درخت حوزه‌های تخصصی

هدف پژوهش: نظر بر این که قرآن های دوره ایلخانی در مراکز هنری مختلف تهیه شده اند، هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های تذهیب در مراکز هنری این دوره و مصداق یابی الگوها و عناصر مشابه یا نوآورانه در نسخ است. روش تحقیق: روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و تطبیقی است. در این پژوهش قرآن های تذهیب شده در دوره ایلخانی در سه مرکز هنری آن زمان؛ بغداد، موصل و همدان؛ تبریز و مراغه؛ و نسخ محلی شیراز مورد مطالعه قرار گرفتند. چهار فاکتور نقوش تزئینی (پس زمینه خوشنویسی ها)، قالب سرسوره، ترنج ها (متصل و منفصل) و علامات درون متنی و مصداق یابی با هم تطبیق داده شدند. یافته ها: برخی عناصر مکتب سلجوقی مانند هشت وجهی ها، ترنج های کنار صفحات، استفاده از دوایر برای به دست آوردن قالب های تزئینی در دوره ایلخانی هم کاربرد داشته است. گره سازی یا نقش در هم تنیده، در آخرین آثار سلجوقی پدید آمده و تبدیل به عنصر پرکاربرد در دوره ایلخانی شده است. بر اساس کاربرد عناصر و قالب های هندسی و غیرهندسی، تذهیب قرآن های ایلخانی در سه گروه  عمده با وجود این که در یک دوره تهیه شده اند گونه های متفاوتی به عنوان وجه ممیزه نشان می دهند. نتیجه گیری: کاربرد گره های هندسی هشت، شانزده و دوازده پر تا پایان دوره ایلخانی در نسخ بغداد رو به کاهش رفته و محدود شدند. عناصر جدید پدید آمده در قرآن های تبریز و مراغه به صورت نقوش گیاهی، صفحه مستقل برای شمسه، تاج بالای کتیبه، ارزش رنگی لاجوردی و طلایی در اوایل قرن هشتم کم کم جایگزین الگوهای پیشین شده و در میان مُذهّبان رواج یافته است.

هدف: بررسی سیاست، روش ها و تحول تیول داری در مازندران در دوره قاجار و نتایج آن. روش/ رویکرد پژوهش: با روش تاریخی و با شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع کتابخانه ای نوشته شده است. یافته ها و نتیجه گیری: دولت قاجار بر بنیاد الزامات سیاست خارجی و داخلی ولایت، در نیمه اول سده ۱۳ه.ق سیاست خالصه سازی اراضی مازندران را مد نظر داشت تا با واگذاری اراضی خالصه ها در قالب تیول به افراد، افزون بر نیروی نظامی ولایتی و نظایر آن،اهدافی چون تأمین امنیت در سرحدات شمالی کشور و نیز در داخل مازندران را به عنوان منطقه ای ویژه در شمال ایران محقق کند اما در نیمه دوم این قرن، به سبب کاهش توان دولت در اعمال نظارت بر تیول ها، اقتصاد روستایی در مازندران دچار آسیب شد. دولت برای رفع مشکلات مالی خود، سیاست اعاده و فروش خالصجات را درپیش گرفته بود و آن را در ابتدای کار به صاحبان تیول واگذار کرد که این امر در گسترش مالکیت خصوصی بسیار مؤثر بود اما خرابی اراضی خالصه هم چنان ادامه داشت تا زمان قانون برگشت تیول که می بایست اغلب قرای خالصه مازندران به ضبط دولت درآید. این مسئله به موقعیت خالصه و صاحبان تیول و عملکرد وزارت مالیه برمی گشت که در مازندان با پیامدهایی چون غصب اراضی خالصه با فرمان های جعلی و با تأخیر و درست اجرا نشدن قانون برگشت تیولات مواجه شد. بنابراین نبود نظارت و امنیت در این نوع از سیاست بهره برداری از زمین های زراعی سبب شد تا تأثیر مخربی در رشد اقتصاد روستایی بگذارد. یکی از مهم ترین نتایج این روند، گسترش مالکیت خصوصی و تغییر شرایط اجتماعی کشاورزان در مازندران قرن چهاردهم قمری بود.

هدف: بررسی نقش سرمایه گذاری سازمان های آرشیوی در سرمایه اجتماعی بر عملکرد آرشیویست ها و تعهد به کیفیت خدمات آرشیوی. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی، ازنظر روش توصیفی از نوع همبستگی است که ازطریق پیمایش انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش آرشیویست های شاغل در آرشیوهای شهر تهران است. حجم نمونه 134 نفر از آرشیویست های آرشیوهای شهر تهران است. داده ها با استفاده از تکنیک های آماری مناسب و نرم افزار SPSS و PLS تجزیه وتحلیل شده است. داده ها ازطریق پرسش نامه استاندارد الینگر (2013) جمع آوری شده است. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این پژوهش حاکی از تأیید تأثیر معنادار سرمایه گذاری سازمانی در سرمایه اجتماعی بر تعهد به سازمان آرشیو، تأثیر معنادار تعهد به کیفیت خدمات بر عملکرد شغلی آرشیویست ها، و تأثیر معنادار رفتار شهروندی سازمانی بر عملکرد شغلی آرشیویست ها است. سرمایه گذاری در سرمایه اجتماعی در سازمان آرشیوی براساس یافته های این مطالعه، بهبود و ارتقاء عملکرد و بهره وری سازمان را به دنبال خواهد داشت. تقویت رفتار شهروندی سازمانی باعث افزایش کفیت عملکرد شغلی می شود.

