رضا صمیم

رضا صمیم

مدرک تحصیلی: استادیار جامعه شناسی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم
پست الکترونیکی: reza.samim@iscs.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۴ مورد.
۱.

تشکل های دانشجویی به مثابه ی «اجتماع بازی» تفسیر سازوکارهای ایجاد تمایز در تشکل های دانشجوییِ دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ 5 - 33

کلید واژه ها: تشکل های دانشجویی بازی اجتماع بازی تمایز دانشگاه تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۲
بازی دانشجویان در تشکل ها چگونه آغاز می شود؟ بازی هایی که دانشجویان در تشکل ها درمی اندازند، چگونه آن ها را در فرارفتن از موقعیت یاری می ساند؟ و دانشجویان چگونه از این فرارفتن از موقعیت در جهت تحقق خود، ایجاد تمایز و تولید یک فرهنگ مشخص بهره می برند؟ این ها پرسش هایی است که تلاش شده به آن ها در این مقاله، پس از تلاش برای ارائه ی یک مفهوم پردازی پدیدارشناسانه از بازی و انجام تحقیقی با استفاده از تکنیک مشاهده و گروه های متمرکز بر دانشجویان فعال در تشکل های دانشجویی دانشگاه تهران، پاسخ داده شود. هدف اصلی در مقاله ی حاضر، تفسیر سازوکارهای ایجاد تمایز و تولید یک فرهنگ مشخص دانشجویی در تشکل های دانشجویی است. براساس نتایج تحقیق به نظر می رسد مهم ترین راهبرد ایجاد تمایز در تشکل های دانشجویی درانداختن بازی هایی است که در این مقاله از آن ها به بازی های لودیک تعبیر شده است. تمایز به واسطه ی درانداختن چنین بازی هایی در دو سطح رخ می دهد: یکی تمایز میان دانشجویان فعال در تشکل های دانشجویی و دیگر افراد، و دیگری میان خود تشکل های دانشجویی. در این مقاله چگونگی ایجاد تمایز در این دو سطح توضیح داده شده است. دانشجویان در سطح نخست از راه ایجاد اجتماعات بازی از دیگران تمایز می یابند و در سطح دوم، از طریق درانداختن رقابتی بازی گون و تولید نمادهای متمایزکننده، میان خود تمایز ایجاد می کنند.
۲.

چالش های دین و موسیقی در ایران معاصر (1350 تا 1396)؛ پژوهشی تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 1 - 37

کلید واژه ها: موسیقی محافظت گرایی دینی ترمیم گرایی دینی و بازسازی گرایی دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۳۲۴
این مقاله دیدگاه حکومت نسبت به موسیقی ایران معاصر و نیز نسبت بین دین و هنر را طی سال های 1350 الی 1396 را موردبحث قرار می دهد. بدین منظور، رابطهٔ دو نهاد دین و هنر از منظر جامعه شناسی دین و جامعه شناسی هنر مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله از دو رویکرد کیفی استفاده شد: 1. روش تاریخی که ابزار آن اسناد تاریخی (روزنامه ها) و تاریخ شفاهی (مصاحبه با نخبگان) است؛ و 2. روش تحلیل آمارهای موجود که ابزار آن در اینجا آمارهای موجود و منتشر شده توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. تحقیق از نظر نوع داده، جزء تحقیقات تاریخی است. داده های لازم شامل سه دسته داده های چاپ شده در مطبوعات کشور از 1350 الی 1396، داده های مربوط به مصاحبه شوندگان و داده های مربوط به آمار منتشر شده توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1360 الی 1396 است. نتایج نشان داد که اطلاعات مربوط به جراید، مصاحبه ها و آمار دفتر موسیقی نسبت به وضعیت موسیقی از سال 1350 تا 1396 در یک راستا قرار دارد، به طوری که در دهۀ شصت به دلیل نگاه دینی حاکم بر کشور، موسیقی کاملاً تضعیف شد. تحقیق حاضر با بررسی سه گروه از داده ها نشان داد که چالش بین دو نهاد دین و هنر در ایران معاصر در چه مرحله ای است. این چالش، گاه به موضع گیری های شدید نیروهای فعال و مؤثر در این دو نهاد اجتماعی علیه یک دیگر منجر شده است. اما به تدریج نیروهای هنری به دنبال رهایی از سلطه نهادهای دینی و درصدد کسب استقلال اند.
۳.

عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر رضایت سالمندان از خدمات رفاهی بازنشستگی (مورد مطالعه: بازنشستگان تحت پوشش سازمان بازنشستگی شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره هشتم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 899 - 918

کلید واژه ها: بازنشستگی سالمندان شهرداری تهران عوامل اجتماعی عوامل فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۳ تعداد دانلود : ۶۰۷
سالمندان از مهم ترین اقشار جامعه هستند که در آینده ای نزدیک، جامعه با مسائل و مشکلات آن ها روبه رو خواهد شد. مطالعه کمی حاضر به بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر رضایت سالمندان از خدمات رفاهی بازنشستگان شهرداری تهران پرداخته است. داده های آن نیز با پیمایش و استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. جامعه آماری 2255 نفر از بازنشستگان بالای 65 سال تحت پوشش سازمان بازنشستگی شهرداری تهران هستند. از این تعداد 389 نفر با استفاده از فرمول های موجود انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه شد. همچنین، در این پژوهش برای توصیف داده ها از شاخص های حد وسط، پراکندگی و توزیع و برای تجزیه و تحلیل داده ها و استنباط آماری از تحلیل چندمتغیره رگرسیون استفاده شده است. نتایج نشان می دهد میان سن و میزان رضایت بازنشستگان ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین میزان رضایت پاسخگویان متأثر از پایگاه فرهنگی آن هاست، اما میان متغیر وابسته، یعنی میزان رضایت بازنشستگان و متغیرهای جنسیت، تحصیلات، طبقه اجتماعی و احساس عدالت اجتماعی ارتباط معناداری وجود ندارد. با وجود این نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد مدل رگرسیونی پیش بینی کننده متغیر وابسته پژوهش است.
۴.

