مطالعات فرهنگی و ارتباطات

مطالعات فرهنگی و ارتباطات

مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال دوازدهم زمستان 1395 شماره 45 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مطالعه کیفی جهانی شدن و تغییرات خانواده در شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استبداد ایرانی دیرینه شناسی گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 120 تعداد دانلود : 243
جهانی شدن پدیده ای است چند بعدی که هر یک از ابعاد آن می تواند بر نهاد خانواده تاثیرگذار باشد. خانواده در جهان امروز، بیش از گذشته در معرض تغییر و دگرگونی است. این مطالعه با هدف درک چگونگی تفسیر مردم در خصوص چگونگی تغییرات خانواده در شهر زنجان به تأثر از جهانی شدن صورت گرفته است. داده های این پژوهش به روش کیفی و با رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و طرح تحقیق مردم نگاری با استفاده از فنون مصاحبه عمیق به روش نمونه گیری هدفمند با 35 نفر از اعضای خانواده های شهر زنجان گرد آوری و سپس از طریق روش تحلیل تماتیک مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که جهانی شدن پیامدهای دوگانه ای بر ساختار و کارکردهای خانواده ها بر جای نهاده است، با ورود عناصر جهانی مردم به شیوه های متفاوتی با آن برخورد داشته اند. خانواده های زنجانی نیز این تغییرات را البته نه به همان شدت، تجربه میکنند. در این میان تکنولوژی های ارتباطی به عنوان کاتالیزور روند این تحولات را تسریع بخشیده اند. بنابراین جهانی شدن فقط نیروی خارجی نیست که بر ما اثر می گذارد، بلکه ما نیز در آن سهیم هستیم و راه مواجهه با آن در هر جامعه ای بر اساس پیشینه های تاریخی، اجتماعی و شرایط اقتصادی و ارزش های فرهنگی، متفاوت از سایر جوامع است. لذا خانواده های زنجانی با مقاومت در برابر جهانی شدن تحولاتی از نوع ایرانی – غربی را تجربه میکنند که متفاوت از تغییرات خانواده در دیگر جوامع تأثیرگذار است.
۲.

«ناسیونالیسم ایرانی» و «نوسازی سیاسی» در مطبوعات ایران تحلیل گفتمان مقاله های «ملک الشعرا بهار» در روزنامه نوبهار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان نشانه شناسی شناختی تابلوهای شهری شهرداری اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 871 تعداد دانلود : 406
محمد تقی بهار (ملک الشعرا) روزنامه نگار، محقق، ادیب و سیاست ورز، یکی از چهره های برجسته تاریخ معاصر ایران است، که با انتشار روزنامه نوبهار توانست بر جریان های سیاسی-اجتماعی عصر خود تأثیر بسزایی بگذارد. در این پژوهش، به روش تحلیل گفتمان، سرمقاله های او در مقاطع سه گانه انتشار نوبهار (مشروطه، دوره رضاشاه، و دوره پس از شهریور 1320) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش «ناسیونالیسم ایرانی» و «نوسازی سیاسی»، دو گفتمان غالب در مقاله های وی است. همچنین نتایج نشان می دهد، گفتمان «ناسیونالیسم ایرانی» با مولفه هایی چون عظمت و شکوه تاریخی، استقلال و تنفر و بیزاری از بیگانگان و گفتمان «نوسازی سیاسی» با مولفه هایی چون توجه به مولفه های تمدنی غرب، تجدد و انقلاب فکری و اصلاح ساختار قدرت شناخته می شوند
۳.