یکی از معیارهای سنجش میزان پیشرفت در هر جامعه، نشر کتاب است. میزان نشر کتاب، معمولاً محک مناسبی برای نشان دادن رشد و توسعه علمی، فرهنگی، اقتصادی و ... یک جامعه است. نگاهی به وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری نشان می دهد که همواره در افت و خیزهای فراوان بوده و کمتر روی آرامش به خود دیده است. هدف: در این پژوهش، دسترسی به اطلاعاتی درباره وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری و سیر تحول آن در سال های بعد از انقلاب اسلامی مهم ترین هدف است. استخراج و به دست آوردن آمار کتب منتشرشده به زبان ترکی آذری در 40 سال اخیر، به نتایج قابل توجهی منتج شده است. به طور کلی در این پژوهش پرسش اصلی مطرح شده عبارت است از این که وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری در سال های مورد پژوهش از نظر شمارگان، سال نشر و موضوع چگونه است؟ روش: پژوهش حاضر از نقطه نظر هدف بنیادی و از نظر روش انجام، روش استنادی و کتاب سنجی با استفاده از آمار توصیفی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، تعداد 4690 عنوان کتاب به زبان ترکی آذری که در فاصله سال های 1358 تا 1397 در کل کشور چاپ و منتشر شده اند، است. مشخصات این کتاب ها با مراجعه به بانک های اطلاعاتی معتبر مانند خانه کتاب و کتاب شناسی ملی ایران به دست آمده است. در کنار آن ها، برای دستیابی به مشخصات همه کتاب های منتشر شده به زبان ترکی آذری، به کتاب شناسی های معتبر که توسط کتاب شناسان بنام در طی سالیان گذشته تهیه و تدوین شده اند، مراجعه گردیده است. با توجه به ماهیت موضوع پژوهش برای بررسی وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری بین سال های 1358- 1397 از روش استنادی و کتاب سنجی با استفاده از آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشترین کتاب منتشرشده به زبان ترکی آذری به سال 1397، به تعداد 374 عنوان مربوط می شود و کمترین آن به تعداد 8 عنوان در سال 1371 است. از مجموع کتاب های مذکور تعداد 3377 عنوان تألیفی است. ناشران شهر تبریز با انتشار 1707 عنوان کتاب به زبان ترکی آذری در رتبه اول قرار دارند. تعداد 3404 عنوان چاپ اول هستند. تعداد کتاب های تک زبانه (ترکی آذری) 4356 عنوان بوده و تنها 334 عنوان کتاب به دو یا چند زبان منتشر شده است. بیشتر کتاب های منتشر شده به زبان ترکی آذری مربوط به موضوع ادبیات است. شیب تند نزولی متوسط شمارگان کتاب، تعداد آن را به عدد سه رقمی رسانده است که کمترین تعداد متوسط شمارگان به سال 1397 مربوط می شود که به تعداد 665 نسخ است. در همه سال های مورد پژوهش، متوسط قیمت کتاب رو به افزایش بوده است. آمار موجود نشان می دهد که در سال های مورد پژوهش، به طور متوسط سالانه تعداد کمتر از 120 عنوان کتاب به زبان ترکی آذری منتشر شده است. اصالت/ ارزش: بررسی منابع و پژوهش های مختلف نشان داد که تاکنون پژوهشی در ارتباط با موضوع مورد پژوهش انجام نیافته است. یافته های این پژوهش می تواند در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری های آتی در زمینه انتشار کتاب به زبان ترکی آذری مفید باشد.

