جستارهای زبانی (پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی)

جستارهای زبانی (پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی)

جستارهای زبانی دوره سیزدهم بهمن و اسفند 1401 شماره 6 (پیاپی 72) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ویژگی های زبانی و فرازبانی کودکان نارساخوان فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۹۰
بررسی روند رشد زبان و آگاهی فرا زبانی کودک ازجمله مباحث اصلی مطرح در اختلالات یادگیری است. برخی معتقدند توانایی زبانی و فرازبانی نقش مهمی در توانایی خواندن کودکان نارساخوان و درنتیجه مشکلات آن ها دارد. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی مهارت های زبانی و فرازبانی کودکان نارساخوان و طبیعی، و همچنین بررسی رابطه آن هاست. برای انجام این پژوهش میدانی شانزده دانش آموز نارساخوان و 32 کودک همتای سنی انتخاب شدند و بعد از اجرای آزمون های رشد زبانی و فرازبانی، نتایج آن ثبت و با نرم افزار اس.پی.اس.اس. تحلیل شد. براساس نتایج پژوهش حاضر در تمام خرده آزمون های رشد زبانی غیر از خرده آزمون واژگان ربطی تفاوت معناداری میان دو گروه طبیعی و نارساخوان وجود دارد. در بیشتر خرده آزمون های آگاهی واجی تفاوت معناداری بین دو گروه وجود دارد. برخلاف خرده آزمون قضاوت دستوری و آگاهی واژگانی، در خرده آزمون صرف زمان فعل تفاوت بین دو گروه کاملاً معنادار است. در گروه طبیعی و نارساخوان، میان هر یک از خرده آزمون های آگاهی فرازبانی با برخی خرده آزمون های رشد زبانی هم بستگی وجود دارد و اما در گروه نارساخوان، غیراز هم بستگی میان خرده آزمون های آگاهی واژگانی با خرده آزمون واژگان شفاهی رشد زبانی، در هیچ مورد هم بستگی معنادار نیست. بنابراین یافته ها مؤید فرضیه کنش متقابل بین رشد فرازبانی و زبانی است و نشان می دهد کودکان نارساخوان برخلاف تکالیف آگاهی واژگانی، در اکثر تکالیف زبانی و آگاهی واج شناختی و اگاهی نحوی دچار مشکل هستند، لذا با توجه به هم بستگی مهارت های زبانی با فرازبانی، تقویت توانایی زبانی نحوی و واجی آن ها همراه با مهارت های مربوط به آگاهی نحوی و آگاهی واجی ضروری و مفید است.
۲.

بهره گیری از هنرهای زیبا در آموزش در جهت ارتقای مهارت های گفتاری فراگیران زبان آلمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۹۰
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش هنرهای زیبا در ارتقای مهارت های گفتاری در بین فراگیران بزرگ سال زبان آلمانی انجام شد. در این پژوهش، از روش های کتابخانه ای و میدانی برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. بخش اول این مقاله به تبیین چرایی استفاده از هنرهای زیبا در آموزش زبان های خارجی می پردازد. بخش دوم نشان می دهد چگونه زبان و الگوهای تصویری هنری می توانند به صورت دو قطب میان رشته ای درهم آمیخته و در جهت بهبود مهارت های گفتاری مؤثر واقع شوند. طرح پژوهشی از نوع پیش مطالعه ای و طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل خواهد بود. طرح در چهار جلسه نود دقیقه ای انجام می شود. در جلسه اول، پیش آزمون با کمک سؤالات شفاهی آزمون «آلمانی برای مهاجران» اجرا می شود. پس از ضبط، داده ها تحلیل و نتایج معرفی می شوند. در ادامه با استفاده از یک طرح آموزشی با کمک اثر هنری از هنرمند اتریشی، آلبرت پاریس گوترزلو نشان داده خواهد شد که با چه روش هایی می توان به صورت هدفمند از هنر در آموزش در جهت بهبود مهارت های گفتاری بهره مند شد. بعد از اتمام دو جلسه نود دقیقه ای پس آزمون برگزار می شود. داده ها با کمک معیار های آزمون «آلمانی برای مهاجران» موردتجزیه و تحلیل قرار می گیرند. نتایج پژوهش حاکی از اثربخشی هنر در بهبود مهارت های گفتاری زبان آموزان، به خصوص در استفاده مؤثر از واژگان و دانش دستوری بود. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که می توان از هنرهای زیبا به عنوان رسانه تصویری مؤثری در جهت پیش برد اهداف آموزشی به ویژه مهارت های گفتاری به خوبی استفاده کرد.
۳.

