فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵٬۴۰۱ تا ۵٬۴۲۰ مورد از کل ۷۳٬۹۱۴ مورد.
حوزه های تخصصی:
یعدّ فن التعبیر الکتابی من المساقات التی تعرض عاده فی السنوات الأولی من الدراسه لطلاب البکالوریوس فی قسم اللغه العربیه وآدابها أو ترجمتها ویواجه الطلاب الناطقون بالفارسیه فی إیران مشاکل عدیده بهذا الشأن حتی لا یکاد یستثنی أحد من الحیره والإرباک فی مزاوله هذه الوحده التدریسیه. ومن جمله هذه الإشکالیات ما یرتبط بفن التعبیر بشقیه الشفهی والکتابی أو التحریری. رکّزت هذه الدراسه فی رصد هذه الإشکالیات، کما تقوم هذه الدراسه بطریقه وصفیه تحلیلیه بتعریف هذه الإشکالیات وأسبابها لتعطی حلولا للوقایه منها وتبین أن الأسباب تعود إلی إشکالیات النظام الجامعی وإشکالیات تخص طرق التدریس و إشکالیات عدم إتقان أسیاسیات لغویه وإشکالیات عدم إتقان أساسیات لغویه و إشکالیات نفسیه. وتتصدر الإشکالیه الخاصه للنظام التعلیمی وفتره عرض الماده من أهم الأسباب التی تمهد الأرضیه للمشاکل الأخری کما تکون مشکله التطبیقات والبرمجیات المعاصره التی باتت فی متناول الأیدی دون تقییم لها وتحذیر أحیانا والتصورات الناجمه من لغه الأم مما یؤثر سلبا علی تعلیمیه التعبیر الکتابی أثرا یبقی ویضرّ .
امکان سنجی نهاد قانون گذاری عرفی در منظومه فقاهتی شیعه با تأکید بر اندیشه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متین سال بیست و سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۹۲
123 - 152
حوزه های تخصصی:
گذار از فقه به قانون (تقنین فقه) بدون تبیین «روش» تحویل یکی به دیگری، به انجام نمی رسد؛ اما پیش از آن، باید «امکان» تبدیل فقه به قانون و یا به تعبیری، تأسیس نهاد قانون گذاری عرفی، در نظام شرعی به اثبات برسد. اهمیت این امر هنگامی است که بدانیم در نظام سیاسی جمهوری اسلامی، مجلس وظیفه تقنین را بر عهده دارد و باید از لحاظ فقهی، قانون گذاری توسط مجلس تجویز شده باشد. سؤال اصلی امکان سنجی نهاد قانون گذاری عرفی در منظومه فقاهتی شیعه است و مهم ترین مانع نظری در این عرصه نظریه «جامعیت فقه» است؛ اما اگر انگاره منظور، با نگاه اجتهادی تفسیر گردد، می یابیم که نه تنها منافاتی با قانون گذاری عرفی ندارد، بلکه آن را تأیید و تأکید می نماید و جامعیت فقه، مانع تبدیل فقه به قانون و تأسیس نهاد قانون گذاری نیست. در مقاله حاضر تلاش شده تا با روش تحلیل و مطالعه کتابخانه ای، این موضوع با رویکردی بر اندیشه امام خمینی بررسی شود و نتیجه آن گشودن راه برای جایگیری مفهوم مدرن قانون در منظومه فقهی شیعه از منظر مصالح نوعیه و رعایت حقوق ملت است با عنایت به اینکه تشخیص مصالح نوعیه امری فرا فقهی است که در حوزه افتاء و حکم حکومتی قرار نمی گیرد.
