نازیلا محرابی

هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های کلیدی ارزیابی عملکرد فناوری دانش از دیدگاه خبرگان است. این پژوهش در سایه پارادایم اثبات گرایی قرار گرفت. جهت گردآوری اطلاعات، روش های کتابخانه ای و میدانی مدنظر بوده است. ابتدا مؤلفه های ارزیابی عملکرد فناوری های دانش به وسیله روش دلفی به دست آمد. سپس برای مقایسه این مؤلفه ها پرسش نامه میان اعضای هیئت علمی و دانشجویان مقطع دکتری رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های دولتی تهران توزیع و جهت تحلیل داده ها از روش AHP استفاده شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای Spss 25 و Expert Choice 11 استفاده شد. در مرحله دلفی 10 شاخص اصلی مالی، کیفیت سیستم، زیرساخت سیستمی، کیفیت خدمات فناوری دانش و دانش، معماری فناوری دانش، رابط کاربری، رضایت کاربر در مورد سیستم، ارزش نتایج حاصل از کار، مزایا و منافع درک شده از سیستم و به روز بودن شناسایی شد. براساس روش تحلیل سلسله مراتبی مؤلفه مالی در درجه اول، کیفیت سیستم در درجه دوم، زیرساخت سیستمی در درجه سوم، رابط کاربری در درجه چهارم، معماری فناوری دانش در درجه پنجم، کیفیت خدمات فناوری دانش در درجه ششم، رضایت کاربر در مورد سیستم در درجه هفتم، ارزش نتایج حاصل از کار در درجه هشتم و مزایا و منافع درک شده از سیستم و به روز بودن در درجه نهم قرار گرفتند. موضوع موردمطالعه و روش انجام این پژوهش دارای اصالت است. نتایج این پژوهش می تواند در ارزیابی عملکرد فناوری های دانش موردتوجه قرار گیرد و به کار رود. ارزیابی عملکرد فناوری های دانش در سازمان منجر به جلوگیری از هدر رفتن هزینه و زمان می شود. با ارزیابی می توان به پیشروی و بهبود عملکرد سازمان کمک کرد.

هدف: توجه به مفهوم مدیریت دانش به عنوان یکی از عوامل اساسی توسعه سازمانی افزایش یافته است. مدیریت دانش، نه تنها به بهره مندی از دانش ها و تجربیات افراد در سازمان کمک می کند، بلکه در توسعه فرآیندهای نوآورانه، ارتقاء عملکرد سازمانی و بهبود ارتباطات داخلی و خارجی نقش بسیار مهمی ایفا می کند. در همین سیاق، ارتباط بین مدیریت دانش و ارزش آفرینی سازمانی به عنوان یک مسئله، مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر مدیریت دانش بر ارزش آفرینی سازمانی و نقش میانجی خلاقیت سازمانی در این رابطه انجام شده است.  روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات، پژوهشی کتابخانه ای-اسنادی با تکنیک های میدانی و از نظر نوع توصیفی- پیمایشی است که به روش همبستگی و با رویکردی کمی انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش سه پرسشنامه (دو محقق ساخته و یک از پیش ساخته) استفاده گردید. برای سنجش روایی پرسشنامه های ارزش آفرینی سازمان و پرسشنامه خلاقیت سازمانی این پژوهش، از روایی محتوایی بهره برده شد که توسط خبرگان مدیریت دانش تأیید گردید. برای روایی پرسشنامه مدیریت دانش روش تحلیل عاملی تأییدی و روایی همگرا مناسب گزارش شده است. برای سنجش پایایی نیز از آلفای کرونباخ استفاده شد که برای پرسشنامه ارزش افرینی0/91، برای پرسشنامه خلاقیت سازمانی 0/076 و برای پرسشنامه مدیریت دانش 0/91 گزار شد. این پژوهش با کمک روش مدل سازی معادلات ساختاری و با استفاده از آزمون های پیرسون، رگرسیون خطی و تحلیل مسیر انجام شده است. 40 نفر از کارکنان کتابخانه های عمومی استان قم به صورت نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. نرم افزار لیزرل جهت تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: یافته ها نشان می دهد