هدف: ارائه الگوی اطلاع رسانی و اطلاع دهی برای آشنایی جامعه ایران با مخاطرات طبیعی مانند زلزله. روش: پرسش نامه محقق ساخته بین ۱۸۴ نفر از مدیران ارشد جمعیت هلال احمر ایران، که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، توزیع شد. شاخص های این پرسش نامه از ۱۱۴ منبع منتشرشده بین سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ به دست آمده و با استفاده از روش فراترکیبی و تأیید خبرگان تدوین شده است. ۱۳۸ پرسش نامه تکمیل و دریافت شده است. روش آماری مبتنی بر مدل سازی و تحلیل مسیر براساس معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی.ال.اس. بود. در مدل از شاخص میانگین واریانس استخراج شده یا روایی هم گرا استفاده شده است. در این پژوهش برای ازبین بردن خطاهای اندازه گیری از روش پایایی ترکیبی استفاده شده است. یافته ها: فرایند اطلاع رسانی در سه بخش (اطلاع رسانان، ابزار و رسانه ها، محتوای پیام اطلاع دهی) بررسی شده است. معیارهای اطلاع رسانان شامل سازمان های مدیریت در سطح کشور، سازمان های مدیریت در سطح محلی، جامعه مدنی و بخش خصوصی است. معیارهای ابزار و رسانه ها شامل انتشارات، عملکرد هنری، بازی ها و مسابقات، مواد صوتی و تصویری، منابع وب، رسانه های اجتماعی، سامانه های اطلاعات جغرافیایی و برنامه کتاب درسی است. معیارهای محتوای پیام اطلاع دهی شامل فردی و خانوادگی، سازمان های حاکمیت ملی و محلی با بررسی جامع مخاطره زلزله در سه موقعیت پیش از بحران، حین بحران و پس از بحران، براساس تحلیل عاملی اکتشافی بررسی شده است و درنهایت ۳۴ شاخص در بخش اطلاع رسانان، ۴۱ شاخص در بخش ابزار و رسانه ها و ۵۶ شاخص در بخش محتوای پیام اطلاع دهی تأیید شد. نتیجه گیری: در بخش اطلاع رسانان نهاد ریاست جمهوری، وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان شهرداری ها و دهیاری ها، سازمان صداوسیما، جمعیت هلال احمر، فرمانداری، نمایندگان مردم در مجلس، اعضای شورای شهر و شهرداری، رؤسای ادارات محلی، معتمدان محلی، سازمان های مردم نهاد، شورایاران در تمام موقعیت های بحران تأیید قرار گرفته اند، در بخش ابزار و رسانه ها، هوش مصنوعی و فضای ابری، پیام رسان ها) تلگرام، واتساپ،...)، نرم افزارهای کاربردی (اپلیکیشن ها)، سیستم های اطلاعاتی زلزله نگاری، سامانه های اطلاعات جغرافیایی(جی.آی.اس.)، نقشه ها و تصاویر ماهواره ای، سیستم های هشدار در هر سه موقعیت بحران تأیید شده اند. در محتوای پیام اطلاع دهی زلزله در معیار فردی و خانوادگی (تهیه کیف اضطراری ۰/۷۴۶ در پیش ازبحران، تعامل با سایر افراد محل سکونت ۰/۹۱۵ در حین بحران، مهارت های زندگی و حل مسئله ۰/۹۱۰ پس از بحران) تأیید شده اند و در معیار سازمان های مدیریت ملی و محلی (بررسی مشاغل و معیشت جامعه ۰/۶۵۵ در پیش از بحران، سازمان دهی سازمان های مردم نهاد ۷۲۱/ ۰در حین بحران و ارزیابی هشدار اولیه ۰/۷۴۳ پس از بحران) تأیید شده اند.  

هدف: بحث درباره اهمیت طرح های تاریخ شفاهی انجام شده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای اطمینان از درک عمیق تر از تاریخ کتابداری و اطلاع رسانی در ایران است. تحلیل روایات نشان می دهد که روحیه کتابداران حرفه ای پیشکسوت ایران تا چه اندازه در خدمت توسعه کتابداری نوین در کشور خود بوده است. روش: داده هایی که استنباط ها برمبنای آن ها صورت گرفته است، از تحلیل دقیق محتوای مصاحبه هایی استخراج شده است که در فرایند چهار طرح تاریخ شفاهی تولید شده است. یافته ها: چالش های پیش ِروی کتابداران حرفه ای اولیه ایران در فرایند استقرار، گسترش و شکوفایی کتابداری مدرن در ایران و گذار از کتابداری سنتی به مدرن بسیار زیاد بود. ویژگی های شخصیتی مانند نظم کاری و برنامه ریزی، و اشتیاق به کسب مهارت از همکاران آمریکایی به عنوان مشاور در غلبه بر چالش ها مؤثر بود. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که چگونه تاریخ شفاهی می تواند جنبه های کمتر دیده شده تاریخ معاصر را روشن کند. طرح های تاریخ شفاهی باید در آموزش کتابداری و اطلاع رسانی تدریس شود تا دانشجویان بتوانند بینش عمیق تری از حرفه خود به دست آورند. مستندسازی تاریخ شفاهی کتابخانه های عمومی، مدرسه، دانشگاه و تخصصی برای ارتقای جایگاه اجتماعی این حرفه حائز اهمیت است. همچنین گزارش فعالیت های سازمان های مردم نهاد به منظور تقویت روحیه کار داوطلبانه در حوزه های کتاب، کتابداری و کتابخوانی در دستور کار علاقه مندان به تاریخ کتابداری و متولیان این حوزه قرار گیرد و فرهنگ مشارکت جمعی را تقویت کند.