تحلیل فرایند نظام گفتمانی طرح واره های تنشی- عاطفی در شعر ادونیس و شاملو با رویکرد نشانه معناشناسی (مطالعه موردی شعر «مرثیه الحلّاج» و «مرگ ناصری»)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۹
نشانه معناشناسی ابزاری دقیق در خدمت مطالعه مکانیسم شکل گیری و تولید معناست. دو گونه مهم شناختی و عاطفی در جریان سیال گفتمان ادبی باعث تولید معنا می شوند. از آنجا که گفتمان حاکم بر دو شعر «مرثیه الحلّاج» ادونیس و «مرگ ناصری» شاملو، برپایه ارتباط گستره ای و فشاره ای بنا نهاده شده است، این مقاله در صدد آن است تا با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و به شیوه تطبیقی به بررسی نظام تنشی عاطفی موجود در این دو شعر بپردازد و ضمن تطبیق اشعار، سازوکارهای شکل گیری، تولید، تداوم معنای عاطفی و تعامل آن با سایر معانی را تبیین کند و چگونگی شراکت نشانه معناها در تولید معنا را توضیح دهد. هدف از ارئه این مقاله بررسی ویژگی های حسّی ادراکی این دو شعر است تا نشان داده شود که چگونه «موضع گفتمانی»، «اتّصال و انفصال گفتمانی»، «تأثیر افعال»، «دورنماسازی»، «ریتم و آهنگ» و «تنش و بر خلاف جریان حرکت کردن» به تعالی و جاودانگی منجر می شود و عناصر سازنده گفتمانِ دو گفته پرداز در جهت جاودانه کردن نام و خاطره دو شَوِشگر است. به عبارت دیگر این مقاله درپی آن است تا نشان دهد که چگونه حلّاج و ناصری از طریق رابطه احساسی و تنشی از منِ شخصی عبور کرده و سپس در فرایندی ایثارگرایانه، برخلاف جهت معمول حرکت کننده و استعلایی به جاودانگان می پیوندند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عناصر دخیل در سازوکارهای تولید گفتمان عاطفی، درنهایت امر در جهت تثبیت معنای موردنظر دو گفته پرداز عمل کرده اند.
۴.

به کارگیری روش تدریس تکلیف محور در آموزش ترجمه: چالش ها و چشم انداز ها(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۸۹
امروزه، یکی از چالش های اصلی در حرفه ترجمه در ایران آموزش مترجمان کارآمد از طریق روش های علمی و روزآمد است، در حالی که روش های تدریس زبان دوم عموماً پیشرفت پرشتاب تری را ترسیم کرده اند. تحقیق حاضر تلاشی است بین رشته ای در راستای بررسی امکان اعمال برخی از این دستاوردهای آموزشی به روش های تدریس ترجمه با تأکید ویژه بر روش تدریس تکلیف محور[1]. به همین منظور، ابتدا مؤلفه های تدریس تکلیف محور با اتکا به پیشینه تحقیق، پرسش نامه آزاد با هفده مدرس ترجمه، و تکنیک دلفی با شش متخصص، تبیین و نشان داده شد که انتقال این روش تدریس به آموزش ترجمه می تواند در قالب شش مؤلفه اصلی شامل بافتارمندی، تعامل، تعادل معنا و ساختار، فرایندمحوری، فراگیرمحوری و خودارزیابی با 22 زیرمجموعه صورت پذیرد. سپس، برای کارآزمایی این روش تدریس، براساس همین مؤلفه ها یک کارگاه سه ساعته تدریس تکلیف محور ترجمه طراحی و برگزار شد و چالش ها و چشم اندازهای آن با ثبت نظرات و بازخوردهای شرکت کنندگان از طریق مصاحبه گروهی و نیم ساختاریافته به ترتیب پیش و پس از کارگاه، موردارزیابی قرار گرفت. تحلیل محتوایی داده ها نشان داد که هرچند این روش خالی از خلل نبوده، اما به صورت کلی مورداستقبال شرکت کنندگان قرار گرفت. مهم ترین مزیت عنوان شده، ماهیت مشارکتی و دانشجومحور این روش و پرتکرارترین انتقاد نسبت به آن چالش برانگیزی و زمان گیر بودن طراحی و اجرای آن بود. ماحصل تحقیق حاضر می تواند الگویی باشد در تهیه برنامه درسی یا طرح درس های به روزتر در رشته ترجمه و محرکی برای آزمودن روش های جدید تدریس ترجمه. [1] Task Based Language Teaching (TBLT)
۵.

