درخت حوزه‌های تخصصی

سازمان ها روزانه حجم زیادی از داد ه های متفاوت و ارزشمند را تولید می کنند. شناسایی مخاطره های استفاده و پردازش کلان داده های سازمانی و یافتن راهکارهایی جهت مدیریت و کاهش این مخاطرات، راه را برای موفقیت سازمان ها و دست یافتن به مزیت رقابتی باز می کند. از سوی دیگر، در سازمان ها به دلیل پویایی محیط کسب وکار، عوامل اثرگذار بر کاهش مخاطرات بر روی یکدیگر تاثیرگذار هستند و تغییر در وضعیت یک عامل به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عوامل دیگر تأثیرگذار خواهد بود. هدف از تحقیق پیش رو علاوه بر شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش مخاطره های ناشی از استفاده کلان داده های سازمانی، تحلیل ارتباط بین عوامل و در نهایت اولویت بندی عوامل با در نظرگرفتن رابطه بین آنها است. به همین منظور، با بررسی مرور ادبیات موضوعی و نظرات خبرگان، چارچوبی متشکل از چهار حوزه تأثیرگذار و 44 عامل مؤثر تشکیل گردید. باتوجه به ماهیت کیفی عوامل تأثیرگذار از مفاهیم فازی جهت مدل سازی و تحلیل استفاده شده است و به منظور مدل سازی روابط میان عوامل و تعیین تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرین عامل در سازمان ها از تکنیک دیمتل فازی استفاده شده است. مدل سازی های انجام شده در این مقاله بر اساس نظر خبرگان است و متعاقباً نتایج مدل سازی و محاسبات با نظرات خبرگان ارزیابی گردیده است. سازمان ها با استفاده از دستاوردهای این پژوهش و روش مدل سازی اشاره شده در این تحقیق می توانند مدل سازی متناسب با شرایط خود را انجام داده و نسبت به برنامه ریزی جهت کاهش هرچه بیشتر مخاطرات استفاده از کلان داده های سازمانی خود اقدام نمایند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش ارزیابی وضعیت خدمات کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی و کشف دیدگاه روستاییان نسبت به نقش کتابخانه ها در کاهش محرومیت اجتماعی است. روش: پژوهش حاضر از نظرِ هدف کاربردی و از نظرِ گردآوری داده ها، توصیفی است که با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته انجام گرفت. پایایی پرسش نامه بر اساس مقدار آلفای کرونباخ برای پرسش نامه مذکور برابر با 79/0 محاسبه و روایی آن توسط متخصصان تأیید شد. جامعه آماری این پژوهش کاربران 18 کتابخانه روستایی دایر در سطح استان آذربایجان شرقی است و 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل تی تک نمونه ای تحلیل شدند. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده، انواع خدمات کتابخانه ای ارائه شده توسط کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. «دسترس پذیر کردن کتاب ها» نقشی است که بیشتر پاسخ دهندگان معتقدند کتابخانه های روستایی مربوطه آن ها آن را اجرا می کند. از سویی دیگر، بیشتر پاسخ دهندگان معتقد بودند که کتابخانه روستایی منطقه آن ها در خصوص «اشاعه و امانت منابع و خدمات اطلاعاتی به زبان محلی» و «دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی و منابع اینترنتی» نقش خود را ایفا نمی کند. در ارتباط با موانع استفاده کاربران روستایی از کتابخانه های روستایی، «عدم تناسب خدمات ارائه شده با نیاز روستاییان» به عنوان بزرگ ترین مانع استفاده از کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. از دیدگاه کاربران روستایی، تأثیر کتابخانه های روستایی بر مؤلفه های «احساس شهروندی» و «رضایت از زندگی» در حد متوسط است، در حالی که تأثیر کتابخانه های روستایی بر مؤلفه های «عدم احساس بیگانگی اجتماعی» و افزایش «تعامل اجتماعی» اندکی بیشتر از متوسط است. اصالت/ارزش: بررسی چگونگی ایفای نقش کتابخانه های روستایی استان آذربایجان شرقی در ارائه خدمات اطلاعاتی و شناسایی دیدگاه کاربران کتابخانه های روستایی به تأثیر کتابخانه ها در کاهش محرومیت اجتماعی نوآوری این پژوهش به شمار می رود.

