مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی (مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت سابق)

هدف پژوهش حاضر، بررسی و مرور هدف مند تعاریف، چارچوب ها و مدل های پیشین توسعه استراتژیک منابع انسانی به منظور ارائه ی مدلی جامع و نظام مند برای توسعه استراتژیک منابع انسانی براساسِ الگوی سیپ می باشد. روشِ پژوهش حاضر از نوع کیفی است که براساس روش فراترکیب انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از داده های ثانویه به نام اسناد و مدارک گذشته استفاده شده است. شیوه تحلیل داده ها تلفیقی از تحلیل محتوای کمّی و کیفی می باشد. جامعه مورد بررسی این پژوهش، کلیه مقاله های منتشر شده در مجله های ISI ، کتاب ها و پایان نامه های خارجی مرتبط با موضوع پژوهش در بازه زمانی 2017-1989 بود . پژوهشگران مطابق با الگوی سیپ برای هر یک از چهار مقوله اصلی شامل "بستر (زمینه)"، " درون داد (ورودی)"، "فرآیند" و "برون داد (خروجی)"، مقوله های فرعی متعددی که در پژوهش های مختلف خارجی به آن اشاره شده بود، را شناسایی کرده اند . براساسِ این مقوله ها، مدل یکپارچه نهایی ارائه و اعتبارسنجی شده است. فرامدل ارائه شده در پژوهش حاضر، می تواند به متخصصان و کارشناسان حوزه توسعه منابع انسانی کمک کند که قبل از شروع اجراء و پیاده سازی موفقیت آمیز توسعه استراتژیک منابع انسانی، چه بسترها (زمینه ها) و درون دادهایی و در حین اجراء چه فرایند ها و مکانیزم هایی را لازم است در نظر بگیرند و در نهایت، برون دادهای آن، چه خواهد بود.

هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر در توسعه اخلاق حرفه ای و ارائه مدلی در این زمینه بود. این پژوهش بر اساس هدف، اکتشافی-توصیفی و بر اساس نتیجه، کاربردی- توسعه ای بوده و از روش ترکیبی با ابزار پرسش نامه محقق ساخته و تحلیل محتوا به انجام رسیده است. در ابتدا، عوامل موثر در توسعه اخلاقِ حرفه ای به روش تحلیل محتوا از دیدگاه صاحب نظران شناسایی گردید. جامعه آماری شامل 220 نفر از کارکنان امور بین المللِ شرکت ملی نفت ایران بود که با استفاده از جدول مورگان، 136 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روایی پرسش نامه از طریق نظرسنجی از صاحب نظران و متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (با ضریب 0.7) بررسی و تایید شد. نتایج نشان داد که عوامل فرهنگی، پایه ای، ارزشی، سازمانی و مدیریتی در توسعه اخلاق حرفه ای موثر است و عوامل مدیریتی بر اساس تعیین ضریب مسیر (0.85) به عنوان متغیری قوی، در توسعه اخلاق حرفه ای موثر می باشد.

فرهنگ کارآفرینانه با ایجاد نظامی از ارزش های مشترک، باعث ارتقاء سطح بهره وری سازمان ها می شود. از آن جایی که تاکنون مدلی جامع برای فرهنگ کارآفرینانه ارائه نشده و با توجه به اهمیت شرکت گاز استان سیستان و بلوچستان به عنوان یک سازمان خدماتی، با استفاده از روش تحقیق کیفی با رویکرد کاربردی، مدل فرهنگ کارآفرینانه مناسب این شرکت ارائه شده است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی-پیمایشی است. به منظور طراحی مدل پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته ای با 12 نفر از خبرگان سازمان انجام شد و اطلاعات به دست آمده با تکیه بر نظریه پردازی داده بنیاد مورد تحلیل قرار گرفت. سپس نتایج در قالب 5 بُعد اشتیاق سازمانی، تعهد ذی نفعان، ظرفیت توسعه و یادگیری، هماهنگی و انسجام و تغییرات مبتنی بر شناخت فرصت و 14 مؤلفه، شناسایی و دسته بندی گردید. روایی محتوایی مدل توسط اساتید دانشگاه و اعضای گروه پژوهش تأیید شد و پایایی مدل نیز از طریق شاخص کاپا مورد سنجش قرار گرفت.