گرایش های دینی معاصر و وضعیت موسیقی در ایران پساانقلابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال بیستم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 142 - 165

کلید واژه ها: بازسازی گرایی دینی ترمیم گرایی دینی موسیقی محافظت گرایی دینی نهاد هنر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۲ تعداد دانلود : ۷۰۶
این مقاله نسبت گرایش های دینی با موسیقی را در ایران معاصر مورد بحث قرار داده است. گرایش ها بر اساس تقسیم بندی محدثی (محافظت گرایی دینی، ترمیم گرایی دینی و بازسازی گرایی دینی) بررسی و مواضع هر یک در قبال موسیقی به بحث گذاشته شده است. در این مقاله رابطه دو نهاد دین و نهاد هنر از منظر جامعه شناسی دین و جامعه شناسی هنر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. مقاله با استفاده از روش اسنادی و چارچوب نظری ملهم از آرای ماکس وِبر تدوین شده است. رویکرد هر یک از گرایش ها به موسیقی بر اساس هفت شاخص (خرید و فروش، تعلیم و تعلم، سماع، استماع، نواختن و آوازخوانی، ارائه تعریف، ملاک تشخیص و استثنائات) بررسی شده است. بر مبنای تحلیل ارائه شده، رویکرد نخست با آمیختن مفهوم کشسان غِنا، لهو و لعب و بعضاً موسیقی با افعال حرام، هر کنشی را در خصوص موسیقی حرام دانسته و صرفاً در بعضی موارد همچون جنگ ها، کاربرد موسیقی را مجاز دانسته است. گرایش دوم با استفاده از مفهوم "منطقه فراغ" و امکان تشخیص موسیقی حلال و کاربرد حرام موسیقی، موضوعات آن را به سه بخش حلال، حرام و بعضاً مشکوک تقسیم بندی می کند. در گرایش سوم افراد، منتقد حکم حرام بودن موسیقی اند و شرایط اجتماعی، زمینه مندی و کنشگر در این گرایش اهمیت بیشتری می یابند. این بررسی نشان می دهد که گرایش دینی مسلّط در ایران در برابر فشار اجتماعی مطالبه کننده موسیقی، وضعیتی انفعالی دارد. ارزیابی نویسندگان مقاله این است که گرچه در ایران معاصر نهاد هنر استقلال نسبی خود را از نهاد دین به دست نیاورده، اما روند تحولات به سود نهاد هنر و خارج شدن آن از سیطره نهاد دین در جریان است.
۵.

The Amount of Attitudes towards the Use of Urban Aesthetical Elements and Citizenship Identity: A Sociological Survey in Three Neighborhoods in Tehran

نویسنده:
منبع: Socio-Spatial Studies, Vol ۳, Issue ۶, Spring ۲۰۱۹ 9 - 20

کلید واژه ها: Cultural Consumption urban aesthetics aesthetical elements’ consumption citizenship identity Tehran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۵۳۹
In the modern cities, various issues show up. One of them is consumption which is deeply interlaced with modernity as the city’s prevalent culture in its sociological sense. Amongst the most important manifestations of consumption in the today’s cities is the consumption of the elements that are applied by the assistance of urban policies and parallel to the beautification of the public spaces and called aesthetical elements’ consumption in the current article. It is now for a while that Tehran has offered different urban aesthetical elements in the public spaces. Considering the necessity of recognizing the extent to which urban aesthetical elements are consumed as well as their interrelationships with the individuals’ citizenship identity, the present article evaluates the urban cultural policies through a survey research in three neighborhoods in Tehran, namely Niavaran, Jannat Abad and Yaft Abad. The study sample volume includes 390 individuals from the foresaid three neighborhoods to whom a questionnaire was administered as the data collection instrument. In the end, the results indicated that there is a significant relationship between the consumption of urban aesthetical elements’ consumption and citizens’ identities. The interpretation of the form of this relationship allows the researchers evaluate the effectiveness of the urban cultural policies. The results of this evaluation have been offered in the conclusion section of the current research paper.
۶.