که ابعاد مدیریت دانش، به عنوان عوامل مهم، به طور مثبت و معنی دار با ارزش آفرینی سازمانی مرتبط هستند. در واقع، 87 درصد از تغییرات متغیر ارزش آفرینی سازمانی به وسیله ابعاد مدیریت دانش پیش بینی می شود؛ همچنین ارتباط بین مدیریت دانش و خلاقیت سازمانی مورد بررسی قرار گرفت که این دو متغیر دارای یک رابطه مثبت و معنی دار هستند. ارتباط بین خلاقیت سازمانی و ارزش آفرینی سازمانی نیز توسط آزمون همبستگی پیرسون تأیید شد. نقش واسطه ای خلاقیت سازمانی در تأثیر مدیریت دانش بر ارزش آفرینی سازمان، توسط تحلیل مسیر تأیید شد.  نتیجه گیری: مدیریت دانش نقش محوری در ایجاد ارزش و پیش بینی عملکرد سازمانی دارد و خلاقیت سازمانی به عنوان یک متغیر میانجی، این رابطه را تقویت می کند. وجود همبستگی قوی بین مدیریت دانش و خلاقیت سازمانی و همچنین نتایج مثبت خلاقیت بر ارزش آفرینی، تأکید می کند که سرمایه گذاری در پرورش محیط های خلاق و مدیریت دانش مؤثر، می تواند به نوآوری و مزیت رقابتی پایدار منجر شود. این پژوهش به سازمان ها کمک می کند تا با فهم دقیق تری از این ارتباطات، مدیریت و استراتژی های خود را شکل دهند و به عنوان نتیجه، به ارزش آفرینی سازمانی دست یابند.

هدف: شهر دانش امروزه یکی از موضوعات مهم در توسعه شهری به شمار می رود. شهر دانشی، شهری است که به منظور توسعه دانایی محور اقدام به تشویق، تولید مداوم دانش، خلاقیت مستمر، اشتراک گذاری، ارزیابی، نوسازی و به روزرسانی دانش کرده است. با توجه به اهمیت  دانش در شهر دانش هدف پژوهش حاضر این است که به شناسایی تأثیر مؤلفه های کلیدی شهر دانش در انتقال دانش بپردازد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی است. جهت گردآوری اطلاعات از شیوه های کتابخانه ای و میدانی استفاده گردید. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش یک پرسشنامه بسته بود که متشکل از 110 پرسش است. جهت تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه در این پژوهش از روش روایی محتوا با نظر خبرگان استفاده شده است. در این پژوهش برای تعیین پایایی پرسشنامه از دو معیار پایایی مرکب (CR) و میانگین واریانس استخراج شده (AVE) استفاده گردیده است. اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی که در حوزه مدیریت دانش دارای تخصص بودند، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. در پژوهش حاضر تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و PLS  استفاده شد. یافته ها: یافته های به دست آمده در پژوهش حاضر نشانگر آن است که مؤلفه های کلیدی شناسایی شده شهر دانش شامل 7 مؤلفه عبارت از شرایط اجتماعی، وضعیت استراتژیک، وضعیت تکنولوژیک، شرایط سیاسی، وضعیت مالی، شرایط محیطی و در نهایت مدیریت شهری است. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر هر کدام از مؤلفه ها بر انتقال دانش پرداخت که مؤلفه های وضعیت استراتژیک، مؤلفه شرایط سیاسی، مؤلفه وضعیت مالی و مؤلفه شرایط محیطی تأثیر معنی داری بر انتقال دانش دارند و در مقابل مؤلفه های شرایط اجتماعی، مؤلفه شرایط تکنولوژیک و مؤلفه مدیریت شهری تأثیری بر انتقال دانش ندارند. نتیجه گیری: نتایج کسب شده نشان داد که در انتقال دانش نیز مؤلفه های شهر دانشی می توانند نقش مهمی را ایفا کنند. به نظر می رسد که باید به تقویت بسترسازی مؤلفه های وضعیت استراتژیک، مؤلفه شرایط سیاسی، مؤلفه وضعیت مالی و مؤلفه شرایط محیطی که در انتقال دانش تأثیر مثبت و معنی داری دارند، پرداخته شود، چرا که انتقال دانش می تواند در توسعه و بهره وری شهر دانش نقش مهمی را داشته باشد.  

