در صحنه سیاست جهانی می گردد.

۵۰.

موانع گفتمانی دموکراسی در افغانستان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدرضا تاجیک علیرضا شریفی

منبع: علوم سیاسی سال دوازدهم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۴۶)

کلیدواژه‌ها: اسلام گفتمان دموکراسی مجاهدین طالبان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه آسیای جنوب و جنوب غربی

تعداد بازدید : ۲۸۰۸ تعداد دانلود : ۲۳۱۰

بعد از یازدهم سپتامبر 2001، طالبان، جای خود را به گفتمان دموکراسی داد. طالبان که خود با غیریت سازی و به حاشیه راندن گفتمان بی قرار مجاهدین، به گفتمان مسلط تبدیل شده بود، خود به همان سرنوشت دچار شد. گفتمان دموکراسی، با مفصل بندی دال های: مردم، آزادی، حقوق بشر، حقوق زنان، مبارزه با تروریسم و مبارزه با کشت خشخاش، دقیقاً هویت خود را با نفی هویت طالبان معرفی کرد که در آن، دال های: شریعت، حکومت خدا، امنیت، محدودیت زنان، کشت خشخاش و... مفصل بندی شده بود. با گذشت نزدیک به یک دهه از عمر دموکراسی در افغانستان، مهم ترین موانع دموکراسی در افغانستان، موانع گفتمانی است. یعنی معانی ای را که گفتمان دموکراسی به دال های: مردم، حقوق بشر، آزادی، زنان و... داده است، به سختی از سوی جامعه سنتی افغانستان، قابل پذیرش می باشد. گفتمان های رقیب، یعنی مجاهدین و طالبان، مانع هژمونیک شدن گفتمان دموکراسی در افغانستان شده اند.

۵۱.

بررسی تأثیر گفتمان رسمی بر روایت زنان از جنگ ایران و عراق(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: سعید مدنی فریبا نظری

منبع: پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار سال اول زمستان ۱۳۸۶ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: گفتمان روایت تحلیل انتقادی گفتمان گفتمان رسمی خاطره

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی جنگ

تعداد بازدید : ۲۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۱۴۸

این مقاله برگرفته از تحقیقی با همین عنوان است که به بررسی روایات زنان از جنگ ایران و عراق در خاطراتشان از حیث چگونگی رابطه آنها با گفتمان رسمی جمهوری اسلامی می پردازد .فرضیه اصلی آن این است که زنان در روایت خاطراتشان از جنگ ایران و عراق تحت تأثیر گفتمان رسمی جامعه هستند ، و خود از این روند اطلاعی ندارند . در واقع دانش آنها از جنگ ، شکل گرفته از مفصل بندی گفتمان رسمی جامعه است . چارچوب نظری این مقاله برگرفته از آرای نورمن فرکلاف است ، که مفاهیم بنیادین نظرات وی استخراج و درباره آن بحث شده و سپس در بخش تلفیق نظریه و روش تحلیل انتقادی گفتمان ، مفاهیم استخراجی در تحلیل خاطرات زنان از جنگ بکار رفته است . به این منظور بخشی از خاطرات جنگ چهارتن از زنان که طی سالهای 59 تا 86 به صورت کتاب چاپ شده با این روش بررسی گردیده است .حاصل تحلیل انتقادی گفتمان این خاطرات ، مشاهده گزاره های متعدد گفتمان رسمی جمهوری اسلامی است که خود نشأت گرفته از گزاره های گفتمان غیر رسمی انقلاب اسلامی و گفتمان دینی است.

۵۲.

روش کیفی در مطالعات اجتماعیبا تاکید برروش تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی -(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: سروش فتحی حسن سرایی زهرا زارع

منبع: پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار سال دوم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: گفتمان علوم اجتماعی تحلیل گفتمان تحلیل گفتمان انتقادی روش کیفی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی کیفی