هدف این پژوهش ابداع و معرفی الگوریتمی نو برای استخراج چهریزه هاست که امکان شناسایی تجربی چهریزه ها را با کمک پشتوانه انتشاراتی فراهم می کند. الگوریتم پیشنهادی بر مبنای دو ایده شکل گرفته است: ایده اول اینکه چهریزه در بافت بروز پیدا می کند. بنابراین، برای تشخیص چهریزه در یک بدنه متنی بایستی بافت یا بستر آن مورد بررسی قرار گیرد و ایده دوم این است که چهریزه نقطه تمرکز در یک درخت واژگانی است که نه بسیار عام و نه بسیار خاص است. در حوزه پزشکی، دامنه زنان و زایمان به عنوان بستر آزمون انتخاب گردید. سه پیکره متنی از درون پشتوانه انتشاراتی انتخاب شد. پیکره بستر، از چکیده و عنوان مجموعه مقالات موجود در ۲۰ مجله برتر حوزه انتخاب شد که در برگیرنده ۱۶۷۰۷۱ سند بود. پیکره دوم، پیکره منشأ بود که ۲۰۰۰ مقاله به صورت تصادفی از پیکره بستر انتخاب شد. پیکره سوم، پیکره واژگانی است که با استفاده از یک سرویس تحت وب و معیار رتبه بندی واژگان LIDF-value استخراج گردید. خروجی حاصل دربرگیرنده ۵۱۴ واژه بود. واژگان تکراری حذف شدند و سرانجام، ۴۸۰ واژه مهم شناسایی شد. سپس، واژگان در پیکره بستر با کمک مجموعه راهنما یعنی «مش» بسط داده شد و پس از آن، بر اساس دو شرط انتقال مبتنی بر تکرار یعنی بیشتر بودن اسناد مرتبط با واژه در بستر نسبت به منشأ و انتقال مبتنی بر رتبه یعنی رشد رتبه موجود واژه در پیکره بستر نسبت به منشأ که نشان دهنده عام شدن واژه است، چهریزه های کاندید استخراج شدند. سرانجام، با استفاده از سه قاعده اخص بودن، جایگزنی و اعم بودن، چهریزه های شناسایی شده اصلاح و نام گذاری شدند. در نهایت، ۲۶ چهریزه به عنوان چهریزه های حوزه زنان و زایمان شناسایی شدند. با مقایسه الگوریتم پیشنهادی با دیگر الگوریتم ها مشخص شد که ایجاد سه افراز (افراز منشأ و بدنه متنی و افراز برای شناسایی واژگان مهم) و مقایسه رفتار واژه در آن ها و سپس، ایجاد درخت بر اساس چهریزه های کاندید، یعنی ترکیب رویکرد آماری و هرس درخت می تواند نتایج مناسب تری نسبت به رویکرد صرفاً آماری یا هرس درخت داشته است. همچنین، مقایسه چهریزه های خروجی از الگوریتم و چهریزه های سنتی در این زمینه نشان داد که چهریزه های خروجی الگوریتم، خرد تر و برای مرور در ابزارهای بازیابی اطلاعات مفید تر هستند. همچنین، در این پژوهش مشخص شد که چهریزه های دامنه تخصصی از چهریزه های عمومی در حوزه پزشکی متفاوت است و مستقل از آن ها قابل شناسایی و تعریف است، اما نمی توان نتایج را به تمامی دامنه های پزشکی تعمیم داد و نیاز است که پژوهش هایی در دیگر حوزه ها صورت گیرد.

یکی از معیارهای سنجش میزان پیشرفت در هر جامعه، نشر کتاب است. میزان نشر کتاب، معمولاً محک مناسبی برای نشان دادن رشد و توسعه علمی، فرهنگی، اقتصادی و ... یک جامعه است. نگاهی به وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری نشان می دهد که همواره در افت و خیزهای فراوان بوده و کمتر روی آرامش به خود دیده است. هدف: در این پژوهش، دسترسی به اطلاعاتی درباره وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری و سیر تحول آن در سال های بعد از انقلاب اسلامی مهم ترین هدف است. استخراج و به دست آوردن آمار کتب منتشرشده به زبان ترکی آذری در 40 سال اخیر، به نتایج قابل توجهی منتج شده است. به طور کلی در این پژوهش پرسش اصلی مطرح شده عبارت است از این که وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری در سال های مورد پژوهش از نظر شمارگان، سال نشر و موضوع چگونه است؟ روش: پژوهش حاضر از نقطه نظر هدف بنیادی و از نظر روش انجام، روش استنادی و کتاب سنجی با استفاده از آمار توصیفی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، تعداد 4690 عنوان کتاب به زبان ترکی آذری که در فاصله سال های 1358 تا 1397 در کل کشور چاپ و منتشر شده اند، است. مشخصات این کتاب ها با مراجعه به بانک های اطلاعاتی معتبر مانند خانه کتاب و کتاب شناسی ملی ایران به دست آمده است. در کنار آن ها، برای دستیابی به مشخصات همه کتاب های منتشر شده به زبان ترکی آذری، به کتاب شناسی های معتبر که توسط کتاب شناسان بنام در طی سالیان گذشته تهیه و تدوین شده اند، مراجعه گردیده است. با توجه به ماهیت موضوع پژوهش برای بررسی وضعیت نشر کتاب به زبان ترکی آذری بین سال های 1358- 1397 از روش استنادی و کتاب سنجی با استفاده از آمار توصیفی استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشترین کتاب منتشرشده به زبان ترکی آذری به سال 1397، به تعداد 374 عنوان مربوط می شود و کمترین آن به تعداد 8 عنوان در سال 1371 است. از مجموع کتاب های مذکور تعداد 3377 عنوان تألیفی است. ناشران شهر تبریز با انتشار 1707 عنوان کتاب به زبان ترکی آذری در رتبه اول قرار دارند. تعداد 3404 عنوان چاپ اول هستند. تعداد کتاب های تک زبانه (ترکی آذری) 4356 عنوان بوده و تنها 334 عنوان کتاب به دو یا چند زبان منتشر شده است. بیشتر کتاب های منتشر شده به زبان ترکی آذری مربوط به موضوع ادبیات است. شیب تند نزولی متوسط شمارگان کتاب، تعداد آن را به عدد سه رقمی رسانده است که کمترین تعداد متوسط شمارگان به سال 1397 مربوط می شود که به تعداد 665 نسخ است. در همه سال های مورد پژوهش، متوسط قیمت کتاب رو به افزایش بوده است. آمار موجود نشان می دهد که در سال های مورد پژوهش، به طور متوسط سالانه تعداد کمتر از 120 عنوان کتاب به زبان ترکی آذری منتشر شده است. اصالت/ ارزش: بررسی منابع و پژوهش های مختلف نشان داد که تاکنون پژوهشی در ارتباط با موضوع مورد پژوهش انجام نیافته است. یافته های این پژوهش می تواند در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری های آتی در زمینه انتشار کتاب به زبان ترکی آذری مفید باشد.