تحلیل گفتمان بازنمایی ایدز در سینمای ایران مطالعه موردی فیلم «پابرهنه در بهشت»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحولات تقابل های دوگانه دیگری ساختارگرایی سینمای پرفروش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 966 تعداد دانلود : 197
در این مقاله به تحلیل گفتمان بازنمایی ایدز در فیلم «پابرهنه در بهشت» ساخته بهرام توکلی در سال 1384 پرداخته ایم. با استفاده از روش و نظریه «گفتمان» لاکلا و موفه دو گفتمان رقیب با دال های مرکزی «بیمار به عنوان گناهکار» در رویکرد پزشکی زیستی و «بیمار به عنوان انسان» در رویکرد پزشکی زیستی- روانی- اجتماعی شناسایی شدند. همچنین با مفهوم «اختراع ایدز» ِ سیندی پاتون نفوذ قدرت بر حقوق مدنی این بیماران را نشان دادیم و با تکیه به مفهوم «داغ ننگ» از گافمن مکانیسم طرد اجتماعی این بیماران را در گفتمان گناه تحلیل کردیم. مشاهده این تقابل های معنایی خبر از پر منازعه بودن عرصه سلامت دارد و نشان می دهد بسیاری از تقابل های گفتمانی در موضع گیری نسبت به یک بیماری تبلور می یابد. در نهایت هر چند گفتمان گناه در این فیلم به چالش کشیده می شود اما گفتمان جریان اصلی است.
۴.

رمان به مثابه رسانه گونه شناسی رمان های تاثیرگذار بعد از کودتای 28 مرداد تا بهمن 57(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خانواده بازاندیشی سینما فردیت فرم اجتماعی تعلیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 229 تعداد دانلود : 867
«رمان به مثابه رسانه: گونه شناسی رمان های تاثیرگذار بعد از کودتای ۲۸ مرداد تا بهمن ۵۷» پژوهشی در عرصه مطالعات بین رشته ای علوم ارتباطات و ادبیات داستانی است که به تفسیر کارکردهای رسانه ای رمان می پردازد و بیانگر نقش رسانه ای رمان در آگاهی بخشی، ایجاد فرصتی برای گذران اوقات فراغت، گریز از واقعیت های دردناک زندگی با پناه بردن به داستان، لذت هنری، تفسیر هستی و زندگی اجتماعی و ... است؛ رمان، لاجرم متن ادبی است که در آن به طور اجتناب ناپذیری، رد پای ایدوئولوژی به چشم می خورد و همچنین منطق آن همسو با منطق اجتماعی است، از این رو واقعیت داستانی، خواه ناخواه متأثر از واقعیت هاست، برای تحلیل این موضوع در پژوهش پیش رو 11 نویسنده، منتقد و روزنامه نگارادبی، سیزده رمان تاثیرگذار بعد از کودتای 28 مرداد را انتخاب کردند. انتخاب این آثار به این علت است که فضای اجتماعی این دوره تأثیر عمیقی بر ادبیات به جا گذاشت، یکی از علل اقبال عمومی به رمان، بسته شدن راه های ارتباطی و مکالمه فرهنگی اجتماعی است، به گونه ای که رمان در قامت رسانه جانشین، جای خالی مطبوعات منتقد را پر کرده و اندیشه پیشروترین قشرهای طبقه متوسط ایران را درباره قانون، توسعه، اصلاحات دینی و فرهنگی مطرح کرده است. البته هدف از این پژوهش انکار اهمیت فرم رمان و صحه گذاشتن بر ادبیات ایدئولوژی گرا نیست، بلکه تطبیق ویژگی ها، معیارهای هویت بخش و کارکرد اجتماعی رمان و رسانه با سه روش تحلیل محتوای کیفی، مصاحبه عمقی و تحلیل منابع کتابخانه ای است.
۵.