ابعاد و لایه های خدمات اجتماعی از دیدگاه و سیره معصومان (ع)
حوزه های تخصصی:
قرآن کریم و روایات رسیده از معصومان(ع)، ما را به الگوگیری و اسوه قراردادن رسول خدا(ص) و اهل بیت(ع) توصیه کرده اند. بررسی زندگی اولیای الهی نشان می دهد که سیره آن حضرات در ابعاد مختلف می تواند الگوی برتر و دارای منافع و مصالح گسترده تری باشد. یکی از ابعاد سیره، توجه معصومان(ع) به ارائه خدمات اجتماعی متنوع و متعدد در سطوح و لایه های مختلف جامعه بود. در سیره آن بزرگواران، هم توصیه به انجام امور خیر و نافع برای عامه وجود دارد و هم اهتمام عملی به آن. این مقاله درصدد پاسخ به این سوال است که رسول خدا(ص) و اهل بیت آن حضرت، در خصوص نیاز جامعه اسلامی به خدمات اجتماعی چگونه عمل می کرده و چه توصیه هایی دارند؟ بررسی ها نشان می دهد که در سیره معصومان(ع)، کمک به رفع نیاز و حل مشکل نیازمندان، توجه به مشکلات و نیازهای همه افراد جامعه، اصلاح روابط و رفع کدورت ها، توجه به نیازهای خواص در راستای گسترش فرهنگ خدمت رسانی در جامعه، رعایت مواسات و توصیه به تعاون، توجه به نیازهای خویشاوندان، ساخت مسجد، توجه به خانواده های زندانیان و آزادساختن بردگان، در سطوح و لایه های مختلف اجتماعی، مورد اهتمام عملی و توصیه جدی آنان قرار داشته است.
تعهدات فقهی- حقوقی حکومت اسلامی در صیانت از نهاد خانوادهِ زندانیان
منبع:
پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم دی ۱۴۰۰ شماره ۳۰
95 - 77
حوزه های تخصصی:
هدف این تحقیق بررسی تعهدات حکومت اسلامی در خصوص خانواده زندانیان؛ با تأکید بر حفظ و صیانت از نهاد خانواده، چه تعهدات حقوقی را بر عهده دارد. روش این تحقیق به صورت توصیفی – تبیینی است که با استفاده از اسناد و منابع معتبر اسلامی و نیز استفاده از پرسشنامه و مصاحبه به جمع آوری اطلاعات می پردازد. نتایج تحقیق با توجه به ماهیت تحقیق و متناسب با ابزارهای تحقیق در سه بخش ارائه شد . در بررسی ادله فقهی تعهد حکومت اسلامی، چهار قاعده ی؛ قاعده وِزر یا شخص بودن اصل مجازات، قاعده عدالت اجتماعی، قاعده ی قضایی الحاکم ولی الممتنع ، قاعده اهتمام به امور مسلمین دسته بندی شدند . این قواعد فقهی نشان می دهند که جرم و مجازات مرتبط با آن، اگر چه فرد خطاکار را محکوم به جبران خسارت وارده می کند، اما اطرافیان این فرد زندانی نباید از حقوق خود محروم شوند و بر حکومت اسلامی است که عدم حضور فرد زندانی را برای خانواده و اعضای وی جبران کند. نتایج پیمایش مسایل و مشکلات خانواده زندانیان نشان می دهد که خانواده های زندانیان در وضعیت اقتصادی و معیشتی نامناسبی قرار دارند و میزان حمایت های دولتی از خانواده های زندانی در وضعیت نامناسبی قرار دارد. نتایج مصاحبه با کارشناسان در زمینه مسایل حقوقی و خلا های قانونی در باب خانواده زندانیان نشان می دهد که مهمترین اشکال موجود در زمینه حمایت از خانواده زندانیان، فقدان متولی ثابت برای خانواده زندانیان می باشد که باعث گردیده است تا اعتبارات به صورت متمرکز و کلان تخصیص نیابد.
نقد و بررسی روایت حاکم حسکانی ذیل آیه 29 سوره فتح در شواهد التنزیل لقواعد التفصیل
منبع:
پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم تیر ۱۴۰۰ شماره ۲۴
34 - 27
حوزه های تخصصی:
در این مقاله سعی شده به نقد بخشی از یکی از روایات کتاب شواهد التنزیل ذیل آیه ۲۹ سوره فتح از سه جهت سند، ادبیات و معنا پرداخته شود و با توجه به منابع خود اهل سنت برای آنها مثال نقض آورده شود تا در آخر جعلی و ساختگی بودن روایت معلوم شود. روشی که در این مقاله پیش گرفته شده است، توصیفی تحلیلی است و اکثر قریب به اتفاق منابع، از سایت کتابخانه مرکز فقاهت گرفته شده است. و در آخر با بررسی های انجام شده، تمامی مصادیقی که در این روایت آورده شده رد و باطل می شوند و تنها در مورد امام علی علیه السلام آن هم ازجهت معنایی، مورد ایراد نیست.