رفتار مشارکت کاربران هنگام استفاده از فضای مجازی تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. محققان طی سال های اخیر رفتار کاربران را بررسی و ضمن شناسایی عوامل مؤثر بر آن، مدل های مختلفی را برای تبیین نحوه مشارکت آنان پیشنهاد نموده اند. هدف این مقاله، شناسایی تأثیر نگرش بر رفتار کاربران فضای مجازی بود. منظور از رفتار مشارکتی کاربران، استفاده از امکانات فراهم شده در فضای مجازی شامل برقراری ارتباط، تبادل نظر، اشتراک گذاری متن و تصویر و در مجموع، تعامل با سایر افراد حاضر در فضای مجازی است. این پژوهش از نظر روش شناسی در گروه پژوهش های ترکیبی بوده و در ابتدا از رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای قیاسی برای طراحی مدل بهره گرفته و از رویکرد کمی و روش مدل معادلات ساختاری برای آزمون و اعتبارسنجی مدل استفاده نموده است. محتوای پژوهش با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان گردآوری شده است. یافته های پژوهش نشانگر اثرپذیری رفتار مشارکتی کاربران از متغیر نگرش بصورت مستقیم و هم بصورت غیر مستقیم و از مسیر متغیرهای میانجی تمایل و نیت می باشد. یافته ها بیانگر ارتباط مثبت و معنادار بین عوامل نگرش و تمایل و نیت است که در پژوهش های پیشین تبیین شده بود.  

هدف : سوادآموزی، تنها فرایند یادگیری مهارت های خواندن، نوشتن و حساب کردن نیست؛ بلکه کمک کردن به انسان و رشد کامل اوست. هدف این پژوهش، ارزیابی فعالیت های حلقه های کتاب خوانی کم سوادان استان خوزستان براساس الگوی ارزشیابی سیپ بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر با روشی پیمایشی انجام شد. جامعه آماری شامل مدیران، کارشناسان و پشتیبانان آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی استان خوزستان و همچنین سوادآموزانی بود که در طرح حلقه های کتاب خوانی سازمان نهضت سوادآموزی استان خوزستان مشارکت داشته اند. حجم نمونه، در مجموع 300 نفر بودند که به دو شیوه گلوله برفی و خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با نرم افزار آماری SPSS22 و از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که بین نگرش گروه ها در مورد کیفیت شاخص کل فعالیت های حلقه های کتاب خوانی ، تفاوت معناداری وجود دارد (05/0 > p ، 226/3 = F). آزمون توکی نشان داد که مدیران و کارشناسان با میانگین (98/1 از 34/2،05/0>015/0=P)، به طور معناداری کیفیت شاخص کل فعالیت های آموزشی حلقه های کتاب خوانی را پایین تر از سوادآموزان با میانگین (32/2 از 34/2) ارزیابی کرده اند. نتیجه گیری: ملاک های نیازها و اهداف ، منابع انسانی ، روش های آموزشی ، محتوای آموزشی و مشارکت آموزشی در سطح مطلوب؛ و ملاک های آماده سازی زمینه های فرهنگی و انگیزشی برنامه ، منابع علمی و اطلاعاتی ، منابع مالی و کالبدی ، خط مشی و آیین نامه های آموزشی برنامه در سطح متوسط به بالا و ملاک های آمادگی زمینه های اجرایی در سطح متوسط به پایین ارزشیابی شد. عملکرد کلی فعالیت های حلقه های کتاب خوانی در استان خوزستان متوسط به بالا می باشد.

هدف: ارزیابی کاربردپذیری وبگاه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران براساس تجربه کاربر. روش: از روش آمیخت اکتشافی (طرح موازی همگرا) استفاده شد. برای ارزیابی کاربردپذیری کتابخانه دیجیتال، از رویکرد چندجانبه و تکنیک های مختلفی ازجمله آزمون کاربردپذیری، پرسش نامه، مصاحبه، مشاهده و بلنداندیشی استفاده شد. هشت وظیفه برای کاربران تعریف شد تا مسیر حرکت آنان، مشکلات و چالش ها، میزان سردرگمی آن ها در مسیر و به اصطلاح نقاط درد و واژگان مبهم وبگاه شناسایی شود. برای تجزیه وتحلیل داده های کمّی از نرم افزار اس پی اس اس و برای تحلیل داده های کیفی مصاحبه از نرم افزار مکس کودا استفاده شد. مشاهده سیستم با استفاده از دو نرم افزار فست استون و اوکَم انجام شد. دو گروه کاربران، شامل کاربران مبتدی (آمیخته) و کاربران پیشرفته (کتابداران) در پژوهش شرکت کردند. برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از مصاحبه ها، از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در راستای اعتباربخشی به یافته ها از روش زاویه بندی روش شناسی و معیارهای گوبا و لینکلن استفاده شد. یافته ها : توجه به میانگین های انجام وظایف کاربران مبتدی و پیشرفته  نشان داد ثبت نام کاربر جدید بیشترین زمان را به خود اختصاص داده است (بیش از 6 دقیقه). میانگین کلی میزان سختی و آسانی تکمیل وظایف بدون تفکیک دو گروه کاربران نشان داد وظیفه 5 با میانگین 45/3 و وظیفه 2 با میانگین 35/3 سخت ترین وظایف و وظیفه 8 با میانگین 25/2، آسان ترین وظیفه از دیدگاه کاربران هر دو گروه بوده است. بازخورد دریافت شده از کاربران مبتدی و پیشرفته درباره معیارهای ارزیابی کاربردپذیری وبگاه کتابخانه دیجیتال (میزان رضایتمندی، سهولت کار، راحتی پیمایش، جذابیت سایت، چیدمان عناصر اطلاعاتی و غیره) نشان داد برخی از مؤلفه های کاربردپذیری، نمره متوسط (3) را نیز دریافت نکرده اند؛ مثلاً از دید کاربران پیشرفته، سازمان دهی اطلاعات وبگاه با میانگین 70/1 و جذابیت وبگاه از نظر بصری با میانگین 10/2 در شرایط مساعدی قرار ندارد. رصد میزان رضایت کاربران از وبگاه کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی نشان داد صرفاً 30 درصد از کاربران مبتدی و 10 درصد از کاربران پیشرفته از عملکرد خود در وبگاه اظهار رضایت کردند. طی تکمیل وظایف تعریف شده برای کاربران، مشکلات و چالش های متعددی گزارش شد. ازجمله این چالش ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد: پیچیدگی فرایندها (فرایند پیچیده جست و جوی منابع، پیچیدگی فرایند ثبت نام، و فیلدهای جست و جو)، درک نامطلوب از برچسب ها و مفاهیم وبگاه، چیدمان عناصر وبگاه، افزونگی و تعدد گزینه ها، ظاهر بصری وبگاه، بازیابی نامطلوب، مشکلات فنی، ناهماهنگی و یکدست نبودن، محدودیت مجموعه و دسترسی، اتلاف وقت کاربر، تنوع قالب منابع و نمایش منبع دیجیتال. نتیجه گیری : کاربران پیشرفته در انجام وظایف خود زمان بیشتری صرف کردند. توجه به تلاش های ناموفق در بین دو گروه کاربر و مقایسه آن ها با یکدیگر نشان داد میزان تلاش های ناموفق در میان کاربران پیشرفته به نسبت کاربران مبتدی بیشتر است. کاربران پیشرفته به سبب استراتژی ها و تصوراتی که از جست و جو داشتند بیشتر ناموفق بودند. آنان به صورت طبیعی تمایل داشتند در انجام جست و جو، به جای جست و جوی ساده از جست و جوی پیشرفته استفاده کنند. همین تصور باعث می شد میزان تلاش های ناموفق آنان بیشتر شود؛ چراکه جست و جوی پیشرفته کتابخانه دیجیتال، آشفتگی بسیاری داشت و یکی از دلایل بالارفتن تلاش های ناموفق در میان آنان نیز همین بود.

