درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴٬۴۴۱ تا ۱۴٬۴۶۰ مورد از کل ۷۸٬۳۹۰ مورد.
۱۴۴۴۱.

تاریخچه اجمالی گنبد ائمه بقیع (علیهم السلام)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۸ بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۱) 117 - 130

کلیدواژه‌ها: قبرستان بقیع گنبد ائمه بقیع (ع) مدینه منوره حرمین شریفین زیارتگاه های اسلامی تاریخ معماری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۷۲
زیارتگاه ائمه بقیع7 که قبور مطهر چهار تن از امامان معصوم شیعه (شامل امام حسن مجتبی، امام زین العابدین، امام محمد باقر و امام جعفر صادق:) را در بر دارد، از مهم ترین مقاصد زیارتی عموم مسلمانان در مدینه منوّره به شمار می آید. تا کمتر از یکصد سال پیش، روی این قبور ساختمان و گنبد بزرگی وجود داشته که از بناهای معماری شاخص در مدینه بوده است. در این نوشتار، با استناد به منابع تاریخی و جغرافیایی اصیل  و دست اول، تاریخچه اجمالی گنبد ائمه بقیع:، شامل تعیین زمان ساخت و تحولات  و بازسازی های آن در دوره های بعدی، بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد قبور ائمه بقیع: تا قرن پنجم هجری فاقد ساختمان بوده و نخستین گنبد روی این قبور، در اواخر این قرن، به دستور مجدالملک براوستانی قمی (د 492ق) ساخته شده است. مهم ترین تحولات معماری این بنا در دوره های بعدی نیز تخریب اول و دوم آن به دست وهابی ها و بازسازی آن در دوره عثمانی پس از تخریب اول بوده است.
۱۴۴۴۲.

فهرست اسناد پیوسته با بقیع در واحد اسناد پژوهشکده حج و زیارت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۸ بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۱) 167 - 183

کلیدواژه‌ها: بقیع تخریب بقیع (1344ق. = 1305) آل سعود وهابیت عربستان سعودی سند اسناد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۴۳۵
تخریب بقعه های بقیع در مدینه به دست سعودیان، در  8  شوال 1344ق. = 31/1/1305، یکی از مهم ترین اقدامات آل سعود در ابتدای سیطره دوم بر حجاز بود که بازتاب های زیادی در جوامع اسلامی داشت؛ هرچند بازتاب آن، به دلیل تخریب بقعه چهار امام شیعه، در بیان شیعیان، به مراتب بیشتر از اهل سنت بود. واحد اسناد پژوهشکده حج و زیارت، در راستای غنای هرچه بیشتر این مجموعه، اسناد مرتبط با بقیع را گردآوری کرده که فهرست اجمالی آن در سه قسمت، ارائه خواهد شد.
۱۴۴۴۳.

آسیب شناسی تربیتی سطحی نگری در مواجهه با نمادهای دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 73 - 96

کلیدواژه‌ها: نمادهای دینی آسیب شناسی تربیتی تربیت دینی سطحی نگری ظاهرگرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۶ تعداد دانلود : ۳۲۶
هدف پژوهش حاضر، آسیب شناسی سطحی نگری در مواجهه با نمادهای دینی بود. شخصیت ها، اعمال، اشیاء، مکان ها و زمان های خاص که نزد پیروان ادیان مختلف، مقدس شمرده می شود و به نوعی با آداب و رسوم اجتماعی آن ها پیوند خورده، نماد دینی نام دارد. باتوجه به نقش و جایگاه نمادهای دینی در برنامه های تربیتی، پرسش این است که سطحی نگری در مواجهه با نمادهای دینی و بسندگی به ظواهر این نمادها چه آسیب هایی را در مسیر تربیت دینی به دنبال دارد؟ تحقیق حاضر، ضمن اشاره به نمونه هایی از گرایش مذکور که در قرآن و حدیث مورد توجه قرار گرفته، آسیب های این پدیده را با روش تحلیل متن و در برخی موارد تحلیل منطقی مورد بررسی قرار داده است. براساس یافته های پژوهش، زمانی که ظاهر یک امر دینی در مقابل باطن آن اهمیت بیشتری بیابد و تلاش افراد تنها معطوف به ظواهر آن باشد، امر دینی مورد تهدید و آسیب جدی قرار می گیرد و آسیب هایی چون در حاشیه ماندن تکالیف اصلی، تصدی گری ناصالحان در امور دینی، منزوی شدن عالمان و صالحان، برقراری ارتباط آسیب زا با انسان ها و اشیاء، ترویج خرافات و رسوم غلط اجتماعی و بی حرمتی به نمادها و مقدسات را در پی خواهد داشت.
۱۴۴۴۴.