تبیین فرآیند سوژگی مخاطبِ رپ فارسی در فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بوردیو تمایز عادت واره سرمایه ها جدایی نادر از سیمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 390 تعداد دانلود : 226
در این تحقیق سعی داریم تا چگونگی شکل گیری مخاطب رپ فارسی را با در نظر گرفتن حضور او در فضای مجازی مورد بررسی قرار دهیم. در این رابطه با 7 نفر از رپرها، یکی از گردانندگان صفحات عمومی مجازی در رابطه با رپ فارسی و همچنین، یک تولیدکننده رپ فارسی مصاحبه کرده ایم. این تحقیق با شیوه کیفی و روش تحقیق نظریه زمینه ای صورت گرفته است. به گونه ای سعی شده است تا از زبان فعالیتکنندگان حوزه رپ فارسی به مسئله مخاطب رپ فارسی پرداخته شود. در پایان تحلیل داده ها، الگویی به دست آمد که بر اساس آن مقوله های شکل دهنده مخاطب رپ فارسی نمایان شدند. مخاطب به مثابه سوژه آگاه، مخاطب به مثابه سوژه قضاوت کننده، مخاطب به مثابه سوژه تکثیرکننده، مشروعیت بخش و سازنده جامعه آگاه مقولاتی هستند که در نتیجه پژوهش به دست آمده اند.
۶.

انیمیشن به مثابه اسطوره بررسی اسطوره شناختی انیمیشن های تولید شده در ایالات متحده آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روان زخم امر واقع امر نمادین رئالیسم جادویی روایت فتیش هاروکی موراکامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 986 تعداد دانلود : 874
پژوهش حاضر به بررسی دسته ای از انیمیشن ها و فیلم های لایواکشن تولید شده در استودیوهای ایالات متحده امریکا از دهه 40 میلادی تا زمان حاضر می پردازد. این انیمیشن ها از این جهت از میان نمونه های فراوان انتخاب شده اند که در باکس آفیس با استقبال روبرو شده، یا از جهات دیگر برجسته به شمار می روند، توسط کمپانی های بزرگ تولید شده و نزدیک به هشتاد مورد را در برمی گیرند. فیلم ها از منظر اسطوره شناسی - به معنای مدرن آن- مورد تحلیل محتوای کیفی قرار گرفته اند. در توصیف چیستی اسطوره و ویژگی های آن بیش از همه از آرای رولان بارت و امبرتو اکو استفاده شده است. این خصیصه ها (خشونت زدایی، لذت از تکرارها، فراواقعیت، همان گویی، تبخیر تاریخ، تقلیل گرایی و شیء شدگی) در انیمیشن های مذکور -به عنوان محملی از اسطوره های مدرن- مورد بحث قرار می گیرند.
۷.

تحلیل اجتماعی تکوین موج نوی سینمای کرد بر بستر سینمای قومی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهانی شدن تغییرات خانواده مردم نگاری تحلیل تماتیک زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 569 تعداد دانلود : 601
تحلیل و واکاوی جریان های سیاسی – اجتماعی مؤثر بر شکل گیری موج نوی «سینمای کرد» در دوران اصلاحات، هدف اصلی این مطالعه است. به همین منظور در یک خوانش استنتاجی و به روش تفسیری - تحلیلی در قالب یک تحلیل مقوله بندی با استناد به مدل پیشنهادی محققان که شکل بومی شده نظریه های نوول اسمیت، تری لاول و جُرج هواکو در پیدایی موج های نو در سینما است، به چگونگی تکوین «فیلم به زبان کردی» بر بستر سینمای روشنفکری ایران پرداخته می شود و سرانجام، شاخص ترین عناصر متمایزکننده این جریان از سینمای روشنفکری ایران تحلیل می گردد. این مطالعه نشان می دهد که در نیمه دوم دهه هفتاد شمسی و فراهم شدن شرایط مناسب ساختاری برای تشکیل جنبش های سینمایی نوظهور، ابتدا «سینمای قومی ایران» و سپس جنبش ساخت فیلم به زبان کردی شکل گرفت که بعدها فیلم سازان این جنبش با برجسته سازی مشخصه های سبکی جدید در فیلم هایشان و نیز روی آوردن به تولید مشترک فیلم با منطقه کردستان عراق و همسویی با جریان های مشابه در اروپا و ترکیه، توانستند ضمن حفظ مشترکاتی با سینمای ایران خود را از آن متمایز سازند و شرایط لازم برای ایجاد موج نوی «سینمای کرد» را پدیدآورند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۲