از دهه ۱۳۸۰ شمسی، نگارش و انتشار مقالات علمی در ایران شدت بسیار زیادی به خود گرفته و سبب شده است علاوه بر سازمان های دولتی مانند ایرانداک و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، سامانه های برخط متعدد دیگری چون پرتال جامع علوم انسانی، نورمگز، مگ ایران، علم نت، سیویلیکا و غیره اقدام به مدیریت دانش و تهیه بایگانی های ساختارمند مستندات علمی کند. هرکدام از این بایگانی ها، امکاناتی را در اختیار کاربر قرار می دهد. یکی از این امکانات، قابلیت جستجو است و جستجوی دقیق می تواند بر کاربری این سامانه ها تأثیر به سزایی بگذارد. برای افزایش دقت جستجو نیاز است حوزه علمی مقالات مشخص شود. دسته بندی حجم زیاد منابع علمی در حوزه های مختلف بسیار زمانبر است که استفاده از روش های ماشینی به عنوان یک راه حل می تواند از این کار طاقت فرسا بکاهد. هدف اصلی این مقاله، ارائه یک مدل دسته بندی برای تعیین حوزه مقالات علمی است. اگرچه در پژوهش های پیشینِ دسته بندی به طور عمده از الگوریتم های دسته بندی متداول برای متن ساده به کار رفته است، در این پژوهش تلاش می شود علاوه بر استفاده از این دسته بندها، از دسته بندهای مبتنی بر شبکه عصبی، مانند شبکه عصبی پیچشی[۱] و پرسپترون[۲]، به همراه بازنمایی معنایی مبتنی بر بافت، مانند ParsBERT، استفاده گردد و نتایج آن با سایر روش های متداول در ساخت بردار مستندات، مانند Word2Vec، مقایسه گردد. برای این هدف، از داده های پرتال علوم انسانی که دربرگیرنده مقالات متنوع علوم انسانی استفاده می کنیم. ویژگی این داده مشخص بودن حوزه تخصصی هر مقاله است. یکی از ویژگی های شبکه عصبی این است که برایندی از ویژگی های نهفته از داده در فضای برداریِ ساخته شده شکل می گیرد و برای آموزش مدل استفاده می گردد. براساس نتایج عملی، دسته بند پرسپترون مبتنی بر ParsBERT بالاترین کارایی ۷۴/۷۱ درصدی براساس امتیاز F میکرو و کارایی ۷۲/۵۵ درصدی براساس امتیاز F ماکرو را به دست آورده است. [۱] convolutional neural network [۲] perceptron neural network

