مدیریت اسلامی

در جریان انقلاب مشروطه و پس از پیروزی آن، برای نخستین بار در ایران معاصر از مشارکت مردم در امر کشورداری و جایگاه ملت در حکومت و قانون، سخن به میان آمد و پس از این برهه بود که اندیشمندان و سیاستمداران کم وبیش برای مردم در امور سیاسی کشور ارزش و جایگاهی قائل شدند که پیش از آن محلی از اِعراب نداشت. بدون شک روند حکمرانی مردم پایه در ایران، یکنواخت و ثابت نبوده و همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده است؛ به این صورت که در مقاطعی نقش مردم در مشارکت سیاسی بالا و از سوی دیگر تصمیمات سیاسی از جانب صاحبان قدرت با در نظر گرفتن سعادت ملت انجام می گرفت و در ازمنه ای دیگر نیز حکمرانی مردم پایه دوران حضیض خود را می گذرانده است. چنانکه بعد از پیروزی انقلاب مشروطه، مردمی که به تازگی جای خود را در امور سیاسی کشور باز کرده بودند، با استبداد صغیر مواجه شدند که مجدداً حکمرانی مطلقه را برای آنان به ارمغان آورده بود. مقاله حاضر با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و اسنادی سعی دارد سیر تحول حکمرانی مردم پایه از دوران مشروطیت، که سرآغاز بحث حکومت مردمی در ایران معاصر به شمار می آید، تا انقلاب اسلامی سال 1357 که نقطه عطفی در حکمرانی مردمی تلقی می شود، را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. در این پژوهش اساس حکمرانی و عملکرد حکومت ها و دولت ها اعم از مردمی و غیرمردمی(خودکامه) در این بازه زمانی موردتوجه قرار گرفته تا بدین طریق پیشینه و تحولات اساسی حکمرانی مردم پایه در ایران تبیین گردد.

۱۶۳.

بررسی تطبیقی مدیریت سنتی و اسلامی؛ با تأکید بر نامه حضرت امیرالمؤمنین (ع) به مالک اشتر(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: نرجس شرفی هادی حاجی دنیادیده

منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 7-24

کلیدواژه‌ها: اصول مدیریت رهیافت سنتی رهیافت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۲۹

این مقاله با هدف تشریح و تبیین مدیریت اسلامی، برای کاربرد در سازمان های جوامع اسلامی، به مقایسه رویکرد سنتی، به عنوان اولین اصول مدیریتی معرفی شده به جهان و رویکرد اسلامی، به عنوان رویکردی مدیریتی معرفی شده در منابع اسلامی، با تأکید بر نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر، می پردازد. این پژوهش، با روش تحلیل محتوای مضمونی انجام گرفته است و نتایج حاصل از تحقیق، نشان داد که در رهیافت سنتی به مدیریت، توجه به بُعد مادی و نیازهای فیزیولوژیکی و عدم توجه به نیازهای روحی و معنوی افراد ، موجب بی ثباتی در جوامع غرب شده است. در حالی که رویکرد اسلامی به تمامی ابعاد وجودی و نیازهای انسان در سازمان، عنایت خاص داشته است و مؤلفه های از جمله محوریت قرار دادن اخلاق، توجه به ابعاد گوناگون نظارت، تعیین شاخص های ارزیابی، اجتناب از عصیان در سلسله مراتب سازمانی، اجتناب از خودشیفتگی و فزونی خواهی، اجتناب از رفتارهای مذموم، پرهیز از ویژه خواری و رعایت انصاف، رهیافت اسلامی را به عنوان کامل ترین و مناسب ترین رویکرد به مدیریت برمی گزیند.

۱۶۴.

طراحی مدل بومی حکمرانی خوب مبتنی بر آموزه های دینی؛ پژوهشی کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرضا نبویان حمزه کلایی محمدرضا باقرزاده سید احمد جعفری کلاریجانی مجتبی طبری

منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۹ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 81 - 114

کلیدواژه‌ها: حکمرانی خوب الگوی حکمرانی آموزه های دینی حکمرانی اسلامی مدیریت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۸۶