عصری سازی حدیث؛ مطالعه موردی، سیره ابوطالب(ع)
حوزه های تخصصی:
عصری سازی حدیث، به معنای کشف ملاک و معیاری جهان شمول از سیره معصومین: برای الگوبرداری همه مؤمنان است. افزون بر معصومین(ع)، سیره کسانی که رفتار آنها توسط معصوم تأیید شده نیز می تواند در موضوع عصری سازی مفید باشد. ابوطالب به عنوان حامی بزرگ پیامبر اکرم(ص)، با حفظ موقعیت پیش از اسلام خود، در شکل گیری و استمرار جامعه اسلامی نقش مهمی داشت. با وجود عدم بروز رفتار ایمانی، عملکرد او از سوی پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) تأیید شده و آنها صراحتاً به ایمان ابوطالب پرداخته اند. از این رو مسئله اصلی مقاله این است که آیا عصری سازی سیره ابوطالب می تواند الگو و معیاری برای مؤمنان امروزی ارائه کند؟ این نوشتار با بررسی تاریخی گزارش های مربوط به زندگی ابوطالب در حمایت از پیامبر(ص) و بر اساس تأییدات ائمه از رفتارهای ابوطالب نشان داده است که با ملاک و معیار فرا زمانی و فرا مکانیِ «عصری سازی سیره» می توان از سیره ابوطالب متناسب با نیازهای روز، الگوسازی کرد.
بررسی تطبیقی دیدگاه قرآن با نظریات راجرز، مازلو و ویکتور فرانکل درباره تقویت اراده
حوزه های تخصصی:
در دنیای امروزی اراده یکی از عوامل کارایی در ابعاد مختلف زندگی است که مواجهه با چالش های ذهنی را زیاد کرده و باعث رشد و پیشرفت زندگی شخصی و کاری می شود. این موضوع یکی از موضوعات اساسی روان شناسی انسان گرا محسوب می شود که از آن برای تقویت خودآگاهی انسان استفاده می شود. از سوی دیگر مطالعه آیات قرآن نشان می دهد که شمار زیادی از آیات به اراده و راه های تقویت آن ارتباط دارند. در پژوهش حاضر سعی شده است که با روش تحلیلی - توصیفی و با مراجعه به آیات قرآن و نظریه روان شناسان مکتب انسان گرا راهکارهای لازم در امر تقویت اراده افراد بیان شود. از دیدگاه قرآن انسان اشرف مخلوقات خداست و با توانمندی های بی نهایت به سوی خداوند در حال حرکت است، استعدادهای انسانی فقط در مسیر تقرب الهی شکوفا می شوند لذا ازنظر قرآن عواملی چون تقوای الهی، جهاد، روزه، نماز، صبر، تزکیه نفس و... موجب تقویت اراده و حرکت انسان می شوند. حال اینکه در نظر راجرز محور اصلی برای پیشرفت و تقویت اراده خود فرد است، او و مازلو بر این باورند که سرشت آدمی نیک است به گونه ای که بدون راهنمایی دیگران می توانند رشد و ترقی کنند و اراده قوی داشته باشند. بر اساس نظریه ویکتورفرانکل عاملی که در تقویت اراده افراد بسیار نقش دارد، فناپذیر بودن آن هاست، باتوجه به این که فرد پایان مطلق دارد باید از تمام لحظه های زندگی اش نهایت بهره را ببرد و برای رسیدن به اهدافش تلاش کند.