مقدمه: هدف از این پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه های سواد دیداری برای تقویت سواد اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی است. روش شناسی: روش پژوهش ترکیبی از روش دلفی و پیمایشی است و نوع آن کاربردی است. رویکرد پژوهش نیز کمی است. جامعه آماری پژوهش ۹ نفر از اعضای هیئت علمی که متخصصان برتر آشنا با مبانی سواد اطلاعاتی و دیداری از دانشگاه ها و مؤسسات مختلف آموزش عالی بودند در پنل دلفی است. شاخص های عملکرد پیشنهادی نهایی از پنل دلفی استخراج شد. در مرحله محک زنی نیز از 30 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان بهره گرفته شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه به روش روایی صوری مورد بررسی قرار گرفت و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که نتیجه برابر با 73/0 بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های مهم مدل شاخص های عملکردی پیشنهادی سواد دیداری شامل این موارد می شود: مهارت شناخت دیداری، ارزش گذاری منابع دیداری، کاربرد منابع دیداری در بخش مرجع، ارزیابی ماهیت اطلاعات، شناسایی کلیدواژه های کاوش دیداری ها، کنترل اصطلاح های حوزه دیداری، تطبیق نتایج جست وجوی دیداری، فرمول بندی در راهبردهای کاوش اطلاعات دیداری، تعیین معیارهای مناسب ارزیابی تصویر، تشخیص خطاهای منابع دیداری، سازماندهی دیداری ها در پژوهش، تدوین فرایندهای جست وجو، ارزیابی و انتقال اطلاعات دیداری، بهره گیری از فناوری اطلاعات برای تولید تصویر مناسب، اصلاح و ویرایش تصاویر، تولید و ارائه گرافیک های مناسب، بازنمایی بهتر نگاره های دیداری، رعایت موارد امنیت و محرمانگی تصاویر، دسترسی آزاد به منابع دیداری، استفاده قانونی از دیداری ها، رعایت حقوق مؤلف در استفاده از تصویر، جلوگیری از سرقت علمی دیداری ها و رعایت استنادهای دقیق و کامل در بهره گیری از منابع دیداری. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که تمامی شاخص های عملکرد پیشنهادی از نظر متخصصان و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در بهبود فعالیت حرفه ای در دستیابی به منابع اطلاعاتی دیداری در کتابخانه ها نقش مؤثری دارد و می تواند به کاربران در بازیابی و استفاده بهتر از تصاویر و رسانه های دیداری یاری رساند. همچنین طراحی مدل و آزمون آن نشان داد که تمامی نتایج حاصل از هفت استاندارد سواد دیداری بر تقویت سواد اطلاعاتی تأثیر مثبت داشته است.

هدف: جهت بهره گیری مطلوب از خدمات شخصی سازی نیاز است وضعیت فعلی این  خدمات در کتابخانه های دانشگاهی دیجیتال مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص گردد که کدام از مؤلفه ها و شاخص های شخصی سازی نیازمند برنامه ریزی و توسعه است.  روش پژوهش: این پژوهش به روش پیمایش توصیفی انجام شده است. جامعه آماری آن شامل 70 کتابخانه دانشگاهی دیجیتال است. جهت گردآوری داده ها از سیاهه وارسی استفاده گردید که سیاهه وارسی براساس مرور نظام مند متون مرتبط تهیه گردیده است و برای تحلیل داده ها از فنون آماری شامل توزیع فراوانی و درصد فراوانی استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن بود که 47 درصد شاخص های شخصی سازی محتوا؛ 1/47 درصد از شاخص های شخصی سازی تعاملی؛ 1/8 درصد شاخص های شخصی سازی مشارکتی؛ 17 درصد از شاخص های شخصی سازی بازیابی اطلاعات؛ و 4/23 درصد شاخص های پروفایل کاربر در کتابخانه های دانشگاهی دیجیتال مورد بررسی وجود دارد. به طور کلی، وضعیت شخصی سازی خدمات در کتابخانه های دانشگاهی دیجیتال در سطح ضعیفی قرار دارد و آنچه که برای شخصی سازی خدمات در کتابخانه های دانشگاهی دیجیتال ارائه شده است اکثریت به صورت سفارش سازی/ کاربرمحور است. بنابراین لازم است کتابخانه های دانشگاهی در حرکت به سوی کتابخانه های دیجیتال و استفاده از شخصی سازی خدمات عملکرد خود را بهبود دهند و ارائه این خدمات به صورت سیستم محور در کتابخانه ها مورد بازنگری و توجه بیشتری قرار گیرد. اصالت اثر: این پژوهش برای نخستین بار به بررسی وضعیت خدمات شخصی سازی در کتابخانه های دانشگاهی دیجیتال پرداخته است. افزون بر این، با تهیه سیاهه وارسی مبتنی بر مرور نظاممند متون مرتبط سعی کرده است تا دید جامع نسبت وضعیت شخصی سازی خدمات در کتابخانه های دانشگاهی دیجیتال ایران حاصل گردد.

هدف: امروزه دانش از مهمترین مزیت های رقابتی و ایجاد ارزش برای سازمان ها محسوب می شود و برای استفاده مؤثر از دانش باید به کیفیت آن توجه نمود. سازمان های داده محور بر دارایی های داده ای خود تکیه دارند. داده های با کیفیت و قابل اعتماد در سازمان ها باعث اتخاذ تصمیمات بهتر می شود. همچنین کیفیت دانش در سازمان های داده محور باعث رشد و افزایش سودآوری و نوآوری می شود. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور بررسی و اولویت بندی ابعاد کیفیت دانش در سازمان های داده محور صورت گرفته است. روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش را 10 نفر از خبرگان این حوزه در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران تشکیل می دهند. جهت گردآوری داده ها ضمن مرور ادبیات موضوع، از ابزارهای مصاحبه با خبرگان پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و پرسش نامه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش دیمتِل فازی برای تعیین روابط میان شاخص ها و از روش فرایند تحلیل شبکه (ANP)  برای وزن دهی و اولویت بندی معیارها استفاده شده است. یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل داده ها از طریق پرسش نامه و حل با استفاده از نرم افزار اکسل نشان می دهد که در میان معیارهای اصلی، معیار کیفیت نمایشگری دانش از اولویت بالاتری برخوردار است. همچنین در میان زیرمعیارها، میزان قابلیت توسعه پذیری با وزن (15089/0) اولویت اول، قابل درک بودن با وزن (14039/0) اولویت دوم و قابلیت تفسیرپذیری با وزن (13687/0) اولویت سوم را کسب کردند. نتیجه گیری: در پژوهش حاضر به بررسی و رتبه بندی معیارها و زیرمعیارهای کیفیت دانش در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران پرداخته شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس روش FDANP نشان داد که در میان چهار سطح کیفیت دانش، کیفیت نمایشگری دانش با وزن (27726/0) به عنوان مهمترین معیار شناخته شده است. تفسیر این موضوع می تواند این باشد که مصرف کنندگان دانش قادر به عمل بر روی دانشی هستند که به طور مناسب از لحاظ سهولت درک و قابلیت تفسیر پذیری به آنها ارائه شده باشد.