سازمان ها روزانه حجم زیادی از داد ه های متفاوت و ارزشمند را تولید می کنند. شناسایی مخاطره های استفاده و پردازش کلان داده های سازمانی و یافتن راهکارهایی جهت مدیریت و کاهش این مخاطرات، راه را برای موفقیت سازمان ها و دست یافتن به مزیت رقابتی باز می کند. از سوی دیگر، در سازمان ها به دلیل پویایی محیط کسب وکار، عوامل اثرگذار بر کاهش مخاطرات بر روی یکدیگر تاثیرگذار هستند و تغییر در وضعیت یک عامل به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عوامل دیگر تأثیرگذار خواهد بود. هدف از تحقیق پیش رو علاوه بر شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش مخاطره های ناشی از استفاده کلان داده های سازمانی، تحلیل ارتباط بین عوامل و در نهایت اولویت بندی عوامل با در نظرگرفتن رابطه بین آنها است. به همین منظور، با بررسی مرور ادبیات موضوعی و نظرات خبرگان، چارچوبی متشکل از چهار حوزه تأثیرگذار و 44 عامل مؤثر تشکیل گردید. باتوجه به ماهیت کیفی عوامل تأثیرگذار از مفاهیم فازی جهت مدل سازی و تحلیل استفاده شده است و به منظور مدل سازی روابط میان عوامل و تعیین تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرین عامل در سازمان ها از تکنیک دیمتل فازی استفاده شده است. مدل سازی های انجام شده در این مقاله بر اساس نظر خبرگان است و متعاقباً نتایج مدل سازی و محاسبات با نظرات خبرگان ارزیابی گردیده است. سازمان ها با استفاده از دستاوردهای این پژوهش و روش مدل سازی اشاره شده در این تحقیق می توانند مدل سازی متناسب با شرایط خود را انجام داده و نسبت به برنامه ریزی جهت کاهش هرچه بیشتر مخاطرات استفاده از کلان داده های سازمانی خود اقدام نمایند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، ترسیم نقشه علمی و تحلیل خوشه ای پژوهش های منتشر شده در حوزه پژوهش های کاربرد شبکه های اجتماعی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با استفاده از مدارک نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی استنادی وب آو ساینس است. روش شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا و با رویکرد توصیفی تحلیلی انجام شد. جامعه آماری، 307 اثر منتشر شده در حوزه شبکه های اجتماعی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است که در بازه زمانی 2016 تا 2020 در سایت وب آو ساینس نمایه شده اند. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی محقق ساخته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار اکسل و نرم افزارهای علم سنجی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد کلیدواژه رسانه های اجتماعی، کتابخانه های دانشگاهی، شبکه اجتماعی و تحلیل شبکه های اجتماعی بالاترین فراوانی را دارند. همچنین یافته ها نشان داد حوزه موضوعی شبکه های اجتماعی شامل ۹ خوشه است که اصلی ترین خوشه مربوط به خوشه دوم بوده که عمدتاً به رسانه های اجتماعی مربوط می شود و از ۱۲ کلیدواژه تشکیل شده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که شبکه های اجتماعی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در سال 2018 نقش و جایگاه ویژه ای داشته است. تعداد آثار این حوزه که در سال 2020 به مراتب کمتر از سال های قبل از خود بوده و تعداد آثار منتشر شده در این سال روند نزولی داشته است. با توجه به تحقیقات انجام شده در خصوص شبکه های اجتماعی و جنبه های مختلف آن پژوهش های متعددی صورت گرفته و همه ابعاد آن بررسی شده است. اما بررسی تحقیقات این حوزه با تأکید بر جنبه های مد نظر در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی صورت نگرفته بود و پژوهش حاضر می تواند پژوهشگران را با تحقیقات صورت گرفته آشنا ساخته و آنها را برای انجام پژوهش های کاربردی در راستای پر کردن خلأ های موجود راهنمایی کند.