«انسان» خاستگاه معرفتی مدارای عرفانی با تأکید بر اندیشه های امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
متین سال بیست و سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۰
55 - 75
حوزه های تخصصی:
امروزه مدارا علاوه بر یک الگوی اخلاقی، از مسائل مهم اجتماعی و سیاسی است. بسیاری از فیلسوفان در کنار تاکید بر مناسبات فردی بهضرورت مدارای اجتماعی تأکیددارند. توصیه به این نوع از مدارا مولود کثرتگرایی مبتنی بر دیدگاه هایی چند در معرفتشناختی است. تمایز معرفتشناسی کانت میان نومن و فنومن از آن جمله است ،نظریه ای که توسط جان هیک تعمیم ودر کنار مفاهیم و مبانی دیگر در حالی که آن را منتسب به عارفان مسلمان می دانست، به عرصه معرفت دینی و مسئله نجات کشاند تا درنهایت دلیلی برای توصیه به مدارای اجتماعی-سیاسی باشد. پژوهش پیش رو می کوشد پس از نقل و نقد نظریه و انتساب هیک ، مبنایی جایگزین برای کثرتگرایی معرفی کند. بر اساس این مدل پیشنهادی برگرفته از عرفان با تأکید بر نظرات امام خمینی «انسان» بهعنوان برترین مظهر ، خاستگاه«مدارا» است و مدارا نه محصول کثرتگرایی بلکه مولود انسانشناسی متعالی است. برآیند این مدل تمایز میان عقاید و باورها از یکسو و صاحبان آن از سوی دیگر است و میتوان در همان حال که شخص را نسبت به باورها و رویه ها منتقد باقی گذارد، در برابر دارندگان یا عاملان آن روادار نگاه داشت و به نتایج غیرمنطقی کثرتگرایان و یا تعصب خام انحصارگرایان نیز تن نداد.
ضرورت مرگ و غایت آن از دیدگاه صدرالمتألهین شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حکمت اسراء بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷
59 - 84
حوزه های تخصصی:
چرا مرگ از امور ضروری این عالم است؟ برای وصول به چه غایتی و بر مبنای کدامین حکمت، مرگ رخ می دهد؟ و برای چه مرگ در نظام تکوین تعریف شده است؟ ملاصدرا ضرورت مرگ طبیعی را از منظر علت غائی ذاتی مرگ مورد مداقّه قرار داده است. بدین معنا که با تحول و تکامل نفس از حیات مادی به سوی عالم آخرت، مرگ بدن امری ضروری است به ضرورت عرضی لاحق. پس غایت ذاتی مرگ تکامل نفس است که از توابع و عوارض لاحق آن ترک بدن از سوی نفس و مرگ بدن است. در صورت مرگ بدن و ارتحال نفوس، بالضروره عوارض دیگری نیز بر آن مترتب می شود، همچون امکان پیدایش دیگر انسان ها یا عدم شقاوت اهل تقوا و غیر آن که برخی به اشتباه آن ها را غایت ذاتی مرگ تلقی کرده اند. بدین ترتیب سبب فاعلی قریب مرگ، نفس و تحول و تکامل آن است. اسباب فاعلی بعید مرگ، ملک الموت و دیگر علل حقیقی تأثیرگذار در مرگ است. توقف قوای نامیه و غاذیه که در علوم طبیعی از آن ها بحث می شود، از نظر ملاصدرا علل معدّه مرگ و از دلایلی ضعیف و اقناعی هستند و خود آن ها با علت غایی ذاتی توجیه پذیر می باشند.