پژوهش حاضر با استفاده از مفهوم نوین حکمرانی خوب در مطالعات مدیریت اسلامی با هدف طراحی مدل بومی مبتنی بر آموزه های دینی انجام گرفت. داده های پژوهش از طریق مرور نظام مند برجسته ترین اسناد و کتب دینی و تاریخی ایران باستان (دوره هخامنشیان) جمع آوری شد و با استفاده از روش داده بنیاد مورد تحلیل قرار گرفت. جهت اعتباریابی کیفی و بررسی روایی مدل مفهومی به دست آمده از مراحل کدگذاری، از روش تائید خبرگان منتخب با استفاده از روش نمونه گیری ترکیبی قضاوتی و گلوله برفی استفاده شد. بر اساس یافته های پژوهش، مقوله های شایستگی های مدیران و وحدت جهت و هدف مشترک ارکان نظام به عنوان شرایط علّی تحقق حکمرانی خوب؛ نظارت و کنترل، فرهنگ سازی، پویایی اصل شورا و مشورت و مدیریت دانش محور به عنوان شرایط زمینه و بستر و تحمیل فشار بر مردم، فساد و خیانت در مدیریت و ناکارآمدی در مدیریت به عنوان مقوله های مداخله گر تضعیف کننده حکمرانی خوب شناسایی شدند. تمرکز بر حوزه های منابع انسانی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به عنوان راهبردهای تحقق حکمرانی خوب و برقراری امنیت در حوزه های مختلف، برخورداری از پشتوانه مردمی، عدالت فراگیر، رشد و شکوفایی، کارایی و اثربخشی و پایبندی به هویت و ارزش ها پیامدهای حکمرانی خوب تعیین شدند.

۱۶۵.

شناسایی ابعاد نیازهای اجتماعی در صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا ابراهیمی حجت وحدتی رضا سپهوند محمودرضا اسماعیلی

منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۹ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 37 - 61

کلیدواژه‌ها: نیاز انگیزش نیازهای اجتماعی صحیفه سجادیه حیات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۵۹۰

نیاز به حیات اجتماعی، بخش مهمی از زندگی انسان است که توجه به آن در سازمان به عنوان یکی از اجزای محیط اجتماعی، ضروری است. علت این مسئله این است که یکی از مهمترین عوامل ارتقای بهره وری در سازمان، توانایی ایجاد انگیزش مؤثر در کارکنان بر اساس شناخت نیازهای انسان است. ازسوی دیگر تفاوتهای فرهنگی، آسیبهای ناشی از استفاده از الگوهای انگیزشی غربی، ضرورت افزایش بهره وری و ضعف ابزارهای انگیزشی در سازمانهای ایرانی ایجاب می کند تا الگوهای بومی برای شناخت نیاز و انگیزش انسانی برپایه فرهنگ اسلامی ارائه شود؛ بنابراین در راستای این هدف، در این پژوهش، از صحیفه سجادیه به عنوان منبع داده ها به منظور تدوین الگو استفاده شد. تحلیل داده ها، با روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شد. دراین تحقیق پس از کنکاش در مجموعه داده ها، الگویی جدید از نیازها بر اساس فرهنگ اسلامی، تحت عنوان نیاز به حیات اجتماعی ارائه شد که مؤلفه های ده گانه آن تعریفی متمایز از نیازهای منابع انسانی ارائه می دهد.

۱۶۶.

آموزه های مدیریتی در سیره عملی علامه مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: علی معصومی محسن منطقی

منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 47-60

کلیدواژه‌ها: علامه مصباح یزدی مهارت های رفتاری مهارت های فرهنگی مهارت های ساختاری مهارت های کنترلی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۲۳۵

علامه مصباح یزدی یکی از تأثیرگذارترین نظریه پردازان قرن گذشته در حوزه علوم انسانی اسلامی است. همان گونه که دیدگاه های نظری ایشان تحولات دانشی ماندگاری به وجود آورد، مطالعه رفتارهای عملی ایشان نیز می تواند راهنما و الگویی برای تحول در سازمان ها باشد. ایشان قریب چهل سال تجربه مدیریتی سازمان ها و نهادهای حوزه ای را در کارنامه خود دارد. تجربه به کارگیری ایده های نظری یک اندیشمند مدیریت اسلامی در میدان عمل، می تواند الگوی موفقی برای مشتاقان مدیریت اسلامی به شمار آید. این تحقیق براساس مشاهدات میدانی و مرور خاطرات همراهی با علامه مصباح یزدی طی سه دهه به انجام رسیده است. ساحت های مدیریتی ایشان را می توان در چهار مهارت رفتاری، فرهنگی، ساختاری، و کنترلی دسته بندی و مطالعه کرد. هریک از این ساحت ها دارای مؤلفه های متعددی است که در مجموع 16 نمونه شناسایی شده که قابل الگوبرداری برای مدیران جامعه اسلامی است.

۱۶۷.