مقدمه: هدف از این پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه های سواد دیداری برای تقویت سواد اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی است. روش شناسی: روش پژوهش ترکیبی از روش دلفی و پیمایشی است و نوع آن کاربردی است. رویکرد پژوهش نیز کمی است. جامعه آماری پژوهش ۹ نفر از اعضای هیئت علمی که متخصصان برتر آشنا با مبانی سواد اطلاعاتی و دیداری از دانشگاه ها و مؤسسات مختلف آموزش عالی بودند در پنل دلفی است. شاخص های عملکرد پیشنهادی نهایی از پنل دلفی استخراج شد. در مرحله محک زنی نیز از 30 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان بهره گرفته شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه به روش روایی صوری مورد بررسی قرار گرفت و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتیجه برابر با 73/0 بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های مهم مدل شاخص های عملکردی پیشنهادی سواد دیداری شامل این موارد می شود: مهارت شناخت دیداری، ارزش گذاری منابع دیداری، کاربرد منابع دیداری در بخش مرجع، ارزیابی ماهیت اطلاعات، شناسایی کلیدواژه های کاوش دیداری ها، کنترل اصطلاح های حوزه دیداری، تطبیق نتایج جست وجوی دیداری، فرمول بندی در راهبردهای کاوش اطلاعات دیداری، تعیین معیارهای مناسب ارزیابی تصویر، تشخیص خطاهای منابع دیداری، سازماندهی دیداری ها در پژوهش، تدوین فرایندهای جست وجو، ارزیابی و انتقال اطلاعات دیداری، بهره گیری از فناوری اطلاعات برای تولید تصویر مناسب، اصلاح و ویرایش تصاویر، تولید و ارائه گرافیک های مناسب، بازنمایی بهتر نگاره های دیداری، رعایت موارد امنیت و محرمانگی تصاویر، دسترسی آزاد به منابع دیداری، استفاده قانونی از دیداری ها، رعایت حقوق مؤلف در استفاده از تصویر، جلوگیری از سرقت علمی دیداری ها و رعایت استنادهای دقیق و کامل در بهره گیری از منابع دیداری. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که تمامی شاخص های عملکرد پیشنهادی از نظر متخصصان و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در بهبود فعالیت حرفه ای در دستیابی به منابع اطلاعاتی دیداری در کتابخانه ها نقش مؤثری دارد و می تواند به کاربران در بازیابی و استفاده بهتر از تصاویر و رسانه های دیداری یاری رساند. همچنین طراحی مدل و آزمون آن نشان داد که تمامی نتایج حاصل از هفت استاندارد سواد دیداری بر تقویت سواد اطلاعاتی تأثیر مثبت داشته است.

در این مقاله یک روش جدید برای برچسب گذاری تصاویر موجود در متون علمی فارسی معرفی می شود. در اسناد و مقالات علمی، تصاویر حاوی اطلاعلات مهمی هستند و در بسیاری از موارد به تنهایی با بررسی آن ها می توان به ایده اصلی و یا نتایج مهم مقاله علمی پی برد، بدون اینکه لازم باشد کل مقاله را مطالعه کرد. به خاطر رشد روزافزون داده های تصویری، بازیابی تصاویر از اسناد علمی توجه زیادی را به خود جلب کرده و به یک موضوع روبه رشد در ادبیات تبدیل شده است. اولین قدم در بازیابی تصاویر تخصیص برچسب های توصیف کننده به هر تصویر است. در اینجا برای استخراج برچسب تصویر از متن سندی که تصویر به آن تعلق دارد، استفاده شده است. زیرنویس و قسمتی از متن سند که در آن به تصویر مورد نظر اشاره شده است، در نظر گرفته می شود. عبارات اسمی در متنِ همراه تصویر با استفاده از پنج روش متفاوتِ فراوانی عبارات در سند، معکوس فراوانی سند، فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند، شباهت کسینوسی عبارات با زیرنویس، و ترکیب روش فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند و شباهت کسینوسی با زیرنویس رتبه بندی می شوند. در هر روش، برچسب های انتخابی برای تصویر، عبارات اسمی با رتبه بالاتر در آن روش است. روش های معرفی شده با استفاده از داده آزمایشی از پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) که منبع اصلی اسناد علمی فارسی است، ارزیابی می شوند. طبق نتایج به دست آمده در این تحقیق روش فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند بهترین روش برای برچسب زدن تصاویرموجود در اسناد علمی است.

هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت خدمات کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی و کشف دیدگاه روستاییان نسبت به نقش کتابخانه ها در کاهش محرومیت اجتماعی است. روش: پژوهش حاضر از نظرِ هدف کاربردی و از نظرِ گردآوری داده ها، توصیفی است که با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته انجام گرفت. پایایی پرسش نامه بر اساس مقدار آلفای کرونباخ برای پرسش نامه مذکور برابر با 79/0 محاسبه و روایی آن توسط متخصصان تأیید شد. جامعه آماری این پژوهش کاربران 18 کتابخانه روستایی دایر در سطح استان آذربایجان شرقی است و 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل تی تک نمونه ای تحلیل شدند. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده، انواع خدمات کتابخانه ای ارائه شده توسط کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. «دسترس پذیر کردن کتاب ها» نقشی است که بیشتر پاسخ دهندگان معتقدند کتابخانه های روستایی مربوطه آن ها آن را اجرا می کند. از سویی دیگر، بیشتر پاسخ دهندگان معتقد بودند که کتابخانه روستایی منطقه آن ها در خصوص «اشاعه و امانت منابع و خدمات اطلاعاتی به زبان محلی» و «دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی و منابع اینترنتی» نقش خود را ایفا نمی کند. در ارتباط با موانع استفاده کاربران روستایی از کتابخانه های روستایی، «عدم تناسب خدمات ارائه شده با نیاز روستاییان» به عنوان بزرگ ترین مانع استفاده از کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. از دیدگاه کاربران روستایی، تأثیر کتابخانه های روستایی بر مؤلفه های «احساس شهروندی» و «رضایت از زندگی» در حد متوسط است، در حالی که تأثیر کتابخانه های روستایی بر مؤلفه های «عدم احساس بیگانگی اجتماعی» و افزایش «تعامل اجتماعی» اندکی بیشتر از متوسط است. اصالت/ارزش: بررسی چگونگی ایفای نقش کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی در ارائه خدمات اطلاعاتی و شناسایی دیدگاه کاربران کتابخانه های روستایی به تأثیر کتابخانه ها در کاهش محرومیت اجتماعی نوآوری این پژوهش به شمار می رود.