بصری شدن رپ فارسی در فضای مجازی (مطالعه موردی فضای اینستاگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال چهارم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۳ 107-144

کلید واژه ها: رپ فارسی اینستاگرام مخاطب تصویر رژیم رپ فارسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری رسانه ها و موسیقی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی شبکه های اجتماعی موبایل محور
تعداد بازدید : ۴۴۱۱ تعداد دانلود : ۳۴۶۷
در این مقاله ما به دنبال بررسی موسیقی رپ فارسی خارج از محدوده های موسیقیایی آن هستیم. رپ فارسی فقط به تولید موسیقی خلاصه نمی شود، بلکه با وجود زیرزمینی بودن آن و اینکه امکان حضور در رسانه های ملی و کنسرت ها برای رپرها وجود ندارد، تنها فضای مجازی است که می تواند شکاف بین رپر و مخاطب را پر کند. شبکه مجازی چون اینستاگرام به رپ فارسی اجازه می دهد تا چیزی فراتر از حد انتظار را از خود نشان دهد. در فضای اینستاگرام، ما با حجم انبوهی از تصاویر بارگذاری شده مواجه هستیم که فرهنگ بصری رپ فارسی را نشان می دهند. فرهنگ بصری رپ در شرایطی شکل می گیرد که شهر ایرانی اجازه تجربه دیده شدن را به رپ فارسی نمی دهد و کوچ کردن آن به خیابان های اینستاگرامی نشان از اهمیت وجه بصری در کنار وجه شنیداری برای رپ فارسی است. بر این اساس، هدف مقاله حاضر بررسی چگونگی بصری شدن رپ فارسی در فضای مجازی و شکل گیری رژیم بصری رپ فارسی است. برای این منظور از روش شناختی کیفی استفاده شده است. تصاویر تولید شده در صفحات اینستاگرام رپرها، مخاطبان و همچنین صفحات عمومی درباره رپ فارسی بررسی شده اند. در نتیجه ، فرایند بازنشر تصویر در ساختار اینستاگرام توسط رپ فارسی سبب شده است تا رپ فارسی بتواند برای خود تاریخ سازی کند و با تولید خبر به همراه چرخش اطلاعات تبدیل به موضوعی برای فکر و بحث کردن شود.
۷.

بررسی گرایش های ذهنی دانشجویان درباره تمدن غرب؛ مطالعه کیفی دانشجویان دانشگاه های دولتی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال یازدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 79-103

کلید واژه ها: غرب گزینی بخشی نگر غرب گریزی بخشی نگر غرب پسندی بخشی نگر نسبی گرایی انتخابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۵۱۰
پژوهش های گوناگونی درباره شناخت نحوه رویارویی منتقدان و جریان های روشنفکری با غرب انجام شده است، اما در این مطالعه تلاش بر این است تا با استفاده از رویکرد تفسیری، گرایش های ذهنی دانشجویان درباره تمدن غرب را بررسی کنیم. پرسش اساسی که این مقاله در پی پاسخ گویی به آن است، این است که دانشجویان مورد مطالعه چگونه تمدن غرب را درک و فهم می کنند و معانی ذهنی برساخته آن ها در مورد تمدن غرب، براساس چه مدل مفهومی ای قابل تفسیر است؟ این مقاله که یک پژوهش کیفی است، از رویکرد تفسیرگرایی بهره می گیرد و از مفاهیم نظری برساخت اجتماعی، روابط بیناذهنی، ارتباطات بین فرهنگی، و مفهوم خود و دیگری استفاده کرده است. در این پژوهش با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق، نگرش افراد مورد مطالعه در مورد تمدن غرب استخراج، و سپس، با استفاده از روش تحلیل تماتیک، تحلیل شده است. با توجه به اینکه رویکرد مطالعه، رویکردی استقرایی است، تلاش شده است که به جای پرسش درباره مفهوم کلی تمدن غرب، از مشارکت کنندگان درباره مظاهر مختلف غرب، سؤال شود و رویکرد هریک از آن ها درباره هرکدام از مظاهر تمدن غرب به صورت جداگانه مشخص شود. درنهایت، پس از کدگذاری باز و استخراج مفاهیم، سه مقوله اصلی غرب گریزی بخشی نگر، غرب گزینی بخشی نگر، و غرب پسندی بخشی نگر، استخراج شد که همه این مقوله ها زیر عنوان مقوله محوری نسبی گرایی انتخابی تعریف شده اند.
۸.

بررسی رابطه معنادار سیاست گذاری فرهنگی،حفظ نظام سیاسی و امام خمینی بر پایه نظریه لاکاتوش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰ 109 - 131

کلید واژه ها: امام خمینی(ره) لاکاتوش سیاست گذاری فرهنگی نظام سیاسی هسته اصلی و قواعد راهیابانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۶۱
سیاست گذاری فرهنگی و اجرای آن، همواره راهی بوده است تا نظام های سیاسی آرمان و آرزوهای خود را در قالب دستورالعمل های اجرایی به کنشگران اجتماعی منتقل سازند (تاریخچه)؛ اما پژوهشگران از بررسی روشمند علمی ابعاد اجرایی تأثیر سیاست بر فرهنگ، غفلت ورزیده اند (پیشینه). دراین میان، تحلیل آثار سیاست های فرهنگی امام خمینیŠ بر پایه روش شناسی لاکاتوش، ناشناخته باقی مانده است (مسئله). ازاین رو، این پرسش مطرح می شود که چگونه می توان انطباق روش شناسی لاکاتوش بر سیاست های فرهنگی امام خمینیŠ را نشان داد؟ و البته، حاصل این انطباق چیست؟ (سئوال) گمان این مقاله آن است که الگوی لاکاتوش پاسخی روشن به این پرسش می دهد (فرضیه). این نوشتار می کوشد با کاربست الگوی لاکاتوش، به تبیین انطباق نظریه لاکاتوش (روش) و آثار امام خمینیŠ پردازد (هدف). نتیجه به دست آمده این است که هسته اصلی اندیشه سیاسی امام خمینیŠ دارای قابلیت تطبیق با پژوهش های فلسفی معاصر است و حتی می توان جمهوری اسلامی را نیز به منزله یک پروژه تحقیقاتی در نظر گرفت که به شرط تعامل با نظریه های دیگر و افزودن بر غنای معرفتی و متافیزیکی خود، می تواند به حفظ و استمرار خود بیش ازپیش کمک کند (یافته).
۹.