بررسی فقهی تعدد افراد(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۴) 23 - 36

کلیدواژه‌ها: نیابت حج عمره تعدد نایب تعدد منوب عنه اقسام حج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۴۱۴
تعدد نیابت در حج، به دو صورت منوب عنه و نایب می باشد؛ اگر نایب فرد واحد و منوب عنه بیش از یک نفر باشند، از جهت تکلیفی صورت های مختلفی دارد. در حج مندوب و عمره مفرده، به دلیل خاص، نیابت از چند منوب عنه جایز است. در حج منذور تفصیل است بین جایی که چند نفر به صورت مستقل نذر کرده باشند، حج باطل است و جایی که به صورت جمعی نذر کرده باشند، انجامش جایز است. در حجتالاسلام و حج افسادی جایز نیست. از جهت وضعی، قرارداد دوم و بالاتر باطل است و باید اجرت را برگرداند. اما اگر منوب عنه واحد، و نایب متعدد باشد درجایی که اعمال منوب عنه مختلف باشد، انجام نیابت برای همه آنان جایز است؛ اما اگر عمل منوب عنه یکی باشد، بین حج مندوب و حج واجب تفاوت است. در حج مندوب نیابت همه صحیح است. در حج واجب، دو قول است: یکی صحت نیابت. دیگری صحت عمل مشروط بر آنکه همزمان به پایان رسد.
۱۴۴۴۵.

مدلول عقل و کارکردهای آن در اصول فقه اهل سنت

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 71 - 53

کلیدواژه‌ها: استنباط اصول فقه اهل سنت عقل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۴۶۳
از ابتدای تاریخ اجتهاد، نقش عقل در استنباط احکام، موضوعی چالش برانگیز بوده و هست. در میان موافقان و مخالفانِ نقش عقل در فرآیند استنباط، برخی از علمای اصولی اهل سنت توانسته اند به دور از افراط و تفریط، نقشی کاربردی برای آن بیابند و بدون عنوان کردن بخشی مستقل برای آن در کتب و مباحث خود، از آن به عنوان ابزاری مفید استفاده کنند. در کشاکش نقش حداقلی یا حداکثری عقل، گرچه هیچگاه به عقل آزادی تصمیمگیری داده نشده است؛ اما نقش آن در به کاربردن کتاب و سنت و اجماع و قیاس شرعی و غیره قابل انکار نیست. این تحقیق به صورت تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بازخوانی نقش عقل در اصول فقه اهل سنت در اجتهاد پرداخته و به این نتیجه رسیده است که بیشترین نقش عقل، در تشخیص برائت اصلی و فهم مقاصد کلی تشریع و عملیات قیاس و تطبیق احکام در جامعه است.
۱۴۴۴۶.

بررسی شرط عدم تمکین و ضمانت اجرای آن در فقه مذاهب خمسه

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه و اصول سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 140 - 115

کلیدواژه‌ها: تمکین شرط عدم تمکین مقتضای عقد نکاح امامیه اهل سنت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۵۲۲
زوجین بعد از نکاح وظایف متقابلی نسبت به یکدیگر پیدا می کنند که از جمله ی آنها تمکین است . تمکین در اصطلاح فقها عبارت است از اینکه زوجه برای اطاعت از استمتاعات جنسی زوج همیشه آمادگی داشته باشد . یکی از مسائل پیرامون بحث تمکین در عقد نکاح ؛ درج شرط خلاف آن در ضمن عقد نکاح می باشد . بعضی از فقها تمکین را مقتضای ذات و درج شرط خلاف آن را باطل و برخی آن را مقتضای اطلاق عقد و درج شرط خلاف آن را صحیح می دانند . در این نوشتار افزون برشناخت مفاهیم تمکین، مقتضا و شرط به بررسی صحت و عدم صحت شرط عدم تمکین در ضمن عقد نکاح و نیز بیان ضمانت اجرای آن از دیدگاه فریقین پرداخته شده است .حاصل بررسی موضوع آن است که در فقه امامیه تمکین در ذات عقد نکاح لحاظ نشده است، بلکه از آثار ظاهری و اساسی نکاح محسوب می شود. پس از بیان و بررسی قول موافقین و مخالفین، دیدگاه تحدید و تقیید شرط در ضمن عقد پذیرفته شد ؛ چرا که فعلیت و حلیت استمتاع در این دیدگاه تحقق یافته است و زوج به اختیار، حق خود را تا مرتبه ای تنزل داده است و در فقه اهل سنت تمکین مقتضای عقد است و شرط خلاف آن به علت مخالفت با مقتضای عقد، به اتفاق باطل اعلام شده است .
۱۴۴۴۷.