تحلیل محتوای کیفی حکمت های امیرمؤمنان علی (ع) در نهج البلاغه از منظر مدیریت دانایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صبا صارمی نیا

منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۹ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 5 - 37

کلیدواژه‌ها: مدیریت دانش اسلامی نهج البلاغه تحلیل محتوای کیفی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۲۸۴

با بررسی کتب دینی به جرأت می توان اذعان نمود که دین اسلام برای تفکر، دانش، معرفت و آگاهی ارزش بسیار زیادی قائل است. این در حالی است که در عصرحاضر، دانش به عنوان سرمایه ای کلیدی در توسعه و رقابت پذیری مطرح شده است و مدیریت دانش به عنوان راهکاری نوین و ضروری جهت افزایش بهره وری معرفی شده است. اما این مفهوم به ظاهر جدید مدیریتی، 1400 سال پیش در قرآن و سایر کتب دینی مطرح شده و توسط نبی اکرم و ائمه اطهار به صراحت به آن اشاره شده است. با اندک جستجو در ادبیات پژوهش حوزه ی «مدیریت دانش» درمی یابیم؛ این مفهوم برخاسته از «تجارب و مطالعات کسب وکار» بوده و مملو از مفاهیم، مدل ها، راهکارها، روش های متنوع با هدف پیاده سازی اثربخش مدیریت دانش می باشد. اما با وجود کثرت اشارات تصریحی و تلویحی به دانش و حکمت در متون دینی مسلمانان، تاکنون این متون از منظر شناسایی سازه های مرتبط با مدیریت دانش مورد تحلیل قرار نگرفته است. لذا در این پژوهش با هدف «شناسایی مؤلفه های مدیریت دانش» و توسعه «چارچوب مدیریت دانش منتج از متون اسلامی[1]» از تحلیل محتوای کیفی حکمت های گهربار مولای متقیان در نهج البلاغه استفاده شده است. مؤلفه های اصلی شناسایی شده منتج از این فرآیند به شش دسته ی کلی طبقه بندی شده اند: «شرایط علّی»، «پدیده مدیریت دانش از دیدگاه اسلام»، «شرایط زمینه ای تسهیل کننده مدیریت دانش اسلامی»، «عوامل مداخله گر فرآیند مدیریت دانش اسلامی»، «راهبردها و به روش های توصیه شده جهت مدیریت دانش اسلامی» و «پیامدهای فردی و اجتماعی منتج از پیاده سازی مدیریت دانش اسلامی». در مرحله ی بعد، با استفاده از محاسبه ی ضریب همبستگی مؤلفه ها و زیرمؤلفه ها «چارچوب مفهومی مدیریت دانش اسلامی» توسعه یافته است. 1 از این پس این عنوان جهت ساده سازی "مدیریت دانش اسلامی" نام گذاری شده است.

۱۶۸.

تحول در حکمرانی محلی دولت ایران: مطالعه موردی هوشمندسازی شهر تهران

نویسنده: گارینه کشیشیان سیرکی

منبع: حکمرانی متعالی سال دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۷ 53 - 88

کلیدواژه‌ها: تحول در حکمرانی محلی هوشمندسازی شهر تهران الگوی حکمرانی مطلوب موانع و چالش های شهر هوشمند

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۲۵۱

تحول در حکمرانی یکی از ضروریات عصر حاضر است که بایستی در همه زمینه ها از جمله حکمرانی محلی نیز صورت پذیرد. در راستای این تحول البته، مشکلات و موانع بسیاری قابل مشاهده است. یکی از اصلی ترین موانع فراروی مدیریت شهری به خصوص در کلان شهرها، چندپارگی مدیریت شهری در عرصه سیاستگذاری، تصمیم سازی، برنامه ریزی، هدایت و نظارت است. مسأله ای که امروزه بیشتر در حوزه مدیریت شهری کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران به چشم می خورد، تعدد مراجع و نهادهای مختلف مسئول با تأثیرپذیری از قوانین موجود است. این قوانین، با ساختار و چارچوب کاری که بدون توجه به سایر نهادها برای خود تعریف می کنند، ضمن ایجاد ناهماهنگی در سیستم حکمرانی محلی؛ چالش های مختلفی را ایجاد می کنند. برای دستیابی به حکمرانی مطلوب شهری به عنوان یکی از پایه ها و اصول توسعه پایدار شهری در تهران به عنوان الگوی شهرنشینی کشور ایران با نرخ 85/93 درصد شهرنشینی، مدیریت شهری بایستی به سمت شهر هوشمند ریل گذاری شود. دراین مقاله به درک و بررسی چگونگی تأثیرگذاری و تأثیرپذیری شهر هوشمند و حکمرانی مطلوب در مدیریت کلان شهر تهران پرداخته و در همین راستا به این نتایج دست یافتیم که حکمرانی مطلوب نقش مثبت و مؤثری در ارتقا شهر هوشمند دارد و بر تمامی شاخص های شش گانه شهر هوشمند یعنی مردم هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند، حکمروایی هوشمند، زندگی هوشمند و محیط هوشمند تأثیر مثبت داشته است. همچنین تحول در حکمرانی محلی با چالش های بسیاری روبروست، که مورد بحث این مقاله بوده است.