هدف: یافتن و فرموله کردن مسئله، پایه ی تحقیق علمی است. با توجه به مشکلات فراوان دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی در زمینه مسئله یابی، این پژوهش باهدف شناسایی موانع مسئله یابی پژوهش انجام شد. روش: این پژوهش، ازنظر هدف، بنیادی و ازنظر گردآوری اطلاعات، پژوهشی کتابخانه ای است که از تکنیک های میدانی نیز بهره برده است. این پژوهش ازنظر روش نوعی تحلیل محتوا است که با روش کلایزی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق را اعضای هیئت علمی دانشگاه های دولتی استان تهران تشکیل دادند. 10 نفر به عنوان نمونه و با روش نمونه گیری تلفیقی متوالی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. چهار معیار اعتبار یا مقبولیت، اطمینان-ثبات، قابلیت تأیید و قابلیت انتقال یا تناسب برای ارزیابی روایی و دقت و استحکام داده ها مورداستفاده قرار گرفت. یافته ها: حاصل تحلیل 10 مصاحبه، 16 مضمون کلی یا طبقه و 77 مفهوم اولیه بود. در ابتدا 386 مفهوم اولیه به دست آمد که پس از بررسی دقیق و حذف مترادفات، تعداد مفاهیم به 77 کد کاهش یافت. یافته ها حاکی از آن است که در ابعاد فردی، آموزشی، فرهنگی، ساختاری و نهادی تعدادی مانع دانشجویان را در زمینه مسئله یابی با مشکلاتی مواجه می کند. اصالت/ارزش: \ این پژوهش ماهیت بین رشته ای علم اطلاعات و دانش شناسی را بیش ازپیش نمایان کرده است. پژوهش حاضر ازنظر موضوع و روش دارای اصالت است.

هدف: هدف از انجام این پژوهش رتبه بندی موانع نظریه پردازی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی است.   روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف تحقیقی کاربردی، از نظر شیوه گردآوری اطلاعات، پژوهشی کتابخانه ای است که از تکنیک ه ای میدانی نیز بهره برده است. این تحقیق به لحاظ روش انجام در زمره پژوهشی توصیفی پیمایشی قرار گرفته است. داده های این پژوهش از طریق پرسش نامه ی محقق ساخته جمع آوری شد. دانشجویان رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه های دولتی تهران، جامعه ی آماری این پژوهش را تشکیل داده اند. در این پژوهش روش نمونه گیری تلفیقی متوالی مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه بین  80  نفر از دانشجویان رشته ی مزبور توزیع شدکه تعداد 51 پرسش نامه برگردانده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شد. جهت پاسخگویی به سؤالات پژوهش، از آزمون فریدمن  استفاده شد. نرم افزار spss25 به منظور تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان از آن دارد که از میان  موانع  نظریه پردازی، به ترتیب موانع فردی با میانگین رتبه 84/6 در اولویت اول، موانع فرهنگی با میانگین رتبه ی 85/5 در اولویت دوم، موانع سیاسی با میانگین رتبه ی 62/4  در اولویت سوم، موانع مدیریتی با میانگین رتبه ی 95/3 در اولویت چهارم، موانع اجتماعی با میانگین رتبه ی 73/2 در اولویت پنجم، موانع آموزشی با میانگین رتبه ی 23/2 در اولویت ششم و موانع اقتصادی با میانگین رتبه ی 78/1 در اولویت هفتم قرار گرفته اند. اصالت / ارزش:   در بیان  اصالت و ارزش این پژوهش، می توان گفت که از نظر جامعه مورد مطالعه و همچنین به لحاظ موضوعی دارای اصالت است.  