منافع اخلاقی اطاعت و عواقب سرپیچی از قانون الهی تحریم ربا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش دینی دوره ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲
223-248
حوزه های تخصصی:
ترویج ارزشهای اخلاقی و تزکیه نفوس هدف از بعثت رسول اکرم(ص) است. برای حرکت در این مسیر نورانی احتیاج به کسب معرفت نسبت به فضایل و مکارم همچنین رذایل اخلاقی و سپس درونی سازی در جهت عمل به آنها است. ویژگی منحصر به فردی که اسلام دارد، عدم ابطال پذیری قواعدی همچون قانون الهی تحریم رباست. لذا هدف از این مقاله تلاشی در حد توانایی جهت شناخت منافع اخلاقی منتج از اطاعت و عواقب ناشی از سرپیچی از این قانون الهی است. چنین تلاشی نیازمند جمع آوری اطلاعات از منابع موثق بود. که از روش کیفی و راهبرد گراندد تئوری و با استفاده از نرم افزار مکس کیو دا نسخه 2018 انجام و تا مرحله اشباع پاسخها ادامه یافت. از این فرآیند تعداد 184 کد باز استخراج و در 20 مقوله دسته بندی شد. و در نهایت 8 کد دوگانه کلیدی بشرح؛ عدالت در مقابل ظلم، رباخواری در مقابل قرض الحسنه، ایمان در مقابل کفر، ارباء صدقات در مقابل امحاق ربا، کسب مال حلال در مقابل اکل مال به باطل، ثبات و تعادل در مقابل بی ثباتی و عدم تعادل، خدامحوری در مقابل سودمحوری و تباهی جامعه ربوی در مقابل احیاء جامعه غیر ربوی، استخراج و مدل مفهومی آن ارائه شد.
آسیب شناسی دنیازدگی مدیران و شاخصه های آن در حوزه اقتصاد، در اندیشه و سیره امام علی (ع) با محوریت نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شرایط و مقتضیات سیاسی - اجتماعی هر عصری ایجاب می نماید تا اندیشمندان جامعه، در صدد پاسخگویی به مسائل و مشکلات زمانه خود برآیند. شرایط عصر حکومت علوی، اقتضا نمود تا امام (ع) اندیشه های مدیریتی را به حسب نیاز جامعه، تبیین نماید. آن حضرت در سخت ترین شرایط سیاسی عصر خود، به درمان یکی از مهم ترین بحران های حکومتی یعنی دنیازدگی مدیران، توجه خاصّی نمود؛ چرا که در آموزه های دینی، دنیازدگی سرمنشأ هر انحراف و کلید هر گناهی است. فهم اندیشه های علوی، چارچوبی نظری و کاربردی ارائه می دهد که به کمک آن می توان جامعه بحران زده را خواه در زمینه سیاست، اقتصاد، اجتماع، تربیت و اخلاق نجات داد. روش مطالعه در این پژوهش، توصیفی - تحلیلی بر اساس رویکرد کتابخانه ای بوده است. در این پژوهش، تنها متغیّر تأثیرگذار بر تمام حوزه های مختلف جامعه یعنی؛ دنیازدگی مدیران و شاخصه های اصلی آن در حوزه اقتصاد از جمله؛ تجمّل گرائی، رشوه خواری و اختلاس از منظر نهج البلاغه و با استفاده از یک الگو و مدل اندیشه سیاسی، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس بررسی های انجام شده، می توان به این نتیجه رسید که دنیازدگی مدیران، از یک سو مؤلفه های رشد و توسعه اقتصادی و رفاه عمومی را در معرض خطر قرار می دهد و از سوی دیگر بستر لازم برای رشد معنوی و سعادت ابدی انسان را نیز، دچار مشکل می کند.
معرفی نرم افزار دانشنامه تفسیر طبری؛ اثر ماندگار ابوجعفر محمد بن جریر طبری
حوزه های تخصصی:
تفسیر جامع البیان عن تأویل آی القرآن، اثر ابوجعفر محمد بن جریر طبری (224-310ق)، نخستین و معروف ترین تفسیر روایی اهل سنّت به شمار می رود. با توجه به جایگاه و اهمیت این تفسیر، پژوهش فناورانه آن ضرورت می داشت. از آنجا که پژوهش به شیوه فرهنگ موضوعی، تخصصی، زمانبر و پُرهزینه است، هیئت علمی گروه قرآن برآن شد که پژوهش جامع البیان را به روش دانشنامه ای در دستور کار قرار دهد. در واقع، دانشنامه تفسیر طبری به لحاظ ساختار نرم افزاری و اهمیت محتوایی، برنامه ای است که به منزله «واحِد کَألف» (یکی به ارزش هزار) است. این برنامه، در میان مراکز علمی و دانشگاهی اهل سنّت می تواند بازتاب گسترده ای داشته باشد. ازین رو، تلاش شد رابط کاربری برنامه: سه زبانه (فارسی، عربی و انگلیسی) باشد. امید است که مقبول طبع اساتید تفسیر و علوم قرآن و طلاب و دانشجویان این رشته قرار گیرد.
بررسی و نقد ادله فقهی اعتبار ارزش پولی زمان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های فقهی دوره هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱
125 - 149
حوزه های تخصصی:
از مهم ترین مباحث مطرح در علم اقتصاد و مدیریت مالی، ارزش پولی زمان است که پذیرش یا رد آن، در تحلیل سایر مسائل مرتبط با بازارهای مالی، به ویژه بازارهای پولی، تأثیر بسزایی دارد. برخی محققان اقتصاد اسلامی و نظریه پردازان حوزه بازارهای مالی اسلامی، با ارائه دلایلی فقهی، ارزش پولی زمان را پذیرفته اند و آن را از منظر فقه بدون اشکال پنداشته اند. از جمله مهم ترین ادله ایشان عبارت است از: قاعده للاجل قسط من الثمن، جواز زیادی قیمت نسیه نسبت به قیمت نقد و همچنین جواز تعجیل یا تنزیل دین مؤجل با کاستن از مقدار آن. در این مقاله که با روش توصیفی - تحلیلی و با استناد به منابع فقهی و اقتصادی به نگارش درآمده است، به بررسی و نقد این ادله پرداخته ایم و نشان می دهیم که اولاً بر این نظریه از حیث تصوری اشکال های متعدد فقهی وارد است و ثانیاً از حیث تصدیقی نیز ادله موافقان، از اثبات اعتبار فقهی ارزش پولی زمان ناتوان خواهد بود.
بررسی جایگاه سیستم عامل ویندوز در میان سیستم عامل های رایج
حوزه های تخصصی:
در عصر حاضر، ظهور ابزارهای متنوع دیجیتال و پیشرفت های عظیم و شگرف در حوزه فناوری، تمامی ابعاد زندگی بشر را بیشتر از گذشته به خود وابسته کرده است و وسایلی از قبیل: کامپیوترهای شخصی، تلفن های همراه، تلویزیون های هوشمند و کنسول های بازی، به عنوان رایج ترین مظاهر فناوری های نوین، جایگاه قدرتمندی در زندگی فردی و اجتماعی انسان پیدا کرده اند و نفوذ کاربردهای آنها، به پدیده ای جهانی تبدیل شده است؛ اما آن چیزی که نقش بسیاری در گسترش و محبوبیت ابزارهای دیجیتال نوظهور و موفقیت شان در ادامه مسیر تکامل داشته، سیستم عامل به کارگرفته شده در آنها به عنوان مغز نرم افزاری و رابط کاربری بین کاربر و منابع سخت افزاری سیستم می باشد. در این مقاله، با توجه به گستردگی فراوان سیستم عامل های به کاررفته در ابزارهای دیجیتالی گوناگون، ابتدا به معرفی و ترسیم جایگاه انواع سیستم عامل های رایج در کامپیوترها و تلفن های همراه پرداخته شده است و در ادامه، به علت فراوانی و کارکرد خاص و ویژه استفاده از کامپیوترهای شخصی در میان کاربران، به صورت تفصیلی، به روند توسعه و بیان تاریخچه سیستم عامل ویندوز و سیر تکامل قابلیت های آن از ابتدا تاکنون پرداخته شده است.