هدف: کتابخانه ها به عنوان یکی از مهم ترین مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی، اجتماعی و فرهنگی نقش مؤثری را در توسعه اطلاعات، آگاهی و دانش بشری دارند که تحقق اهداف آن ها، نیازمند مدیران متخصص و باتجربه برای افزایش اثربخشی و کارایی کتابخانه ها است. اما تحقق اهداف کتابخانه ها بدون انتصاب مدیران توانمند برای مدیریت کارآمد آنها ممکن نخواهد بود. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی و معرفی مولفه های موثر بر انتصاب مدیران کتابخانه ها بر اساس تحقیقات پیشین در این زمینه است. روش/ رویکرد: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی و رویکرد اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعه و تحلیل محتوای 62 عنوان مقاله ، 7 عنوان کتاب و 1 عنوان پایان نامه منتشر شده در حوزه مدیریت کتابخانه ها است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش یادداشت برداری از منابع منتشر شده در زمینه مدیریت کتابخانه ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار اکسل است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های اثرگذار جهت انتصاب مدیران کتابخانه ها شامل مؤلفه های شغلی/فردی مانند دانش و معلومات حرفه ای (سابقه کاری، سنوات خدمت، دوره های آموزشی گذرانده، مدرک تحصیلی مرتبط، قابلیت ارتقاء علمی و اداری و تخصص)، مهارت های مدیریتی (مهارت های ارتباطی، توانایی تصمیم گیری و پاسخگویی، مدیریت بحران، انجام کار گروهی، مدیریت تعارض، تفویض اختیار ، مدیریت زمان، مدیریت منابع و سرمایه، خلاقیت و نوآوری، شناسایی و تحلیل مسائل، درک تفاوت های فردی، روحیه تشویق پرسنل، آینده نگری، تعهدمداری و عدالت و انصاف) ویژگی های شخصیتی (مسئولیت پذیری، اعتماد به نفس، تحمل و سعه صدر، صداقت و درستی، روحیه مشارکت جویی، ظاهر آراسته و منظم، سن، انعطاف پذیری و شجاعت فردی)، نگرش و بینش (نگرش مذهبی، محترم شمردن زیردستان و تقدم ضابطه بر رابطه) ، اعتبار عمومی و حرفه ای (ارتباطات غیررسمی، حسن شهرت حرفه ای، جلب اعتماد کارکنان، جلب اعتماد مافوق و جلب اعتماد ارباب رجوع)؛ عوامل سازمانی / داخلی (بُعد ساختاری (پیچیدگی سازمان، رسمیت سازمان، سطح تمرکز سازمان و سیستم بودجه) و بُعد محتوایی (اندازه سازمانی، فرهنگ سازمانی، درک اهداف و استراتژی سازمانی، فناوری سازمانی و سبک رهبری مدیران عالی سازمانی) و عوامل محیطی/ خارجی (محیط عمومی (عوامل اجتماعی/ فرهنگی، جغرافیایی، اقتصادی، تکنولوژیکی، سیاسی/حقوقی) و محیط تخصصی (رقبای سازمانی، ارباب رجوع و عوامل قانونی) است. اصالت/ ارزش: انتصاب مدیران کتابخانه ها نقش بسیار مهمی در رشد و شکوفایی آنها دارد. این مقاله یکی از اولین مطالعات توصیفی و تحلیلی در زمینه مدیریت کتابخانه ها است که بر شناسایی و دسته بندی مؤلفه های موثر در انتصاب مدیران کتابخانه ها تمرکز دارد و می تواند به شناسایی و به کارگیری مدیران مستعد و توانمند در کتابخانه ها منجر شود و سبب افزایش کارآمدی و اثربخشی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی شود. همچنین این مؤلفه ها می توانند ابزاری برای سیاستگذاری درست در دست مدیران ارشد جهت انتصاب مدیران کتابخانه ها باشند و از سوی دیگر می توانند زمینه ای برای تحقیقات بعدی و مفصل تر در زمینه ابعاد مدیریتی، شخصیتی، فنی و اجتماعی مدیران کتابخانه ها و خدمات اطلاعاتی باشند.

