رهیافت اسلامی

امروزه حقوق بین الملل از رهگذر قطعنامه های غیرالزام آور مجمع عمومی سازمان ملل به «حق مادری»، توجه ویژه نشان داده است. بررسی مفهوم و مصادیق این حق در اسلام نیز در قالب حقوق زنان و مادران، بسیار دقیق تر و با تفصیل بیشتر بررسی شده است، چنانکه در اندیشه های امام سجاد(ع) تجلی ویژه ایی یافته است. پژوهش حاضر از رهگذر تدقیق در اسلام و انگاره های حقوقی بین المللی به ایضاح مفهوم یادشده پرداخته است. بنا بر تقسیم هوفلدی، بیشترین حق مادری از نگاه حقوق بین الملل، حق-آزادی است ولی در اسلام، این حق، حق- مطالبه دانسته می شود و این حق در اسلام به مراتب والاتر است. از نظر گستره زمانی، حقوق بین الملل، حق مادری را به دوره بارداری و عوارض ناشی از آن محدود می داند و حق تربیت فرزند را هم با قیودی برای والدین به رسمیت می شناسد، اما در رهیافت اسلامی که در اندیشه امام سجاد(ع) تبلور ویژه ای یافته است، گستره حق مادری نه تنها محدود به دوره بارداری نیست، بلکه در زمان وفات وی نیز وجود دارد و بر حکومت، همسر، حقوق بین الملل، قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل و فرزندان است که این حق را ادا کنند. بنابراین، حق مادری در اسلام به مراتب کامل تر و مترقیانه تر از آن چیزی است که در حقوق بین الملل آمده است و ضروری است که حقوق بین الملل از گزاره های اسلامی دراین باره بهره جوید. 

این مقاله با هدف تشریح و تبیین مدیریت اسلامی، برای کاربرد در سازمان های جوامع اسلامی، به مقایسه رویکرد سنتی، به عنوان اولین اصول مدیریتی معرفی شده به جهان و رویکرد اسلامی، به عنوان رویکردی مدیریتی معرفی شده در منابع اسلامی، با تأکید بر نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر، می پردازد. این پژوهش، با روش تحلیل محتوای مضمونی انجام گرفته است و نتایج حاصل از تحقیق، نشان داد که در رهیافت سنتی به مدیریت، توجه به بُعد مادی و نیازهای فیزیولوژیکی و عدم توجه به نیازهای روحی و معنوی افراد ، موجب بی ثباتی در جوامع غرب شده است. در حالی که رویکرد اسلامی به تمامی ابعاد وجودی و نیازهای انسان در سازمان، عنایت خاص داشته است و مؤلفه های از جمله محوریت قرار دادن اخلاق، توجه به ابعاد گوناگون نظارت، تعیین شاخص های ارزیابی، اجتناب از عصیان در سلسله مراتب سازمانی، اجتناب از خودشیفتگی و فزونی خواهی، اجتناب از رفتارهای مذموم، پرهیز از ویژه خواری و رعایت انصاف، رهیافت اسلامی را به عنوان کامل ترین و مناسب ترین رویکرد به مدیریت برمی گزیند.