مطالعات فرهنگی و ارتباطات

مطالعات فرهنگی و ارتباطات

مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال ششم تابستان 1389 شماره 19 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مطالعه پیمایشی درباره اعتبار رسانه های خبری در میان شهروندان تهرانی در جریان تحولات اجتماعی قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتبار رسانه های داخلی اعتماد به رسانه های خارجی صدا و سیما استوارت هال تحولات اجتماعی شهر تهران انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 341
این مقاله اعتماد و اعتبار رسانه ای به رسانه های داخلی و خارجی در میان شهروندان تهرانی را مورد مطالعه قرار می دهد و تأثیرات تحولات اجتماعی بر این مقوله را مورد پیمایش قرار می دهد. در این مقاله با استفاده از تقسیم بندی نظری استوارت هال و نظریه اعتبار منبع اندرسون، نویسندگان به این نتیجه می رسند که جایگاه تقابل جو نسبت به رسانه های داخلی در میان شهروندان تهرانی تقویت شده است و از انباشت عمومی در جایگاه مسلط و هژمونیک به میزان قابل توجهی کاسته شده است. از دیگر سو، این مقاله مطرح می کند که با کاسته شدن از اعتبار منبع رسانه ای مورد مطالعه، ارزش اطلاعات آن نیز به همان نسبت زیر سئوال قرار گرفته است. از دیگر نتایج این پژوهش، فزونی گرفتن گرایش شهروندان به شبکه های ماهواره ای و عدم اقبال آنان به رادیوهای فرامرزی در طی ۵ سال گذشته بوده است که این امر در نتیجه انگاره پیشینی منفی نسبت به رادیوهای بیگانه و جذابیت دیداری شبکه های ماهواره ای تحلیل شده است. بیش از ۹۰درصد افراد واقعی بودن و صحت خبر را عامل انتخابی خود در پیگیری اخبار می دانند. همچنین 8/68 درصد افرادی که تغییر نگرش آنان خیلی زیاد بوده است، دارای ماهواره هستند. نویسندگان این نگرانی را مطرح می کنند که می بایست در جهت پیشبرد منافع ملی، از ریزش مخاطبان رسانه های داخلی راستای گسترش وحدت ملی جلوگیری نمود
۲.

مطالعه تطبیقی قوانین تبلیغات تجاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تبلیغات تجاری موازین پخش و انتشار قوانین و مقررات تبلیغات تجاری رقابت سالم حقوق زنان و کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 563
تبلیغات بازرگانی بسیاری از ملاحظات اجتماعی و فرهنگی را در جامعه گسترش می دهد. از سوی دیگر، تبلیغات به بازتاب ارزش های فرهنگی و اجتماعی در روابط و زندگی روزمره در جامعه می پردازد، از این رو، تبلیغات بازرگانی ارتباط عمیقی با حقوق فردی و اجتماعی پیدا می کند و دولت ها را بر آن می دارد تا با وضع قوانین و مقررات خاص برای حفظ حقوق شهروندان، محدودیت هایی را بر پخش و انتشار آگهی ها اعمال کنند. این محدودیت ها منشاء ملاحظاتی است که عمدتاً به حفظ نظم اجتماعی و موازین اخلاقی، رعایت حریم خصوصی و حمایت از حقوق اقلیت ها، گروه های قومی و نژادی و طبیعت باز می گردد و معمولاً در کشورهای مختلف، بسته به نظام حقوقی سیاسی حاکم در جامعه از یکدیگر متفاوت است. مقاله حاضر به مقایسه و تطبیق قوانین و مقررات تبلیغات تجاری در بین چهار کشور ایران، انگلستان، چین و ارمنستان می پردازد. این پژوهش در پنج محور موضوعی کودکان و نوجوانان، زنان و جنسیت، هویت فرهنگی، رقابت سالم اقتصادی و سلامتی و بهداشت، قوانین تبلیغات را  مقایسه کرده است.
۳.

عوامل موثر بر جریان مدیریت خبر در ایران "مطالعه موردی اخبار سایت الف در موضوع مدرک کردان"(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه رسانه کوچک نظریه های رسانه اینترنت سایت الف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 400 تعداد دانلود : 372
با ظهور رسانه های جدید، نحوه مدیریت بر اخبار نیز دچار دگرگونی شده است. اینک عوامل جدیدی بر چگونگی شکل گیری یک خبر، تا جریان یافتن آن و تبدیل به گفتمان سیاسی و اجتماعی دخالت دارند. در این مقاله تلاش می شود با بررسی یک سوژه که در فضای ایران به جریان غالب خبری تبدیل شد، عوامل مؤثر  بر مدیریت این سوژه کشف و معرفی شوند. آنچه در این بررسی مورد توجه قرار گرفته، عللی است که موجب شده، تا یک سوژه  خبری که از طرف سایتی کوچک (زمان انتشار نخستین خبر، مرداد 87) منتشر شده، به جریان خبری مسلط در جامعه ایران تبدیل شود. نویسندگان تلاش کرده اند تا با تمرکز بر ویژگی های متنی و غیر متنی این سایت، به تمایز آن با سایر رسانه ها در موضوع یاد شده دست یابند. نکته حائز اهمیت در این مقاله، تمرکز  بر عوامل اصلی است که باعث موفقیت یک رسانه در پردازش یک سوژه خبری و نفوذ آن در بین مخاطبان شده است.
۴.

بررسی تأثیر دو مؤلفه نحویِ وجهیت و تعدی در بازنمود خود و دیگری در متون مطبوعاتی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی مطبوعات تعدی وجهیت گروه خودی گروه مقابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 524 تعداد دانلود : 559
در این پژوهش با استفاده از مفاهیم و ابزارهای زبان شناختی در تحلیل گفتمان انتقادی (با بررسی دو مؤلفه تعدی و وجهیت در چهل متن منتخب از روزنامه ها) چگونگی بازنمود خود و دیگری، در پاره ای از متون مطبوعاتی معاصر نشان داده شده است. تئون ون دایک معتقد است در متون مختلف (از جمله متون مطبوعاتی و سیاسی) تمایل غالب این است که خود و گروه خودی، همواره بازنمودی مثبت و دیگران و گروه مقابل بازنمودی منفی داشته باشند. نویسندگان این کار را توسط برجسته سازی و تأکید بر خصوصیات و فعالیت های اجتماعی مثبت ما و منفی آن ها (گروه مقابل) و ناچیز انگاشتن و رفع تأکید از خصوصیات و فعالیت های مثبت آن ها و منفی ما، انجام می دهند. در تحلیل و بررسی داده ای پژوهش مشاهده شد که انتخاب های نحویِ تعدی و وجهیت در راستای همین استراتژی، یعنی منفی نشان دادن گروه مقابل و مثبت نشان دادن گروه خودی هستند.
۵.

تدوین مدل انتشار اطلاعات در زمینه انحرافات اجتماعی از طریق رسانه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دروازه بانان خبری انحرافات اجتماعی بزه یا جرم هنجار آسیب یا کج روی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 47 تعداد دانلود : 132
مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی است که تدوین مدل انتشار اطلاعات در زمینه انحرافات اجتماعی از طریق رسانه ملی ایران را بررسی و ممکن می سازد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که میان جامع نگری و دقت رسانه (نحوه اطلاع رسانی صدا و سیما) با تلقی مردم از حاکمیت، میزان مشارکت مردم، جلوگیری از ایجاد بحران، کاهش شایعه، ایجاد ارتباط مؤثر و رسیدن به کنش جمعی در جامعه، کاهش نابسامانی اجتماعی و مدیریت دروازه بانی خبر در صدا و سیما، رابطه معناداری وجود دارد. این همبستگی مستقیم و ضعیف است؛ همچنین میان جامع نگری و دقت رسانه (نحوه اطلاع رسانی صدا و سیما) و برجسته سازی خبر (زمان) در صدا و سیما، رابطه معناداری وجود دارد که این همبستگی معکوس اما ضعیف است. اما میان جامع نگری و دقت رسانه (نحوه اطلاع رسانی صدا و سیما) با افزایش افراد آگاه به عنوان سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در جامعه، رابطه معناداری وجود ندارد.
۶.

تصویر ایران در مطبوعات آمریکا: تحلیل محتوای مجله های تایم و نیوزویک در دوره های هفتم و نهم ریاست جمهوری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصویرسازی تحلیل محتوا تایم نیوزویک خود دیگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 262 تعداد دانلود : 220
رسانه ها به لحاظ نقشی که در تعیین اولویت های فکری مخاطبان خود دارند و تاثیری که بر فعالیت های رهبران سیاسی می گذارند، بارها مورد بررسی قرار گرفته اند. رسانه ها و به خصوص رسانه های آمریکایی، مانند مجله های مطرح و پرتیراژ تایم و نیوزویک، از طریق انعکاس رویدادهای مختلف در کشورها، تصویری از آن ها در اذهان مخاطبان خود ترسیم می کنند و همین امر می تواند دیدگاه مردم جهان را نسبت به کشورهای مختلف تعیین کند. در مقاله حاضر برای شناخت تصویر ترسیم شده از ایران، در دوره های هفتم و نهم ریاست جمهوری، دو مجله تایم و نیووزیک مورد بررسی قرار گرفتند. به این ترتیب که 439 مطلب مربوط به ایران، از مجله های مذکور گردآوری و تحلیل محتوا شدند و در نهایت این نتیجه گیری به دست آمد که؛ تصویر ایران در دوره هفتم تصویر کشوری است که خواهان دوستی با کشورهای دیگر و به دنبال تغییرات در ساختار سیاسی و اجتماعی خود است. درحالی که، ایران در دوره نهم به عنوان کشوری ترسیم شده که به دنبال ساخت سلاح های هسته ای و از بین بردن اسرائیل است، اما راه مقابله با آن جنگ نیست بلکه دوستی و مذاکره است
۷.

تحلیلی بر بازنمود گفتمان مشروعیت وبری در متن رسانه ای مطالعه موردی مستند «سفر انقلابی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان مشروعیت وبری مشروعیت فوکویی اصلاح طلب محافظه کار متن رسانه ای «سی.ان.ان»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 827 تعداد دانلود : 369
این نوشتار، با تعریف دوگانه گفتمان مشروعیت سیاسی، به گفتمان وبری و گفتمان فوکویی، به بازشناسی چگونگی پرداخت رسانه ای در جهت تسری گفتمان خودی در باب مشروعیت سیاسی می پردازد. مطالعه موردی این مقاله را مستند گزارشی «سی.ان.ان» با عنوان «سفر انقلابی» از کریستین امان پور تشکیل می دهد. چارچوب نظری این مقاله را آراء نورمن فرکلاف تشکیل می دهد که با روش تحلیل گفتمان انتقادی، سعی بر آن دارد وجوهی از شکل گیری گفتمان را مورد واکاوی قرار دهد. نویسندگان با توجه به تحلیل گفتمان انجام شده نتیجه می گیرند که در زمان تولید متن رسانه ای مورد مطالعه، متون رسانه ای گفتمان اصلاح طلبی و گفتمان محافظه کاری در جامعه ایران، منجر به شکل گیری خوانش گفتمانی از سوی سایر رسانه ها و مخاطبان می شود که نسبتی با این دو گفتمان قدرت در جامعه ندارد.
۸.

تبیین نقش نظارتی رسانه ها با تاکید بر نقش رسانه ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظارت رسانه ملی نظام های رسانه ای نظارت همگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 674 تعداد دانلود : 55
هدف این مقاله، تبیین نقش نظارتی رسانه ها و به طور خاص، نقش نظارتی رسانه ملی بر حاکمیت، و بیان موانع عدم تحقق این کارکرد رسانه ملی است. مقاله طی دو بخش به این موضوع پرداخته است. در بخش نخست، با روش اسنادی و بخش دوم با روش کیفی مصاحبه عمیق، از طریق مصاحبه با 17 نفر از کارشناسان و صاحب نظران حوزه های «ارتباطات » و «مدیریت رسانه»، به نقش نظارتی رسانه ملی اشاره شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، حاکی از آن است که رسانه ملی باید نقش نظارتی داشته باشد؛ که در این خصوص، اکثر کارشناسان معتقد بودند، رسانه در حوزه هایی همانند ورزش، که حساسیت کمتری وجود دارد، توانسته به خوبی عمل نماید؛ اما در حوزه های اصلی، همچون حوزه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با توجه به ظرفیت های خود، به نحو بهتری می تواند عمل نماید. از نظر آن ها، موانع فعالیت رسانه در ایفای نقش نظارتی اش در دو بخش عمده مورد توجه و تحلیل قرار گرفته است.مواردی همچون نیروی انسانی، عدم خودباوری رسانه از جایگاه ویژه خود، فرهنگ سازمانی و... که خود رسانه در آن نقش دارد جزء عوامل درون رسانه ای و شرایط محیطی، خطوط قرمز، نحوه ارتباط رسانه ملی با نهادهای حاکمیت، ساختار رسانه ملی، منابع مالی و... که تا حدود بسیاری در اختیار رسانه نبوده، اما رسانه را در انجام وظیفه نظارتی خود تحت الشعاع قرار داده، به عنوان موانع برون رسانه ای در ایفای نقش نظارتی رسانه ذکر شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۲