هدف: هدف این پژوهش بررسی میزان برخورداری دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز از مهارت های مدیریت دانش شخصی بر اساس مدل چئونگ و تسوئی (2010) به منظور ارائه راهکارهایی برای بهبود و ارتقای مهارت های آنان است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و تحلیلی و روش آن پیمایشی است. از پرسشنامه پابخش (1395) استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه شهید چمران اهواز مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 97-1396 است. حجم نمونه با توجه به جدول کرجسی و مورگان، 351 نفر تعیین گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آمار توصیفی و استنباطی مبتنی بر نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که وضعیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز از لحاظ برخورداری از میزان مهارت های مدیریت دانش شخصی برابر با میانگین 50/3 است که در سطح نسبتاً مطلوب ارزیابی شده است. به این معنا که در انتقال دانش بین شخصی، خلق خرد شخصی، درونی سازی دانش شخصی و مدیریت اطلاعات شخصی در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارند. همچنین در بین مهارت های بررسی شده، دانشجویان تحصیلات تکمیلی در مهارت ارائه اطلاعات بیشترین و در بازیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات کمترین میانگین را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه که سطح برخورداری مهارت های مدیریت دانش شخصی دانشجویان در سطح نسبتاً مطلوب مشخص شد، لازم است که مهارت ها به آنان آموزش داده شود. توانمند شدن آنان به چنین مهارت هایی، باعث کمک به آنان در تصمیم گیری ها، حل مسائل، افزایش کارایی و دستیابی به اهداف شخصی می شود.

هدف: در این مقاله نتایج آزمایش کربن 14 که در چارچوب پروژه «ایرانکران» (ایران قرآن) و به منظور سالیابی منتخبی از نسخه های خطی محفوظ در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران انجام شده، ارائه و تحلیل می شود. نسخه های خطی ارائه شده در این مقاله، علاوه بر یک برگ پوست نوشت قرآنی متعلق به سده چهارم هجری/ دهم میلادی، نسخه های خطی ارزشمند و متنوعی از میراث فرهنگی ایرانی و اسلامی، شامل واژه نامه عربی مجمل اللغه، دانشنامه پزشکی ذخیره خوارزمشاهی، مثنوی پنج گنج نظامی، آداب الفلاسفه منسوب به حنین بن اسحاق و یکی از کهن ترین نسخه های اوستا وندیداد، بررسی شده اند که تاریخ آنها به سده های میانه (قرون پنجم تا یازدهم هجری/ قرن یازدهم تا هفدهم میلادی) بازمی گردد. روش پژوهش: گرچه نسخه های خطی منتخب همگی انجامه دارند، درستی و اصالت تاریخ های مذکور در این انجامه ها، گاه به دلیل مشاهده دستکاری در انجامه ها و گاه به سبب تردید در اصالت نسخه، تا به حال محل بحث و مناقشه میان نسخه شناسان و پژوهشگران بوده است. یافته ها: به جز نسخه آداب الفلاسفه که درستیِ تردید برخی پژوهشگران در اصالتش با نتیجه به دست آمده از آزمایش کربن 14 نیز تأیید شد، نتایج حاصل از این آزمایش بر روی دیگر نسخه های مورد بحث در این مقاله با تاریخ های مندرج در انجامه های نسخه ها سازگارند. نتیجه گیری: در این مقاله نشان داده می شود که سالیابی نسخه های خطی با استفاده از آزمایش کربن 14 کمک شایانی به حل این مناقشه ها می کند.

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین عوامل مؤثر در اجرای سیستم اطلاعات مدیریت در کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی انجام شده است. روش: این پژوهش آمیخته و ترکیبی است از شیوه های کمّی و کیفی. نوع پژوهش در مرحله اول کیفی و از حیث هدف اکتشافی و در مرحله دوم کمّی با هدف تبیینی است. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش را اساتید گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیران باسابقه کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی تشکیل داده اند که 16 نفر از خبرگان با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه آماری در مرحله کمّی را همه کتابداران، مدیران و مسئولان کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به تعداد 215 نفر تشکیل می دهند که با توجه به محدودبودن جامعه، سرشماری انجام شد. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام شده است. یافته ها : با توجه به نتایج، سه عامل انسانی، سازمانی و فنی به منزله عوامل مؤثر در اجرای سیستم اطلاعات مدیریت شناسایی شده است. عامل انسانی شامل سه زیرعامل مدیریتی، آموزشی و فردی است. عامل سازمانی شامل چهار زیرعامل محیطی، اقتصادی، ساختاری و فرهنگی است و برای عامل فنی نیز سه عامل شبکه و زیرساخت، امنیت و پشتیبانی از کاربر شناسایی شده است. نتیجه گیری : با اجرای سیستم اطلاعات مدیریت در کتابخانه، اطلاعات لازم از قسمت های مختلف کتابخانه و انواع اطلاعات و گزارش های لازم در اختیار مدیران و کارکنان کتابخانه قرار می گیرد و به ارتقای بهره وری و عملکرد کارکنان و مدیران کمک می کند. همچنین پژوهش هایی نظیر پژوهش حاضر می توانند زمینه ساز به کارگیری مؤثر سیستم های اطلاعاتی در محیط های با قابلیت خدمات فرهنگی باشند؛ بنابراین برای موفقیت و تأثیرگذاری مثبت در آینده شغلی، استفاده از حوزه های فناوری و سیستم های اطلاعاتی امری مهم و ضروری است.