۱۶۹.

الگوی سیستمی نهادینه سازی ارزش ها در ناجا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: هادی خان محمدی حسین اصلی پور

منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۹ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 173 - 194

کلیدواژه‌ها: نهادینه سازی ارزش ها اجتماعی شدن گفتمان سازی درونی سازی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۴۵

نهادینه سازی فرآیندی است که از طریق آن کنش ها (اقدامات) تکرار می شوند و از جانب کنش گران، معانی مشترکی به خود می گیرند. با توجه به اصل سلسله مراتب فرماندهی در سازمان های دفاعی و نظامی علاوه بر اصل امام– امت، ولی فقیه به عنوان فرمانده کلّ قوا ایفای نقش کرده و تعریف کننده ارزش های محوری این گونه سازمان ها محسوب می شود. مسئله اصلی این تحقیق چگونگی نهادینه ساختن ارزش های مدّنظر فرماندهی کلّ قوا در سطح سازمانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (ناجا) است. بنابراین باتوجه به فقدان الگوی نهادینه سازی ارزش ها در ناجا سوال محوری این تحقیق آن است که الگوی سیستمی نهادینه سازی ارزش ها در سطح سازمانی ناجا چیست؟ بدین منظور مبتنی بر رویکرد کیفی 9 مصاحبه با خبرگان موضوع انجام و مبتنی بر استراتژی تحلیل مضمون کدگذاری شد. یافته های تحقیق مشتمل بر 59 مضمون پایه، 18 مضمون سازمان دهنده و 6 مضمون فراگیر (1.«ورودی ها»، 2.« فرآیندها»، 3.«خروجی ها»، 4.«پیامدها»، 5.«مکانیسم بازخورد»، 6.«موضوعات زمینه ای») بیانگر آن است که نهادینه سازی ارزش های محوری مدنظر فرماندهی کلّ قوا در سطح سازمانی ناجا نیازمند اتخاذ یک الگوی سیستمی مشتمل بر ابعادی است که مهم ترین آن ها فرآیند نهادینه سازی است. این فرآیند شامل مؤلفه هایی نظیر محتواسنجی، فرهنگ سازی، گفتمان سازی و عیینت بخشی به ارزش هاست که چهار عرصه محتوا، ذهن، زبان و کنش را در برمی گیرد.

۱۷۰.

ارائه الگوی مدیریت بحران حضرت ابراهیم(ع) با بهره گیری از ابعاد چرخه سامانه مدیریت بحران جامع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: الهه ابراهیمی امیر غفوریان شاگردی سعید آیباغی اصفهانی

منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۹ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 89 - 120

کلیدواژه‌ها: حضرت ابراهیم (ع) مدیریت بحران چرخه سامانه مدیریت بحران جامع مدیریت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۳۹

این مقاله با هدف تبیین نقش حضرت ابراهیم(ع) در مدیریت بحرانهایی که ایشان با آنها روبه رو بود درصدد است تا الگوی مدیریت بحران آن حضرت را با بهره گیری از ابعاد چرخه سامانه مدیریت بحران جامع ارائه کند. مطالعه موردی سیره حضرت ابراهیم(ع) به این دلیل حائز اهمیت است که ایجاد الگوی مدیریت بحران آن حضرت می تواند الگوی مناسبی برای مدیریت بحران در سازمانهای امروزی به طور عام باشد. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و چگونگی گردآوری اطلاعات نیز توصیفی تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات، بررسی و مطالعه متون و اسناد است. این پژوهش با رویکرد کیفی پدیدارشناسانه و با استفاده از روش تحلیل هرمونتیک در مطالعه متون در مشخص کردن ابعاد و مؤلفه های مدیریت بحران حضرت ابراهیم(ع) با بهره گیری از ابعاد چرخه سامانه مدیریت بحران جامع با توجه به مؤلفه های پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی سعی کرده است. نتایج تحلیل نشان داد مدیران با داشتن ذهنی کل نگر می توانند در سازمان خود مشکل اصلی را شناسایی، و با ایجاد بحرانی عمدی، بحرانهایی را مهار کنند که پنهان و راهبردی است و در رفع آن بحران اقدام کنند.

۱۷۱.