هدف: کتابخانه ها به عنوان یکی از مهم ترین مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی، اجتماعی و فرهنگی نقش مؤثری را در توسعه اطلاعات، آگاهی و دانش بشری دارند که تحقق اهداف آن ها، نیازمند مدیران متخصص و باتجربه برای افزایش اثربخشی و کارایی کتابخانه ها است. اما تحقق اهداف کتابخانه ها بدون انتصاب مدیران توانمند برای مدیریت کارآمد آنها ممکن نخواهد بود. بنابراین هدف این پژوهش، شناسایی و معرفی مولفه های موثر بر انتصاب مدیران کتابخانه ها بر اساس تحقیقات پیشین در این زمینه است. روش/ رویکرد: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش توصیفی و رویکرد اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مطالعه و تحلیل محتوای 62 عنوان مقاله ، 7 عنوان کتاب و 1 عنوان پایان نامه منتشر شده در حوزه مدیریت کتابخانه ها است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش یادداشت برداری از منابع منتشر شده در زمینه مدیریت کتابخانه ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار اکسل است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های اثرگذار جهت انتصاب مدیران کتابخانه ها شامل مؤلفه های شغلی/فردی مانند دانش و معلومات حرفه ای (سابقه کاری، سنوات خدمت، دوره های آموزشی گذرانده، مدرک تحصیلی مرتبط، قابلیت ارتقاء علمی و اداری و تخصص)، مهارت های مدیریتی (مهارت های ارتباطی، توانایی تصمیم گیری و پاسخگویی، مدیریت بحران، انجام کار گروهی، مدیریت تعارض، تفویض اختیار ، مدیریت زمان، مدیریت منابع و سرمایه، خلاقیت و نوآوری، شناسایی و تحلیل مسائل، درک تفاوت های فردی، روحیه تشویق پرسنل، آینده نگری، تعهدمداری و عدالت و انصاف) ویژگی های شخصیتی (مسئولیت پذیری، اعتماد به نفس، تحمل و سعه صدر، صداقت و درستی، روحیه مشارکت جویی، ظاهر آراسته و منظم، سن، انعطاف پذیری و شجاعت فردی)، نگرش و بینش (نگرش مذهبی، محترم شمردن زیردستان و تقدم ضابطه بر رابطه) ، اعتبار عمومی و حرفه ای (ارتباطات غیررسمی، حسن شهرت حرفه ای، جلب اعتماد کارکنان، جلب اعتماد مافوق و جلب اعتماد ارباب رجوع)؛ عوامل سازمانی / داخلی (بُعد ساختاری (پیچیدگی سازمان، رسمیت سازمان، سطح تمرکز سازمان و سیستم بودجه) و بُعد محتوایی (اندازه سازمانی، فرهنگ سازمانی، درک اهداف و استراتژی سازمانی، فناوری سازمانی و سبک رهبری مدیران عالی سازمانی) و عوامل محیطی/ خارجی (محیط عمومی (عوامل اجتماعی/ فرهنگی، جغرافیایی، اقتصادی، تکنولوژیکی، سیاسی/حقوقی) و محیط تخصصی (رقبای سازمانی، ارباب رجوع و عوامل قانونی) است. اصالت/ ارزش: انتصاب مدیران کتابخانه ها نقش بسیار مهمی در رشد و شکوفایی آنها دارد. این مقاله یکی از اولین مطالعات توصیفی و تحلیلی در زمینه مدیریت کتابخانه ها است که بر شناسایی و دسته بندی مؤلفه های موثر در انتصاب مدیران کتابخانه ها تمرکز دارد و می تواند به شناسایی و به کارگیری مدیران مستعد و توانمند در کتابخانه ها منجر شود و سبب افزایش کارآمدی و اثربخشی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی شود. همچنین این مؤلفه ها می توانند ابزاری برای سیاستگذاری درست در دست مدیران ارشد جهت انتصاب مدیران کتابخانه ها باشند و از سوی دیگر می توانند زمینه ای برای تحقیقات بعدی و مفصل تر در زمینه ابعاد مدیریتی، شخصیتی، فنی و اجتماعی مدیران کتابخانه ها و خدمات اطلاعاتی باشند.