تیپ شناسی نحوه مواجهه روشنفکران و نخبگان ایرانی با تمدن غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: تیپ شناسی غرب شیفتگی غرب گریزی غرب گزینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم
تعداد بازدید : ۱۶۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۰۴
این مقاله تلاش می کند با تمرکز بر مدرنیته به عنوان اصلی ترین نمود و سیمای تمدن غرب، صورت های متکثر رویارویی و مواجهه ایرانیان با این تمدن را قالب بندی کند. به این منظور، ابتدا بر مفهوم مدرنیسم به عنوان مهم ترین جلوه تمدن غرب لااقل از نظر بازنمایی نزد جامعه ایرانی متمرکز شده است. سپس، با استفاده از روش تفسیری به کار گرفته شده در مقاله، مجموعه مواجهات جامعه ایران با تمدن غرب تحت سه مقوله غرب شیفتگی، غرب گزینی و غرب گریزی تیپ بندی شده است. از بین این سه تیپ، دو مورد نخست، حاوی زیرمجموعه هایی نیز هستند که به شکل بارز از یکدیگر متمایز و تعریف شده اند و برای هر تیپ و زیرمجموعه های آنها مجموعه نمایندگان فکری و نمونه های استنادی ارائه شده است. مقاله تیپ شناسی حاصل شده، به عنوان اساس فهم تعامل ذهنی جامعه ایران با آنچه از آن به عنوان کلیت تمدن غرب یاد می شود، در حوزه مطالعات میان فرهنگی و سیاست بین الملل توصیه می شود.
۱۰.

زایش دوباره حماسه از فلسفه نیچه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹

کلید واژه ها: عرفان هستی شناسی حماسه نیچه حماسه منفی اخلاق حماسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۴ تعداد دانلود : ۷۸۱
برخی از مفسرین ایرانیِ نیچه، با تفسیری افراطی، اندیشه او را بدیل عرفان ایرانی تعبیر کرده اند. چنین تفسیری از بیخ و بن خطا و نافیِ مبانی هستی شناختی ، ارزشی، و اخلاقیِ نیچه است. اندیشه نیچه نه از انگاره های عرفانی، بلکه از ارزش های حماسی آبستن است. برای فهم او باید از قهرمانان ایلیاد هومر و شاهنامه فردوسی چون آخیلس و رستم استمداد جست نه عرفایی چون شبلی و حلاج. علت این سوء فهم، ناتوانیِ مفسرین ایرانی در تشخیص حد فارغ میان عرفان و حماسه است. نسبت میان حماسه و عرفان، مغایرت است نه مشابهت. ممکن است جهان بینیِ عرفانی شباهت هایی با جهان بینیِ حماسی داشته باشد؛ لکن این شباهت ها صرفاً صوری است و در بنیان های هستی شناختی، معرفتی، و اخلاقی، حماسه ناقض عرفان است. با گشاده ستی و اِعمال رواداریِ بسیار، می توان عرفان را بدیل شقی از حماسه انگاشت که به تأسی از شاهرخ مسکوب آن را «حماسه منفی» می نامیم. همچنین اندیشه نیچه بیش و پیش از آنکه از سرچشمه های فرهنگ ایرانی سیراب شده باشد، از منابع فرهنگ یونانی آبشخور گرفته است. استمداد نمادین نیچه از شخصیت زرتشت نیز نمی تواند برهان محکمی برای دفاع از دعاویِ این چنینی باشد. ضمن اینکه فهم نیچه از زرتشتی گری بسیار مغشوش و مغلوط است. الغرض! با تقید به اصل عقلانیت در تفسیر، و نیز با تأکید بر اصولی چون خودبنیادی، اصالت اراده، ذم بی کنشی، و آری گویی به زندگی، فلسفه نیچه را می توان تقلایی فلسفی برای باززاییِ فرهنگ حماسی در افق زمانه و فرهنگ مدرن به شمار آورد.
۱۱.

تبیین فرآیند سوژگی مخاطبِ رپ فارسی در فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴۵ 129 - 148

کلید واژه ها: بوردیو تمایز عادت واره سرمایه ها جدایی نادر از سیمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۴۳۱
در این تحقیق سعی داریم تا چگونگی شکل گیری مخاطب رپ فارسی را با در نظر گرفتن حضور او در فضای مجازی مورد بررسی قرار دهیم. در این رابطه با 7 نفر از رپرها، یکی از گردانندگان صفحات عمومی مجازی در رابطه با رپ فارسی و همچنین، یک تولیدکننده رپ فارسی مصاحبه کرده ایم. این تحقیق با شیوه کیفی و روش تحقیق نظریه زمینه ای صورت گرفته است. به گونه ای سعی شده است تا از زبان فعالیتکنندگان حوزه رپ فارسی به مسئله مخاطب رپ فارسی پرداخته شود. در پایان تحلیل داده ها، الگویی به دست آمد که بر اساس آن مقوله های شکل دهنده مخاطب رپ فارسی نمایان شدند. مخاطب به مثابه سوژه آگاه، مخاطب به مثابه سوژه قضاوت کننده، مخاطب به مثابه سوژه تکثیرکننده، مشروعیت بخش و سازنده جامعه آگاه مقولاتی هستند که در نتیجه پژوهش به دست آمده اند.
۱۲.

