طفره روی سازمانی

طفره روی سازمانی به عنوان یکی از مسائل مهم در مسیر عملکرد مطلوب سازمان، پدیده ای است که به تمایل کارکنان برای بکارگیری انرژی کمتر در حین مشارکت در کارهای جمعی، نسبت به هنگامی که به تنهایی هدفی را دنبال می کنند، اشاره دارد. ازآنجاکه اغلب اهداف سازمان به صورت جمعی دنبال می شوند، این مقوله یکی از مشکلات جدی پیش روی سازمان ها است. بر این اساس تحقیق حاضر، درپی یافتن مؤلفه های مؤثر بر طفره روی سازمانی بوده، بدین منظور ابتدا، از طریق فن دلفی، نظر 15تن از خبرگان حوزه ی منابع انسانی، در خصوص شاخص های تأثیرگذار بر طفره روی سازمانی، اخذ گردیده و پس از جمع بندی و طراحی مدل پیشنهادی، برازش آن مورد پیمایش قرارگرفته است. این تحقیق با رویکرد آمیخته ی کمی و کیفی به طراحی مدل نهایی پرداخته است. جامعه تحقیق حاضر تعداد350 نفر از کارشناسان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده است، لذا با کمک فرمول کوکران تعداد180 نفر از آنان با روش تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب و مورد پیمایش قرارگرفته اند. تجزیه وتحلیل آماری داده های تحقیق نیز با کمک معادلات ساختاری صورت پذیرفته است. بدین منظور پرسشنامه ای که روایی آنها از طریق روایی محتوا، روایی معیار و روایی سازه و پایایی آنها با بدست آمدن آلفای کرونباخی برابر با 834% تایید گردیده است، مورد بهره برداری قرارگرفته است. پس از تأیید نرمال بودن توزیع داده ها، با کمک نرم افزار Smart PLS و آزمون تحلیل عاملی تأییدی، مدل ترسیم شده با 5 مؤلفه و 25 شاخص، مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد که مؤثرترین عامل تأثیرگذار بر طفره روی سازمانی بعد محیطی سازمان است ؛ لذا در پایان به مدیران پیشنهاد گردید با تکیه بر مهمترین شاخص های مؤثر بر طفره روی سازمانی مانند رضایت شغلی، تعهد، فرهنگ سازمانی ، به مدیریت بهینه طفره روی سازمانی نائل آیند.