در این پژوهش، تأثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی بر قصد ترک خدمت و نقض قرارداد روان شناختی کارکنان شرکت گاز شهر رشت مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی، از نظر گردآوری اطلاعات، توصیفی و از شاخه مطالعات پیمایشی و از حیث ارتباط بین متغیرهای پژوهش، از نوع همبستگی است. جامعه آماری در این پژوهش تمامی کارکنان اداری شرکت گاز شهر رشت (در مجموع 210 نفر) را در بر می گیرد. روش نمونه گیری در این پژوهش سیستماتیک بود و به منظور گردآوری اطلاعات از پرسش نامه های استاندارد استفاده شد. نتایج تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار آموس نشان داد که اقدامات مدیریت منابع انسانی و ابعاد آن بر نقض قرارداد روان شناختی تأثیر منفی دارد. همچنین تأثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی و ابعاد آن بر تمایل به ترک خدمت نیز منفی بود. مقدار بحرانی اثر غیرمس تقیم می ان اقدامات مدیریت منابع انسانی و تمایل به ترک خدمت از طریق متغیر میانجیِ نقض قرارداد روان شناختی براب ر ب ا 2.10 بدست آمد. به این معنا که نقض قرارداد روان شناختی به عنوان متغیر میانجی در تأثیر دو متغیر فوق ایفای نقش دارد.

هدف تحقیق حاضر طراحی الگویی از برخی پیشایندها و پیامدهای زایندگی در کار برای کارکنان شرکت ملی حفاری ایران بود. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی، به لحاظ نحوه جمع آوری داده ها از نوع پیمایشی و از نظر تجزیه و تحلیل داده ها از نوع همبستگی بود. از بین کلیه کارکنان این شرکت 211 نفر به عنوان نمونه آماری در تحقیق حاضر شرکت کردند. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری و با نرم افزارهای SPSS ویرایش 21 و AMOS ویرایش 21 انجام گرفت. شاخص های برازندگی نشان داد که الگوی فرضی پژوهش از برازش خوبی با داده ها برخوردار است. یافته های دیگر نشان دادند که در سطح اطمینان 95% متغیرهای جو اعتماد/ احترام، با ضریب 0/168، تصمیم گیری اختیاری با ضریب 0/397و بازخورد عملکرد با ضریب 0/193 با خودتعیینی رابطه مثبت دارند. همچنین، تصمیم گیری اختیاری و بازخورد عملکرد به ترتیب با ضرایب 0/333 و 0/215 با زایندگی در کار رابطه مثبت داشتند. نتایج بعدی نشان دادند که زایندگی در کار با ضریب تاثیر 0/302 با عملکرد شغلی و با ضریب تاثیر 0/239 با رفتارهای شهروندی سازمانی رابطه مثبت دارند. تحلیل های مربوط به روابط میانجی نشان دادند که متغیرهای جو اعتماد/ احترام، تصمیم گیری اختیاری و بازخورد عملکرد از طریق خودتعیینی و زایندگی در کار بر عملکرد شغلی و رفتارهای شهروندی سازمانی تاثیر می گذارند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی موانع مدیریت جانشین پروری در شرکت پتروشیمی شیراز بود. روش پژوهش از نوع ترکیبی بود. در مرحله کیفی، با روش تحلیل مضمون و ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته به بررسی موانع جانشین پروری پرداخته شد. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و بر اساس قاعده اشباع ؛ نظرات 30 نفر از صاحب نظران کلیدی و باتجربه این شرکت دریافت شد. بر اساس نتایج تحلیل مضمون، عدم حمایت و پشتیبانی مدیران اجرایی، سیاستهای سازمانی، تغییرات سریع سازمانی، تشریفات زائد اداری، دید کوتاه مدت و عدم وضوح و شفافیت، به عنوان موانع جانشین پروری شناسایی شدند. از معیارهای اعتبارسنجی کیفی؛ قابل قبول بودن و قابل اعتماد بودن و تحلیل عاملی تائیدی برای بررسی اعتبار مضامین استفاده شد. در بخش کمی پژوهش و برای اولویت بندی موانع جانشین پروری از روش پژوهش توصیفی پیمایشی استفاده شد. جامعه آماری در این بخش تمام کارکنان شرکت را شامل بود که بر اساس فرمول کوکران 183 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده در این بخش، مقیاس محقق ساخته بر اساس تحلیل مضامین بخش کیفی بود. برای تعیین روایی پرسشنامه از روایی محتوا و برای تعیین پایایی آن از روش آلفای کرونباخ (با مقدار کلی 0/96) استفاده شد. نتایج این بخش با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که مشکل عدم حمایت از جانشین پروری دارای بالاترین میانگین و مشکل تشریفات زائد دارای پایین ترین میانگین بودند.

این مقاله به طراحی مدل مفهومی مدیریت دانش از دیدگاه منابع انسانی شاغل در موسسات آموزشی - تحقیقاتی می پردازد. روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی بود و جامعه آماری پژوهش شامل 156 نفراز کارشناسان و مدیران یک موسسه تحقیقاتی -آموزشی بود که به روش تصادفی ساده و از طریق پرسشنامه محقق ساخته مورد پرسش قرار گرفتند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که عوامل پنج گانه دانش آشکار و ضمنی، فرهنگ به اشتراک گذاشتن دانش، زیر ساخت های فناوری ارتباطات و اطلاعات، آموزش کارکنان و ساختار رسمی سازمان در فرآیند مدیریت دانش سازمانی تاثیر دارند. رگرسیون چند متغیری همزمان، نشان داد که از دیدگاه منابع انسانی از بین عوامل پنج گانه موثر بر مدیریت دانش، دو عامل دارا بودن دانش آشکار وضمنی و فرهنگ به اشتراک گذاشتن دانش، پیش بینی کننده مدیریت دانش سازمانی در موسسه هستند .

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی ارتباط ساختار سازمانی با مدیریت منابع انسانی و عملکرد بود و برای آنجام آن، روش کاربردی از نوع توصیفی- پیمایشی مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق را کارکنان شرکت گاز استان فارس تشکیل دادند که با نمونه گیری تصادفی، تعداد270 نفر از کارکنان به روش تصادفی انتخاب شده و به پرسش نامه های استاندارد ساختار سازمانی، مدیریت منابع انسانی و عملکرد، پاسخ دادند. داده های این تحقیق از طریق مدل یابی معادلات ساختاری به روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار spss و لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که ارتباط مستقیمی بین فعالیت های مدیریت منابع انسانی و ابعاد ساختار سازمانی وجود دارد. همچنین مدیریت منابع انسانی و ساختار سازمانی تأثیر مستقیمی بر عملکرد سازمان دارند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان سبک های رهبری و عدالت سازمانی با اعتماد کارکنان بود. این پژوهش از لحاظ ماهیت مساله و هدف، پژوهشی کاربردی محسوب می شود و از لحاظ روش گردآوری داده ها توصیفی-پیمایشی به شمار می رود. جامعه آماری پژوهش، کارکنان مدیریت پشتیبانی ساخت و تامین کالای شرکت ملی نفت ایران بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول مورگان تعداد 244 نفر برای حجم نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد سنجش سبک رهبری ، اعتماد سازمانی و اعتماد استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و با کمک نرم افزارهای SPSS انجام شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بین سبک های رهبری (تحول آفرین و تبادلی) و عدالت سازمانی (توزیعی و رویه ای) با اعتماد کارکنان در واحد مورد مطالعه ، رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج به دست آمده از آزمون فریدمن نشان داد که عدالت رویه ای با میانگین 4.69 در رتبه اول و عدالت توزیعی با 4.06 در رتبه دوم و نیز متغییر رهبری تحول آفرین با میانگین 3.76 و رهبری تبادلی با رتبه 3.29 از اهمیت متفاوتی برخوردار هستند .