واکاوی آراء اقبال لاهوری وسروش در تبیین خاتمیت با تأکید بر اندیشه های شهید مطهری

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 211-231

کلیدواژه‌ها: خاتمیت نبوت ولایت و امامت اقبال لاهوری سروش مطهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱ تعداد دانلود : ۱۷۶
یکی از باورهای قطعی مسلمانان این است که با پیامبر گرامی اسلام« صلی الله علیه وآله و سلم » باب نبوت و رسالت برای همیشه بسته شده و پس از آن حضرت کسی به عنوان پیامبر ظهور نخواهد کردوخاتمیت تحقق می یابد. پس از پیامبر اسلام تبیین و تبلیغ دین توسط امامان معصوم و اوصیاء به حق آن حضرت انجام خواهد شد. اصل و اساس خاتمیت بر چند پایه استوار است که عبارتند از جاودانگی و جامعیت و دارای مراتب بودن دین اسلام و این که کمال دین، آن را جاودانه نموده و پس از طی مراحل و مراتب مختلف به عنوان دین کامل در اسلام تجلی یافته است. برخی از نویسندگان معاصربر این باورند که وحی مربوط به دوران غریزه است و حاکمیت آن تا زمان ظهور اسلام حجیت خود را حفظ نمود، ولی با ظهور عقل تجربی و استقرایی پیوستگی آن با عالم ماوراء طبیعت پایان یافته و باید به چشم یک تجربه کاملاً طبیعی بدان نگریسته و مورد نقد قرار داد وسروش معتقد است پس از پیامبر و ختم نبوت ولایت هیچکس دیگری از ارزش و اعتبار برخوردار نیست ولی ادعای ایشان از استحکام لازم برخوردار نیست .این روشنفکران تحلیل و تفسیری از خاتمیت مطرح کرده اند که با دلایل عقلی و نقلی سازگاری نداردو نتایج نادرستی از آن بروز یافته است .بدین جهت مورد نقد قرار گرفته است.
۱۴۴۴۸.

بررسی تحلیلی اثبات وجود خدا از رهگذر نفی نیهیلیسم با اتکا به آراء هانس کونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳ 183 - 202

کلیدواژه‌ها: اعتماد بنیادی واقعیت بی اعتمادی بنیادی نیهیلیسم الحاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۱۹۶
یکی از مسائل مهم در اندیشه بشر، مسئله وجود خداست؛ اینکه آیا خدا وجود دارد؟ آیا باور به خدا باوری موجه است؟ هانس کونگ متفکر و اندیشمند مسیحی با اشاره به تحولات الهیات در دوران مدرن و ناکارآمدی براهین عقلی در اثبات وجود خدا، در صدد برآمد تا با تمرکز بر جایگاه خدا به عنوان مبنا و بنیاد واقعیت، وجود او را اثبات نماید و باور به او را توجیه کند. هانس کونگ انکار وجود خدا را مستلزم انکار وجود واقعیت و گرفتار آمدن در دام نیهیلیسم می داند. به اعتقاد او انسان با مواجهه عملی با واقعیت خودش و جهان، بدون تمسک به هیچ گونه استدلالی، وجود خدا را تصدیق خواهد کرد. در این مقاله با بررسی و تتبع در آثار کونگ از جمله اثر مهم او با عنوان آیا خدا و جود دارد؟  ضمن ارائه تحلیلی دیدگاه کونگ به نقد و بررسی آن پرداخته ایم. به نظر می رسد علی رغم تلاش کونگ در پرهیز از ارائه استدلال بر وجود خدا به نوعی استدلال استعلایی تمسک جسته است.
۱۴۴۴۹.