ابتناء ین فضای مجازی بر تفکر اسلامی برای تحول در حکمرانی مجازی کشور

نویسنده: احسان کیان خواه

منبع: حکمرانی متعالی سال دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۷ 163 - 201

کلیدواژه‌ها: ین فضای سایبر تفکر اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۲۶۲

علی رغم توسعه ی فضای مجازی کشور در دهه های گذشته، ین فضای مجازی کشور مبتنی بر باورهای دینی و مبانی انقلاب اسلامی مشخص نیست. لذا اعوجاج های سیاستی در بهره گیری حداکثری از منافع فضای سایبر و دفع تهدیدها و اصلاح نقاط ضعف با افراط و تفریط همراه بوده است. نگارنده با روش توصیفی و تحلیل و تمسک جستن از آیات قرآن کریم و سیره و احادیث معصومین علیهم صوات الله اجمعین، چهار اصل برای ین فضای سایبر کشور تدوین نموده است. این چهار اصل برگرفته از تفکراسلامی عبارتند از استقلال، استحکام، استذکار و استرشاد. تلاش برای دستیابی به استقلال سایبر و استحکام ساخت درونی قدرت سایبری با رشد و تعالی ساختارهای فنی و اجتماعی شکل دهنده ی به فضای سایبر متعالی خواهد بود. بکارگیری اصول اساسی ین فضای مجازی کشور موجب بهره گیری اقتدارْ پایه از «فرصت های» فضای مجازی با تقویت «قوت ها» و کاهش «تهدیدها» مبتنی بر ترمیم «ضعف ها» خواهد شد و ابزار تحلیلی را در اختیار مدیران سیاستگذار و اجرایی کشور برای تنظیم برنامه ها فراهم خواهد آورد.

۱۷۲.

شناسایی ابعاد و مؤلفه های نفوذ اجتماعی در سبک رهبری شهید قاسم سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی روح اللهی

منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۹ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 5 - 42

کلیدواژه‌ها: سبک رهبری شهید قاسم سلیمانی مکتب شهید سلیمانی مدیریت شهید قاسم سلیمانی عوامل نفوذ اجتماعی در مدیریت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۶۷۵

محققان حوزه مدیریت و رهبری، مهمترین مهارت رهبری را قدرت نفوذ آن بر افراد و توان همراه سازی آنان در جهت تحقق اهداف می دانند. شهید قاسم سلیمانی نیز با اتکا به همین قدرت نفوذ اجتماعی توانست در سطح عمومی به محبوبترین شخصیت سیاسی، نظامی کشور و در سطح بین الملل نیز به محور وحدت و نقطه ثقل تمامی جریانهای جبهه مقاومت تبدیل شود و معادلات منطقه ای را به نفع جریان مقاومت تغییر دهد؛ لذا از این دیدگاه می توان نفوذ اجتماعی را یکی از مؤلفه های رهبری در مکتب سردار شهید قاسم سلیمانی مورد مطالعه قرار داد؛ بنابراین محقق در این تحقیق به دنبال این است تا مبتنی بر راهبرد تحلیل مضمون و با استفاده از تحلیل بیش از 12 مصاحبه و سخنرانی و اسناد مرتبط با سبک رهبری و مدیریت ایشان، ابعاد و مؤلفه های نفوذ اجتماعی را در مکتب این شهید عزیز تشریح کند. مبتنی بر تحلیل نتایج، امکان نفوذ اجتماعی در مکتب شهید سلیمانی مبتنی بر "منابع نفوذ" است که قدرت مرجعیت اجتماعی، اعتبار و جذابیت آن را تولید می کند و تحقق نفوذ مبتنی بر "راهبردهای ششگانه نفوذ" شامل ایجاد اضطرار محرک با توسل به جنبه های الهامبخش ، درک نیازها و علائق مخاطب و همراهی با آن، جلب محبت و مهرورزی، مدیریت و تصمیم گیری مشارکتی، مردم باوری و تعامل سازنده با طیفهای گوناگون مردم، و رهبری پیشرو است و این فرایند نفوذ موجب "پیامدهای نفوذ" در چهار سطح شده است.

۱۷۳.

بنیان های زندگی کاری در سازمان، با رویکرد اسلامی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: محسن منطقی

منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 45-60

کلیدواژه‌ها: زندگی کاری کار سازمانی فقه سازمانی اخلاق کار آداب کار

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۹۳ تعداد دانلود : ۲۲۰

تشکیل سازمان های اسلامی، نیازمند طراحی زیرساخت های اسلامی در سازمان هاست. کارکنان، عنصر اساسی سازمان ها هستند. آنها بخشی از عمر خود را در سازمان ها زندگی می کنند. زندگی کاری در سازمان ها، بیانگر نحوه فعالیت کارکنان در سازمان هاست. به هر میزان زندگی کاری آنان، با آموزه های اسلامی سازگاری بیشتری داشته باشد، سازمان ها به ماهیت اسلامی شدن خود بیشتر نزدیک می شوند. هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفه های اساسی زندگی کاری در سازمان ها، با رویکرد اسلامی است. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، کیفی است و رویکرد آن، روش تحلیلی توصیفی است که با استفاده از منابع دینی، به پژوهش پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که برای شکل گیری زندگی کاری از منظر اسلام در سازمان ها، نیازمند تلفیق احکام فقهی، مسائل اخلاقی و رعایت آداب اسلامی در قوانین، ساختارها، آموزش منابع انسانی و برنامه های سازمان هستیم.

۱۷۴.

واکاوی سیاست گذاری تحقق عدالت اجتماعی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: سید عبدالمهدی حسینی

منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 99-112

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی سیاست گذاری حکمرانی اسلامی امامین انقلاب

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۴۵

«عدالت» از شئون و مقومات وجود و محور زندگانی انسان است که بدون آن آدمیان معنای زندگی را درنمی یابند و جامعه نیز جز با قیام به قسط و گسترش آن قوام نمی یابد. علاوه بر این، عدالت و قسط، عدالت خواهی و قسط طلبی شأنی از شئون فطری انسان است که بدون آن انسانیت انسان معنا نمی یابد و آدمی که دارای عقل سلیم است، با جذبه ای خاص به سوی عدل و داد در حرکت است. «عدالت اجتماعی» عبارت است از: ارزشی که با فراگیر شدن آن، جامعه دارای شرایط و زمینه هایی می شود که هر صاحب حقی به حق خود می رسد و امور جامعه به تناسب و تعادل، در جای شایسته خویش قرار می گیرد. این مقاله کوشیده است با تحلیل مفاهیم و منابعی از قرآن، سیره امیرمؤمنان علی، و دیدگاه های امام خمینی و امام خامنه ای از سیاست گذاری در حوزه عدالت اجتماعی، به بررسی این موضوع بپردازد که تا چه حد این سیاست گذاری ها مدنظر قرار گرفته است. پس از انقلاب دولت هایی بر سر کار آمدند که همه آنها در مسیر عدالت اجتماعی دست به عصا حرکت کردند. این مسیر دو مفهوم را به ذهن متبادرمی کند: یا سیاست گذاری ها ناقص و نارسا بوده و یا دولت ها چندان تمایلی به اجرای این سیاست گذاری ها نداشته اند. با بررسی فعالیت این دولت ها به این نتیجه می رسیم که با وجود سیاست گذاری مناسب در تحقق عدالت اجتماعی، دولت ها به این سیاست گذاری ها تن نداده اند.

۱۷۵.

سیمای حکمرانی مطلوب در منشور حکمرانی علوی: از شاخص ها تا اشارت ها

نویسنده: علی کمیجانی محمدرحیم عیوضی

منبع: حکمرانی متعالی سال دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 88 - 113

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۳۰۰

امروزه، حکمرانی مطلوب به عنوان یکی از نظریه ها و الگوهای غالب در عرصه اداره و راهبری جوامع مدرن مطرح و در کانون توجه فزاینده اندیشمندان و فعالان توسعه و همچنین دستورکار ویژه دولت ها و جوامع جهانی قرار گرفته است. با این وجود، ریشه های نظری و عملی حکمرانی مطلوب به آموزه های اسلامی بر می گردد و در سپهر حکمرانی علوی به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ حکمرانی بشری مورد تبلور قرار می گیرد. در این راستا، نامه 53 نهج البلاغه (منشور حکمرانی علوی) به عنوان یک سند و نقشه راه مرجع، آموزه های نظری و عملی حضرت علی (ع) را در ساحت حکمرانی به تصویر می کشد. ازاین روی، در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا اصول و ارکان این پارادایم مدیریتی-سیاستی در پرتوی آموزه های علوی مورد بازخوانی قرار گیرد. بدین منظور، با بهره گیری از روش قیاسی-استقرایی و توصیفی-تحلیلی به بازخوانی مولفه های حکمرانی مطلوب پرداخته می شود و سپس هر یک از این مولفه ها با استناد به منشور حکمرانی علوی مورد بررسی و تطبیق قرار می گیرد. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که نه تنها مولفه های حکمرانی مطلوب در آموزه های حکمرانی علوی مورد معرفی و تاکید قرار گرفته است بلکه این آموزه ها با جهت گیری آینده مدارانه و ماهیت فرازمانی-مکانی، الزامات و اقتضائات امروزین حکمرانی مطلوب جوامع مدرن را نیز مورد ترسیم و ارائه قرار می دهد.

۱۷۶.

طراحی الگوی انگیزش کارکنان مبتنی بر سیره حضرت علی علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رقیه ستوده مسلم باقری محسن جاجرمی زاده

منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۹ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 101 - 128

کلیدواژه‌ها: انگیزش در غرب انگیزش در اسلام سیره امام علی علیه السلام الگوی محتوایی/ فرایندی انگیزش

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۵۱۰ تعداد دانلود : ۴۵۱

یکی از عوامل تأثیرگذار در بقا، پویایی و تحقق سیاست ها و اهداف سازمان، منابع انسانی با انگیزه است. قبل از هرگونه اقدام در زمینه ایجاد انگیزش، باید به شناخت درستی در مورد ابعاد وجودی انسان رسید و باتوجه به تفاوت نگاه اسلام و غرب به ابعاد وجودی انسان، کشورها و سازمانهای اسلامی نیازمند طراحی الگو های بومی و اسلامی در زمینه انگیزش منابع انسانی مسلمان خود هستند. این پژوهش به دنبال طراحی الگوی محتوایی انگیزش کارکنان و طراحی الگوی فرایندی انگیزش کارکنان از دیدگاه حضرت علی علیه السلام است. پژوهش، جزء تحقیقات اکتشافی و از نظر هدف، بنیادی و نیز از لحاظ فرایند، نظریه پردازی داده بنیاد است که با استفاده از این روش به طراحی الگو های محتوایی و فرایندی انگیزش کارکنان براساس اسناد، کتابها و مقالات درباره سیره امام علی علیه السلام اقدام شده است. هم چنین به منظور اعتبارسنجی الگو از شاخص کاپا استفاده شده است که برای هر دو الگو در سطح معتبر اندازه گیری شد. نتایج نشاندهنده این است که الگوی محتوایی انگیزش منابع انسانی براساس سیره امام علی علیه السلام شامل 23 شاخص، نه مؤلفه و سه بعد (نیازهای معنوی، نیازهای روانشناختی و نیازهای طبیعی) و هم چنین الگوی فرایندی انگیزش منابع انسانی براساس سیره ایشان شامل ابعاد شرایط علّی، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، مقوله محوری، راهبردها و پیامد طراحی شد. انتظار می رود یافته های این تحقیق در زمینه ایجاد انگیزش در کارکنان، راهگشای مدیران در جوامع اسلامی باشد.

۱۷۷.

مبانی دولت اسلامی - ایرانی در اندیشه امام خامنه ای

نویسنده: علی بزمی حاجی خواجه لو عباس طاهری

منبع: حکمرانی متعالی سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵ 49 - 76

کلیدواژه‌ها: دولت اسلامی ایرانی مدیریت دولت سازی رهبری

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۳۳۹

هدف اصلی در این نوشتار، بررسی مبانی دولت اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت از دیدگاه امام خامنه ای می باشد. بر این اساس، در تجزیه و تحلیل موضوع از روش شناسی عقلی به نحو توصیفی- تحلیلی بهره برده و با روش اسنادی داده های مورد نظر را از بیانات امام خامنه ای استخراج کرده ایم. در این راستا نتایج تحقیق حاکی از این است که مبانی دولت اسلامی از دیدگاه امام خامنه ای به طور کلی به دو دسته تصوری و تصدیقی قابل تقسیم است. در این میان، مبانی تصوری ناظر به تعریف لغوی و اصطلاحی مبانی، الگو، اسلامی، ایرانی، پیشرفت و تلقی ازماهیت دولت اسلامی است. بر اساس این تلقی، حکومت ابزار است نه هدف، امانت است نه تملیک، تدبیر است نه تزویر، برای خدمت است نه برای کسب قدرتو پرستیژ، هم حق است هم تکلیف و بالاخره ولایت است نه سلطنت. مبانی تصدیقی دولت اسلامی به دو دسته مبانی دور و نزدیک تقسیم می شود. مبانی دور عبارتند از: مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی، انسان شناختی و روش شناختی و بایدهای مبانی نزدیک دولت اسلامی به سلامت اعتقادی و اخلاقی، عدالت، حکمت، قانونگرایی، نفی نظام سلطه، درونزا و برونگرا بودن اشاره دارد.

۱۷۸.

تحول گرایی حکمرانی: از دولت الکترونیک تا حکمرانی دیجیتال

نویسنده: رضا توکلی راد حوریه سادات میری

منبع: حکمرانی متعالی سال دوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۷ 115 - 162

کلیدواژه‌ها: تحول گرایی حکمرانی دولت الکترونیک حکمرانی دیجیتال تحول حکمرانی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۴۳۶

چشم انداز حکمرانی دیجیتال، پیوسته در حال تغییر است. در همین راستا تحولات ناشی از دولت الکترونیک سبب وقوع مجموعه ای از تغییرات سازمانی و فرهنگی شده است. عدم تبعیت این تحولات از یک مدل تکامل یافته مانع از تحقق بایسته حکمرانی دیجیتال می گردد. یکی از مدل های معرفی شده در این زمینه مدل مفهومی تحول گرایی حکمرانی (T-Gov) است. نوشتار حاضر بدنبال معرفی این مدل مفهومی و نقش آن در تحول حکمرانی می باشد. در این مطالعه کیفی، مرور نظام مند 35 پژوهش صورت گرفته، در حوزه "حکمرانی دیجیتال" طی سال های 2000 تا 2021 نشان می دهد که مدل تحول گرایی حکمرانی یک مدل تطبیقی با قابلیت فراهم سازی شرایط سازمانی و فرهنگی لازم در جهت حرکت از "دولت الکترونیک" بسمت "حکمرانی دیجیتال" می باشد؛ همچنین در گذار تدریجی و برنامه ریزی شده این مدل، مردم در مرکز ساماندهی مجدد مکانیسم های حکمرانی قرار می گیرند. لذا این مطالعه نتیجه گرفت که مشارکت شهروندان مهمترین هدف استراتژی های تحولی می باشد و مدل تحول گرایی حکمرانی با مفهوم سازی حکمرانی دیجیتال این مهم را میسر می سازد.

۱۷۹.

مفهوم شناسی مردمی سازی حکمرانی

نویسنده: اسماعیل شیرعلی

منبع: حکمرانی متعالی سال دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 11 - 30

کلیدواژه‌ها: حکمرانی مردمی سازی برابری مشارکت مردمی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۲۲۱۸ تعداد دانلود : ۸۰۱

با گسترش دموکراسی بعد از دهه 1990 در جهان، موضوع حکمرانی و مردم سالاری بیشتر مورد توجه واقع شد و این موضوع اهمیت یافت که چطور می توان حکمرانی را به سمت مردمی شدن پیش برد. مردمی سازی حکمرانی به تلاش های جنبش های اجتماعی و نهادهای غیردولتی برای خلق فضاهای جدید مشارکتی در کلیه عرصه های حکمرانی اشاره دارد که این مشارکت منجر به تغییر و شکل دهی مجدد به رویه های حکمرانی می شود. پژوهش حاضر به شیوه مروری انجام شد. روش گردآوری اطلاعات موردنیاز، کتابخانه ای و ابزار گردآوری نیز فیش-برداری بود. جامعه آماری پژوهش کلیه متون مرتبط با مردمی-سازی حکمرانی بود که متون مرتبط به صورت هدفمند انتخاب شدند. نتایج مربوط به یافته های تحقیق نشان می دهد مردمی سازی حکمرانی بیشتر بر حقوق شهروندان و عدالت اجتماعی تاکید دارد. مردمی سازی حکمرانی تلاش دارد قدرت عمومی را مجددا سازماندهی نماید و از طریق طرح های مشارکتی نهادی که مردم محور است از تسلط نخبگان متنفذ محلی جلوگیری کند. بدنه اصلی مردمی سازی حکمرانی بازشدن ساختار نهادهای حاکمیتی به مشارکت مردمی، جامعه مدنی محلی و جنبش های اجتماعی است که از طریق نوعی حکمرانی مشارکتی، سیاست های محلی-ملی به درستی تدوین شده و فضاهای حیاتی جامعه در اقتصاد، سیاست، فرهنگ، آموزش حفاظت می شوند. مردمی سازی حکمرانی وابسته به حزب و گروه خاصی نیست بلکه نوعی تعمیق دموکراسی با رویکرد اجماع عمومی در تمامی عرصه های کنش اجتماعی-سیاسی و اقتصادی است.

۱۸۰.

وضعیت رهبری اخلاقی در مدیران آموزش و پرورش (مطالعه موردی شهر قم)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: ساجده احمدی سیف الله فضل اللهی قمشی

منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 61-72

کلیدواژه‌ها: رهبری اخلاقی مدیران سازمان آموزش و پرورش

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت گروههای ویژه مدیریت اسلامی

تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۸۵

هدف این پژوهش، ارزیابی وضعیت رهبری اخلاقی مدیران آموزش و پرورش بود. روش از نظر اهداف، کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری100 نفر از مدیران آموزش و پرورش استان قم بودند که در سال تحصیلی98-97 مشغول به کار بودند. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه رهبری اخلاقی عمادی فر (1388)، با پایایی 0،98 بر اساس آلفای کرونباخ استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها براساس روش های توصیفی و آزمون های استنباطی T، برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل، T تک گروهی و تحلیل واریانس در قالب نرم افزار spss نشان داد که رهبری اخلاقی مدیران آموزش و پرورش مطلوب است و برخورداری آنان از مؤلفه های، صداقت و درستی، تنظیم فعالیت، اعتماد، تلاش در جهت ارتقای کارکنان، و اجازه ابراز عقاید مخالف رهبری اخلاقی، بیش ازحد انتظار است و بین وضعیت رهبری اخلاقی مدیران زن و مرد و سوابق و سطوح تحصیلی مختلف آموزش و پرورش تفاوت وجود ندارد.

درخت حوزه‌های تخصصی