حیات اجتماعی گونه متأخر موسیقی خیابانی به عنوان پدیده ای شهری در تهران: پژوهشی کیفی روی نوازندگان گونه ای نوظهور از موسیقی خیابانی با استفاده از استراتژی داستان زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال یازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۸ 63 - 87

کلید واژه ها: سبک زندگی فرهنگ مصرفی مجله های سبک زندگی تبلیغات نشانه شناسی اسطوره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۴۰۶
موسیقی خیابانی پدیده ای شهری است. در این معنا برای فهم معنای آن به مثابه کنشی اجتماعی باید تولیدکنندگان آن موسیقی را در ارتباط با شهر به عنوان زمینه تولید آن کنش مورد بررسی قرار داد. در شهر تهران به عنوان شهری با ساختار فرهنگی آمیخته، گونه ی متفاوتی از این پدیده              شکل گرفته است که با گونه قدیمی تر تفاوت هایی دارد. در این موسیقی خیابانی نوظهور علاوه بر آن که پدیده ای شهری است، هنری خیابانی در معنای مدرن نیز محسوب می شود، سازها و آواهایی     نواخته می شود که تا پیش از آن سابقه نداشت و برای نواختن آن نیز به تخصص نیاز است. به نظر می رسد این برداشت که پیدایش این گونه ی نوظهور که ما در این مقاله از آن به گونه متاخر نوازندگی خیابانی یاد کرده ایم، نتیجه ی تحول گونه ی متقدم است، نیاز به بررسی عمیق تری دارد. این مقاله در جریان این بررسی عمیق که با توصیف شرایط وجودی این گونه آغاز شده و با تحلیل تأملی داده های ناشی از روایت داستان زندگی برخی نوازندگان خیابانی گونه متأخر پایان می یابد، سعی دارد به این سوال پاسخ گوید که آیا میان موسیقی و نوازندگی خیابانی گونه ی متقدم و گونه ی متأخر نسبتی وجود دارد؟ به عبارت دیگر، آیا گونه ی متأخر این پدیده، گونه ی تحول یافته ی نوازندگی خیابانی به شیوه ی گذشته است؟ نتایج تحقیق نشان می دهند این گونه تفاوت های عمیق و ماهوی با گونه متقدم دارد. سعی در منحصر به فرد بودگی، توجه به مخاطب و محتوای موسیقایی، تجربه ی حرفه ای در زمینه ی موسیقی و مقاومت در مقابل ترحم دیگران در گونه ی متأخر همگی نشانگر تفاوت های بنیادین میان این دو گونه از موسیقی و نوازندگی خیابانی در شهر تهران است.
۱۳.

نگاهی انتقادی به پیشینة داخلی مطالعات جامعه شناختی بر روی سبک زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هفتم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: سبک زندگی تحلیل متنی مطالعات جامعه شناختی مقالات علمی - پژوهشی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی کاربردی انسانشناسی شهری انسان شناسی سبک زندگی
تعداد بازدید : ۱۶۹۶ تعداد دانلود : ۹۸۲
سبک زندگی هرچند اصطلاحی صرفا جامعه شناختی نیست لیکن مفهوم پردازی خود را تا حدود زیادی مدیون مطالعات جامعه شناختی ای است که از بدو تاسیس این رشته بر روی این مفهوم صورت گرفته است. مفهوم پردازی سبک زندگی به عنوان مسئله ای پژوهشی به دوران کلاسیک این رشته در قرن 19 میلادی باز می گردد. در این زمان تمرکز اصلیِ پیشگامان جامعه شناسی در کنار توضیح تفاوت های جامعه و اجتماع، بررسی اشکال و الگوهای سبک زندگی انسان ها در جامعة جدید بود. در ایران نیز چندی است این اصطلاح در فضای آکادمیک به موضوعی قابل توجه در هدایت تحقیقات و انجام پژوهش های مختلف تبدیل شده است. در اینجا این سؤال به وجود می آید که آیا می توان به معنایی که در اروپای قرن نوزدهم و بیستم میلادی سبک زندگی به عنوان مسئله ای جامعه شناختی طرح گردید در جامعة ایرانی نیز به عنوان مسئله ای جامعه شناختی صورتبندی گردد؟ و آیا پژوهش های جامعه شناختی صورت گرفته تاکنون توانسته در تمام ابعادِ یک پژوهش، چون طرح مسئله، مفاهیم و نظریات، روش ها و یافته ها به صورتبندی خود منطبق با چارچوب های مسئله مندیِ سبک زندگی در جامعه ایرانی بپردازد؟ در جهت پاسخگویی به این سؤال در مقالة حاضر، یازده مقاله علمی- پژوهشی که با رویکرد جامعه شناختی درباب سبک زندگی در ایران به نگارش درآمده و چاپ شده را با روش تحلیل متنی بررسی نموده ایم. در این پژوهش هدف آن بوده که با توجه به نگاه جامعه شناختی به مفهوم سبک زندگی، رویکرد مقالاتی که به عنوان نمونه انتخاب شده اند را در تمام ابعاد پژوهش مورد ارزیابی قرار دهیم.
۱۴.