واکاوی پژوهش «تحلیل موقعیتی»

نویسنده:
منبع: عیار پژوهش در علوم انسانی سال ۱۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 99-116

کلیدواژه‌ها: تحلیل موقعیتی روش تحقیق نقشه موقعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۱ تعداد دانلود : ۲۶۸
پژوهش «تحلیل موقعیتی»، یکی از روش های پژوهش کیفی است. تحلیل موقعیت، یکی از نسخه های متعدد روش زمینه ای است که با تمرکز بر موقعیت به عنوان واحد تحلیل، به ترسیم نقشه های مختلف اقدام می کند. سه نقشه موقعیت، عرصه ها / جهان های اجتماعی و وضعیت به عنوان واحد تحلیل پژوهش «تحلیل موقعیتی» مطرح است. این روش، یکی از شیوه های بسیار جدید برای تحلیل پدیده های اجتماعی، اعم از متنی و غیر متنی است. شیوه «تحلیل موقعیتی»، به استفاده از شیوه های تحلیل، تحلیل گفتمان و تحلیل محتوای کیفی تأکید دارد. ازاین رو، این روش اصولاً یک شیوه تحلیل چندگانه است. این مقاله با هدف واکاوی پژوهش «تحلیل موقعیتی»، با یک فرایند مشخص و مبتنی بر روش فرا تحلیلی، به توصیف مبانی فلسفی و مراحل انجام این روش می پردازد.
۱۴۴۵۰.

تحلیل دیدگاه عرفانی سنایی از مضامین دیو(ابلیس)، تقدیر، عالم غیب و ملک در حدیقه سنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۷ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۶ 269 - 288

کلیدواژه‌ها: حدیقه سنایی ملک عالم غیب وتقدیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۸۶
حدیقه الحقیقه سنایی غزنوی ازرویکردهای مختلف تحلیل وبررسی شده است و به سبب طرح مباحث دینی- عرفانی و همچنین اندیشه های حکمی و اسلامی، که گهگاه پیوندی ناگزیر با متافیزیک دارند، بستری مناسب برای بازتاب بن مایه های ماورای طبیعی به شمار می آید. در مقاله حاضر، ضمن استخراج مصادیق دینی وقرآنی چون تقدیر، عالم غیب وملک، در حدیقه الحقیقه سنایی و ارائه جنبه های آماری و نشان دادن بسامد هریک، به تبیین مؤلفه هایی ازدیدگاه سنایی پرداخته شده وبه سبب ساختار تعلیمی، کارکردهای نمادین برخی از این مضامین نیز موردتوجّه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهدکه در دیدگاه عرفانی سنایی به تبع باورهای دینی و اسلامی ایشان نیز، مضامین قرآنی واسلامی فراوانی در ذهن و زبان وی حضور دارد. با مرور به حدیقه سنایی به وضوح می توان کاربرد فراوان اصطلاح و مضامین مذکور را مشاهده کرد که درمیان چهارمضمون مذکور، عالم غیب بیش ترین بسامد را داردوازطرف دیگر سنایی به شیوه های گوناگون ازاین مضامین بهرگیری می کند.نظرگاه عرفانی وی نشان می دهدکه مسلک عرفانی اش، عرفان صرف نیست ونگاه عرفانی- شریعت به این گونه موضوعات دارد. کلید واژه ها:
۱۴۴۵۱.

جایگاه لطایف چهارگانه در کسب معرفت از دیدگاه عین القضات همدانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال بیستم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۳ 19 - 38

کلیدواژه‌ها: عین القضات همدانی معرفت نفس عقل دل روح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۲۱۶
بخش مهمی از اندیشه های عین القضات همدانی - عارف بزرگ سده ششم هجری- به بحث معرفت اختصاص دارد؛ و مقاله حاضر سعی دارد به روش توصیفی- تحلیل محتوایی، به نقش لطایف چهارگانه –از لطایف سبعه، مطرح در سلوک عرفانی- در معرفت بخشی از منظر عین القضات بپردازد و مبانی معرفتی او را از طریق منابع و ابزار شناخت تحلیل و بررسی کند؛ زیرا عین القضات به سه لطیفه  نفس، دل و روح، عقل را هم می افزاید ولی آن را به کسب علوم نظری محدود می کند؛ و معتقد است دل به واسطه ذوق یا چشم بصیرت، نفس به واسطه شناخت نفس پیامبر(ص) یا در مرتبه فنا، به طور بی واسطه از روح- جان- امکان کسب معرفت پیدا می کنند، و همگی با مراتب مختلف یقین  ارتباط دارند. اما آنچه نقش عقل را در نگاه عین القضات بارز می کند یکی منشأ جبروتی و نقش آن به عنوان پلی بین عین و ذهن به عنوان ابزار ترجمه معرفت، و دیگری به عنوان پیش نیاز نخستین مرتبه معرفت است. به طور کلی او معرفت را علمی لدنی و ذوقی دانسته است؛ ولی علم و معرفت را نه صرفاً دو مفهوم شناختی، بلکه دو عالم وجودی در نظر گرفته است، به همین علت در تقسیم بندی عین القضات علم تقلیدی و برهانی، جزو مراتب معرفت محسوب نمی شود.
۱۴۴۵۲.