تعداد بازدید : ۵۹۴۲ تعداد دانلود : ۵۴۱۴

روش های تحقیق در علوم اجتماعی در روش شناسی این علوم به شیوه های گوناگونی تقیسم بندی شده اند .از جمله این تقسیم بندی ها عبارتند از کمی/کیفی، آزمایشی/غیر آزمایشی،ژرفانگر/ پهنانگر[1]، توصیفی/تبیینی[2]،کاربردی/بنیادی[3]، ،نقلی–عقلی/تجربی[4] .اما با وجود تحلیل های گوناگونی و تعاریف متعددی که از هر یک ارائه شده معیارهای دقیق و روشن،برای تمایز آنها در دست نیست.پژوهشهای کیفی ریشه در کار قوم شناسان،روان شناسان،روانشناسان اجتماعی،مورخان و منتقدان ادبی دارد.پژوهش کیفی در بردارنده روش های دقیق ، ژرفانگر و محقق محور است که برای کشف معناهایی که افراد به پدیده های اجتماعی و فرهنگی می دهند و نیز روشن کردن فرایندهای ذهنی رفتار استفاده می شود. تحلیل گفتمان انتقادی (CDA)به عنوان یک روش کیفی برای اولین بار توسط نورمن فیرکلاف مطرح شد .این گرایش مطالعاتی بین رشته ای است که از اواسط دهه 1960 تا اواسط دهه 1970 در پی تغییرات گسترده ی علمی– معرفتی در رشته های علوم اجتماعی و انسانی علاقه مند به بررسی و مطالعه ابعاد گفتمانیِ سوء استفاده از قدرت و بی عدالتی و نابرابری ناشی از آن است . این رهیافت از نظریات جامعه شناختی کارل مارکس ، آنتونیو گرامشی ، لویی آلتوسر ، یورگن هابرماس ، میشل فوکو و پیر بوردیو در بررسی قدرت بهره گرفته است . این گرایش ، به دلیل بین رشته ای بودن ، خیلی زود ، به عنوان یکی از روش های کیفی در حوزه های مختلف علوم سیاسی ، علوم اجتماعی ، ارتباطات و زبان شناسی انتقادی مورد استقبال واقع شد .محور بحث مقاله اخیر بررسی روش تحلیل گفتمان وتحلیل گفتمان انتقادی به عنوان یک روش کیفی در علوم اجتماعی می باشد

۵۳.

دیرینه شناسی و تبار شناسی فوکو به عنوان روشی در مقابل روشهای تاریخی متداول در علوم اجتماعی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: محمد شیرازی قربانعلی آقااحمدی

منبع: پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار سال سوم زمستان ۱۳۸۸ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: گفتمان تبار شناسی دیرینه شناسی روش تاریخی معرفت انسانی روش حفاری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۸۱۸۴ تعداد دانلود : ۳۶۸۴

هدف از مقاله حاضر بررسی تلاش دانشمندان علوم اجتماعی در تحلیل جایگاه تاریخ به منظور رشد و توسعه علم و تأمین اعتبار علوم اجتماعی از نظر تاریخی است. برای دست یابی به این هدف ابتدا با ارزیابی شباهت ها و تفاوتهای علوم اجتماعی با علوم طبیعی، ضرورت پرداختن به روشهای سنتی- تاریخی مطرح گردید. در درون این رویکرد ، وسوسه وضوح، ثبات و نظم مورد تدقیق قرار گرفته و روشن گردید که روش سنتی – تاریخی قادر به کشف روابط بین ماده و ذات پدیده نیست. از سوی دیگر دیرینه شناسی دانش و تبار شناسی به عنوان یک روش تحلیلی که بر گسست، عدم تداوم و فقدان وحدت تأکید دارد ازدیدگاه فوکو بررسی گردید. برای دست یابی به این اهداف در تحقیق حاضر از منابع موجود به روش کتابخانه ای و با تکنیک فیش برداری اطلاعات لازم گردآوری و آنگاه مورد تحلیل قرار گرفته و یافته های حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد که با توجه به پیچیدگی های تاریخ، روشهای تاریخی موجود قادر به درک ماهیت پدیده ها نخواهد بود. از همین رو استفاده از روش دیرینه شناسی و تبار شناسی می تواند علی رغم محدودیت های بسیاری که دارد، زمینه رشد و ترقی «روش» مناسب را فراهم آورد. نتیجه حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد در عین حال دیرینه شناسی و تبارشناسی به دلیل پیچیدگی و ابهامات زیادی که دارد می بایست مورد تجدید نظر و ارزیابی مجدد قرار بگیرند، لازم است که محققین برای بهره گیری از نکات مثبت آن دست به اقدامات مناسب بزنند و شیوه های ترکیبی مناسبتری را اتخاذ نمایند.

۵۴.

تحلیل قرائت های زنان از مجموعه های تلویزیونی(مطالعه موردی قرائت های زنان شهر ایلام از سریال فاصله ها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جمال محمدی مریم کریمی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران دوره چهارم فروردین ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: گفتمان نشانه شناسی ایدئولوژی ارگانیک خوانش مرجح رمزگذاری رمزگشایی مخاطبان فعال

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات مطبوعاتی‏، رادیویی و تلویزیونی

تعداد بازدید : ۱۴۷۶ تعداد دانلود : ۷۶۱

پژوهش حاضر در پی بررسی نحوة تفسیر و رمزگشایی سریال «فاصله ها» از سوی زنان شهر ایلام است. مبنای نظری کار، رویکرد مطالعات فرهنگی در مطالعة تلویزیون و مخاطبان آن است. مسئلة اصلی در این پژوهش این است که در سریال تلویزیونی فاصله ها کدام دسته از ایده ها و ارزش ها مسلط هستند و طبیعی جلوه داده می شوند و مخاطبان (در اینجا زنان شهر ایلام) بسته به جایگاه اجتماعی شان به چه گفتمان هایی دسترسی دارند و با توجه به این گفتمان ها چگونه خوانش مرجح این سریال را رمزگشایی می کنند؟ ابتدا با استفاده از روش نشانه شناسی ساخت گرایانه تلاش شده، خوانش مرجح سریال تشریح شود و سپس با استفاده از روش مصاحبة گروهی متمرکز، قرائت های زنان از این مجموعه مورد مطالعه قرار گیرد. نتایج پژوهش حاکی از این است که تفاوت های زیادی در واکنش مخاطبان، نسبت به این سریال وجود دارد و آنان دریافت کنندگان منفعل پیام های موجود در سریال نیستند. زنان با توجه به طبقة اجتماعی و شرایط اجتماعی ای که در آن زندگی می کنند، دسترسی متمایزی به گفتمان های متفاوت دارند و بنابراین از سوبژکتیویتة ناهمسانی برخوردارند. به همین دلیل در مواجهه با گفتمان مسلط سریال، آن را به گونه های متفاوتی رمزگشایی می کنند.

۵۵.

رویکردی ادبی به همکنشی گفتمانی انسان: کاربردهای آموزشی و پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی محمدمحمدی

منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره پانزدهم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: روش شناسی گفتمان راهبردها منظور شناسیادبی آموزش همکنشیهای انسانی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری کاربرد شناسی و تحلیل گفتمان

تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۵۷۷

این پ ژوهش دیدگاه های پژوهشگران در گستره های ادبیات، زبان شناسی، و آموزش زبان در بارة همکنشی ادبی با گفتمان انسانی را با رویکردی توصیفی، تحلیلی، و تطبیقی تجزیه و تحلیل کرده است. برای رسیدن به این هدف متغیرهای تجربة گفتمان، آثار آموزشی و پژوهشی گفتمان جامع اجتماعی ادبیات، شناخت انسان، منظورشناسی در چارچوب ادبیات و بینامتنی مطالعه شده اند. به کمک کشف الگوهای گفتمانی و منظور شناختی مختلف، استنباط آموزشی و پژوهشی مطالعة حاضر این است که از نظر محققان، گفتمان ادبی دارای نظام خلاق و گسترده ای از رابطه ها، راهبردها و روش شناسی خاصی است که منجر به شناخت جامع تر انسان میشود. تحلیل رویکردهای محققان، رابطة علت و معلولی بین متغیرهای ادبیات و نظام ارتباطی انسان را اثبات میکند. بنابر این، شناخت گفتمان ادبیات، به محقق در شناخت متغیرهای موثر در ارتباط انسانی کمک میکند. شناخت این پدیده ها مبانی تصمیم گیری در فرایندهای آموزشی و پژوهشی در گستره های ارتباطات بین فرهنگی مثل ادبیات، آموزش زبان، تربیت مترجم و ابعاد گوناگون مطالعات انتقادی در گستره های ادبیات، زبان و ترجمه را تحت تاثیر قرار داده و نشان میدهد که بدون توجه به مبانی و مقولات گفتمان منظورشناسی ادبی، تصمیمات مسئولان نظام آموزشی و پژوهشی کارایی لازم را نخواهد داشت. به دلیل این که منظورشناسی ادبی به عنوان گفتمان جامع اجتماعی باعث کشف، گسترش، و رشد و اعتلای امکانات، روش ها، و راهبردهای پژوهشی، آموزشی و یادگیری گشتالتی در این بخش از گستره های علوم انسانی گردیده است و مانع فرایند نا میمون جدایی و عدم ارتباط علوم با یکدیگر میشود.

۵۶.