آسیب شناسی تبیین گزاره های دینی حوزه زنان از منظر عقل منطقی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه نوین دینی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۷
۴۲-۲۳
حوزه های تخصصی:
اسلام کامل ترین پیام الهی است که هویت ارزشمند زنان را معرفی و جایگاه انسانی آنان را اعتلا بخشید. اما تعصب های جاهلی و فقر معرفتی سبب تحریف معنا و تفسیر نادرست گزاره های دینی و آسیب جدی به فهم حقایق دینی در حوزه ی زنان و انطباق آن با مقتضات زمان گردید. از این رو مساله این تحقیق شناسایی آسیب های تبیین گزاره های دینی حوزه ی زنان از منظر عقل می باشد؛ که با رویکرد عقلانی و با استفاده صحیح از داده های منطقی در مواجه با احادیث، موجب تبیین درست گزاره های دینی و رد روایات جعلی و تفاسیر نادرست می گردد. یافته های تحقیق حاضر حاکی از لزوم کاربست منطق و روش های عقلانی در تبیین و فهم درست گزاره های دینی است که در این پژوهش به روش تحقیق اسنادی تحلیلی انجام شده و با رویکرد مستقیم به مساله، آن را واکاوی نموده و به تحلیل عقلانی و منطقی آن پرداخته است.
علوم انسانی اسلامی از منظر علامه مصباح یزدی و عطاس (مطالعه تطبیقی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امکان و چگونگی علوم انسانی اسلامی، از جمله مسائل و موضوعاتی است که در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از محققان و متفکران مسلمان قرار گرفته است. یکی از راه هایی که می تواند به پیشرقت این حوزه مطالعاتی و حل مسائل آن کمک کند مطالعه تطبیقی آرا و نظریات شخصیت های برجسته و تأثیرگذار این عرصه است. به همین منظور مقاله حاضر تلاش دارد با روش توصیفی تحلیلی، برخی از مهم ترین مشابهت ها و تمایزات دیدگاه های علامه مصباح یزدی و سید محمد نقیب العطاس در این زمینه را به اجمال بررسی نماید. از جمله مشابهت ها می توان به مواردی هم چون: امکان و لزوم تدوین علوم انسانی اسلامی، ابتنای علوم انسانی اسلامی بر مبانی خاص خود، نفی حصر روش شناختی تجربی، نقد سکولاریزم به عنوان یکی از مبانی مهم و اساسی علوم انسانی غربی و ... اشاره کرد. در مورد تقاوت ها نیز مواردی هم چون: تعریف علم، دین و علم دینی، معیار صدق و کذب گزاره ها، جایگاه شهود در ابزارها و منابع شناخت، هستی شناسی و تأثیر آن در علوم انسانی اسلامی و ... قابل ذکر و اشاره است.
کامل الزیارات نقطه عطفی در مزارنویسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مزارات، دسته ای از تألیفات روایی هستند که احادیثی با موضوعات مربوط به زیارت، از جمله آداب و فضیلت و ثواب زیارت قبور پیامبر و خاندانش را در خود جای داده اند. سابقه نگارش چنین آثار روایی که به شیعیان اختصاص دارد، به قرن دوم باز می گردد و یکی از نخستین آثار یاد شده در فهارس، «مزار امیرالمؤمنین» از معاویه بن عمار دهنی (م175ق) می باشد. بعد از وی و تا زمان ابن قولویه نیز چیزی حدود 27 اثر دیگر در کتب فهارس نام برده شده که متأسفانه هیچ کدام به دست ما نرسیده است. کتاب کامل الزیارات تألیف ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه قمی (متوفی367 قمری) معروف به «ابن قولویه» قدیمی ترین اثری است که از گونه نگارشی خود (مزار نویسی) به دست ما رسیده است. این پژوهش به اثرپذیری و اثرگذاری کامل الزیارات نسبت به آثار قبل و بعد از خود اختصاص یافته است تا پاسخگوی این مسئله باشد که کامل الزیارات کتابی اثرگذار و منبع اصلی بسیاری از تألیفاتی بوده است که به روایات مزار پرداخته اند.
تأثیر مکتب حدیثی کوفه در میراث روایی اشعریان قم تا قرن چهارم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱
259 - 241
حوزه های تخصصی:
مکتب حدیثی کوفه به مثابه نخستین و معتبرترین مکتب حدیثی امامیه، در تکوین مکاتب حدیثی بعدی امامیه نقش بنیادین داشته است. در اواخر قرن اول هجری، کوچ یکی از طوایف شیعی کوفه به نام اشعریان به قم موجبات پیدایش مکتبی حدیثی در این شهر را فراهم کرد. پیوستگی های اشعریان مهاجر، به مکتب حدیثی کوفه در قرون سوم و چهارم شالوده مکتبی حدیثی پویا و تأثیرگذار را در قم شکل داد. این پیوستگی در قالب رحله های علمی و تبادل حدیث و آثار حدیثی امامیه، عموماً از محدثان کوفی به محدثان اشعری انتقال یافت. مکتب قم در قرون سوم و چهارم به واسطه این ارتباط وثیق با مکتب کوفه به مثابه عمده ترین حوزه علمی امامیه شناخته می شد؛ به گونه ای که توانست با اعتبار خود، سهم مهمی در احادیث مجامیع اصلی امامیه داشته باشد. این سهم غالباً به شکل نگارش آثار حدیثی در این دوره پدیدار شد که مبنای نگارش مجامیع حدیثی امامیه به ویژه کافی و من لایحضره الفقیه در نسل های متأخر این مکتب شد.
نقد دوگانه انگاری خلقت و تکامل بر اساس قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
اندیشه نوین دینی سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۴
۱۹۳-۲۱۲
حوزه های تخصصی:
در کلام جدید، «نظریه خلقت» با «نظریه تکامل» مقابل انگاشته می شود؛ زیرا در نظریه تکامل مراحل پیدایش حیات به صورت طبیعی تبیین می شود و خالق آگاه در آن نقشی ندارد؛ در مقابل خلقت گرایان به عاملیت و فاعلیت خالق آگاه اصرار دارند. در این میان برخی دانشمندان خداباور نظریه طراحی هوشمند را ارائه دادند تا در میان عوامل طبیعی جایی برای عوامل ماورائی بگشایند. اکنون مسئله این است که آیا قرآن نیز خلقت موجودات را معارض ایجاد طبیعی و تحولی آن ها می داند؟ این پژوهش بر اساس تحلیل درون بافتی واژه خلق روشن می سازد که خلقت قرآنی به پیدایش موجودات با سامان یافتن اجزاء یک ارگان به صورت زمان بر و مرحله مند و با دخالت عوامل طبیعی، اشاره دارد؛ یعنی تمام مراحل تکون ارگان متکی به امر و اراده خداوند است. در واقع منظر خلق در قرآن وصف پیدایش از نمای طبیعی و تکاملی است، اما منظر امر یا ملکوت به نمای باطنی پدیده ها و نقش خالق اختصاص دارد. این تبیین به نتیجه عدم دوگانگی خلقت و تکامل می رسد. البته قرآن نظریه طراحی هوشمند را رد می کند، زیرا اثر امر خداوند را در عرض سایر علت ها می داند.
راه های بینشی مقابله با هوای نفس؛ از دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مقابله با هوای نفس، از وظایف ضروری هر فرد برای رشد اخلاقی است. راه کارهای گرایشی و کنشی برای مهار هوای نفس مؤثر است. اما اینکه راه های بینشی چه تأثیری در مقابله با تمایلات نفسانی داشته و چه مصادیقی دارد، سؤالی است که این مقاله در صدد پاسخ به آن است. بنابراین، تبیین راه های بینشی مقابله با هوای نفس از دیدگاه علامه مصباح یزدی(ره)، هدف این مقاله است که به روش توصیفی تحلیلی و با گردآوری، تنظیم و تحلیل آثار اخلاقی علامه مصباح یزدی(ره)، به نگارش درآمده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که اولین گام در مقابله با هوای نفس، غفلت زدایی است که با کمک راه های بینشی حاصل می گردد. منظور از راه های بینشی، صرفاً افزودن بینش های جدید نیست، بلکه تأکید عمده بر یادآوری و مرور بینش های صحیح در ذهن می باشد، به گونه ای که حضوری تأثیرگذار داشته باشند. بینش افزایی و یادآوری بینش ها، عمدتاً از راه تفکر و ذکر حاصل می شوند.