معنی شناسی شناختی و دستوری شدگی: مطالعه موردی فعل «خواستن»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۲۱
براساس باور زبان شناسان تاریخی شناختی ازجمله هاینه (1997) ، زبان، محصول تعامل نظام شناخت انسان با محیط پیرامون است. بازنمایی ساختار مفهومی ای که انسان از چنین تعاملی دریافت می کند، نقطه مرکزی مطالعات معناشناسی شناختی را رقم می زند. ساخت معانی واژگانی و دستوری در این رویکرد، براساس ساختارهای ذهنی، مکانی و فضایی و الگوهایی به نام طرح واره های تصویری شکل می گیرد. مجموعه وسیعی از مطالعاتی که پیدایش مقولات نحوی از مقولات واژگانی را در زبان های دنیا و براساس فرایندهای شناختی و تغییرات وسیع معنایی بررسی می کنند از رویکرد دستوری شدگی پیروی می کنند. در این پژوهش برآنیم تا با واکاوی نمونه ای از ساخت های مهم دستوری شده در فارسی یعنی: فعل معین «خواستن» در نقش نشانه زمان آینده به بررسی چگونگی رخداد تغییر معنا در روند دستوری شدگی براساس فرایندهای شناختی و طرح واره های تصویری بپردازیم. واکاوی درزمانی فعل «خواستن» ما را به این نتیجه رساند که در راستای دستوری شدگی این فعل به نشانه زمان آینده، طرح واره تصویری فعل «خواستن» یعنی منبع مسیر مقصد با طرح واره تصویری زمان آینده مشترک بوده و به همین دلیل، در خلال معنازدایی از فعل «خواستن» برای نمایش مفهوم زمان آینده، آن چه حفظ می شود، طرح واره تصویری مسیر و آنچه زدوده می شود ویژگی های غنی معنایی ازجمله جاندار بودن فاعل، اراده فاعل یا حضور اجباری مفعول چیز یا مفعول رویدادست. توجه به حفظ طرح واره های تصویری در خلال پیدایش واحدهای دستوری از واحدهای قاموسی یا فرایند دستوری شدگی، بیش ازپیش، اهمیت طرح واره های تصویری را در ذهن بشر و روندهای درزمانی تحول زبان روشن می سازد.
۶.

نقش ساختار مشارکت کلاسی در اثربخشی رویکرد توجه به فرم غیر مستقیم(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۸۰
یکی از موضوعات قابل توجه در زمینه آموزش زبان دوم، نقش ساختار مشارکت کلاسی در شکلگیری توجه به فرم غیرمستقیم در آموزش نکات گرامری است (; Lehrer & Palincsar, 2004 (Nassaji, 2010 & 2013. هدف مطالعه حاضر بررسی میزان کاربرد توجه به فرم غیرمستقیم در ساختارهای مشارکت کلاسی معلم دانش آموز و اثربخشی آن در فراگیری زمان گذشته افعال باقاعده و بیقاعده از طریق فعالیت املاء انشاء بود. بدین منظور، پس از برگزاری آزمون تعیین سطح برای یک گروه هفتاد نفری از شرکت کنندگان، 32 نفر از زبان آموزهای سطح پیش متوسط انتخاب شدند و سپس به طور تصادفی در سه ساختار مشارکتی (ده نفر در گروه انفرادی، دوازده نفر در گروه های کوچک و ده نفر در گروه کلاسی) قرار گرفتند. آموزش توجه به فرم غیرمستقیم در ده جلسه و به مدت دو ماه و نیم به طول انجامید. تعاملات بین معلمان و دانش آموزان در هر سه گروه به صورت صوتی ضبط، بازنویسی و کدگذاری شدند. بخش های زبانی به عنوان واحد تجزیه و تحلیل فراوانی توجه به فرم غیرمستقیم قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که اکثر بخش های زبانی در تعاملات انفرادی رخ دادند و عمدتاً از نوع واکنشی بودند. نتایج آزمون تحلیل کی دو (توان دوم کا) نشان داد که ارتباط معناداری بین نوع ساختار مشارکت کلاسی و استفاده از رویکرد توجه به فرم غیرمستقیم وجود دارد. همچنین مشخص شد باوجودی که بخش های زبانی اکثراً در ساختار تعاملات انفرادی رخ دادند، اما اثربخشی آنها بیشتر در ساختار گروه های کوچک صورت گرفت.
۷.

تمایز آوایی بین افعال ماضی ساده و نقلی فارسی: یک آزمایش درکی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۷۶
در این پژوهش، نقش عوامل صوتی در تمایز درکی افعال ماضی ساده و نقلی فارسی را از طریق دست کاری مقادیر فرکانس پایه و دیرش واکه مطابق با یافته های یک آزمایش تولیدی بررسی کردیم. این پژوهش براساس روش شناسی واج شناسی آزمایشی در مطالعه درک گفتار انجام شد. هدف این پژوهش آن بود که نشان دهد کدام یک از پارامترهای صوتی نقش تعیین کننده تری در تمایز درکی افعال ماضی ساده و نقلی فارسی دارند. بر این اساس، تعدادی محرک صوتی شامل صورت آوایی افعال ماضی ساده و نقلی را در گام های مختلف به طور جداگانه برحسب پارامترهای صوتی فرکانس پایه و دیرش بازسازی و در یک آزمون شناسایی به شنونده های بومی فارسی عرضه کردیم تا درباره خوانش زمانی افعال (ماضی ساده/ ماضی نقلی) تصمیم گیری کنند. نتایج نشان داد قضاوت شنیداری فارسی درباره خوانش زمانی افعال تا حد زیادی تابع تغییرات فرکانس پایه محلی هجاهاست، زیرا با افزایش گام های پیوستار صوتی فرکانس پایه بر روی هر یک از هجاهای هدف آزمایش، خوانش زمانی افعال به طور مقوله ای تغییر می کند، ولی دیرش تأثیر چندانی بر تمایز درکی بین افعال ماضی ساده و ماضی نقلی ندارد.
۸.

نمود کامل یا زمان دستوری تقدمی؟ تأملی در بحث نمود در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۹۶
عموماً ساخت های اصطلاحاً کامل نظیر گذشته نقلی (حال کامل) و گذشته بعید (گذشته کامل) را دربردارنده نمود کامل تلقی می کنند. پژوهش حاضر با نگاهی موشکافانه به مقوله نمود دستوری و زمان دستوری و تعاریف آن ها، نشان می دهد آنچه در زبان فارسی تحت عنوان «نمود کامل» از آن بحث می شود، اساساً یک مفهوم زمانی است. با قائل شدن به موقعیت مرجع، در کنار موقعیت رویداد و موقعیت گفتار، می توان نشان داد که در گذشته بعید و گذشته نقلی و اقسام آن، موقعیت مرجع لزوماً بعد از موقعیت رویداد قرار دارد. به عبارت دیگر، این مفهوم نشانگر آن است که یک موقعیت پیشینی همچنان در موقعیتی پسینی موضوعیت دارد. از آنجایی که لازمه این مفهوم، کامل شدن رویداد نیست، اطلاق «کامل» نیز بدان، نادقیق است. به همین دلیل، به جای اصطلاح نمود کامل در این پژوهش، اصطلاح زمان دستوری تقدمی معرفی می شود. نگارندگان با استدلال هایی همچون عملکرد قیدهای زمان و کارکرد صفت های فعلی در محیط های غیرفعلی ضرورت قائل شدن به موقعیت مرجع را در تعیین زمان های دستوری نشان می دهند. صفت های فعلی به عنوان واژه هایی مستقل در نقش های صفت و همچنین در ساختمان فعل های اصطلاحاً کامل، فعل های مجهول، محمول های مرکب و عبارت وصفی مشارکت دارند. در تمامی این کاربردها تک واژ «-ته/ده» مسئول بازنمایی زمان دستوری تقدمی است. این پژوهش با بازنگری در رویکردهای پیشین نشان می دهد که زمان دستوری علاوه بر بازنمایی جایگاه موقعیت مرجع و موقعیت گفتار در قالب تقسیم بندی سه شقی گذشته/حال/آینده، جایگاه موقعیت مرجع و موقعیت رویداد را نیز بازنمایی می کند. به عبارت دیگر، زمان دستوری یک فعل برآیندی از شقوق دوگانه تقدمی/غیرتقدمی و شقوق سه گانه گذشته/حال/آینده است.
۹.

تحلیل نشانه معناشناختی فرایند گفته پردازی جواهری در اشعار مقتبس از نشانه های قرآنی براساس رویکرد تنشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۶۸
جواهری به عنوان یکی از شعرای نامدار معاصر عرب با بهره گیری از نشانه های قرآنی تولیدات بدیعی در جهان سخن داشته است. تحلیل اشعار این شاعر براساس نظام تنشی و عناصر اتصال و انفصال گفتمانی می تواند زمینه کشف شیوه گفته پردازی و کنش مجاب سازی مخاطب توسط این شاعر را نمایان سازد. در نظام تنشی لایه های فشاره ای و گستره ای در ارتباط و تعامل با یکدیگر نقش آفرینی می کنند و شاکله گفتمان را شکل می دهند. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی و به کارگیری الگوی تنشی سعی برآن دارد تا به تحلیل فرایند گفته پردازی در اشعار مقتبس از نشانه های قرآنی جواهری بپردازد. بر این اساس چهار موضوع از مفاهیمی قرآنی که در اشعار به کارگرفته شده انتخاب شد و ضمن تبیین ارتباط اشعار با آیات فرایند گفته پردازی براساس الگوهای تنشی، اتصال و انفصال گفتمانی موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان می دهد در پاره ای از موضوعات جواهری با بهره گیری از عناصر اتصال گفتمانی از حیطه گفته به مرکز تراکم انرژی حرکت و روند تولید معنا را از گستره به سمت فشاره سوق می دهد تا جریانی عاطفی را برای مخاطب ایجاد کند و در پاره ای از موضوعات این جریان روندی کاملاً عکس به خود می گیرد.
۱۰.

نقشه معنایی مالک واژه بستی در ساخت اضافی فارسی نو(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۷
پژوهش حاضر به بررسی تحول معنایی واژه بست های ضمیری در ساخت ملکی اسمی فارسی نو، قرن چهارم تا چهاردهم هجری، می پردازد. اگرچه مالکیت از منظر ساختی موردتوجه پژوهش هایی بوده، اما تاکنون تحولات معنایی ساخت ملکی مطالعه نشده است. به این دلیل که مالک واژه بستیِ وابسته اسم تا پیش از فارسی نو مشاهده نمی شود، بررسی تحولات رخ داده در این ساخت برای فهم تحول معنایی مالکیت راهگشا خواهد بود. پیکره ای تاریخی متشکل از پانصد هزار واژه از متون نثر این دوره بررسی و از آن میان 1952 نمونه شامل واژه بست های ضمیری ملکی استخراج شد. برمبنای چارچوب نظری هاینه (1997)، نیکیفوریدو (1991)، کوپچوسکایاتم (2002) و لمان (2002)، 21 رابطه معنایی در ساخت ملکی با مالک واژه بستی معرفی شد و بسامد هر یک در پیکره و به تفکیک قرن ارائه شد. بررسی های درزمانی نشان داد که روابط معنایی در طول فارسی نو توزیع یکسانی نداشته، بلکه مسیری را از روابط عینی تر به انتزاعی تر به نمایش می گذارند. دو رابطه خویشاوندی و اعضای بدن بیشترین بسامد را دارند که در کنار تملک به عنوان معانی بنیادین مالکیت معرفی شده اند. برپایه نقشه گسترش معنایی ساخت اضافی در نیکیفوریدو (1991)، نقشه تحولات معنایی ساخت مذکور با اصلاحاتی ارائه شد. همچنین نشان داده شد که در میان انواع شخص و شمار، «ش» و پس از آن «م» بیشترین بسامد را دارند. یافته های پژوهش نه تنها به فهم اشتقاق معانی مالکیت کمک می کند، بلکه معیارهایی زبان شناختی برای بررسی سبک شناختی و زمان بندی متون فارسی نو ارائه داده است. Heine Nikiforidou Koptjevskaja Tamm Lehmann
۱۱.

تحلیل ترتیب ارکان گروه اسمی در زبان آلمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۸۳
مقاله حاضر به موضوع ساختار گروه اسمی در زبان آلمانی و ترتیب عناصر تشکیل دهنده آن می پردازد. این ویژگی در زبان آلمانی که وابسته های هسته گروه اسمی می توانند در هر دو سوی آن قرار گیرند، جزو خصوصیاتی است که بر پیچیدگی ساخت و ترتیب ارکان گروه اسمی می افزاید. یکی از اهداف این پژوهش که ماهیتی توصیفی دارد، پاسخ به این پرسش است که آیا چینش عناصر بسط دهنده گروه اسمی در هر دو سوی آن، از قاعده ای پیروی می کند؟ به عبارت دیگر، آیا قرار گرفتن این عناصر در دو سوی گروه اسمی تصادفی است؟ نتایج نشان می دهد، عناصری که در سمت چپ هسته واقع می شوند، با هسته گروه اسمی مطابقه دستوری دارند. این درحالی است که این روابط در سمت راست هسته مشاهده نمی شود. علاوه بر این، از طریق نمونه هایی نشان می دهیم که این دسته بندی در مواردی نقض می شود. همچنین نشان می دهیم که قرار گرفتن انواع صفت در سمت چپ هسته از الگوی خاصی پیروی می کند. علاوه بر این، در موضوع نشانه گذاری حالت دستوری در گروه اسمی ملاحظه می کنیم که دلیل پاره ای از ناهمگونی ها در صرف صفت در گروه اسمی، به جایگاه نحوی اجزاء تشکیل دهنده گروه اسمی بازمی گردد.
۱۲.

ترتیب واژه در زبان ارمنی شرقی برمبنای نظریه سوی انشعاب درایر(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۸۱
ترتیب واژه در پژوهش حاضر با هدف تعیین رده زبانی زبان ارمنی شرقی نسبت به گروه زبان های «اروپا آسیا» و «جهان» برمبنای «نظریه سوی انشعاب» درایر (1992) مورد توجه قرار گرفته است. درایر (1992) در این مقاله با عنوان «هم بستگی های ترتیب واژه گرینبرگی»، 23 جفت هم بستگی «هم الگو با فعل» و «هم الگو با مفعول» را برای تعیین ترتیب واژه در زبان ها معرفی کرده و نیز «نظریه هسته وابسته» گرینبرگ (1963) را موردانتقاد قرار داده و با ارائه «نظریه سوی انشعاب» به این نتیجه رسیده است که زبان ها تمایل دارند راست انشعاب یا چپ انشعاب باشند. بر این مبنا در پژوهش حاضر بر روی زبان ارمنی شرقی برآنیم تا به پرسش زیر بپردازیم: زبان ارمنی شرقی در مقایسه با زبان های اروپا آسیا و همچنین در مقایسه با زبان های جهان به کدام یک از رده های مفعول فعل یا فعل مفعول تعلق دارد؟ در رسیدن به هدف پژوهش، نوزده جفت از هم بستگی های درایر که در گونه ارمنی شرقی دارای مصداق هستند، با استناد بر داده های زبانیِ گردآوری شده به روش مصاحبه و نیز از متون مکتوب این گونه زبانی، موردبررسی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نمایانگر آن است که زبان ارمنی شرقی نسبت به زبان های «اروپا آسیا»، چهارده مؤلفه از مؤلفه های زبان های با ترتیب مفعول فعل قوی و پانزده مؤلفه از مؤلفه های زبان های با ترتیب فعل مفعول قوی و در مقایسه با زبان های «جهان»، چهارده مؤلفه از مؤلفه های زبان های با ترتیب مفعول فعل قوی و 14 مؤلفه از مؤلفه های زبان های با ترتیب فعل مفعول قوی را دارد. نتایج همچنین نشان می دهند که ارمنی شرقی در مقایسه با زبان های «اروپا آسیا» به زبان های با ترتیب فعل مفعول قوی و در مقایسه با زبان های «جهان»، به هر دو گروه زبان های با ترتیب مفعول فعل قوی و فعل مفعول قوی گرایش دارد. برمبنای نتایج پژوهش می توان اذعان داشت که زبان ارمنی شرقی برخلاف ادعای درایر (1992) تمایل به راست انشعاب بودن یا چپ انشعاب بودن ندارد و می توان وضعیتی بین این دو یعنی رده «بینابین» را به عنوان رده ای مستقل برای ارمنی شرقی درنظر گرفت.
۱۳.

تحلیل و مقایسه زبان شفاهی از دو جنبه نحو و معناشناسی در کودکان شنوا با کودکان کم شنوای دارای سمعک و کاشت حلزون شنوایی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۹۹
اگرچه مهارت زبانی کودکان کم شنوا به کمک سمعک و کاشت حلزون شنوایی و گفتار درمانی ارتقا می یابد، اما به علت این که آغاز شنوایی در این کودکان با تأخیر صورت می گیرد و باتوجه به این که آموزش کودکان کم شنوا در مدارس عادی انجام می شود، لازم است که عملکرد زبان شفاهی این کودکان در مقایسه با هم سالان شنوایشان به دقت بررسی شود. لذا پژوهش حاضر به تحلیل و مقایسه مؤلفه های زبان شفاهی از دو جنبه معناشناسی و نحو در کودکان کم شنوا دارای سمعک و حلزون شنوایی با هم سالان شنوا پرداخته است. به این منظور تعداد 39 کودک 6 تا 8 سال، شامل شانزده کودک شنوا، سیزده کودک دارای پروتز حلزون شنوایی و ده کودک دارای سمعک به کمک آزمون Told-p:3 بررسی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون های کروسکال والیس و یومن ویتنی نشان داد، میان کودکان کاشت حلزون شده و دارای سمعک، از لحاظ مهارت های نحوی و معناشناسی تفاوت معنی داری وجود ندارد و این کودکان در دریافت و درک معانی کلمات و جملات، در ارائه تعاریف شفاهی از کلمات و توانایی شناختن و به کارگیری اشکال تک واژ، عملکرد یکسانی دارند. اما بین کودکان شنوا و دو گروه کودکان کم شنوا از جنبه های نحو و معناشناسی اختلاف معنی داری وجود دارد و کودکان شنوا عملکرد بهتری دارند. بنابراین لازم است که کودکان کم شنوا تا رسیدن به سطح زبانی کودکان شنوا به طور جدی تحت آموزش های توان بخشی کلامی شنیداری قرار گیرند. عدم توجه به این موضوع می تواند اثر نامطلوبی بر پیشرفت تحصیلی و آینده شغلی کودکان کم شنوا داشته باشد.
۱۴.

تعیین ویژگی های روان سنجی مقیاس ارزیابی عوامل روان شناختی و بین فردی مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی زبان و ادبیات عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۱۱۲
عوامل روان شناختی، روابط هم شاگردی و آشنایی زبان آموز با فرهنگ زبان هدف، نقش مؤثری در پیشرفت تحصیلی دارد. مسئله اصلی این پژوهش تعیین ویژگی های سنجشی ارزیابی این عوامل در یادگیری زبان عربی دانشجویان کارشناسی زبان و ادبیات عربی در ایران است، زیرا در این زمینه پژوهش درخوری انجام نشده است. این پژوهش با روش تحقیق آمیخته اکتشافی متوالی انجام گرفت. گویه های اولیه در قالب یک پژوهش کیفی و مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان زبان وادبیات عربی و روان شناسی، طراحی شد و با ابهام زدایی از آن ها فرم نهایی (83) گویه ای تعیین شد و برای روایی و پایایی آن ها روی نمونه صد نفری دانشجویان کارشناسی زبان و ادبیات عربی از طریق فضاهای آموزشی رسمی مجازی و به روش نمونه گیری، اجرا شد. یافته ها: 83 گویه ضروری با (CVR) بالای 0.6، براساس ملاک لوشه، انتخاب شد و شاخص روایی محتوای کل مقیاس (CVI)، با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس. برابر 0.83 به دست آمد که مطلوب است. همسانی درونی این مقیاس از طریق آلفای کرونباخ، برای تمامی مقادیر (7 عامل) بالاتر از 0.8 بود. شاخص اعتبار مرکب و متوسط واریانس عوامل مقیاس، به ترتیب بالاتر از 0.8 و 0.5 شد که روایی همگرا را نشان می دهد. روایی ملاکی هم زمان بیانگر رابطه معنادار بین عوامل مقیاس و معدل افراد نمونه تحقیق است. درمجموع، مقیاس نهایی 32 گویه دارد که 64.22 درصد از واریانس کل مقیاس را تعیین می کند. درنتیجه، این ابزار باتوجه به ویژگی های سنجشی مطلوب، برای تعیین عوامل روان شناختی ومیان فردی مؤثر بر پیشرفت تحصیلی زبان آموزان زبان و ادبیات عربی کاربرد دارد.
۱۵.

فراتحلیلی برآموزش منظورشناسی زبان دوم برای کنش های گفتاری درخواست، عذرخواهی وامتناع در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۸۹
پس از تحقیق مروری که توسط شکی و همکارانش درسال (2020) انجام شد نتایج حاکی از آن بود کنش های گفتاری درخواست، عذرخواهی و امتناع در ایران بسیارآموزش پذیر و پرطرفدار هستند. از آنجایی که فراتحلیل ها به عنوان یک روش آماری جدید به بررسی میزان تاثیرگذاری متغیرها میپردازند وبدین جهت که تاکنون تحقیقی در بررسی کنش های گفتاری مذکور در ایران انجام نشده است، پژوهش حاصل بر مطالعات انجام شده در طول دو دهه گذشته تمرکز کرده است. بنابراین هدف مقاله حاضر، آشکارسازی میزان اثربخشی آموزش بر این کنش های گفتاری پرتکرار یعنی درخواست، عذرخواهی وامتناع در ایران است. بدین منظور، از مجموع هشتاد مطالعه یافت شده در ایران، 57 مقاله براساس معیارهای نویسندگان، انتخاب وبرای تجزیه وتحلیل کدگذاری شدند. نتایج مطالعه نشان داد که آموزش درخواست، عذرخواهی وامتناع در محیط ایران بسیار مؤثر است ومیانگین (g = 1.43) معناداری را گزارش داده است که نشان دهنده سهم بزرگ آموزش در زمینه منظورشناسی است. این مقاله با پیشنهاداتی برای مطالعات آینده به پایان می رسد.
۱۶.

بررسی نقش زبان با سازوکارهای قدرت و اقناع در گفتمان اقتصادی (ایجاد تورم و پیش بینی های مربوط به آن)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی شناختی1 ما را در این امر یاری خواهد کرد که آسیب های واردشده به مردم از لحاظ اقتصادی چقدر می تواند بار کلامی داشته باشد. هدف اصلی مقاله حاضر آن است که بحران اقتصادی2 اخیر ایران را در ایجاد تورم و انتظارات تورمی3 (تأثیر متغیر های روانی بر نرخ تورم) در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی، با رویکرد نورمن فرکلاف (1989) و تمرکز بر متن تولیدشده با محوریت تک نرخی کردن ارز توسط رئیس کل بانک مرکزی دولت دهم در پنجم بهمن ماه 1390بررسی کند. کنشگران اقتصادی4 مجهز به سازوکارِ قدرت5 در گفتمان اقتصادی6می توانند با ابزار اقناع7، ایدئولوژی8 خود را که در این متن تک نرخی کردن ارز است به مخاطب منتقل کند. این مقاله برای آشنایی هرچه بیشترِ ارتباط بین رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی شناختی با اقتصاد به بررسی نرخ ارز و تأثیر گفتمان بر روی آن می پردازد و تأثیر ابزار اقناعی در گفتمان اقتصادی را مورد بررسی قرار می دهد. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل کیفی از نوع تحلیل گفتمان است. داده های این پژوهش با انتخاب پنج جمله آغازین از متنِ «سایت تحلیلی خبری عصر ایران» با کد خبری 195709 برگزیده شده اند و پس از تحلیل متن در سه سطح توصیف9، تفسیر10و تبیین11؛ نقش زبان را در ایجاد تورم در جامعه بررسی کردیم. نتایج حاکی از آن است که کنشگران اقتصادی مجهز به سازوکار قدرت در گفتمان اقتصادی به همراه ابزار اقناع می توانند در تهییج اذهان و نگرش مردم نقش بسزایی داشته باشند.
۱۷.

چگونگی به کارگیری دسته های واژگانی توسط نویسندگان انگلیسی زبان در رشته زبان شناسی کاربردی: پژوهشی پیکره ای(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۹۷
پژوهش های مرتبط با دسته های واژگانی اخیراً در رأس مطالعات پیکره ای قرار گرفته اند. پژوهش های پیشین پیکره ای در پیوند با بررسی دسته های واژگانی در نوشتار نویسندگان انگلیسی زبان، گاه به نتایج متناقضی درباره فراوانی و تقسیم بندی کارکرد این توالی ها دست یافته اند. با این حال، هیچ مطالعه ای تا به امروز، به بررسی دسته های واژگانی در بخش «بحث» مقالاتی که صرفاً نویسندگان انگلیسی زبان به نگارش درآورده اند، نپرداخته است. پژوهش کنونی با بررسی فراوانی، ساختار و کارکرد توالی های واژگانی چهارکلمه ای تلاش کرده تا این شکاف را برطرف کند. داده مورد بررسی در این پژوهش از بخش «بحث» مقالات نویسندگان انگلیسی زبان به دست آمد. تمامی این مقالات از پنج مجله ممتاز بین المللی در رشته زبان شناسی کاربردی استخراج گردید. درنهایت، پیکره ای متشکل از بیش از سیصد هزار واژه گردآوری شد. با بهره گیری از نرم افزار AntConc همه دسته های چهارکلمه ای، با فراوانی ده و دامنه پنج استخراج شد. یافته های به دست آمده نشان داد که دسته های واژگانی در پیکره بررسی شده فراوانی بالایی داشتند. در رابطه با تقسیم بندی ساختاری دسته های واژگانی، نتایج حاکی از آن بود که دسته های عبارتی فراوانی بیشتری نسبت به دسته های ساختاری داشته اند. همچنین، یافته ها نشان داد که به لحاظ کارکرد از دسته های ارجاعی به وفور بهره گیری شده است. افزون بر این، دسته های حالتی و گفتمان پردازها پس از دسته های ارجاعی، به ترتیب بیشترین فراوانی را داشتند. در پایان آموزه های این پژوهش برای نویسندگان غیر انگلیسی زبان و دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها در پیوند با بکارگیری دسته های واژگانی در نگارش دانشگاهی بیان شده است.
۱۸.

بررسی طولی هوش هیجانی صفتی و اضطراب کلاس زبان خارجی در زبان آموزان ایرانی: مدل سازی منحنی های رشد پنهان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۹۹
شناخت دوسویه هوش هیجانی و اضطراب کلاس زبان خارجی نیاز به بررسی عمیق تری برای کشف ماهیت گسترش و تعامل پیچیده این دو عامل روان شناختی دارد. در این مطالعه با استفاده از پژوهش طولی به بررسی ماهیت توسعه و تعامل هوش هیجانی صفتی و اضطراب کلاس زبان خارجی در زبان آموزان ایرانی پرداخته ایم. بدین منظور، از روش منحنی های رشد پنهان طولی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.جمع آوری داده ها در مدت یک سال از زبان آموزان ایرانی ای که در مؤسسات خصوصی آموزش زبان مشغول به یادگیری زبان انگلیسی بودند، انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان هوش هیجانی زبان آموزان در مدت پژوهش افزایش و میزان اضطراب کلاس زبان خارجی آن ها کاهش یافت. همچنین، در میزان رشد و توسعه دو متغیر تفاوت های بین فردی مشاهده شد. علاوه بر این، رابطه منفی و معناداری بین منحنی های رشد اولیه دو متغیر و شیب منحنی های رشد مشاهده شد. این ارتباط در ابتدا شروع مطالعه کم بود اما با گذشت زمان در طی یک سال این ارتباط قوی تر شد. نتایج و دستاوردهای این پژوهش مورد بحث قرار گرفت.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۸