«حامیان»، «دانشوران» و میراث تمدن اسلامی- ایرانی در روزگار حکمرانی مغول(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علم و تمدن در اسلام سال ۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۸
29 - 49
حوزه‌های تخصصی:
آفرینش رساله های ارجمند در حوزه تمدن اسلامی و ایرانی پس از چیرگی مغول ، گذشته از کوشش نویسندگان اندیشه ورز، نیازمند کسانی بوده که با پشتیبانی و تشویق، زمینه مناسب خلق آن آثار را فراهم کردند. تنوع موضوعی، تعدد نویسندگان و مراتب مختلف اجتماعی و اداری حامیان آن آثار زمینه مهمی برای شناخت اوضاع فرهنگی در دوره یادشده محسوب می شود. این مقاله باهدف پرتو افکندن به شرایط تمدنی و فرهنگی ایران پس از مغول و با شیوه توصیفی- تحلیلی و با عنایت ویژه به «آثار تقدیم شده به صاحب منصبان» دوره یادشده به این پرسش پاسخ خواهد داد: «تقدیمیه های نگاشته شده در متون در روزگار پس از چیرگی مغول چه اطلاعاتی درباره حمایت از دانشوری در دسترس قرار می دهد؟ و فرضیه ای که در پیش گرفته شده: «چنین می نماید که با مطالعه تقدیمیه کتاب ها، می توان طیف گسترده ای از صاحب منصبان این روزگار از اردوی ایلخانان گرفته تا مقامات فروتر در ولایات از دانشوران این روزگار مشاهده کرد که درراه رشد و ترویج علم و فرهنگ دست به کار ترغیب دانشوران بودند و این می تواند گوشه ای از احیاء تمدن اسلامی ایرانی را در روزگار پس از مغول بازتاب دهد». این پژوهش نشان می دهد که «تنوع موضوعی» رساله های نوشته شده، «کثرت نویسندگان و دانشوران» و «مراتب گوناگون اجتماعی و اداری حامیان» به عنوان ویژگی برجسته دوره یادشده، به عنوان عامل مهم در ایجاد شرایط فرهنگی متعالی در حوزه علم و فرهنگ اثرگذار بوده است.