فضای تولید موسیقی مردم پسند در ایران: پژوهشی جامعه شناختی با استفاده از داده های کیفی حاصل از پنج مصاحبه متمرکز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۹) 125 - 145

کلید واژه ها: تولید فرهنگی گروه های متمرکز گونه رسمی و غیررسمی مفهوم پردازی جامعه شناختی موسیقی مردم پسند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۰
تحقیق پیرامونِ فضایِ تولید موسیقی با رویکردهایِ متفاوتِ نظری و پژوهشی صورت گرفته است. در این مقاله که بر اساسِ رهیافتِ پژوهشیِ مردم نگاری/ جامعه شناختی در پژوهش رویِ تولیدکنندگانِ فرهنگی طراحی شده است، تلاش شده با توجه به عدمِ امکانِ انجامِ پژوهشی ساختاری درباره فضایِ تولید موسیقی مردم پسند در ایران، به سببِ فقدانِ آمارهایِ مستند از وضعیتِ تولید، این فضا به مددِ مفهوم پردازیِ جامعه شناختی در سطحِ خُرد، با استفاده از داده هایی مستخرج از پنج مصاحبه با تولیدکنندگان گونه هایِ رسمی و غیررسمی در شهر تهران تحلیل شود. در این مقاله برایِ جمع آوریِ داده هایِ کیفی در پاسخگویی به این سؤال که «آیا کنش میانِ تولیدکنندگانِ موسیقی مردم پسند در ایران، به عنوانِ سازندگانِ اصلی فضایِ تولیدِ موسیقی، کنشی ایدئولوژیک است؟» از تکنیکِ گروهِ متمرکز بهره گرفته شد. داده ها در جریانِ پنج جلسه بحث با دو گروهِ هشت نفره به دست آمدند و بر اساسِ روشِ تحلیلِ تأملی تحلیل شدند. تحلیلِ داده ها نشان داد، فضایِ تولید موسیقی مردم پسند در ایران به علتِ ایدئولوژیک بودنِ تولیدکنندگانِ گونه هایِ مورد بررسی به عنوانِ کنشگرانِ این فضا، فضایی منازعه آمیز است و در این فضایِ منازعه آمیز هر گونه تلفیقِ موسیقی شناختی را ناممکن می نماید. برایِ نویسنده این مقاله، تلفیقِ موسیقی شناختی تنها راهِ برون رفت از بی ریختیِ فرهنگیِ حاکم بر فضایِ تولید موسیقی در ایران محسوب می شده است. 
۱۵.

نگاهی انتقادی به پیشینه داخلی مطالعه موسیقی مردم پسند: پژوهشی پیرامون امکان شکل گیری حوزه میان رشته ای مطالعات موسیقی مردم پسند در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - هنرهای نمایشی و موسیقی سال ۱۸ پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 41 - 48

کلید واژه ها: موسیقی مردم پسند مطالعات موسیقی مردم پسند حوزه میان رشته ای تحلیل متن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۲۶
پژوهش بر روی موسیقی مردم پسند در ایران، در مقایسه با تولید و مصرف این موسیقی، دارای سابقه ای اندک است. فاصله طولانی میان تولید و مصرف موسیقی مردم پسند تا مطالعه بر روی آن زمانی قابل تامل است که بدانیم علی رغم وجود تجربه هایی در مطالعه موسیقی مردم پسند در ایرانِ سال های اخیر، هنوز شاهدِ انسجام نظری و روش شناختی در اینگونه مطالعات، آنگونه که پس از دهه 1970 میلادی در غرب رخ داده، نیستیم. در مغرب زمین به ویژه از دهه 1970 م.، شاهدِ تاسیسِ حوزه میان رشته ایِ «مطالعات موسیقی مردم پسند» با هویتی مستقل بوده ایم. تجربه غرب نشان می دهد تعین رشته ای این حوزه، پیش شرط اساسی جهت مندی پژوهش بر روی موسیقیِ مردم پسند و انسجام نظری و روش شناختی است. در این مقاله، هدف آن است که با بررسیِ تجربه های مطالعاتیِ داخلی بر روی موسیقی مردم پسند از طریق تحلیل متون انتشار یافته آنها در نشریات علمیِ منتخب، امکانِ شکل گیری حوزه میان رشته ای «مطالعات موسیقی مردم پسند» در ایران را مورد واکاوی قرار دهیم و به این سوال پاسخ گوییم که چرا تا کنون در ایران مطالعه موسیقی مردم پسند شکلی منسجم و جهت مند نیافته است.
۱۶.

برساخت سوژه در فرآیند مصرف فرهنگ مردم پسند مطالعه ای کیفی بر روی مصرف کنندگان گونه های رسمی و غیررسمی موسیقی مردم پسند در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران دوره ششم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: مصرف فرهنگی فرهنگ مردم پسند برساخت سوژه موسیقی مردم پسند رسمی موسیقی مردم پسند غیررسمی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی کاربردی انسانشناسی شهری فرهنگ مردمی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی هنر موسیقی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)
تعداد بازدید : ۲۰۵۵ تعداد دانلود : ۱۲۱۰
شاید بتوان یکی از خصوصیات فرهنگ مردم پسند را تکثر گونه ها و کالاهای فرهنگی آن دانست. به نظر می رسد این تکثر، در جوامع درحال گذار که موطن اصلی این فرهنگ به شمار نمی روند، نوعی ناهمگونی ایجاد کرده است. در ایران نیز به عنوان جامعه ای درحال گذار، این ناهمگونی مشهود است؛ علاوه بر آن، فضای مصرف این فرهنگ در ایران، به علت محدودیت هایی که بر سر راه تولید انواعی از فرهنگ مردم پسند وجود دارد، این ناهمگونی را به تعامل های ستیزگونه تبدیل کرده است. چالش میان انواع رسمی و غیررسمی این فرهنگ در ایران، چالشی دیرپا و مسئله مند است. در این تحقیق که بر روی مصرف کنندگان تهرانیِ دو گونة رسمی و غیررسمی موسیقی مردم پسند به عنوان یکی از بااهمیت ترین جلوه های فرهنگ مردم پسند صورت گرفته است، سعی شده با الهام از رویکرد نظری و روش شناختی برساخت گرا و جمع آوری داده ها به مدد تکنیک گروه های متمرکز و تحلیل آنها با استفاده از تکنیک تحلیل موضوعی (تماتیک، به این پرسش پاسخ داده شود که مصرف کنندگان گونه های رسمی و غیررسمی موسیقی مردم پسند، چگونه برساخت می شوند؟ با بهره گیری از تم های استخراج شده در هر تحلیل تماتیک، در انتها، مشخص شد که سوژه های مصرف کنندة گونة رسمی، سوژه هایی اصالت زدا، نوستالژیک و متساهل اند؛ درحالی که سوژه های مصرف کنندة گونة غیررسمی، سوژه هایی اصالت گرا، سنت گریز، انحصار طلب و جهانی گرا می باشند. این تفاوت بنیادی در سوژه بودگی دو گروه مصرف کنندة بررسی شده، بستر ساز تعامل غیرپویا و منازعه آمیز در فضای مصرف فرهنگ مردم پسند به حساب می آید
۱۷.

تلفیق الگوهای سنتی و متجدد آموزش عالی علوم انسانی در ایران: تحلیلی جامعه شناختی از تجربه دانشگاه امام صادق (ع) در اجرای میان رشته ای های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: دانشگاه امام صادق (ع) آموزش عالی علوم انسانی میان رشته ای اسلامی الگوهای سنتی الگوهای متجدد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی علوم انسانی و نهاد های مدرسه ، دانشگاه و حوزه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی سیاستگذاری ها در حوزه توسعه علوم و پژوهش و میزان اثر بخشی آنها
تعداد بازدید : ۱۷۴۸ تعداد دانلود : ۹۴۸
پس از انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران دغدغه تلفیق الگوهای سنتیِ آموزش عالی علوم انسانی که از حوزه های علمیه برآمده بودند با الگوهای مدرن که به دانشگاه ها تعلق داشتند به صورتی جدی توسط سیاست گذاران علم مطرح شد. این دغدغه ای بود که در بسیاری از کشورهای اسلامی که نهادهای سنتی دیرپایی در آموزش عالی علوم انسانی داشتند وجود داشت و در برخی به صورت عملی تجربه شده بود. برخی تجربه های عملی اولیه در ایران پس از انقلاب از آنجا که تلاش داشت شکل خاصی از تلفیق پیش گفته را اجرا نماید چالش هایی برانگیخت. با توجه به آنکه در طول سی سال حیات آموزش عالی در ایران پس از انقلاب اسلامی، تجربه هایی متفاوت از تلفیق میان الگوهای سنتی و متجدد آموزش عالی علوم انسانی به محک آزمون نهاده شده است این مقاله در تلاش است به مدد استفاده از مفهوم فضا در جامعه شناسی و روش تحلیل تأملی و با استفاده از برخی داده های تاریخی گونه ای خاص از این تجربه را که در دانشگاه امام صادق (ع) رخ داده است تفسیر نماید. نتایج نشان می دهد در دانشگاه امام صادق (ع) عدم اتکای صرف به تلفیقِ مبتنی بر طراحی برنامه های درسی میان رشته ای و تلاش برای خلق فضایی تلفیقی توانسته تجربه ای موفق در تلفیق الگوهای سنتی و متجدد آموزش عالی علوم انسانی در ایران به وجود آورد.
۱۸.

رابطه رضایت شغلی و عدالت سازمانی ادراک شده با رفتار مدنی سازمانی: متغیرهای جمعیت شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی معاصر دوره هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: عدالت توزیعی اثربخشی سازمانی عدالت رویه ای عدالت تعاملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۴ تعداد دانلود : ۷۴۳
با توجه به اهمیت رفتارهای مطلوب در سازمانها و نقش آن در پیشبرد اهداف و بهبود اثربخشی سازمانی، هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه رضایت شغلی و عدالت سازمانی ادراک شده با رفتار مدنی سازمانی بود. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه رضایت شغلی و عدالت سازمانی ادراک شده با رفتار مدنی سازمانی بود. به همین منظور نمونه ای به حجم 167 نفر از کارکنان یکی از شرکت های صنعتی شهر تهران به روش تصادفی انتخاب شد و افراد به پرسشنامه های رضایت شغلی مینه سوتا (MSQ)، عدالت سازمانی ادراک شده (POJ) و رفتار مدنی سازمانی (OCB) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که بین رضایت شغلی و عدالت سازمانی ادراک شده، و عدالت سازمانی ادراک شده و رفتار مدنی سازمانی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج مدل رگرسیونی نشان می دهد که عدالت تعاملی در تبیین رفتار مدنی سازمانی معطوف به همکاران و عدالت رویه ای و توزیعی در تبیین رفتار مدنی سازمانی معطوف به سازمان توانسته اند وارد مدل رگرسیونی شوند. مقایسه گروه ها به لحاظ متغیرهای جمعیت شناختی نشان داد که تفاوت گروه ها در متغیرهای جنسیت، بخش و وضعیت استخدامی معنادار است. بنابراین از یافته های این پژوهش نتیجه گرفته می شود که عدالت سازم انی و زیرمقی اس های آن، رفت ارمدنی سازم انی را پی ش بین ی می کنند.
۱۹.

ارزیابیِ سیاست های فرهنگیِ جمهوری اسلامی ایران در برساختِ هویت ملی در مواجهه با تکثر قومی (با استفاده از داده هایی در زمینه مصرف موسیقاییِ قومیت های مختلف)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفتم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۳ 143 - 158

کلید واژه ها: پایدار گروه شکننده گروه ناپایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۳۶۷
تکثر قومی از خصوصیاتِ بارزِ هویتِ ایرانی است. پیش از انقلابِ اسلامی، حل مسئله تکثر قومی در جهت دست یابی به هویتِ ملیِ یکپارچه با تکیه بر سیاست های هویتیِ منبعث از فرآیندِ تجددمآبیِ آمرانه ی رضاخانی صورت می پذیرفت. پس از انقلابِ اسلامی در چرخشی فرهنگی، سیاست های هویتی بیشتر بر ارزش های بومی تکیه نمود. بر این اساس، سیاست های فرهنگیِ مختلفی در جهتِ برساختِ هویت یکپارچه ملی اتخاذ و اجرا شده است. با توجه به اهمیت نوعِ مصرفِ فرهنگی افراد در مشخص کردنِ تعلقِ هویتیِ آنان، در این مقاله، سیاست هایِ فرهنگیِ جمهوریِ اسلامیِ ایران با استفاده از داده هایی در زمینه مصرفِ موسیقاییِ (به عنوانِ نمونه ای از مصرف فرهنگی) قومیت هایِ گوناگون، در موفقیت یا عدم موفقیت در برساختِ هویتِ ملی، موردِ ارزیابی قرار گرفته است. داده های این تحقیق، متعلق به پیمایشِ طرح بررسی و سنجشِ شاخص هایِ فرهنگِ عمومیِ کشور هستند که در سال 1388 به انجام رسیده است. پس از بررسی داده ها با توجه به گرایشِ معنادارِ قومیت های گوناگون به مصرفِ گونه های موسیقاییِ متعلق به فرهنگِ رسمی، می توان به این نتیجه رسید که سیاست های فرهنگیِ جمهوریِ اسلامیِ ایران در برساختِ هویتِ ملی موفق عمل کرده و احساسِ تعلق هویتی به عناصر فرهنگِ ملی در قومیت های گوناگون به وجود آورده است.
۲۰.

گرایش به مصرف گونه های موسیقی مردم پسند و میزان پرخاشگری در میان دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران ۱۳۸۸ شماره ۴

کلید واژه ها: مصرف فرهنگی مصرف موسیقایی موسیقی مردم پسند میزان پرخاشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶۰ تعداد دانلود : ۱۶۰۷
مقاله حاضر رابطه گرایش به مصرف گونه های موسیقی مردم پسند ایرانی و غربی و میزان پرخاشگری در بین دانشجویان را مورد مطالعه قرار می دهد. مشاهده برخی نشانه های پرخاشگری در میان دانشجویانی که تمایل بسیار زیادی به گونه های موسیقی مردم پسند ـ به خصوص گونه های غیربومی آن ـ دارند انگیزه اصلی انجام این پژوهش است. هدف اصلی تحقیق نشان دادن وجود رابطه معنادار میان مصرف موسیقی مردم پسند و میزان پرخاشگری است. برای نیل به این هدف، تعداد 410 نفر از دانشجویان دانشکده های دانشگاه اصفهان به کمک پرسشنامه محقق ساخته سنجش گرایش موسیقایی و پرسشنامه پرخاشگری، مورد آزمون قرار گرفتند. بر اساس یافته های حاصل از پیمایش مشخص شد میان گرایش به مصرف موسیقی مردم پسند و میزان پرخاشگری رابطه معناداری وجود دارد. در مورد گرایش به مصرف موسیقی مردم پسند ایرانی بعد از انقلاب، جهت رابطه منفی و در مورد گرایش به مصرف انواع دیگر موسیقی مردم پسند، جهت رابطه مثبت بود. کمترین و بیشترین گرایش به مصرف گونه های موسیقایی مورد بررسی، به ترتیب متعلق به موسیقی مردم پسند ایرانی بعد از انقلاب و موسیقی مردم پسند غربی (رپ، راک و هوی متال) بود که دوستداران موسیقی اخیر دارای بیشترین اختلال پرخاشگری بودند. در انتها به این نتیجه رسیده ایم که اگر بپذیریم موسیقی مردم پسند به علت ویژگی های خاص موسیقی شناسانه ای که دارد با ویژگی های روحی جوانان سازگارتر است و نمی توان آن را از سبک زندگی مصرفی این قشر حذف کرد، باید به فکر گونه ای از این موسیقی بود که حداقل پیامدهای رفتاری و اجتماعی را برای مصرف کنندگان آن به بار آورد. در میان این انواع، گونه ایرانی بعد از انقلاب بهترین به نظر می رسد

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان