مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی (مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت سابق)

مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی (مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت سابق)

مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت سال یازدهم پاییز 1398 شماره 41 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

طراحی الگوی شایستگی های مدیران منابع انسانی وزارت نفت در بستر جهانی شدن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شایستگی های مدیران منابع انسانی بستر جهانی شدن وزارت نفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 992 تعداد دانلود : 106
وظیفه و نقش مدیران در عصر جهانی شدن خطیر و دشوار گردیده است. برای حل مسائل پیچیده ناشی از جهانی شدن، مدیران باید به دانش پیچیدگی مجهز گردند و واجد توانمندی های جدیدی شوند و سازمان ها باید به معماری مجدد ساختارها و فرایندهای خود بر اساس روابط جهانی اقدام کنند . هدف این تحقیق طراحی الگوی شایستگی های مدیران منابع انسانی وزارت نفت در عصر جهانی شدن بود. این تحقیق، با روش دلفی از طریق 21 تن خبرگان انجام شد. جمع آوری داده ها، بر اساس پرسشنامه با تعداد 118 سوال و توزیع آن در نمونه تصادفی 278 تن از میان مدیران و کارشناسان وزارت نفت انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها، با استفاده از روش الگوسازی معادلات ساختاری جهت بررسی فرضیه های پژوهش انجام پذیرفت. در نتیجه، تغییرات جهانی شدن بر شایستگی هوشی، شایستگی مدیریتی، شایستگی متخصص منابع انسانی، شایستگی ارزش آفرینی منایع انسانی، شایستگی فرهنگی مدیران تاثیرگذارند.
۲.

تبیین مختصات فرآیندهای مدیریت منابع انسانی در سازمان ماتریسی: پژوهشی با بهره گیری از استراتژی فرا ترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازمان ماتریسی فرآیندهای مدیریت منابع انسانی مدیریت وظیفه ای مدیریت پروژه استراتژی فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 260 تعداد دانلود : 644
صنایع بزرگ و پیشرو، به دلیل ضرورت انطباق با پیشرفت های سریع فناوری، به ساختار ماتریسی روی آورده اند. در همین راستا پژوهش حاضر با استفاده از استراتژی فرا ترکیب با بررسی فرآیندهای منابع انسانی در سازمان ماتریسی، مختصات هر فرآیند را تبیین می کنداز این رو پس از تنظیم سوال پژوهش،از طریق جستجوی نظامند در میان منابع معتبر علمی وبا استفاده از مقیاس CASP روبریک، در نهایت تعداد 53 مقاله به عنوان جامعه آماری پژوهش انتخاب شد که این مقاله ها حوزه های مربوط به سازمان های ماتریسی، فرآیندهای مدیریت منابع انسانی، فرآیندهای مدیریت منابع انسانی در سازمان های پروژه محور و فرآیندهای مدیریت منابع انسانی در سازمان های ماتریسی را پوشش می دادند. ﺑﺮای بررسی ﮐﯿﻔﯿﺖ پژوهش (پایایی) نیز از ﺷﺎﺧﺺ ﮐﺎﭘﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ که برابر با 0/7578 و در سطح مناسبی بود. در نتیجه با استفاده از روش تحلیل محتوا، مقوله های پژوهش استخراج و با استفاده از روش آنتروپی شانون اهمیت و اولویت آن ها تعیین گردید.
۳.

تأثیر معنویت در محیط کار بر خودکنترلی منابع انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنویت در محیط کار خودکنترلی منابع انسانی مدل سازی معادلات ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 618 تعداد دانلود : 227
پژوهش فعلی با هدف بررسی تأثیر معنویت در محیط کار بر خودکنترلی منابع انسانی در شرکت پالایش گاز ایلام اجرا شد. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث نوع تحقیق، توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، کارشناسان شرکت مذکور بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 228 نفر تعیین شد. روایی و پایایی پرسش نامه به ترتیب با روش های روایی محتوا و ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. برای تحلیل داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS استفاده شد. نتایج نشان داد که معنویت در محیط کار با ضریب مسیر 0/43 بر خودکنترلی منابع انسانی تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین، بُعد همسویی ارزش ها در سطح سازمانی با بار عاملی 0/84 و بُعد احساس همبستگی در سطح گروهی با بار عاملی 0/76 به ترتیب دارای بیشترین و کمترین بار عاملی در تحقق معنویت در محیط کار هستند.
۴.

تاثیر سرمایه روان شناختی و مسئولیت پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی عاطفی و خلاقیت کارکنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه روان شناختی مسئولیت پذیری اجتماعی تعهد سازمانی عاطفی خلاقیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 267 تعداد دانلود : 49
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر سرمایه روان شناختی و مسئولیت پذیری اجتماعی بر تعهد سازمانی عاطفی و خلاقیت کارکنان با تبیین نقش درگیری شغلی بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی به شمار می رود . جامعه آماری این تحقیق کارکنان شرکت گاز استان کرمان بودند. برای برآورد حجم نمونه به تعداد 229 نفر، از فرمول کوکران و برای شناسایی و انتخاب نمونه از جامعه، از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد سرمایه روان شناختی، درگیری شغلی، تعهد سازمانی عاطفی، مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی و خلاقیت استفاده شد که روایی آن ها از طریق روایی سازه و تحلیل عاملی تاییدی و پایایی آن ها با آلفای کرونباخ محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار LISREL استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که سرمایه روان شناختی تاثیر معناداری بر مسئولیت پذیری اجتماعی، درگیری شغلی و تعهد سازمانی عاطفی دارد،مسئولیت پذیری اجتماعی نیز تاثیر معناداری بر درگیری شغلی و خلاقیت دارد و تعهد سازمانی عاطفی نیز دارای تاثیری معنادار بر خلاقیت است.
۵.

تأثیر عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی بر سلامت روانی در شرکت پالایش نفت اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عدالت سازمانی سرمایه اجتماعی فضیلت سازمانی سلامت روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 651 تعداد دانلود : 449
مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه بین عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی بر سلامت روانی با نقش میانجی فضیلت سازمانی در شرکت پالایش نفت اصفهان انجام شد. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع توصیفی_ پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 2812 نفر بود و نمونه آماری، با استفاده از جدول مورگان، 340 نفر برآورد گردید. جمع آوری داده ها با استفاده از چهار پرسش نامه استاندارد عدالت سازمانی، سرمایه اجتماعیِ سازمانی، فضیلت سازمانی و سلامت روانی و با روش تصادفی انجام شد. روایی پرسش نامه ها توسط خبرگان تأیید و جهت سنجش اعتبار پرسش نامه ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از روش تحلیل مسیر به کمک نرم افزار AMOS انجام گردید. نتایج این پژوهش حاکی از وجود تأثیر مثبت و مستقیم عدالت سازمانی بر سرمایه اجتماعی می باشد. این تأثیر در حالت استاندارد برابر با 0/23 بوده و بالاترین ضریب تأثیر را در میان سایر روابط دارا می باشد. همچنین نتایج، وجود رابطه غیر مستقیم بین عدالت سازمانی و سرمایه اجتماعی بر سلامت روانی با نقش میانجی فضیلت سازمانی را نشان می دهند.
۶.

تأثیر پیچیدگی شغلی بر خلاقیت با نقش میانجی استرس شغلی در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران- منطقه جنوب شرق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استرس شغلی پیچیدگی شغلی خلاقیت کارکنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 179 تعداد دانلود : 646
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر پیچیدگی شغلی بر خلاقیت کارکنان با نقش میانجیِ استرس شغلی آنان در شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران- منطقه جنوب شرق انجام شد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، از نوع همبستگی بود. جامعه آماری آن، کلیه کارکنان شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران- منطقه جنوب شرق به تعداد 1011 را شامل می گردید. از این جامعه آماری طبق جدول کرجسی و مورگان(1970)، نمونه ای به حجم 278 نفر به شیوه تصادفی طبقاتی انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از سه پرسش نامه پیچیدگی شغلی هاکمن و اولدهام(1976)، استرس شغلی هریس و همکاران(1994) و خلاقیت تورنس(1980) استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزار LISREL8.5 انجام شد. نتایج نشان داد که پیچیدگی شغلی بر خلاقیت از طریق نقش میانجی استرس شغلی تأثیر معنا داری دارد. همچنین پیچیدگی شغلی بر خلاقیت تأثیر مثبت و معناداری دارد.
۷.

شناسایی الگوی مدیریت استعداد به عنوان استراتژی برنده سازمان؛ مطالعه ای در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی مدیریت استعداد جذب آموزش و بهسازی نگهداشت ارزشیابی و تعالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 659 تعداد دانلود : 16
پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد، مولفه ها و شاخص های مدیریت استعداد در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر داده ها کیفی و از نظر ماهیت مطالعه، داده بنیاد محسوب می شود. جامعه آماری متشکل از خبرگان حوزه نفت و اساتید دارای سوابق مرتبط با مدیریت استعداد بودند و نمونه گیری از آنها بصورت هدف مند و گلوله برفی انجام شد. جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا و کدگذاری داده ها با رویکرد نظریه داده بنیاد استفاده شد. برای تعیین اعتبار یافته ها، مصاحبه با افراد کانونی انجام شد و از تکنیک های اشباع نظری و رویه های ویژه کدگذاری بهره گرفته شد. برای تعیین روایی از تکنیک های جمع آوری داده ها از منابع متعدد، تحلیل موارد منفی و انعطاف روش استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد الگوی مدیریت استعداد شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب دارای 5 بعد(جذب، آموزش و بهسازی، نگهداشت، ارزشیابی و تعالی استعداد)، 13 مولفه و 83 شاخص می باشد.
۸.

مدیریت تنیدگی با ارائه رویکردی تلفیقی از تحلیل پاپیونی و ماتریس مقایسات زوجی فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استرس تحلیل پاپیونی ماتریس مقایسات زوجی فازی سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 505 تعداد دانلود : 649
هدف این مقاله استفاده از ماتریس مقایسات زوجی فازی و تحلیل پاپیونی برای انتخاب بهترین سناریوی کنترل استرس در کادر پرستاری سازمان بهداشت و درمان صنعت نفت بود. این تحقیق از نظر هدف، توسعه ای- کاربردی و از نظر ماهیت داده ها، فازی به شمار می رود. همچنین، از نظر جمع آوری داده ها از نوع مقطعی و از نظر مسئله پژوهش، از نوع همبستگی می باشد. متغیر های وابسته، مقدار ارزش نهایی (وزن) عوامل ایجاد کننده استرس، اثرات وقوع استرس و موانع بُروز استرس شغلی در کادر پرستاری و متغیر های مستقل، ارزش نسبی گزینه ها نسبت به یکدیگر بود. نوآوری این مطالعه ارائه رویکردی فازی و ترکیب آن با روش تحلیل پاپیونی برای انتخاب بهترین سناریوی کنترل استرس کادر پرستاری بود و نتایج تحقیق با نظرسنجی از گروه خبرگان به دست آمد. در این مطالعه، نبود سلامت جسمی و روانی، پایین بودن حقوق و مزایا، فقدان کنترل بر شرایط کاری، محیط فیزیکی نامناسب و مشارکت نداشتن در تصمیم گیری به ترتیب به عنوان مهمترین عوامل بُروز استرس در کادر پرستاری مشخص شدند.
۹.

مدل مدیریت بحران در نظام منابع انسانی بنگاه های نفتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بحران مدیریت بحران منابع انسانی بنگاه های نفتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 724 تعداد دانلود : 260
در دهه های اخیر، شرکت های فعال در حوزه انرژی، به فکر جبران گذشته و جذب و استخدام منابع انسانی جدید برآمده اند. موج جدید استخدام ها اثرات مثبت و منفی زیادی در پی داشته است که اثرات منفی آن (مانند جذب بی رویه و تراکم تعداد کارکنان در شرکت ها، افزایش هزینه های منابع انسانی مازاد و...) موجب بروز بحران در برخی از شرکت های حوزه انرژی شده است. هدف از این پژوهش ارائه مدلی برای مدیریت بحران در نظام منابع انسانی بنگاه های نفتی بود. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی - پیمایشی و نمونه آماری آن شامل 200 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت ملی نفت ایران بود. برای تحلیل نتایج نیز از نرم افزارهای آماری استفاده شد. نتایج نشان داد که به جز یک شاخص (شناسایی حوادث محتمل) تمامی شاخص های ذکر شده مدل را می توان برای راهکارهای مدیریت بحران منابع انسانی در بنگاه های نفتی تجویز کرد. بالاترین میانگین رتبه ای مربوط به شاخص «تدوین سیاست ها و اقدامات مدیریت منابع انسانی برای ارتقای انگیزش، رضایت شغلی و تعهد کارکنان» و شاخص بعدی اولویت های اجرای دوره های آموزشی برای توانمند سازی است.
۱۰.

روایی سنجی ارزیابی 360 درجه از طریق کانون ارزیابی در شرکت ملی گاز ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد مرکز ارزیابی ارزیابی 360 درجه روایی سنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 688 تعداد دانلود : 1000
هدف این پژوهش، روایی سنجی ارزیابی 360 درجه از طریق کانون ارزیابی در شرکت ملی گاز ایران بود. از این رو 76 نفر از مدیران کلیدی که در کانون ارزیابی و ارزیابی 360 درجه شرکت کرده بودند، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی ساده و گام به گام تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد نمرات ارزیابی 360 درجه به طور معناداری قادر به پیش بینی نمرات کانون ارزیابی هستند و ابعاد مختلف ارزیابی 360 درجه(ارزیابی سرپرست، همکار، زیردست و خود فرد) توان متفاوتی در پیش بینی نمرات مرکز ارزیابی دارند . همچنین در بخش روایی سازه، برای روایی همگرایی شایستگی های ارزیابی 360 درجه حمایت ضعیفی نشان داده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که به منظور افزایش روایی ابزارهای شایسته محوری همچون ارزیابی 360 درجه، لازم است که طراحی و استفاده از آن ها تا حد امکان دقیق بوده و مبتنی بر شواهد علمی صورت گیرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۷