هدف: هدف پژوهش حاضر کشف تأثیر اعتماد و زیرمؤلفه های آن بر رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت داده ها کمّی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی-هم بستگی است. نمونه پژوهش شامل 302 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز بود. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی و پرسش نامه کستا و اندرسون (2011) استفاده شد. برای سنجش روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها، از نظرات هفت متخصص علم اطلاعات و دانش شناسی استفاده شد. پایایی هر دو پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. یافته ها: نتایج این پژوهش شواهد بیشتری فراهم آورد که تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی می تواند توسط متغیر اعتماد با میزان (5/40 درصد) پیش بینی شود. از میان زیرمؤلفه های اعتماد، زیرمؤلفه قابلیت اعتماد ادراک شده بیشترین تأثیر (9/32 درصد) را بر تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی داشت و بعد از آن رفتارهای همیارانه (8/31 درصد) و تمایل به اعتماد (9 درصد) تمایل به رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی را پیش بینی می کنند. البته، اعتماد در کنار تأثیرات مثبتی که دارد می تواند تأثیراتی منفی هم داشته باشد، بدین معنا که سطوح بالاتر اعتماد لزوماً همکاری را تشویق نمی کند؛ زیرا اعتماد کامل باعث می شود که افراد به دیگران متکی شوند و دیگر نظارتی بر فرایند کار نداشته باشند و یا اینکه میدان را برای سوءاستفاده دیگران مهیا کنند. اصالت/ارزش: با توجه به اهمیت نقش اعتماد در فعالیت های مشارکتی، تاکنون پژوهشی که نقش این مهم را در رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی بررسی کرده باشد مشاهده نشد. نتایج پژوهش حاضر می تواند به شناخت بیشتر عوامل تأثیرگذار بر رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی منجر شود. همچنین، نتایج این پژوهش به پژوهشگران، استادان و مدیران کمک خواهد کرد تا با شناخت زیرمؤلفه های مهم اعتماد، بر تقویت و بهبود این زیرمؤلفه ها در جهت تسهیل تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی گام بردارند.

هدف اصلی این پژوهش ارایه مدلی برای ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی است. بخش عمده خریدهای روزمره جامعه در شرایط فعلی از طریق این سامانه ها انجام می شود، ارائه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی بر اساس مدل دلون و مک لین در راستای رونق بازار کسب وکار و فضای رقابتی میان سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی بسیار حائز اهمیت خواهد بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر رویکرد از نوع کمی و کیفی (آمیخته)، تحقیقات توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش از دو روش مطالعه کتابخانه ای و تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در ابتدا با روش کتابخانه ای به مطالعه متون مربوط به ارزیابی وب گاه های فروشگاه های اینترنتی و مدل های استفاده شده برای آنها؛ و سپس، با تحلیل محتوای کیفی، به استخراج معیارهای موجود در وب گاه های فروشگاه های اینترنتی و دسته بندی موضوعی معیارهای به دست آمده پرداخته شد؛ در نهایت، با ابعاد اصلی مدل دلون و مک لین انطباق داده شد. برای تایید روایی مدل ارزیابی از روش اعتبارسنجی روایی محتوایی لاوشی و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. ارایه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی با توجه به ابعاد اصلی پنج گانه مدل دلون و مک لین در ۴۴ معیار مناسب برای ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی نمایان گردید. در بعد کیفیت سامانه ۷ معیار، کیفیت اطلاعات ۱۱ معیار، کیفیت خدمات ۱۸ معیار، استفاده و رضایت کاربر۶ معیار و تاثیرات فردی ۲ معیار ارائه و تایید گردید. با توجه به اینکه در ایران ایجاد و استفاده از فروشگاه های اینترنتی هنوز موضوعی نوپاست و خریدهای اینترنتی از طریق وب گاه فروشگاه های اینترنتی دائم در حال گسترش است، ارایه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی برای بهبود ارائه خدمات و رونق کسب وکار اینترنتی ضروری خواهد بود. لذا به کارگیری تمامی معیارهای مناسب و مورد پذیرش قرارگرفته شده در مدل این پژوهش، بسیار حایز اهمیت است. آنچه که در نگاه کلی و با مرور معیارهای به دست آمده به نظر می رسد، در کنار اطمینان بخشی از اعتبار فروشگاه اینترنتی به منظور خرید از آن، توجه به رابط کاربری و سامانه مدیریت ارتباط با مشتری بسیار حایز اهمیت است. بسیاری از معیارها نظیر وجود ابزار جستجو، دسته بندی مناسب کالاها در راستای ساده تر کردن ارتباط مشتری با سامانه و فروشگاه اینترنتی است و به طور غیرمستقیم بر موضوع اهمیت رابط کاربری دلالت دارد.