هدف : برای درک بهتر جریان دانش در سراسر سازمان ها (اعم از هر نوع) و رسیدن به پاسخ پرسش هایی چون سازمان به چه دانشی نیاز دارد، آن دانش در کجاست، چگونه از آن استفاده می شود، چه مشکل یا مشکلات دانشی وجود دارد و چه پیشرفت هایی می توان انجام داد؛ بایستی از اولین قدم در مدیریت دانش یعنی «ممیزی دانش» بهره گرفت. پژوهش حاضر به منظور شناسایی مؤلفه های ممیزی دانش صورت گرفته است. روش شناسی : این پژوهش در سایه پارادایم اثبات گرایی صورت گرفته است. جهت گردآوری اطلاعات، روش های کتابخانه ای و میدانی مد نظر بوده است. ابتدا مؤلفه های ممیزی دانش به وسیله روش دلفی به دست آمد. برای مقایسه این مؤلفه ها، داده ها از طریق پرسشنامه  AHP گردآوری شد. پرسشنامه میان اعضای هیئت علمی و دانشجویان مقطع دکتری رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های دولتی تهران توزیع و جهت تحلیل داده ها از روش AHP استفاده شد. به منظور تحلیل داده های حاصل، از نرم افزارهای MAX QDA، Spss 25  و Expert Choice 11 استفاده شد. یافته ها : یافته های به دست آمده در این پژوهش نشان از آن دارد که مؤلفه های ممیزی دانش شامل مؤلفه شناسایی مخازن سازمانی؛ مؤلفه ساخت نقشه دانش؛ مؤلفه شناسایی جریان های دانشی؛ مؤلفه سرمایه دانش انسانی؛ مؤلفه تیم ممیزی دانش؛ مؤلفه تحلیل و ارزشیابی؛ مؤلفه تحلیل ریسک دانشی؛ مؤلفه ابعاد و جنبه های آموزشی؛ و مؤلفه فرهنگ سازمانی است. این ده مؤلفه بر اساس میزان اهمیتشان به ترتیب در این درجه قرار گرفتند: اولویت اول مؤلفه شناسایی مخازن سازمانی، اولویت دوم ساخت نقشه دانش، اولویت سوم مؤلفه شناسایی جریان دانشی، اولویت چهارم شناسایی جریان دانشی، اولویت پنجم سرمایه دانش انسانی، اولویت ششم تیم ممیزی دانش، اولویت هفتم تحلیل و ارزشیابی، اولویت هشتم تحلیل ریسک دانش، اولویت نهم ابعاد و جنبه های آموزشی و اولویت دهم به مؤلفه فرهنگ سازمانی اختصاص داده شد.    نتیجه گیری : با تمرکز بر مثلت شناسایی مخازن دانشی، ترسیم نقشه دانش و شناسایی نیازهای دانشی می توان گام بلندی در راستای تحقق ممیزی دانش در سازمان برداشت.

هدف : جذب وحفظ مشتری از اهداف سازمان های خدماتی است. هدف از انجام پژوهش پیش رو، تعیین اثر مدیریت ارتباط با مشتری بر عملکرد کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش پژوهش :  پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را 92 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی تشکیل دادند. که از این تعداد، 73 نفر در پژوهش مشارکت کردند. جهت گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه ها با استفاده از روایی محتوایی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ با ضرایب964/0 برای مدیریت ارتباط با مشتری و 956/0 برای عملکرد کتابخانه تایید شد. برای بررسی فرضیه ها از مدل معادلات ساختاری و آزمون رگرسیون تک متغیره استفاده شد. یافته ها : متغیر مدیریت ارتباط با مشتری با مقدار بتای 78/0 بر عملکرد کتابخانه عمومی تأثیر معناداری دارد. همچنین مؤلفه های فناوری اطلاعات، کاربرد مدیریت دانش، تمرکز بر مشتریان کلیدی، و سیستم CRM دارای تأثیر معناداری بر عملکرد کتابخانه عمومی هستند. مؤلفه کاربرد مدیریت دانش با شدت تأثیر برابر با 811/0، بیشترین تأثیر، و مؤلفه فناوری اطلاعات با شدت تأثیر برابر با 356/0، کمترین تأثیر را بر عملکرد کتابخانه عمومی دارد. اصالت/ارزش :  اهمیت بالای پیاده سازی و استقرار مدیریت ارتباط با مشتری در حقیقت کسب رضایت مشتریان و حفظ وفاداری آنان را به دنبال دارد. علاوه بر حفظ مشتریان فعلی منجر به جذب مشتریان آتی نیز می شود. در نتیجه از صرف هزینه اضافی نیز جلوگیری به عمل می آید.

هدف : مستندسازی یکی از مهمترین امور در مدیریت دانش است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موانع مستندسازی تجارب کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی است. روش پژوهش : پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات جزو تحقیقات کتابخانه ای است که از تکنیک های میدانی نیز بهره برده است. این پژوهش از نظر روش، جزو پژوهش های توصیفی- ترکیبی است که از طریق پیمایشی دلفی و تحلیل محتوا (روش کلایزی) انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی تشکیل دادند که 20 نفر از اعضای جامعه به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در مرحله اول دلفی از روش کلایزی و در دور دوم دلفی از آماره های توصیفی (میانگین و درصد) و همچنین به منظور تحلیل داده های آماری از نرم افزار 16  spss استفاده شد. یافته ها : حاصل تحلیل مصاحبه ها پس از بازبینی و مقایسه به 43 کد رسید. در بازبینی نهایی این کدها در 6 شاخص اصلی قرار گرفتند. در حقیقت 43 مانع اولیه شناسایی شدند که در 6 مانع اصلی قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که مجموعه ای از موانع فرهنگی، آموزشی، فردی، ابزاری-زیرساختی، مقرراتی و فناورانه، کارکنان و کارشناسان اطلاعاتی را از امر مستندسازی تجربه بازمی دارد. بر اساس تحلیل های صورت گرفته موانع فردی با سایر موانع ارتباط تنگاتنگی دارد. اصالت/ارزش : موضوع مورد مطالعه و روش انجام این پژوهش دارای اصالت است. نتایج این پژوهش از خروج دانش و تجارب کارکنان از سازمان مربوطه جلوگیری می کند. به کارگیری نتایج این پژوهش کمک خواهد کرد که کتابخانه در زمینه مدیریت دانش و کسب مزیت رقابتی موفق عمل کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین میزان صلاحیت های کتابداران و میزان رضایت کاربران کتابخانه های دانشگاه های دولتی تهران انجام شده است. روش پژوهش : این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است که در زمره پژوهش های توصیفی-همبستگی قرار می گیرد. از دو پرسشنامه برای سنجش میزان صلاحیت کتابداران و میزان رضایت کاربر استفاده شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از کتابداران و کاربران کتابخانه های دانشگاه های دولتی تهران بود که از میان آنها 60 کتابدار و 60 کاربر که به روش نمونه گیری تلفیقی متوالی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های صلاحیت کتابدار و رضایت کاربر از کتابخانه استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی(فراوانی، میانگین و درصد) و آمار استنباطی(آزمون همبستگی پیرسون)  و از نرم افزار25 اس پی اس اس استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش حاکی از آن است که میان صلاحیت های مدیریتی کتابداران و رضایت کار، صلاحیت های جستجوی اطلاعات کتابداران و رضایت کاربر و همچنین، میان صلاحیت های ارتباطی کتابداران و رضایت کاربر رابطه ای مثبت، ضعیف و معنادار مشاهده می شود. برخلاف صلاحیت های فوق که رابطه ای ضعیف با رضایت کاربر از کتابخانه دارند، صلاحیت فناوری اطلاعات رابطه ای مثبت، معنادار و قوی با رضایت کاربر از کتابخانه دارد. این در حالی است که میان صلاحیت های فردی و اخلاقی کتابداران و رضایت کاربر از کتابخانه و همچنین میان صلاحیت های پژوهشی کتابداران و رضایت کاربر از کتابخانه رابطه ای وجود ندارد. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد رابطه ی معنادار و مثبت میان رضایت کاربر از کتابخانه و صلاحیت های کتابداران وجود دارد. به بیانی دیگر، اینکه رابطه ی مستقیم بین این دو متغیر وجود دارد، با افزایش میزان صلاحیت کتابداران، میزان رضایت کاربر نیز از کتابخانه افزایش می یابد و بالعکس.