هدف: به دلیل پیچیدگی مفهوم قیمت گذاری کالاهای اطلاعاتی، جمع آوری اطلاعات کامل درباره عوامل مؤثر بر آن ضرورت دارد. در همین راستا، پژوهش حاضر به دنبال شناسایی این عوامل است. روش: در گام نخست، با مطالعه کتابخانه ای و جستجو در پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی، پژوهش های موجود در این زمینه بررسی و فهرستی از عوامل مؤثر در قیمت گذاری کالاهای اطلاعاتی شناسایی شده و برپایه این فهرست، مدل مفهومی و فرضیه های پژوهش توسعه یافت. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز برای آزمون فرضیه ها، از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. نمونه شامل 220 نفر از مدیران و کارشناسان مراکز اطلاع رسانی ایران است که به روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. افزون بر این، آزمون های «کلموگروف- اسمیرنوف» و تی تک نمونه ای برای آزمون فرضیه ها و آزمون فریدمن برای رتبه بندی عوامل در نرم افزار «اس.پی.اس.اس» استفاده شده است. یافته ها: برپایه نتایج، سهولت دسترسی، سهولت خرید، محتوا، سودمندی، کانال عرضه مناسب، وجود واحد بازاریابی، آگاهی از روش های قیمت گذاری رقبا، برنامه زمان بندی برای انتشار، و نیز روش هزینه یابی دقیق از عوامل مؤثر بر قیمت گذاری کالاهای اطلاعاتی هستند. از میان این عوامل، به ترتیب روش هزینه یابی دقیق، محتوا، و کانال عرضه مناسب دارای بالاترین رتبه هستند. نتیجه گیری: این پژوهش، ضمن ارائه فهرستی از عوامل مؤثر بر قیمت گذاری کالاهای اطلاعاتی، نشان می دهد روش هزینه یابی دقیق کالاهای اطلاعاتی، مهم ترین عامل در قیمت گذاری است. زیرا محاسبه هزینه در قیمت گذاری کالاهای اطلاعاتی پیچیدگی های زیادی دارد. افزون بر این، در این پژوهش برپایه یافته ها، برخی از راهکارهای مدیریتی برای قیمت گذاری مؤثر کالاهای اطلاعاتی پیشنهاد شده است.

هدف اصلی این پژوهش ارایه مدلی برای ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی است. بخش عمده خریدهای روزمره جامعه در شرایط فعلی از طریق این سامانه ها انجام می شود، ارائه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی بر اساس مدل دلون و مک لین در راستای رونق بازار کسب وکار و فضای رقابتی میان سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی بسیار حائز اهمیت خواهد بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر رویکرد از نوع کمی و کیفی (آمیخته)، تحقیقات توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش از دو روش مطالعه کتابخانه ای و تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. در ابتدا با روش کتابخانه ای به مطالعه متون مربوط به ارزیابی وب گاه های فروشگاه های اینترنتی و مدل های استفاده شده برای آنها؛ و سپس، با تحلیل محتوای کیفی، به استخراج معیارهای موجود در وب گاه های فروشگاه های اینترنتی و دسته بندی موضوعی معیارهای به دست آمده پرداخته شد؛ در نهایت، با ابعاد اصلی مدل دلون و مک لین انطباق داده شد. برای تایید روایی مدل ارزیابی از روش اعتبارسنجی روایی محتوایی لاوشی و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. ارایه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی با توجه به ابعاد اصلی پنج گانه مدل دلون و مک لین در ۴۴ معیار مناسب برای ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی نمایان گردید. در بعد کیفیت سامانه ۷ معیار، کیفیت اطلاعات ۱۱ معیار، کیفیت خدمات ۱۸ معیار، استفاده و رضایت کاربر۶ معیار و تاثیرات فردی ۲ معیار ارائه و تایید گردید. با توجه به اینکه در ایران ایجاد و استفاده از فروشگاه های اینترنتی هنوز موضوعی نوپاست و خریدهای اینترنتی از طریق وب گاه فروشگاه های اینترنتی دائم در حال گسترش است، ارایه مدل ارزیابی سامانه ها و فروشگاه های اینترنتی برای بهبود ارائه خدمات و رونق کسب وکار اینترنتی ضروری خواهد بود. لذا به کارگیری تمامی معیارهای مناسب و مورد پذیرش قرارگرفته شده در مدل این پژوهش، بسیار حایز اهمیت است. آنچه که در نگاه کلی و با مرور معیارهای به دست آمده به نظر می رسد، در کنار اطمینان بخشی از اعتبار فروشگاه اینترنتی به منظور خرید از آن، توجه به رابط کاربری و سامانه مدیریت ارتباط با مشتری بسیار حایز اهمیت است. بسیاری از معیارها نظیر وجود ابزار جستجو، دسته بندی مناسب کالاها در راستای ساده تر کردن ارتباط مشتری با سامانه و فروشگاه اینترنتی است و به طور غیرمستقیم بر موضوع اهمیت رابط کاربری دلالت دارد.

هدف: بررسی سیاست، روش ها و تحول تیول داری در مازندران در دوره قاجار و نتایج آن. روش/ رویکرد پژوهش: با روش تاریخی و با شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع کتابخانه ای نوشته شده است. یافته ها و نتیجه گیری: دولت قاجار بر بنیاد الزامات سیاست خارجی و داخلی ولایت، در نیمه اول سده ۱۳ه.ق سیاست خالصه سازی اراضی مازندران را مد نظر داشت تا با واگذاری اراضی خالصه ها در قالب تیول به افراد، افزون بر نیروی نظامی ولایتی و نظایر آن،اهدافی چون تأمین امنیت در سرحدات شمالی کشور و نیز در داخل مازندران را به عنوان منطقه ای ویژه در شمال ایران محقق کند اما در نیمه دوم این قرن، به سبب کاهش توان دولت در اعمال نظارت بر تیول ها، اقتصاد روستایی در مازندران دچار آسیب شد. دولت برای رفع مشکلات مالی خود، سیاست اعاده و فروش خالصجات را درپیش گرفته بود و آن را در ابتدای کار به صاحبان تیول واگذار کرد که این امر در گسترش مالکیت خصوصی بسیار مؤثر بود اما خرابی اراضی خالصه هم چنان ادامه داشت تا زمان قانون برگشت تیول که می بایست اغلب قرای خالصه مازندران به ضبط دولت درآید. این مسئله به موقعیت خالصه و صاحبان تیول و عملکرد وزارت مالیه برمی گشت که در مازندان با پیامدهایی چون غصب اراضی خالصه با فرمان های جعلی و با تأخیر و درست اجرا نشدن قانون برگشت تیولات مواجه شد. بنابراین نبود نظارت و امنیت در این نوع از سیاست بهره برداری از زمین های زراعی سبب شد تا تأثیر مخربی در رشد اقتصاد روستایی بگذارد. یکی از مهم ترین نتایج این روند، گسترش مالکیت خصوصی و تغییر شرایط اجتماعی کشاورزان در مازندران قرن چهاردهم قمری بود.

هدف پژوهش: این پژوهش ضمن مطالعه فرایند ادراک دیداری و آشنایی با قوانین پرگنانز، به معرفی و تشریح شاخصه های اصلی نسخه مذهب قرآنی قاجاری محفوظ در آرشیو کتابخانه مرکزی تبریز به شماره ثبت 3089 با رویکرد روان شناسانه می پردازد. این تحقیق، با توجه به 9 قانون پرگنانز، چهار پرگنانز (قانون تقارن، مشابهت و تداوم و بستار)، را مورد پژوهش قرار می دهد. بررسی ارتباط بصری و اثربخشی گشتالت در ذهن مخاطب و نیز دستیابی به ساختار بصری علمی و معقول با رویکرد به نظریه گشتالت و میزان به کارگیری قوانین ادراک دیداری در نسخه مذکور از دیگر اهداف پژوهش حاضر است. روش/رویکرد پژوهشی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد مطالعه توصیفی است که با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه های مرور متون، منابع و اسناد تصویری در بستر مطالعات کتابخانه ای و همچنین از روش تحقیق موردی و شیوه تحقیق مشاهده در بستر مطالعات میدانی استفاده شده است. پس از استخراج شاخص های مرتبط، روش فرآیند تحلیل تذهیب ها بر اساس خروجی داده ها و اطلاعات به دست آمده از نتایج قانون ادراک دیداری و قوانین پرگنانز مورد تشریح قرار گرفته است. بعد از بررسی معیارهای مورد نظر، شناخت تعیین میزان اهمیت ارزش های بصری گشتالت به وسیله گردآوری اطلاعات میدانی به شیوه پیمایشی در سطح تذهیب های قرآنی بررسی شد تا متغیرها و سنجه ها در محل مورد تدقیق قرار گیرد. این پژوهش با روش کیفی و با رویکرد نظریه روان شناسی گشتالت مورد پژوهش واقع گردید. یافته ها: با توجه به مطالعات صورت گرفته چنین دریافت شد: 91 درصد قانون مشابهت، 93 درصد قانون تقارن، 58 درصد قانون تداوم و 68 درصد قانون بستار مشاهده شده است. در واقع می توان گفت ارتباط دوسویه محکم و ثابتی بین چشم و مغز و هر آنچه که حس و درک می شود وجود دارد. نتایج تحقیق: برآیند پژوهش نشان داد: ذهن، فهم و درک انسان از اطراف به عنوان کاغذی نیست که هرچه باشد عین به عین در آن متجسم و متصور و ترسیم گردد، بلکه نوعی آگاهی، کیاست، فراست و تدبیر در آنچه (اطلاعات اولیه وارد شده از چشم) مشاهده می کند، وجود دارد. انسان واقعیت محسوس را که علم با آن ها سروکار دارد، از راه «ادراک حسی و دیداری» شناسایی می کند. آنچه که در این نسخه مذهب قرآنی از منظر کیفیت بصری چهار قانون پرگنانز (مشابهت، قرینگی، اصل تداوم و بستار) قابل مشاهده است، حضور تعادل و توازن، قرینگی، پیچیدگی، چندعنصری، پویایی، تنوع و عنصر تأکید است.

هدف: هدف پژوهش حاضر کشف تأثیر اعتماد و زیرمؤلفه های آن بر رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت داده ها کمّی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی-هم بستگی است. نمونه پژوهش شامل 302 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز بود. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی و پرسش نامه کستا و اندرسون (2011) استفاده شد. برای سنجش روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها، از نظرات هفت متخصص علم اطلاعات و دانش شناسی استفاده شد. پایایی هر دو پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. یافته ها: نتایج این پژوهش شواهد بیشتری فراهم آورد که تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی می تواند توسط متغیر اعتماد با میزان (5/40 درصد) پیش بینی شود. از میان زیرمؤلفه های اعتماد، زیرمؤلفه قابلیت اعتماد ادراک شده بیشترین تأثیر (9/32 درصد) را بر تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی داشت و بعد از آن رفتارهای همیارانه (8/31 درصد) و تمایل به اعتماد (9 درصد) تمایل به رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی را پیش بینی می کنند. البته، اعتماد در کنار تأثیرات مثبتی که دارد می تواند تأثیراتی منفی هم داشته باشد، بدین معنا که سطوح بالاتر اعتماد لزوماً همکاری را تشویق نمی کند؛ زیرا اعتماد کامل باعث می شود که افراد به دیگران متکی شوند و دیگر نظارتی بر فرایند کار نداشته باشند و یا اینکه میدان را برای سوءاستفاده دیگران مهیا کنند. اصالت/ارزش: با توجه به اهمیت نقش اعتماد در فعالیت های مشارکتی، تاکنون پژوهشی که نقش این مهم را در رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی بررسی کرده باشد مشاهده نشد. نتایج پژوهش حاضر می تواند به شناخت بیشتر عوامل تأثیرگذار بر رفتارهای اطلاع جویی مشارکتی منجر شود. همچنین، نتایج این پژوهش به پژوهشگران، استادان و مدیران کمک خواهد کرد تا با شناخت زیرمؤلفه های مهم اعتماد، بر تقویت و بهبود این زیرمؤلفه ها در جهت تسهیل تمایل به رفتار اطلاع جویی مشارکتی گام بردارند.