طفره روی سازمانی، به تمایل فرد برای کاهش عامدانه تلاش ذهنی و جسمی خود، درحین فعالیت سازمانی اشاره دارد. لذا مدیریت این پدیده می تواند موجب بهبود سطح عملکرد سازمان گردد. بر این اساس تحقیق حاضر، بدنبال طراحی مدلی است که چگونگی تأثیر طفره روی سازمانی را بر عملکرد سازمان نشان دهد، بدین منظور ابتدا، نظر 15 نفر از نخبگان حوزه منابع انسانی از طریق فن دلفی، در خصوص شاخص های تأثیرگذار بر طفره روی سازمانی، حول محورهای پنجگانه سازمان اخذ گردیده و پس از جمع بندی و طراحی مدل پیشنهادی، برازش آن با تدوین پرسشنامه و توزیع آن در بین 180 تن از کارکنان وزارت ارتباطات مورد پیمایش قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل آماری داده های تحقیق در بخش کیفی با کمک فن دلفی، در بخش طراحی مدل، باکمک معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS و در بخش استنباطی با کمک نرم افزار SPSS صورت پذیرفته است. بدین منظور ابتدا روایی و پایایی پرسشنامه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفته و پس از اثبات نرمال بودن توزیع داده ها،  با کمک آزمون تحلیل عاملی تاییدی، مدل ترسیم شده با 5 مولفه و 25 شاخص، تایید گردید. پس از آن توسط پرسشنامه ای ترکیبی، تاثیر این مدل بر عملکرد سازمان مورد سنجش قرار گرفت. داده های این بخش از تحقیق توسط نرم افزار spss (با کمک آزمون t تک نمونه ای) بررسی شده و تاثیر همه ابعاد طفره روی سازمانی بر عملکرد سازمان توسط 5 فرضیه سنجیده شده و تأیید گردید. لذا در پایان به مدیران پیشنهاداتی ارائه گردیده است تا با مدیریت بهینه طفره روی سازمانی، بتوانند عملکرد سازمان را بهبود بخشند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی مفاهیم، عوامل مؤثر و نتایج طفره روی سازمانی در فدراسیون ها و سازمان های ورزشی ایران بود. این پژوهش دارای رویکردی کیفی بود و از روش نظریه داده بنیاد به عنوان روش تحقیق استفاده شد. روش گردآوری داد ه ها، مطالعه اسناد بالادستی و مصاحبه های عمیق و باز با 17 نفر از نخبگان آگاه از موضوع مورد بحث بود. روایی این پژوهش توسط مصاحبه شوندگان و سپس اساتید متخصص مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. پایایی نیز با استفاده از روش توافق درون موضوعی 89% به دست آمد. برای تحلیل داده ها از روش مقایسه مداوم در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد عوامل عدم رضایت، طفره روی سازمانی، تغییر و اصلاح ساختار، رهبری تحول آفرین، مکانیزم های آموزش و یادگیری، مکانیزم های نظارت و کنترل، ماهیت گروه، شغل و سازمان، ماهیت جمعیت شناختی کارکنان، عوامل بیرونی و جو سازمانی، فرهنگ سازمانی و افزایش عملکرد و بهره وری به عنوان مؤلفه های مؤثّر در طفره روی سازمانی در فدراسیون ها و سازمان های ورزشی ایران شناسایی و استخراج گردید. بر اساس این نتایج به مدیران سازمان های ورزشی پیشنهاد می شود به این مؤلفه ها توجّه ویژه ای نمایند.

هدف از این مقاله، فراهم آوردن چارچوبی مفهومی برای سپرسازی از مذهب در سازمانها است.  سپرسازی از مذهب، ایده ی نویی است که فقدان متون کافی در این زمینه، پژوهشگران را بر آن داشت طی مصاحبه های عمیق با 13 خبره ی دانشگاهی در حوزه دین پژوهی و مدیریت رفتار سازمانی، با استفاده از رویکرد ساختاری نظریه داده بنیاد به ارائه الگوی جامع و منسجم برای مفهوم سازی سپرسازی از مذهب بپردازند. روایی پروتکل مصاحبه با استفاده از روایی صوری و محتوا و پایایی آن با توافق بین دو کدگذار حاصل شده است. الگوی نهایی، ضمن روشن ساختن ماهیت سپرسازی مذهبی، به تفکیک، عوامل علّی، زمینه ای و مداخله گر موثر در بروز این عارضه را نمایان می سازد و راهبردها و پیامدهای مثبت ناشی از مهار سپرسازی را در کنار پیامدهای منفی سپرسازی از مذهب معرفی می کند. نتایج این مطالعه نشان داد سپرسازی از مذهب مفهومی چند وجهی است که در چهار سطح: ذهنی، کنش وظیفه ای، کنش اجتماعی و سطح عملکردی قابل شناسایی است. همچنین مشخص گردید بروز سپرسازی از مذهب تابع عواملی خاص بوده، تا حدی قابل پیش بینی است. این مطالعه در نهایت به معرفی راهبردهای کنش سپرسازی از مذهب و  زمینه بروز آن و  پیامدهایش پرداخته است.

هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه وجدان گرایی و رضایت شغلی با طفره روی معلمان تربیت بدنی در انجام فعالیت های فوق برنامه ورزشی مدارس بود. روش تحقیق توصیفی همبستگی بوده که به صورت پیمایشی انجام شد و ابزار پژوهش پرسشنامه های استاندارد رضایت شغلی مینه سوتا (2009)، طفره روی سازمانی سیمز و نیکول (2014) و پرسشنامه وجدان-گرایی قربانی زاده (1395) بود. جامعه آماری شامل معلمان تربیت بدنی مدارس شهر کاشان بود (102 نفر) که نمونه آماری 69 نفر در نظر گرفته شد. در بخش آمار استنباطی از آزمون های آماری تی تک متغیره، تی مستقل، آنوا، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه (رویکرد گام به گام) استفاده شد. مهم ترین یافته های پژوهش نشان داد میزان طفره روی و نیز وجدان گرایی معلمان تربیت بدنی مطلوب بوده ولی میزان رضایت شغلی در حد متوسط قرار داشت. میزان طفره روی، وجدان گرایی و رضایت شغلی در بین معلمان زن و مرد تفاوت معناداری وجود نداشت، علاوه بر این، با توجه به نوع استخدام (پیمانی و رسمی)، تفاوت معناداری در میزان طفره روی، وجدان گرایی و رضایت شغلی معلمان تربیت بدنی وجود نداشت و درنهایت نتایج نشان داد که وجدان گرایی، رضایت شغلی و سابقه خدمت تأثیر منفی و معنادار و مدرک تحصیلی تأثیر مثبت و معناداری بر طفره روی دارد که میزان تأثیر رضایت شغلی بیشتر از سایر متغیرها بود. در نتیجه نتیجه تقویت وجدان گرایی معلمان تربیت بدنی به واسطه ارتقای فرصت های پیشرفت در شغل و افزایش رضایت شغلی، منجر به مشارکت هر چه بیشتر معلمان تربیت بدنی در فعالیت های فوق برنامه ورزشی می شود.

ریشه اغلب مشکلاتی که سازمان ها در زمینه کاهش بهره وری منابع انسانی با آن مواجه اند و نیز افزایش شکایت ارباب رجوعان از اتلاف زیاد وقت در دریافت خدمات از سازمان های دولتی را می توان در رفتارهای ضدتولید به ویژه طفره روی سازمانی جست وجو کرد. پس، پی بردن به عواملی که باعث شکل گیری طفره روی در سازمان می شود و تلاش در جهت رفع آن ها دارای اهمیت فراوان است. این مقاله، مبتنی بر پژوهشی کیفی، با استفاده از راهبرد مفهوم سازی داده بنیاد، به مطالعه عوامل مؤثر بر شکل گیری طفره روی و پیامدهای آن در سازمان های دولتی می پردازد. در این زمینه با 17 تن از متخصصان، شامل مدیران سازمان های دولتی شهر سیرجان و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها، به عنوان نمونه آماری، به شیوه هدفمند و به روش نیمه ساختاریافته مصاحبه شد و متون مصاحبه در سه مرحله کدگذاری باز و محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس مدل طراحی شده مخرب های ساختاری و رفتاری کار فرهنگ طفره روی را ایجاد می کند و در کنار این فرهنگ فضای طفره روی، که شامل فضای مجازی و فضای نامناسب فیزیکی کار و روابط غیردوستانه و بحث های سیاسی است، همراه شرایط تقویت کننده ای مانند عدم شایستگی مدیران و مشکلات جسمی و روحی کارکنان منجر به طفره روی سازمانی می شود و در نهایت طفره روی سازمانی پیامدهای منفی فراوانی برای فرد و گروه و سازمان در پی خواهد داشت.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان سرمایه فکری و امنیت شغلی با طفره روی سازمانی کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان بهنمیر انجام شد. این پژوهش از نظر هدف در حیطه تحقیقات کاربردی و از نظر روش تحقیق، همبستگی است. جامعه آماری کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان بهنمیر به تعداد 211 نفر بوده که به کمک روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 136 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های استاندارد امنیت شغلی نیسی و همکاران (1379)، سرمایه فکری بونتیس (1998) و طفره روی سازمانی کارول (2000) بودند. جهت تأیید روایی ابزارهای پژوهش از روایی صوری و محتوا استفاده شد و روایی پرسشنامه ها خوب ارزیابی شد. جهت تعیین پایایی ابزارهای پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی و از روش ضریب همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بین ابعاد سرمایه فکری (انسانی، ساختاری و رابطه ای) و امنیت شغلی با طفره روی سازمانی کارکنان رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج نشان دادند که سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی، امنیت شغلی و سرمایه انسانی به ترتیب بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی متغیر ملاک طفره روی سازمانی را دارند.