قواعد فلسفی و چیستی شناسی توحید ربوبی درتفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال بیستم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۳ 39 - 52

کلیدواژه‌ها: قواعد فلسفی تفسیر توحید ربوبی تفسیر المیزان علامه طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۶۹
فلسفه از جمله علومی است که همواره مورد هجمه مخالفان یا تأیید موافقان بوده است. عده ای قواعد فلسفه را فاقد حجیت دانسته اند و عده ای آن را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات و روایات، دخیل می دانند. از جمله روش هایی که می تواند کاربرد این گونه قواعد را در تفسیر متون دینی به منصه ظهور برساند بررسی گستره این قواعد در تفاسیری است که با گرایش فلسفی نگاشته شده است و بررسی تفسیر المیزان که به قلم مفسری فیلسوف به رشته تحریر در آمده است می تواند کاربرد فلسفه را در عمق بخشیدن به فهم ما از آیات شریفه قرآن نمایان سازد. در این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی کاربرد قواعد فلسفی در تقسیر آیات مربوط به توحید ربوبی مورد بررسی قرار می دهیم. دستاوردهای این پژوهش نشان می دهد که قواعد فلسفی تا چه میزان در تفسیر متون دینی کارایی دارد. ایشان در تفسیر آیه 73-84 انعام با طرح قاعده «نیاز معلول به علت در مرحله بقاء» استدلال ابراهیم علیه السلام بر توحید ربوبی را به تصویر کشیده اند. همچنین او از قاعده «معطی شیء نمیتواند فاقد شیء باشد» و قاعده «سنخیت بین علت و معلول» در تفسیر آیه 258 بقره و رد استدلال نمرود بر اینکه زنده می کند و می میراند، بهره جسته است. ایشان برای تبیین برهان تمانع در تفسیر آیه 22 انبیاء نیز دو قاعده فلسفی «منحصر در فرد بودن نوع مجرد» و «سنخیت بین علت و معلول» را به کار می گیرد.
۱۴۴۵۳.

دانشگاه تمدن ساز اسلامی؛ چالش ها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم خرداد ۱۳۹۹ شماره ۲۷۰ 71-82

کلیدواژه‌ها: دانشگاه دانشگاه اسلامی دانشگاه تمدن ساز دانشگاه تمدن ساز اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۹ تعداد دانلود : ۴۶۵
هدف بررسی چالش های پیش رو و راه کارهای تحقق دانشگاه اسلامی به عنوان دانشگاه تمدن ساز اسلامی است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و اسنادی براساس دیدگاه ها و نقطه نظرات اندیشمندان حوزه آموزش عالی، دانشگاه اسلامی و تمدن سازی است. نتایج نشان داد: دانشگاه ها امروز به عنوان ستون های نگه دارنده تمدن ها تلقی می شوند، آنها مستقیم و غیرمستقیم بر کلیه مسائل جامعه تأثیر دارند و دانشگاه محل انباشت علم برای تمدن سازی است. برای رسیدن به دانشگاه تمدن ساز اسلامی راه برون رفت از چالش های موجود، رسیدن به فهمی مشترک در خصوص دانشگاه تمدن ساز اسلامی است و بهترین مسیر رسیدن به دانشگاه تمدن ساز اسلامی، بالا بردن آگاهی های قرآنی و معرفتی برای تمامی دست اندرکاران حوزه دانشگاه هاست. برنامه ریزی، سیاست گذاری، تدوین استراتژی مناسب و تدارک زیرساخت های لازم در یک فرایند طولی مستمر، زمان بندی شده، واقعی، مستقل، غیرشعاری، خدامحور، با رویکردی آینده نگر و داشتن آموزش های کاربردی برای ارتقای شناخت رهبران و مدیران آموزش عالی از لوازم تحقق دانشگاه تمدن ساز اسلامی است.
۱۴۴۵۴.

خاصیه تنوع المفردات فی الأسلوب الأدبی دراسه تطبیقیه لنماذج من کتابات ابن المقفع و الجاحظ وأبی حیان التوحیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۲ 97 - 112

کلیدواژه‌ها: الأسلوب الأدبی القیاس تنوع المفردات ابن المقفع الجاحظ أبو حیان التوحیدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۳۷۵
النقد الأدبی أحد المجالات الهامّه فی الساحه الأدبیه. فهو یوصلنا إلى معرفه الأدب الراقی. تستخرج أحکامه من خلال الأسس والعناصر الهامّه التی من أبرزها الأسلوب الأدبی الذی یتخذه الأدیب، لصیاغه أثره نثراً أو شعراً. إنّ تنوعالمفرداتهو أحدالملامحالأسلوبیه التییمکن بقیاسها فیالنصوص التوصلإلىالثراء اللغوی الموجود عند کلّ أدیب. فی الحقیقه، البعد الإحصائی فی دراسه الأسلوب هو من المعاییر الموضوعیه الأساسیه التی یمکن باستخدامها تشخیص الأسالیب. ترجع أهمیه هذه الدراسه فی حقل النقد الأدبی إلى أنّها خطوه فی طریق الابتعاد عن الظنّ وسیطره الذوق، للکشف عن أسلوب هؤلاء الکتاب. هذا من جانب، ومن جانب آخر هذه البصمه الأسلوبیه تساعدنا فی توثیق النصوص التی یخامرنا الشک فی صحّه نسبتها إلیهم. للوصول إلى هذه الثروه اللغویه طرق کثیره؛ أمّا الطریقه التی استخدمناها فهی طریقه جونسون التی ابتکرها کیت جونسون أستاذ قسم اللسانیات فی جامعه برکلی بأمریکا. تقوم هذه الطریقه بإحصاء الکلمات فی النصوص وقیاسها بالنصوص الأخرى وتقّدم صوره واضحه عن خاصیه تنوع المفردات مع دراسه تطبیقیه لکتابات ثلاثه من کبار کتّاب النثر الفنی فی العصر العباسی، وهم ابن المقفع والجاحظ وأبو حیان التوحیدی. أمّا منهج البحث فهو یعتمد على الطریقه الوصفیه. وصلت نتائج الدراسه بالمقارنه بین أسالیبهم إلى أنّ أسلوب الجاحظ أکثر تنوّعاً بالنسبه إلى الکاتبین الآخرین، و أنه یوجد فارق ضئیل بین أسلوب ابن المقفع و أبی حیان. ترجع الأسباب الرئیسه لهذا الفارق إلى البیئه العلمیه التی عاشها الجاحظ وثقافته وجهوده الفردیه فی تثقیف نفسه وتوسیع معارفها، إضافه الىأصالته العربیه. فالأصل الفارسی لابن المقفع أثر فی انخفاض تنوع مفرداته.
۱۴۴۵۵.

ضروره إقامه الحکم الإسلامیّ ولزوم تجدید الفقه الحکومیّ (دراسه تحلیلیّه للرؤیه التجدیدیّه عند الإمام الخمینی)

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۱ ربیع و صیف ۲۰۲۰ العدد التجریبی (ملف العدد: الإمام الخمینی رحمة الله فی سموّه الروحانی و فکره النورانی) 105 - 130

کلیدواژه‌ها: الحکم الإسلامی الفقه الحکومی الفقه السیاسی الإمام الخمینی الدوله الإسلامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۲۸۲
یظهر من تراث فقهاء الإمامیّه وسیرتهم وتاریخ حیاتهم، أنّ أوّل من تعرّض لإثبات وجوب إقامه الدوله الإسلامیّه فی عصر الغیبه بشکلٍ صریحٍ وواضحٍ، واستدلّ علیه، هو السیّد الإمام روح الله الموسویّ الخمینی ، فأقام وجوها عقلیّه ونقلیّه لإثبات ضروره إقامه الحکومه الإسلامیّه، کما استعرض ملامح الدوله الإسلامیّه وخصائصها کعرض نهج الحکومه الإسلامیّه، وموقع السلطه التشریعیّه فی الحکومه الإسلامیّه، وتنزّه الحکومه الإسلامیّه عن الترفّه والبطر، وأنّ الحکومه الإسلامیّه وسیلهٌ لا هدف، وأنّ حکومه الإسلام هی حکومه القانون، وأنّها بصدد تحقیق المصالح العامّه، وموقع الحکومه فی الإسلام، وطبیعه التشریعات فیها، وموقع کلّ من الإسلام والحکومه الإسلامیّه والأحکام الفقهیّه الأخرى فیها، وغیر ذلک من مواصفات الحکومه الإسلامیّه، وقد جاءت هذه المقاله لعرض الرؤیه التجدیدیّه للإمام الخمینی  فی هذه المسأله.
۱۴۴۵۶.

کاوشی در صورت و محتوای نامه امام علی(ع) به عثمان بن حنیف (بر اساس رویکرد سبک شناسی ساختارگرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۳ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 29 - 50

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) سبک شناسی ساختارگرا سبک شناسی لایه ای نامه 45

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۵۳۰
پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد سبک شناسی ساخت گرا و با استفاده از روش سبک شناسی لایه ای به تحلیل و توصیف نامه 45 نهج البلاغه پرداخته است. هدف پژوهش کشف روابط و پیوندهای نهان میان عناصر زبانی و جنبه های معنایی متن و به دنبال آن، آشکار ساختن انگیزه و افکار مؤلف است. نتایج پژوهش به این شرح است: امام علی(ع) در راستای انتقال شیوا و مؤثر اندیشه ها و احساسات خود، در ساختی همگون و منظم، از تمام امکانات زبانی و بیانی بهره گرفته اند؛ هرچند کاربرد پر بسامد توازن های آوایی (در سطح واج، واژگان و نحو) و بسامد بالای اسالیب انشائی، ساختار این نامه را به گفتمان خطابی نزدیک نموده و بر جنبشی بودن و کنش گرایی متن افزوده است، اما بسامد بالای واژگان محاوره در کنار کاربرد پر تکرار مدالیته عاطفی و قیود شدید تأکیدی، آن را از بافت رسمی خطابه، دور نموده و عاطفه سرشار مؤلف را در فضایی دوستانه و مؤثر و در خطابی عمومی و غیر مستقیم، به مخاطب خود انتقال می دهد.
۱۴۴۵۷.

الگوی توزیع درآمد و ثروت از منظر تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 201-224

کلیدواژه‌ها: آیات اقتصادی تفسیر اجتماعی تکافل اجتماعی الگوی توزیع درآمد و ثروت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۲ تعداد دانلود : ۴۰۹
از یک الگوی مطلوب انتظار می رود بتواند پدیده های پیچیده را در مقیاسی کوچک ساده سازی کند. الگوی توزیع درآمد و ثروت از منظر قرآن کریم به مجموعه نظام مندی از مبانی و زیرساخت ها مانند: مالکیت حقیقی خدای متعال بر هستی، جانشینی انسان و امانت بودن مال در دست او؛ اهداف معنویت، عدالت و رشد؛ فروض و راهبردهایی چون عبادت بودن کار، ممنوعیت کنز و اسراف؛ و ساختارها و نهادهایی چون خانواده، دولت و عموم مسلمین گفته می شود که در ساختاری منطقی، بر پایه مبانی، اصول و در چارچوب حقوق و اخلاق قرآنی، نقشه جامعی را از مبانی تا تقسیم درآمد و ثروت از مجراهای مختلف در پیکره جامعه از منظر تبیین آیات قرآن کریم ارائه می کند. مقاله حاضر با روش استنباط نظریه، در مقام ترسیم این الگو است و مسیر کسب درآمد اولیه، ثانویه و سپس توزیع آن را نشان می دهد.
۱۴۴۵۸.

نقش اندیشه مهدویت در کاهش معضلات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال دوم آبان ۱۳۹۹ شماره ۱۶ 22 - 16

کلیدواژه‌ها: اندیشه مهدویت نظام اجتماعی معضلات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۳۶۷
معضلات اجتماعی، نظام اجتماعی و توانمندی حکومت از دغدغه های مهمی است که همواره مورد توجه هر نظام سیاسی و حکومتی است. عوامل مختلفی می توانند این معضلات اجتماعی را کاهش داده و در بقا، تداوم، پویایی و توانمندسازی حکومت نقش داشته باشند. نظم، امنیت و انسجام درونی از مهم ترین عوامل تحکیم حکومت و نظام اجتماعی می باشند. علاوه بر این عوامل، اندیشه مهدویت نیز در پویایی و توانمندسازی حکومت به خصوص در ساحات برقراری نظم و انسجام نقش بسزایی را ایفا می کند. کارکرد در این حوزه ها از کارکردهای مهم اندیشه به حساب می آید. زیرا باور به مهدویت می تواند مردم را حول یک محور واحد جمع کند و برای تحقق هدفی مشخص و معین آن ها را به صورت یکپارچه در آورد و به آنان هویتی واحد ببخشد. در این مقاله به بررسی نقش اندیشه مهدویت در زمینه های حکومت و نظام اجتماعی عصر غیبت و کارکرد آن در کاهش معضلات موجود در جامعه پرداخته شده است. مهم ترین یافته های این تحقیق تبیین راهکارهای اندیشه مهدویت در ساحت های معضلات اجتماعی و تحکیم روابط اجتماعی می باشد.
۱۴۴۵۹.

بررسیِ وجوه ارتباطی مطالعات قرآنی با علم زبانشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 153 - 167

کلیدواژه‌ها: مطالعات قرآنی زبان شناسی تحلیل زبانی زبان‏شناسی قرآن مباحث زبانشناختی قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۳۱۰
چکیده : شناساسیِ وجوه ارتباطیِ «مطالعات قرآنی» با مباحث «علم زبانشناسی» از چند نظر حائز اهمیّت است. اولاً، به دلیل اینکه مطالعات قرآنی، از تنوع روشی برخوردار است لذا روش های مختلفِ تحقیق از جمله روش های علم زبانشناسی و روش تحلیل زبانی در مطالعات قرآنی کارآیی دارد. ثانیاً، قرآن متنی زبانی است و در قالب لفظ نازل شده است لذا مثل هر متن دیگری می تواند موضوع مطالعه علم زبان شناسی قرار گیرد. بنابراین، عالم قرآنی باید نسبتِ خود را با علمِ زبانشناسی تعیین کرده و بر اساس کارآیی روش های علم زبانشناسی آن ها را در مطالعات قرآنی به کار ببندد. بر اساس یافته های پژوهش حاضر که به روش تحلیل مفهومی و مطالعات کتابخانه ای انجام شده است می توان گفت: بخش عمده ای از مطالعات مربوط به قرآن در مطالعات زبان شناسی قابل دسته بندی است. زیرا قرآن غیر از جنبه های وحیانیِ آن، متنی زبانی و از مقوله خطاب های لفظی است. همچنین یک تعامل دوسویه بین مطالعات قرآنی و حوزه دانش زبانشناسی وجود دارد. یعنی هم مطالعات قرآنی می تواند موضوع پژوهشهای زبانشناسانه قرار گیرد و هم می توان در فهم و تفسیر قرآن از نظریات، تئوری ها و دستاوردهای دانش زبان شناسی بهره برد.
۱۴۴۶۰.

نظریه صرفه نظام و الگوواره های حاکم بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال پنجاه و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۰۵ 9 - 29

کلیدواژه‌ها: اعجاز قرآن نظریه صرفه نظام تحلیل الگوواره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۲۳۷
چیستی اعجاز قرآن کریم، از قرن سوم قمری، به طور جدی مورد توجه اندیشمندان معتزلی قرار گرفت. صرفه یکی از نظریاتی است که برخی از معتزله بغداد نظیر نظّام برای بیان یگانگی قرآن کریم مطرح کردند. هدف از این پژوهش پاسخ به این سوال است که در قرن سوم، چه الگوهایی دانشمندان معتزلی را به بحث درباره اعجاز قرآن کریم و به طور خاص نظریه صرفه هدایت کرد. به این منظور از روش تحلیل پارادایم کوهن استفاده شد و ضمن شناسایی الگوهای غالب، رابطه میان نظریه صرفه و الگوهای موجود مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان دهنده وابستگی و تأثیرپذیری متقابل بین پارادایم ها و گفتمان های غالب بر بافت جامعه اسلامی در آن زمان است. بررسی های تاریخی دیگر نیز نشان می دهد که رویارویی گفتمان مرجعیت علمی قرآن کریم با پرسش های گفتمان جدید، زمینه بروز پارادایمی را ایجاد کرد که منجر به بحث در مورد چیستی وجه یگانگی قرآن کریم شد. افزون بر این، نظّام با گرایش به الگوی ارسطویی، ایده خود را در باب اعجاز قرآن کریم، در تقابل با طرفداران الگوی افلاطونی تشریح کرد و قدمت و تعبیر افلاطونی از جایگاه قرآن را منتفی دانست. او همچنین بر اساس الگوی علم یونانی، وجود هرگونه اعجوبه در متن کلام الله را انکار کرد و برای صورت گفتاری اعتبار بیشتری قائل شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان